رتبه¬بندی و تحلیل توسعه¬یافتگی شهرستان¬های استان آذربایجان¬شرقی با رویکرد تلفیقی
الموضوعات :
1 - استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران ( نویسنده مسئول)
الکلمات المفتاحية: توسعه, تاکسونومی عددی, روش نظریه داه بنیاد,
ملخص المقالة :
یکی از ارکان اصلی توسعه توجه به برابری و عدالت در توزیع منابع بین بخشهای مختلف جامعه میباشد لذا تمرکزگرایی و توزیع نامناسب امکانات و خدمات در مناطق مختلف کشور ایران همواره به عنوان یکی از آفات توسعه مطرح بوده است که نیاز به بررسی علمی دارد. در پژوهش حاضر هدف اصلی بررسی درجه توسعه یافتگی شهرستانهای استان آذربایجانشرقی بود که برای دستیابی به این هدف 31 شاخص توسعه در سه دسته شاخصهای اجتماعی- فرهنگی، بهداشت و سلامت و اقتصادی و زیربنایی در 20 شهرستان مورد بررسی قرار گرفتند. روش پژوهش در مطالعه حاضر طبقهبندی استان بر اساس مدل تاکسونومی عددی و تحلیل خوشهای و برای فهم امر (توسعهیافتگی و یا توسعهنیافتگی) استان با مراجعه به نخبگان محلی (مدیران عالیرتبه برنامه و بوجه و استانداری آذربایجانشرقی، اساتید دانشگاه تبریز) با روش گرانددتئوری به گردآوری اطلاعات در زمینه کم و کیف توسعه استان پرداخته و بعد از سه شیوه کدگذاری مدل توسعهای استان را ترسیم کردیم. نتایج پژوهش در تاکسونومی عددی نشان داد شهرستانهای تبریز، مرند و مراغه به ترتیب در رتبههای بالای توسعهیافتگی قرار دارند و شهرستانهای خدافرین و چاراویماق در رتبههای آخر قرار دارند. نتایج پژوهش نشان میدهد میزان توسعهیافتگی در قسمت غربی استان نسبت به نواحی شرقی بیشتر بوده است. نتایج روش نظریه داده بنیاد نشان داد عواملی از قبیل فقدان انگیزه توسعه، فقدان اعتماد، دخالتگری دولت، بوروکراسی زاید، فساد اداری، عدم شفافیت، عدم حمایت نهادهای بینالمللی، فقدان نظارت، تعارض دولت و حاکمیت از جمله عوامل نهادی توسعه در شهرستانهای استان آذربایجان شرقی محسوب میشود.
Ahmadi, H., Velayi Gari, A., Zali, N., & Zamanipour, M. (2017). Analysis of the gap between the cities of East Azarbaijan during the development path from 1996 to 2011, Geographic Space Journal, 17th period, 59, P.p:229- 253. [Persian]
2. Asadzadeh, A., Imani, H., & Shali, M. (2014). Spatial Inequalities of Agricultural Development in East Azarbaijan Province, space economics and rural development quarterly, 2, P.p: 41-54. [Persian]
3. Creswell, J., W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing among Five Approaches. Los Angeles, CA: Sage.
4. East Azerbaijan Governorate. (2015). Development document of East Azerbaijan province. First Volume. [Persian]
5. Keefer, P., & Shirley, M., M. (2000). Formal versus informal institutions in economic development. Chapters.
6. Momeni, M., & Sajed, A. (2014). Analysis of the development of East Azerbaijan city cities using numerical taxonomy. The Twelfth Congress of the Geographical Society of Iran, centered around the alignment of the land, an Iranian Islamic model of progress. Tehran. [Persian]
7. Nazmfar, H., Bakhtar, S., Alavi, S. (2015). Rating the rural development levels. (Case study: Kermanshah villages). Geography and Environmental Studies, 192, 14-181. [Persian]
8. Rezvani, M. R. (2004). Measurement and Analysis of Developmental Levels of Rural Areas in Sanandaj City. Journal of Geography and Regional Development, 3. Mashhad: Mashhad University press. [Persian]
9. Rodrik, D. (2000). Institutions for high-quality growth: what they are and how to acquire them, Studies in comparative international development. Vol. 35, No. 3, P.p: 3-31.
10. Roll, R., & Talbott, J. (2003). Political freedom, economic liberty, and prosperity. Journal of Democracy. Vol. 14, No. 3, P.p: 75-89.
11. Shamsedini, A., Etaat, J., & Shahrivar, H. (2013). Role of Political Participation of Villagers in Increasing Services to Mamsani Villages. Space economics and rural development Quarterly, 2th Period, 5, P.p: 87- 100. [Persian]
12. Soror, R., Rashidi, Ebrahim Hesari, A. (2012). Measuring the Development Rate of Socio-Economic Structures in East Azarbaijan Province. Geography Quarterly, 82, P.p: 35-75. [Persian]
13. Todaro, Michael. (1990). Economic Development in the Third World. Translated by: Gholamali, Farjadi. Tehran: Publication of the Higher Institute for Research on Planning and Development.
