ماهیت یابی جنگ روسیه و اوکراین از منظر رئالیسم تدافعی
الموضوعات :لیلا خدابخشی 1 , سعید حسن خانی 2
1 - استاديار گروه معارف اسلامى، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامى، اصفهان، ايران
2 - دانش آموختة دکتری جغرافیای سیاسی، گروه جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: اوکراین, رئالیسم تدافعی, ناتو , آمریکا, روسیه,
ملخص المقالة :
فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در 1991 و گرایش اوکراین به غرب و اتحادیه اروپا و زمزمه‌هایی بر گسترش ناتو به حیاط خلوت روسیه، مساله امنیت منطقه ای برای روسیه به یک اولویت تبدیل شد. اوکراین مهمترین سدِ نفوذی بود که اگر از دست می رفت به شکل پیاپی، دیگر موانع و سدها در قفقاز و آسیای میانه نیز از دست می‌رفت. بنابراین روسیه از باب ضرورت امنیتی و حفظِ هژمونیِ خود و با تنها دارایی و داشته‌های خود (ابزار نظامی) پا در میدانی سخت و هزینه‌بر گذاشت. بر این اساس ریشه اصلیِ جنگ اوکراین و روسیه را می‌توان در تغییر و تحولاتی دانست که در سطح نظام جهانی (دوره گذار)، سطح منطقه ای (گسترش ناتو)و در حوزه اوکراین (گرایش به غرب)در سال‌های اخیر صورت گرفته است. خواسته اصلی روسیه، توقف هر گونه نفوذ سیاسی، نظامی ناتو به سوی شرق است،آمریکا تلاش می کند تا آخرین حلقه ی واسطه میان غرب و شرق در روابط با روسیه را در حلقه ی یاران خود قرار دهد.
اعظمی ، هادی؛ نظری، محمد ؛ حسینی ، سید علی (1397). « رقابت ژئوپلتیک روسیه و اوکراین » ، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین الملل ، سال ششم ، بهر و تابستان ، شماره 2 ، ص 21-52
امیر احمدیان ، بهرام(1384) . «تحولات اوکراین یا انقلاب نارنجی » ، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز ؛ شماره 49 ، ص 49-71.
برزگر، کیهان(1388). «سیاست خارجی ایران از منظر رئالیسم تهاجمی و تدافعی»، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، شماره اول: مرداد، ص153-113.
برژنسکی ، زبیگینو (1386) انتخاب ، سلطه یا رهبری ، تهران ، نشر نی .
فتاحی اردکانی, حسین و حسینی, سیدمحمود . (1402). جنگ اوکراین و پیامدهای آن بر اتحادیۀ اروپا. مطالعات اوراسیای مرکزی, 16(2), 223-246.
درج, حمید . (1401). تأثیر جنگ 2022 روسیه و اوکراین بر اقتصاد بین‌الملل. فصلنامه علمی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز. 28(118), 37-60.
دهشیار، حسین(1393) «گسل های داخلی ، تنیدگی های تاریخی ، منطق ژئوپولیتیک قدرت و رویارویی برای شبه جزیره کریمه» فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست ، سال سوم ، شماره 9 ، ص 179-202. دهقانی فیروزآبادی، سیدجلال، مرادی، منوچهر. (1394). «آمریکا و روابط جمهوری اسلامی ایران- فدراسیون روسیه»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 89، صص 91-65.
راسخی, سعید و قنبرتبار, سارا . (1403). امنیت انرژی و فرضیة جداسازی: شواهدی از جنگ روسیه و اوکراین. مطالعات کشورها. 2(1), 91-115.
رستمی ، محمد رضا (1393) «بحران اوکراین ، زمینه های منطقه ای و پیامد های فرامنطقه ای» فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز. شماره 85 ، ص 35-66.
زمانی, ناصر. (1392). تحلیل ریشه‌ها و ماهیت بحران اوکراین: تشدید تنش شبه جنگ سرد بین روسیه و غرب. فصلنامه سیاست خارجی شماره 27 ص 889-918 .
حسن خانی ، سعید(1400) . ایران و محیط امنیتی تغییر یافته ؛ تهران ، نشر رزا.
حسن خانی ، سعید (1401). رهیافتی نظری بر قدرت سازی در دوره گذار ژئوپلیتیکی ؛ تهران ، انتشارات بوعلی.
خاکی نهاد، محمد. (1386). «بحران رادای اوکراین». ماهنامه مطالعات ایران اوراسیا (ایراس). شماره 17.
صفری ، عسگر و وثوقی ، سعید (1395) «ژئوپلیتیک اوکراین و نقش آن در رقابت روسیه و ایالات متحده آمریکا»فصلنامه تحقیقات سیاسی بین المللی ، شماره بیست و ششم ، بهار ، ص 111-138
طالعی حور, رهبر, & بهرامی, رستم. (1402). تبیین اهداف آمریکا در جنگ 2022 اوکراین. مطالعات راهبردی آمریکا, 3(10), 123-149.
نونژاد، محمد و کریمی ، مرتضی (1397) « تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین و ﺗﺄثیر آن بر منافع ملی ایران» فصلنامه مطالعات روابط بین الملل، سال یازدهم، شماره 41، بهار، صص.145-175.
وثوقی ، سعید ؛ خیری ، مصطفی(1395)«اوکراین ، عرصه تقابل غرب و روسیه » فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 94، ص 133-154.
هاشمی نژاد اشرفی, مریم و ملکی, عباس . (1403). ارزیابی نقش انرژی در جنگ اوکراین و نظم نوین جهانی در حال ظهور در چارچوب نظریه‌های وابستگی متقابل. فصلنامه مطالعات بین المللی. 20(4), 161-181.
یاری ، احسان (1399) «پوتین و الحاق کریمه به روسیه ، واکاوی ژئوپلیتیکی از اقدام روسیه در الحاق شبه جزیره کریمه»، فصلنامه پژوهش های جغرافیای انسانی ، دوره 2 ، تابستان 1399، ص 477-499
خبرگزاری اینترفکس- 18 Mar, 2013
چشم انداز ذخایر و مصرف گاز طبیعی جهان»- «روابط عمومی وزارت نفت ج.ا.ا- شانا»- 10/8/1382
( اطلاعات اساسي کشور اوکراين در مقايسه با جمهوري اسلامي ايران- «پایگاه اطلاع رسانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران»- 2008 م. (مردادماه 1388 ه.ش)
https://economic.mfa.ir/portal/product/6555/279D8
«BBC News»- 11 Oct, 2000 » Child poverty soars in eastern Europe»- «Fiona Werge»
https://www.imereport.ir/news/71552
https://donya-e-eqtesad.com/363847066
https://www.entekhab.ir/fa/news/150237
https://snn.ir/fa/news/1016144
http://irdiplomacy.ir/fa/news/2009802
https://per.euronews.com/2022/01/25
https://donya-e-eqtesad.com
https://www.irna.ir/news/84666790
https://www.yjc.news/fa/news/8084455
http://irdiplomacy.ir/fa/news/2010202
BBChttps://www.bbc.com › persian › world-60038316
Wang, Wan. (2015). “Impact of Western Sanctions on Russia in the Ukraine Crisis”. Journal of Politics and Law. Vol. 8(2)
www.sputniknews.com. accessed on: 2015/7/12.
https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=50657
https://www.irukraine.com
UN DESA (April 8, 4244), “Potential economic fallout from the war in Ukraine”, No. 829, Available at: https://www.un.org/development/desa/dpad/wp-content/uploads/sites/22/publication/Monthly_Briefing_829.pdf
