تغییر موازنه بازدارندگی هسته‌ای پس از عملیات وعده صادق (1و2)
الموضوعات : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
محسن روستایی
1
,
علی کرمی
2
,
علیرضا امینی
3
1 - واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - موسسه آموزش عالی آیندگان، تنکابن، ایران
الکلمات المفتاحية: بازدارندگی هسته‌ای, ایران, اسرائیل, جنگ, خاورمیانه.,
ملخص المقالة :
عملیات وعده صادق (1 و 2) توسط جمهوری اسلامی ایران بر علیه رژیم صهیونیستی برای اولین بار در 50 سال گذشته اتفاق افتاد. این حمله دارای اهمیت تاریخی بوده و پس از جنگ جهانی دوم بی‌سابقه است. اهمیت این عملیات و حمله زمانی خود را نشان می‌دهد که براساس نظریه بازدارندگی هسته‌ای، کشوری که دارای قدرت اتمی بوده از مصونیت برخوردار است. ایران با حمله مستقیم به رژیم صهیونیستی، بازدارندگی هسته‌ای این رژیم را زیر سوال برده است. این در حالی است که این بازدارندگی بارها در طول یک سال اخیر با حملات گروه‌های مقاومت ازجمله عملیات طوفان الاقصی، حملات موشکی و پهپادی حزب‌الله، حملات پهپادی انصارالله یمن و مقاومت عراق به چالش کشیده شده است. اما عملیات وعده صادق (1 و 2) ویژگی که داشته است این است که توسط یک قدرت منطقه‌ای که دارای دولت- ملت مستقل است، انجام شده و توانسته نظریه بازدارندگی را با چالش جدی مواجه سازد. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی بوده و نتایج حاکی از آن است که، با توجه به ورود جمهوری اسلامی به منازعه و درگیری مستقیم با رژیم صهیونیستی، جمهوری اسلامی باید سطح بازدارندگی خود را تقویت نماید و به چالش‌های داخلی کشور توجه ویژه نماید. لذا، پیروز نهایی در جنگ‌های جدید، قدرتی است که در جنگ ترکیبی پیروز شود و بتواند افکار عمومی خود را همراه کند و پشتوانۀ مردمی را تقویت نماید. لذا، در کنار افزایش قدرت نظامی، برد موشکی و حتی تجدیدنظر در سیاست هسته‌ای، جمهوری اسلامی باید در اقتصاد، جهش علمی، تولید داخلی، رسانه، دیپلماسی و... افزایش قدرت داده و تاب‌آوری خود را ارتقاء بخشد. لذا، آیندۀ قدرت با بازیگری است که بتواند بازدارندگی ترکیبی و هیبریدی ایجاد نماید.
آدمی، علی؛ کشاورزی مقدم، الهام (1393). قابلیت بازدارندگی هسته‌ای از چشم‌انداز نوواقع‌گرایی. سیاست جهانی، 3(1)، ص207-237.
امینی، علیرضا؛ روستایی، محسن (1403). جنگ روسیه و اوکراین و تأثیر آن بر افول هژمونی آمریکا در نظام بین‌الملل. مطالعات روابط بین‌الملل، 17(2)، ص1-20.
اهداف راهبردی عملیات «وعده صادق» ایران علیه رژیم صهیونیستی. العالم، 4 اردیبهشت 1403. قابل دسترس در:
https://fa.alalam.ir/news/6851438
بازرگان، ابوالفضل (27 فروردین 1403). عملیات وعده صادق، هیمنه بازدارندگی هسته‌ای اسرائیل در برابر ایران را از بین برد. قابل دسترس در: https://borna.news/fa/news/2081356
برزگر، کیهان (8 اردیبهشت 1403). وعده صادق اثبات آسیب‌پذیری اسرائیل. قابل دسترس در:
https://emam.iau.ir/fa/news/232
بلیس، جان؛ استیو، اسمیت (1383). جهانی شدن سیاست، روابط بین‌الملل در عصر نوین. ترجمه ابوالقاسم راه‌چمنی و همکاران. تهران: ابرار معاصر، ج 1.
تارخ، حمید (10 آوریل 2023). تاریخ دستیابی اسرائیل به سلاح هسته‌ای. جنگاوران. قابل دسترس در:
https://jangaavaran.ir/israel-nuclear-weapons
علم، صالح (16 مهر 1403). وعده صادق چگونه بازدارندگی ایجاد کرد؟. قابل دسترس در:
https://www.javanonline.ir/005GkM
فردوسی‌پور، مجتبی (25 مهر 1403). سناریوی ایران در وعده صادق (3) بازدارندگی تهاجمی است. قابل دسترس در:
https://www.iribnews.ir/fa/news/4357719
Jervis, R. (1989). Rational Deterrence: Theory and Evidence. World World 41.
URL= https://www.acsu.buffalo.edu/~fczagare/PSC%20504/JervisRationalDeterrence.pdf
Mearsheimer, J. (2001). The tragedy of great power politics. New York: Norton.
Mearsheimer, J. (2024). Israel is basically out of control. Parstoday.
URL= https://parstoday.ir/en/news/west_asia-i227486
Ogilvie-White, T. (1996). Is There a Theory of Nuclear Prolifertion? An Analysis of the Contemporary Debate, The Nonproliferation Review/Fall.
URL= https://www.nonproliferation.org/wpcontent/uploads/npr/ogilvi41.pdf
Powell, R. (2003). Nuclear Deterrence Theory, Nuclear Proliferation, andNational Missile Defense. International Security, 27(4).
Schmidt, O. (2008). Understanding & Analyzing Iran’s Nuclear Intentions– Testing Scott Sagan’s Argument of “Why do States build Nuclear Weapons Department of Politics and International Relations. Lancaster University Academic.
Waltz, K.N. (1988). The Origins of War in Neorealist Theory. Journal of Interdiscplinary History, Vol. 18.
Waltz, K.N. (1990). Nuclear Myths and Political Realities. The American Political Science Review, 84(3).
Malkasian, C. (20 September 2024). America’s Crisis of Deterrence. Foreign Affairs.
URL= https://www.foreignaffairs.com/united-states/americas-crisis-deterrence
