ترجیحات مسکن زنان در مجتمع های مسکونی بلندمرتبه

الموضوعات : architecture

سارا عنبری ¹ , عباس یزدانفر ² , سید هادی قدوسی فر ³ , آزاده شاهچراغی ⁴

1 - گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران
3 - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران.
4 - گروه معماری، دانشکده معماری ، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات ، تهران ، ایران

تاريخ الإرسال : 27 الإثنين , رجب, 1446 تاريخ التأكيد : 12 الخميس , شوال, 1446 تاريخ الإصدار : 28 السبت , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: سبک زندگی زنان, ترجیحات مسکن, مجتمع های مسکونی محصور, رفتار مسکن,

ملخص المقالة :

سبک زندگی به‌عنوان مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و الگوهای رفتاری، نقشی کلیدی در شکل‌گیری نیازها و ترجیحات افراد در محیط‌های مسکونی ایفا می‌کند. مطالعه این مفهوم می‌تواند به طراحی و برنامه‌ریزی فضایی محیط‌های مسکونی کمک کرده و زندگی ساکنان را با نیازهای واقعی آن‌ها همسو کند. ازآنجاکه زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می‌دهają و نقش قابل‌توجهی در مدیریت خانه و خانواده دارند، شناخت سبک زندگی آنان از اهمیت بسیاری برخوردار است. این موضوع می‌تواند بینش‌هایی درباره تأثیر محیط مسکونی بر سلامت جسمی و روانی زنان ارائه دهد و همچنین به طراحی فضاهایی منجر شود که نیازهای متفاوت آن‌ها را بهتر برآورده کند. بااین‌حال، سبک زندگی زنان و ارتباط آن با طراحی مسکن، در مطالعات گذشته کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بررسی سبک زندگی زنان در مجتمع‌های مسکونی بلندمرتبه محصور در شهر تهران بوده است که با تحلیل فعالیت‌های روزمره، الگوهای سبک زندگی آن‌ها را مشخص کرده و ترجیحات مسکونی مرتبط با هر سبک را دسته‌بندی کرده است.

استفاده از روش خود مردم‌نگاری و تحلیل کیفی داده‌ها از طریق کدگذاری و استخراج مضامین اصلی، ابزارهای اصلی این پژوهش برای درک عمیق‌تر از این موضوع بوده است. در این راستا، روایت‌های زندگی ۳۵ زن ساکن در مجتمع‌های شاخص منطقه ۲ تهران، که به صورت هدفمند انتخاب شده بودند، جمع‌آوری و سپس از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته تکمیل گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تحلیل تماتیک براون و کلارک انجام شد که منجر به شناسایی الگوهای مشخصی از نیازها و اولویت‌ها گردید. جمع‌بندی ترجیحات زنان ساکن در مجتمع‌های مسکونی محصور وجود چند دسته‌بندی کلی را نشان می‌دهد که بر اساس سبک زندگی و اولویت‌های متفاوت آنان شکل‌گرفته‌اند. این دسته‌بندی‌ها شامل ترجیحات مرتبط با سبک زندگی پرمشغله (نیاز به فضاهای کارآمد و آرام)، خانواده‌محور (تمایل به فضاهای بزرگ و مشترک خانوادگی)، خلوت‌طلب (اولویت دادن به حریم خصوصی)، اجتماع‌محور (نیاز به فضاهای تعاملی)، هم‌زیستی با حیوانات خانگی (نیاز به فضاهای ایمن برای حیوانات) و طبیعت‌گرا (تمایل به ارتباط با فضای سبز) است.

دامنه متنوعی از سبک زندگی زنان در مجتمع‌های مسکونی بلندمرتبه ایجاب می‌کند که طراحی و برنامه‌ریزی در مقیاس‌های واحدهای خصوصی، فضای نیمه‌عمومی و عمومی به‌گونه‌ای انجام شود که انعطاف‌پذیری لازم برای پاسخگویی به سبک‌های زندگی متنوع را دارا باشد. تنوع در نیازها و اولویت‌های ساکنان، بر اهمیت طراحی فضاهایی تأکید می‌کند که بتوانند به‌صورت هم‌زمان جنبه‌های گوناگون زندگی روزمره را، از فعالیت‌های شخصی و حرفه‌ای گرفته تا نیازهای اجتماعی و ارتباط با طبیعت، در سطوح مختلف پاسخگو باشد. نتایج این پژوهش می‌تواند راهنمای معماران و برنامه‌ریزان شهری برای ایجاد محیط‌های مسکونی با کیفیت‌تر و منطبق با نیازهای واقعی ساکنان، به‌ویژه زنان، باشد.

 

 

المصادر:

بانی مسعود، امیر. (۱۳۹۹). معماری معاصر در ایران از سال ۱۳۰۴ تا کنون. مشهد: کتابکده کسری.
روستایی، شهریور، و فرخی صومعه، مینا، و قربانی، رسول. (۱۴۰۱). تحلیلی بر سبک زندگی مسکونی و الگوی سکونت شهری با تأکید بر رضایت، انتخاب و ترجیح (مطالعه موردی: کلان‌شهر تبریز). نشریه علمی جغرافیا و برنامه-ریزی، ۲۶(۸۲)، ۱۱۳-۱۲۴.‎
زارع شهامتی، مهسا، و صحراگرد منفرد، ندا، و یزدانفر، سید عباس. (۱۴۰۲). شناسایی و اولویت¬بندی راهکارهای مسکن انعطاف¬پذیر منطبق با سبک زندگی (مطالعه موردی: استان تهران). هویت شهر، ۷(۵۳)، ۴۹-۶۲.‎
عزیزی، محمدمهدی، و ملک محمدنژاد، صارم. (۱۳۸۶). بررسی تطبیقی دو الگوی مجتمع¬های مسکونی (متعارف و بلندمرتبه) مطالعه موردی: مجتمع¬های مسکونی نور (سئول) و اسکان تهران. هنرهای زیبا، ۱۲(۴)، ۲۷-۳۸.‎
عنبری، سارا، و یزدانفر، سید عباس، و قدوسی فر، سید هادی و شاهچراغی،آزاده . (1403). بررسی ترجیحات زنان در فضای عمومی مجتمع های مسکونی محصور - مطالعه موردی مجتمع مسکونی آتی ساز. توسعه پایدار شهری، 16(5) ۲1-40.‎
عینی‌فر، علیرضا. (۱۳۸۴). محدوده مجتمع¬های مسکونی و تداوم کالبدی شهر. مطالعه موردی تهران، (۱۵)، ۲۸-۳۵.‎
کامل نیا، حامد، و کریمانی، فرهاد. (۱۳۹۷). نیازسنجی فیزیکی - کالبدی کاربران ساختمان¬های بلندمرتبه مسکونی، مورد مطالعاتی: منطقه ۹ شهرداری شهر مشهد. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، ۱۱(۲۵)، ۱۳۷-۱۴۸.
کلانتری، عبدالحسین، و تسلیمی تهرانی، رضا. (۱۳۹۳). تمایزات جامعه¬شناختی و جغرافیایی سبک زندگی در شهر تهران. مطالعات جامعه‌شناختی، ۲۰(۲)، ۱۷۲-۱۹۳.
مهدوی کنی، محمد سعید. (۱۳۸۷). مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی. تحقیقات فرهنگی ایران، (۱)، ۱۹۹-۲۳۰.‎
Ahmad, N., Omar, A., & Ramayah, T. (2010). Consumer lifestyles and online shopping continuance intention. Business Strategy Series, 11(4), 227–243. https://doi.org/10.1108/17515631011065934
Akmal Farraz, M., Barus, L. S., Khoirunurrofik, & Adianto, J. (2021). Analysis of Gen Y lifestyle based on life cycle on housing preferences in Depok City. In ICSDEMS 2019: Proceedings of the International Conference on Sustainable Design, Engineering, Management and Sciences (pp. 109–117). Springer Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-15-7322-3_11
Darab, S., Hartman, Y., & Holdsworth, L. (2018). What women want: Single older women and their housing preferences. Housing Studies, 33(4), 525–543. https://doi.org/10.1080/02673037.2017.1362506
de Jong, P. A., van Hattum, P., Rouwendal, J., & Brouwer, A. E. (2018). ‘The older adult’ doesn’t exist: Using values to differentiate older adults in the Dutch housing market. Housing Studies, 33(7), 1014–1037. https://doi.org/10.1080/02673037.2017.1396112
Jansen, S. J. (2012). What is the worth of values in guiding residential preferences and choices? Journal of Housing and the Built Environment, 27(3), 273–300. https://doi.org/10.1007/s10901-011-9252-8
Jansen, S. J., Coolen, H. C., & Goetgeluk, R. W. (Eds.). (2011). The measurement and analysis of housing preference and choice. Springer Science & Business Media. https://doi.org/10.1007/978-90-481-8894-9
Kam, K. J., Lim, A. S. H., Al-Obaidi, K. M., & Lim, T. S. (2018). Evaluating housing needs and preferences of generation Y in Malaysia. Planning Practice & Research, 33(2), 172–185. https://doi.org/10.1080/02697459.2018.1437633
Kim, S. K. (2006). The gated community: Residents’ crime experience and perception of safety behind gates and fences in the urban area [Unpublished doctoral dissertation]. Texas A&M University.
Kwon, H. J., Lee, H. J., & Beamish, J. O. (2016). US boomers’ lifestyle and residential preferences for later life. Journal of Asian Architecture and Building Engineering, 15(2), 255–262. https://doi.org/10.3130/jaabe.15.255
Lufkin, S., Thomas, M., Kaufmann, V., & Rey, E. (2018). Linking spatial characteristics to residential lifestyles. Articulo – Journal of Urban Research, Special issue 8. https://doi.org/10.4000/articulo.3740
Ouwehand, A., & Doff, W. (2011, July). What is the use of lifestyle research in housing? A case study from the Netherlands [Paper presentation]. 23rd Conference of the European Network for Housing Research (ENHR), Toulouse, France.
Veal, A. J. (1993). The concept of lifestyle: A review. Leisure Studies, 12(4), 233–252. https://doi.org/10.1080/02614369300390231
Zarrabi, M., Yazdanfar, S. A., & Hosseini, S. B. (2021a). Systematic review of research trends in lifestyle and housing. International Journal of Architecture and Urban Development, 11(4), 5–16. https://doi.org/10.30495/ijaud.2021.23351
Zarrabi, M., Yazdanfar, S. A., & Hosseini, S. B. (2021b). COVID-19 and healthy home preferences: The case of apartment residents in Tehran. Journal of Building Engineering, 35, 102021. https://doi.org/10.1016/j.jobe.2020.102021
Zarrabi, M., Yazdanfar, S. A., & Hosseini, S. B. (2022). Usage of lifestyle in housing studies: A systematic review paper. Journal of Housing and the Built Environment, 37(2), 575–594. https://doi.org/10.1007/s10901-021-09873-1