تبیین تغییر کاربری زمین پایدار با میانجی گری میان دوگانه قدرت- منفعت عمومی(مورد پژوهی: پروانه های صادره و مصوبات کمیسیون ماده پنج تهران)
الموضوعات : Urbanism- Architectureیعقوب حق پناه 1 , حسین ذبیحی 2 , زهرا سادات سعیده زرآبادی 3 , حمید ماجدی 4
1 - دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تغییر کاربری پایدار, میانجی گری, قدرت و منفعت, پروانه های صادره, مصوبات کمیسیون ماده پنج. ,
ملخص المقالة :
تقریباً در هیچ یک از نظریه‌های برنامه‌ریزی یا به قدر کفایت، طیف کامل و پیچیدگی برنامه‌ریزی عملی کاربری زمین را توصیف نمی‌کنند. عوامل منفی موثر بر رشد شهرها عبارت است از قیمت زمین در کلانشهرها از ضریب افزایش قیمت سایر کالاها سریعتر رشد کرده و مشکل دستیابی به زمین را تشدید کرده است. این پژوهش به دنبال ارائه مدل مطلوب تغییر کاربری زمین در کمیسیون ماده 5 میباشد. به لحاظ روش شناسی در این پژوهش از طرح همسوسازی در ذیل پژوهشهای ترکیبی استفاده شده است. این پژوهش با اتخاذ رویکرد واقعگرایانه، از استراتژی پس‌کاوی استفاده میکند. در مدل اندازه گیری امتیاز شاخص (t) خوشبختانه معناداری تمام شاخص ها تایید شده و آماده محاسبات ضریب همبستگی و انحراف معیار می باشند. در اینجا شاخص های منافع قدرت امتیاز 3.403 را بدست آورده که امتیاز قابل قبولی است، شاخص های منفعت عمومی امتیاز 5.405 را به بار آورده که مقدار بسیار خوبی است. همچنین شاخص های توسعه پایدار نیز با امتیاز 6.085 به خوبی تایید شده است. در مدل نهایی تحقیق، شاخص های معیار توسعه پایدار که شامل (1) اصلاح قانون درآمد پایدار شهرداریها، (2) توزیع متعادل کاربری ها، (3) تحقق مفهوم حق به شهر از منظر پایداری، (4) میانجی گری منافع و جلوگیری از ضررها و (5) تعادل قیمت زمین می شوند، به دنبال ایفای نقش تعادل بخش و میانجی گری میان سایر شاخص هایی است که از یک سو نیم نگاهی به تضمین منافع صاحبان قدرت و سرمایه دارد و از سویی دیگر نگاه عمیق خود را بر منفعت عموم مردم دوخته است.
• اسدی محل چالی، مسعود (1397). جدایی، تاثیر روابط قدرت بر انسان ها و فضاهای شهری، تهران: انتشارات آرمانشهر.
• بلیکی، نورمن (1392). استراتژی های پژوهش اجتماعی، مترجم: هاشم آقا بیگ پوری، نشر جامعه شناسان، تهران.
• تقی زاده، محمد (1397). زمینه ها و کنشگران موثر بر مدیریت کاربری زمین در شهر تهران، رساله جهت اخذ درجه دکتری، دانشگاه هنر تهران، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران.
• توکلی، مرتضی. (1398). شناخت و تحلیل نقش قدرت ذینفعان به عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های توسعه‌ی روستایی، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 23، بهار.
• خطیبی، محمدرضا، رفیعیان، مجتبی. (1399). تبیین روابط قدرت کنشگران در تولید و بازتولید فضاهای شهری در اراضی عباس آباد شهر تهران، مطالعات محیطی هفت حصار، شماره 37، سال دهم، پاییز.
• خندانی، سکینه؛ صفرلویی، محمدعلی؛ بیگ بابایی، بشیر. (1399). تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری در شهرهای میان اندام (مطالعه موردی شهر مرند)، فصلنامه علمی پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 11، شماره پیاپی 42، صص 184-183.
• رفیعیان، مجتبی؛ قاسمی، الهام. (1397). تحلیلی بر تعارض منافع در پروژه‌های بزرگ مقیاس مشارکتی در شهر با تاکید بر مدل شراکت عمومی- خصوصی و مردمی، مطالعه موردی: پروژه ارگ جهان‌نمای اصفهان، فصلنامه مطالعات شهری، شماره 34، صص 104-91.
• زیاری، کرامت الله؛ پوراحمد، احمد؛ یاسوری، مجید؛ سجودی، مریم. (1401). بررسی طرح ها و برنامه های سطوح ملی، منطقه ای و استانی بر اساس رویکرد منطقه ای (مورد پژوهی: طرح های استان گیلان)، مجله آمایش سرزمین، بهار و تابستان، 26، صص 24-1.
• شمس پویا، محمدکاظم. (1397). تحلیلی بر برنامه های توسعه و سیاست های زمین شهری با تاکید بر رویکرد حکمروایی خوب زمین، رساله دکتری به راهنمایی دکتر مظفر صرافی و دکتر جمیله توکلی نیا، ایران: دانشگاه شهید بهشتی.
• کرسول، جان دبلیو. و پلانوکلارک، ویکی (1394). روش های پژوهش ترکیبی، مترجمان جاوید سرایی و علیرضا کیامنش، تهران: آییژ، چاپ چهارم.
• Abd Elrahman, Ahmed. Et.al. 2021. Urban Design and Urban Planning: A Critical Analysis to the Theoretical Relationship Gap, Ain Shams Engineering Journal, 17(2).
• Bhaskar, Roy 1998. Critical Realism Essential Readings, London: Routledge
• Boeing, G. 2019. “Spatial information and the legibility of urban form: Big data in urban morphology”. International Journal of Information Management, no. September (4): 102013.
• Eneqvist, Erica, et.al. 2022. Legitimacy in Municipal Experimental Governance: Questioning the Public Good in Urban Innovation Practices, European Planning Studies, 29(3).
• Masini, Emanuela. 2020. Measuring Urban Sustainability: An Integrated Methodology to Assess the Benefits of Urban Green Areas, PhD thesis, Italy: University of Tuscia.
• Northal, Philip. 2020. Platform Public Sector: Local Authority Innovation, the Sharing Economy, and Delivering a Transition to Urban Economic Sustainability, PhD thesis, Britain: University of Notting-ham.
• Purvis, Ben. 2020. Operatinalising Urban Sustainability: Defining, Measuring, and Modelling, PhD thesis, Britain: University of Notting-ham.
• Ross Olanya, David. 2020. Capitalizing on land-negotiating Resources and Policies: A Discourse Study of Land Use and Land Ownership in Four Policy Fields, PhD thesis, Denmark: Aalborg University.
• Stanley, John, et.al. 2023. How Great Cities Happen: Integrating People, Land Use, and Transport, USA; Edward Elgar Pub.
• Stevens, N.J. et.al. 2018. Human Factors in Land Use Planning and Urban Design: Methods, Practical Guidance, and Applications, USA: CRC Press.
• Turyahabwe, Remigio, et.al. 2020. Challenges Associated with Incomplete Assessment of Stream Ecosystem Health and Land Use Interaction Studies in East and Southern Africa, Environment and Forestry, 14(1).
