تسامح و تساهل در سیره عملی پیامبر اسلام
الموضوعات :
حسین ملائی
1
,
محبوبه شرفی
2
,
محمود سید
3
1 - تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران . ایران
2 - واحد تهران مرکزی
3 - گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: پیامبر اسلام, جامعه اسلامی, تسامح و تساهل, شاخص ها,
ملخص المقالة :
دین اسلام دینی پویاست که وحدانیت از ارکان اصلی و برجسته آن به‌شمار می‌رود. پیامبر اسلام (ص) مروج این وحدانیت علاوه بر وجه و شخصیت برجسته، قدرت مدیریت و راهبری ویژه ای داشت که در نهادینه شدن دین اسلام و ترویج و اشاعه آن در شبه جزیره عربستان و سایر نقاط عالم بسیار تأثیرگذار بود. تسامح و تساهل در سیره نبوی نه صرفا یک الزام حاکمیتی و مدیریتی بلکه بخشی از سرشت مداراجویانه و صلح طلبانه اسلام نسبت به آحاد مردم از هر آیین و قومیتی بود. بر این اساس آنچه در این نوشتار مدنظر است مطالعه و پی جویی تسامح و رواداری در سیره عملی پیامبر اسلام است، در ادامه این مسأله پرسشی که مطرح می شود آن است که بردباری و رواداری در سیره پیامبر چه مصادیق و شاخصه هایی دارد؟ یافته های پژوهش نشان می‌دهد که سراسر عصر نبوت چه در دوران مکی و چه در دوران مدنی که پیامبر موفق به تشکیل حکومت شد بردباری و رواداری بخشی از اخلاق سیاسی و مدیریتی پیامبر اکرم بود و مصادیق فراوان از تسامح و تساهل در سیره نبوی جلوه گری می کند به قسمی که رشد و بالندگی اسلام در دوران حیات نبی اکرم فارغ از مدار و رواداری پیامبر اسلام نمی توان متصور شد. روش پژوهش در این مقاله مبتنی بر روش توصیفی ـ تبیینی و شیوه گردآوری اطلاعات در آن کتابخانه ای است.
ـ آیتی، عبدالمحمد. (1369). ترجمه نهج البلاغه ، جلد یک چاپ اول، تهران، انتشارات بنیاد نهج البلاغه
ـ ابن ابی الحدید، عبد الحميد بن هبه الله (۱۳۸۵ه. ق). شرح نهج البلاغه (محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم). قم: مكتبه آیه الله العظمى المرعشي النجفي (ره)
ـ ابن اثیر، علی بن محمد (۱۳۹۵). تاريخ كامل، مترجم محمد حسین روحانی، تهران: نشر اساطير.
ـ ابن سعد، محمد بن سعد (1380). الطبقات الكبرى (ترجمهمحمود مهدوی دامغانی)، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
ـ ابن کثیر، اسماعیل ابن عمر (بی تا) تفسیر القرآن العظيم (محقق شمس الدین محمد حسین) ، بیروت: دار الكتب العلميه
ـ ابن هشام، عبدالملک (بی تا). السيرة النبوية. (تحقيق مصطفى السقا و ابراهيم الابیاری و عبدالحفیظ شلبی)، بیروت: دارالمعرفه
ـ ابن اسحاق ، محمد(۱۳۹۶) ، سیره ابن اسحاق ، انتشارات معهددالدراسات و الابحاث للتعریب ، مغرب
ـ بلاذری، احمد بن يحيى (۱۴۱۷ ه، ۱۹۹۶ م). انساب الاشراف مجموعه ۱۳ جلد، چاپ اول، بیروت.
ـ بلاذری ، احمد بن یحیی (۱۴۰۲) . ترجمه : محمد توکل ، انتشارات ماهریس ، تهران
ـ جعفریان، رسول.(1369). تاریخ سیاسی اسلام دو جلدی چاپ اول، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
-حلبی شافعی ، علی بن برهان (1306 ق. ) السیره الحلبیه بیروت المکتب الاسلامیه دار الاحیا، التراث العربی .
ـ سبحانی، جعفر.(1371). فروغ ولایت ، تک جلدی چاپ پنجم، تهران، انتشارات صحیفه با همکاری انتشارات جلود
سپهر ، محمد تقی (1386 ) لسان الملک ناسخ التواریخ ، اهتمام جمشید کیان فر ، اساطیر ، تهران .
ـ صادقی، مصطفی1396 برخوردهای پیامبر اکرم (ص) و یهودیان حجاز استاد راهنماه: دکتر صادق آئینه وند دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم معاونت آموزش مرکز تربیت محقق و نویسنده پایان نامه دوره تاریخ اسلام.
ـ طبری، ابوجعفر بن محمد بن جریر (۱۹۶۷) تاريخ الامم والملوک (تاریخ طبری) بیروت: روائع التراث العربي
ـ طبری حسن بن علی (۱۳۷۶). تحفة الابرار في مناقب الائمة الاطهار علیهم السلام تهران الميراث المكتوب.
ـ مجلسی، محمد باقر (۱۴۰۴ه. ق). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمه الاطهار عليهم السلام. دوره ۱۱۰ جلدی، بیروت: مؤسسه الوفاء.
ـ معادیخواه، عبدالمجید. (1377). خورشید بی غروب نهج البلاغه (ترجمه نهج البلاغه)، تک جلدی چاپ اول، تهران، نشر ذره
ـ جعفریان، رسول.(1374). تاریخ سیاسی اسلام دو جلدی چاپ اول، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ـ واقدی، محمد بن سعد (1409). كاتب طبقات ترجمه دکتر محمود مهدوی دامغانی، انتشارات فرهنگ و اندیشه تهران.
ـ واقدی، محمد بن عمر بن سعد(بی تا). المغازي، تحقيق مارس جونس، بیروت.
