تبیین و سطح بندی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال کشور
الموضوعات : Sport Managementحمیدرضا سلیمی 1 , محمد رأفتی 2 , سید محمدحسین حسینی روش 3 , شهریار خرازیان 4
1 - گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران
2 - گروه مدیریت دولتی، دانشکده حسابداری و مدیریت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
3 - گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران
4 - گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران
الکلمات المفتاحية: مدیریت منابع انسانی, موفقیت, مربیان, قیمت گذاری, لیگ برتر فوتبال.,
ملخص المقالة :
هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین و سطح بندی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال کشور بود.
روش‌شناسی: این پژوهش از از نظر ماهیت و هدف از نوع کاربردی و از نظر روش تحلیل از نوع توصیفی و اکتشافی بود. در این پژوهش از یک رویکرد کیفی(مصاحبه های نیمه ساختار یافته رویکرد گلیزر) استفاده شد. جامعه آماری شامل اساتید مدیریت ورزشی، بازاریابی و اقتصاد، روسای هیات های فوتبال کشور، روسای سابق و حال فدراسیون فوتبال، مدیران باشگاه های ورزشی و مدیران برنامه (ایجنت) بود. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود. در این بخش مصاحبه نیمه ساختار یافته با 14 نفر از خبرگان انجام گردید تا داده ها به اشباع نظری رسید. در بخش ساختاری تفسیری پرسشنامه توسط 11 نفر تکمیل شد.
یافته‌ها: یافته ها نشان داد 3 مضمون اصلی (مربوط به شخصیت، موفقیت و ویژگی خاص) در قالب 11 مضمون فرعی و 66 کد باز شناسایی شد. همچنین یافته های مدلسازی ساختاری تفسیری نشان داد عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران در 5 سطح قرار دارند. در سطح اول عوامل روانی، در سطح دوم سه مولفه صاحب سبک، انطباق پذیری و عوامل زمینه ای، در سطح سوم چهار مولفه عوامل قردی، جذابیت رسانه ای، قدرت اثرگذری و مرجعیت و عمکلرد ارتباطی؛ در سطح چهارم دو مولفه تخصص علمی ورزشی و سابقه و پیشینه خوب و در آخرین سطح و مهمترین سطح از نظر نفوذ شاخص عملکرد قرار دارد.
نتیجه‌گیری: در یک نتیجه گیری کلی باید ذکر که فاکتورهای زیادی برای مربیان وجود دارد که در قیمت گذاری آنها موثر است و رتبه بندی مولفه ها نشان دهنده این است که در نهایت عملکرد مربی بیشترین نقش را در قیمت خواهد گذاشت.
ایزدخواه شکیبا، اشرف گنجویی فریده، حاجی انزهایی زهرا. (1401). طراحی مدل استراتژی‌های کسب و کار بازاریابی محصولات ورزشی در شبکه‌های اجتماعی. ۱۲ (۲۴) :۱۰۴-۱۲۰.
ایزدیار, محبوبه, معماری, ژاله, & موسوی, میرحسین. (1395). معادلۀ قیمت‌گذاری بازیکنان لیگ برتر فوتبال ایران. مجله تحقیقات اقتصادی, 51(1), 25-40.
حیدری, محسن, صادقی بروجردی, سعید, آندرف, ولادمیر, & امیری, سید حمید. (1400). شناسایی و وزن‌دهی متغیرهای عملکردی مؤثر بر قیمت‌گذاری مهاجمان لیگ برتر فوتبال ایران. نشریه مدیریت ورزشی, 13(4), 1337-1355.
طیبی, محسن, سلطان حسینی, محمد, سلیمی, مهدی, & لنجان نژادیان, شهرام. (1401). مقایسۀ روش های رگرسیون خطی و شبکۀ عصبی مصنوعی در تخمین قیمت بازیکنان حرفه ای فوتبال ایران. مطالعات مدیریت ورزشی, 14(شماره 71), 117-154.
عبدی, شهرام, زنگی آبادی, مصطفی, & طالب پور, مهدی. (1395). تعیین نقش عوامل اثرگذار بر ارزش گذاری بازیکنان لیگ برتر فوتبال ایران. مدیریت منابع انسانی در ورزش, 3(2), 121-136.
گرجی پور, احمد رضا, شجاعی, وحید, & حامی, محمد. (1401). شناسایی عوامل مؤثر بر ارزش‌گذاری فوتبالیست‌های لیگ برتر ایران. پژوهش های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش, 14(4), 169-181.
محمدی, رحمان, بهرامی, شهاب, & عیدی, حسین. (1400). طراحی مدل قیمت‌شکنی و راهبرد ضد قیمت‌شکنی در بازار ورزش ایران. مدیریت و توسعه ورزش, 10(2), 88-101.
محمودی زاد آذری, سعید, احسانی, محمد, نظری, رسول, & نوروزی سید حسینی, رسول. (1401). ارائه مدل ارزش بازار بازیکنان حرفه ای فوتبال ایران : رویکرد ساخت‌گرا نظریه داده بنیاد. مطالعات مدیریت ورزشی, 14(شماره 71), 17-46.
معماری, ژاله, خوش بیان, هدی, & صفایی, علیرضا. (1399). قیمت‌گذاری بازیکنان فوتبال با تکنیک داده‌کاوی مورد مطالعه: بازیکنان باشگاه استقلال. نشریه مدیریت ورزشی, 12(3), 735-757.
Abraham, R., Harris, J., & Auerbach, J. (2013). Human Capital Valuation in Professional Sport. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(3), 12-21.
Bernstein, J. (2006, November) The secrets to price-setting. Business Week Online, 20-21.
Bondarik, R., Pilatti, L. A., & Horst, D. J. (2020). Sports mega-events and overestimated promises: the case of the 2014 FIFA World Cup in Brazil. Journal of Tourism and Cultural Change, 18(3), 351-367.
Dey, P. K., Banerjee, A., Ghosh, D. N., & Mondal, A. C. (2014). AHP-neural network based player price estimation in IPL. International Journal of Hybrid Information Technology, 7(3), 15-24.
Kang, J. H., Lee, Y. H., & Sihyeong, K. (2007). Evaluating management efficiency of korean professional baseball teams using data envelopment analysis (DEA). International Journal of Sport and Health Science, 5, 125-134.
Kim, S., Yoo, E., & Pedersen, P. M. (2007). Market segmentation in the K-League: an analysis of spectators of the Korean Professional Soccer League. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship.
Kirschstein, T., & Liebscher, S. (2019). Assessing the market values of soccer players–a robust analysis of data from German 1. and 2. Bundesliga. Journal of Applied Statistics, 46(7), 1336-1349.
Liu J, Zhai X, Chen L. Optimal Pricing Strategy under Trade-in Program in the Presence of Strategic Consumers. Omega. 2018 Mar 27.
Müller, O., Simons, A., & Weinmann, M. (2017). Beyond crowd judgments: Data-driven estimation of market value in association football. European Journal of Operational Research, 263(2), 611-624.
Patnaik, D., Praharaj, H., Prakash, K., & Samdani, K. (2019, March). A study of Prediction models for football player valuations by quantifying statistical and economic attributes for the global transfer market. In 2019 IEEE International Conference on System, Computation, Automation and Networking (ICSCAN) (pp. 1-7). IEEE.
Roska, V. (2012). The Financial Contribution of International Footballer Trading to the Romanian Football league and to the National Economy. Theoretical and Applied Economics.
Singh, P., & Lamba, P. S. (2019). Influence of crowdsourcing, popularity and previous year statistics in market value estimation of football players. Journal of Discrete Mathematical Sciences and Cryptography, 22(2), 113-126.
Soltanhoseini, M., Razavi, S. M. J., & Salimi, M. (2017). Identifying and Prioritizing Barriers to the Privatization of Soccer Industry in Iran Using Multi-Criteria Analysis and Copeland's Approach. Sport Management Studies, 9(41), 15-36
Stotlar DK. Developing Successful Sport Marketing Plans. 3 edition. Morgantown, WV: Fitness Info Tech; 2009. 128 p.
Yaldo, L., & Shamir, L. (2017). Computational estimation of football player wages. International Journal of Computer Science in Sport, 16(1), 18-38
Explanation and leveling of factors affecting the pricing of coaches of the country's premier football league
Hamidreza Salimi1 | Mohammad Rafati2 * | Seyed Mohammadhossein Hosseini Ravesh3| Shahryar Kharazian 2
1. Department of Physical Education, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran. E-mail: SalimiHR1@mums.ac.ir
2. Corresponding author, Department of Public Management Group, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran. E-mail: mrafati1982@gmail.com
3. Department of Physical Education, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran. E-mail: smh.hr1360@gmail.com
4. Department of Physical Education, Ma.C., Islamic Azad University, Mashhad, Iran. E-mail: E-mail: kharazian.shahryar@iau.ac.ir
Article Info | ABSTRACT |
Article type: Research Article
Article history: Received 18 January 2025 Revised 15 May 2025 Accepted 27 May 2025 Published 19 June 2025
Keywords: Human resource management, Success, Coaches, Pricing, Premier Football League.
|
Objective: The aim of the current research was to explain and stratify the factors affecting the pricing of coaches of the country's premier football league. Methods: This research was applied in terms of nature and purpose, and descriptive and exploratory in terms of analysis method. In this research, a qualitative approach (semi-structured interviews of Glazer's approach) was used. The statistical population included professors of sports management, marketing and economics, presidents of the country's football teams, former and current presidents of the football federation, managers of sports clubs and program managers (agents). The sampling method was purposeful. In this section, a semi-structured interview was conducted with 14 experts until the data reached theoretical saturation. In the interpretative structural part of the questionnaire, 11 people completed it. Results: The findings showed that 3 main themes (related to personality, success and special features) were identified in the form of 11 sub-themes and 66 open codes. Also, the findings of the interpretative structural modeling showed that the factors affecting the pricing of coaches of the Iranian premier football league are at 5 levels. In the first level of psychological factors, in the second level three components of style owner, adaptability and contextual factors, in the third level four components of media factors, media attractiveness, influence and authority and communication skills; In the fourth level, there are two components of sports scientific expertise and good background, and in the last level and the most important level in terms of the influence of the performance index. Conclusions: In a general conclusion, it should be mentioned that there are many factors for coaches that are effective in their pricing, and the ranking of the components shows that the coach's performance will play the biggest role in the price. |
© The Author(s). Publisher: Gorgan Branch, Islamic Azad University.
| |
تبیین و سطح بندی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال کشور
حمیدرضا سلیمی1| محمد رافتی2 * | سید محمد حسین حسینی روش3| شهریار خرازیان4
1. گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران. رایانامه: SalimiHR1@mums.ac.ir
2. نویسنده مسئول، گروه مدیریت دولتی، دانشکده حسابداری و مدیریت، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران. رایانامه: mrafati1982@gmail.com
3. گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران. رایانامه: smh.hr1360@gmail.com
4. گروه تربیت بدنی ، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد ، ایران. رایانامه: kharazian.shahryar@iau.ac.ir
مقدمه
در حال حاضر، فوتبال محبوب ترین ورزش جهان است (بوندریك، 2020). در ایران نیز فوتبال از محبوب ترین ورزش¬هاست و درواقع ، بخشی از جامعه است و روز به روز اهمیت بیشتری می یابد؛ به همین دلیل، لازم است که مسئولان و مدیران سازمان های ورزشی توجه زیادی به این رشته داشته باشند. سالانه مبالغ بسیار شگفت انگیزی در صنعت فوتبال جهان برای نقل و انتقالات بازیکنان که از ارزشمندترین منابع مالی و سرمایه ای یك باشگاه محسوب می شوند هزینه می شود؛ بنابراین مسئله اصلی درخور ملاحظه در این زمینه، توانایی قیمت گذاری مناسب هریك از بازیکنان در بازار نقل و انتقالات با استفاده از تکنیك ها و مدل های ارزش¬گذاری است که براساس جمع آوری داده ها و اطلاعات از منابع مختلف میسر خواهد بود (محمودی زادآذری و همکاران، 1401).
از دیدگاه مدیریت باشگاه های ورزشی، مهمترین تصمیمی که بر موفقیت یا شکست باشگاه های فوتبال تأثیرگذار است و باید بسیار دقیق بررسی و سپس اتخاذ شود، جذب منابع انسانی است. نتایج پژوهش مولر و همکاران (2017) نشان داد که در دو دهه اخیر نگرش خلاقانه به جذب بازیکنان، کمک های شایانی به تیم ها کرده است؛ به طوری¬که توانسته اند با وجود حداقل بودجه، به موفقیت و جایگاه مناسبی در جدول رده بندی باشگاه ها دست یابند. درواقع، بازیکنان و مربیان فوتبال برای باشگاه هایی که آنها را جذب می کنند، نه تنها منابع انسانی هستند، بلکه مهارت ها و تخصص های ورزشی آنها دارایی هایی نامشهودی نیز هستند که ارزشمندند و می توانند معامله شوند. دربارۀ هزینه های نقل و انتقال و قیمت منابع انسانی(بازیکنان و مربیان) فوتبال باید اذعان کرد که تا قبل از سال 1970 میلادی، باشگاه ها می توانستند قیمت و دستمزد آنان را در سطوحی که به آسانی توانایی پوشش آن را داشتند قرار دهند، اما حذف قانون بیشترین دستمزد ورزشکاران در اروپا که به وسیله ظهور تلویزیون و ماهواره، قدرت چانه زنی فوتبالیست ها با باشگاه های خود را افزایش داد و به انفجار قیمت و دستمزد ورزشکاران پس از سال 1990 منجر شد (طیبی و همکاران، 1401). این افزایش قیمت ها موجب می شود که در دو دهه گذشته، باشگاه های زیادی قادر به پرداخت پول برای خرید بازیکن، مربی و بدهی خود نباشند. باوجود این، امروزه قیمت گذاری در ورزش هنر است و تصمیم های قیمت گذاری منعکس کننده ترکیبی از بصیرت، تجارب گذشته و تجزیه و تحلیل های پیچیده است (سلطان حسینی و همکاران، 2017). این در حالی است که تخمین قیمت بازیکنان فوتبال و مربیان از اصول و روش قیمت گذاری خاص پیروی نمی کند. همچنین بعضی بازیکنان فوتبال نسبت به عملکرد خود بسیار گران قیمت اند و برعکس آن نیز در فوتبال صادق است (دی و همکاران، 2014). بنابراین می توان اذعان کرد که تخمین و پیش بینی قیمت بازی گردانان (بازیکن، مربی) فوتبال کاری بسیار دشوار است. درواقع، وجود پارامترهای زیاد و در بسیاری از موارد پنهان، پیش بینی را به مسئله ای سخت تبدیل کرده است که الگوریتم های پیچیدە ریاضی نیز از ارائه راهکارهای مناسب برای ساخت الگوی پیش بینی کارآمد عاجز مانده اند (زارعیان و همکاران، 2015). از این رو مطالعات کیفی و عمیق می¬تواند مثمر ثمر باشد.
رشد باشگاه های ورزشی در همه رشته های ورزشی و تلاش برای کم کردن تصدی دولت در ورزش و تجاری شدن آن مورد توافق همگان است. اما در ورزش های تجاری همه تیم های ورزشی از جمله فوتبال، برای کاهش هزینه های خرید، پیشی گرفتن از رقبا و کسب سود بیشتر نیازمند فرایندی معتبر و نظام دار برای انتخاب بازیکنان مورد نیاز هستند. زیرا بیشترین هزینه هر باشگاه ورزشی خرید و پرداخت حقوق و دستمزد بازیکنان است. حرفه ای شدن فوتبال در ایران فشارهای زیادی هم از نظر مالی و هم روانی بر ورزشکاران، مربیان و مدیران باشگاه های ورزشی و به ویژه تیم های شاغل در لیگ های حرفه ای وارد می آورد (نادریان، 1396). بدون شک، یکی از جنبه های بسیار مهم تجارت فوتبال، نقل و انتقالات است. در تاریخ فوتبال، 10 نقل و انتقال با حداقل 100 میلیون یورو انجام شده است که بالاترین آن به مبلغ 220 میلیون یورو (نیمار به پاریس اس جی در سال 2017) بوده است. جالب اینجاست که همه این نقل و انتقالات در 7 سال گذشته انجام شده است (ترانسفرمارکت ، 2020). در سال 2019، میزان پولی که باشگاه های فوتبال برای نقل و انتقالات خرج کردند برای اولین بار از 10 میلیارد یورو گذشت (پولی و همکاران، 2020). این مبلغ در دهه گذشته بیش از سه برابر شده است که همراستا با رشد درآمد باشگاه‌ها است. به دست آوردن یک ارزش‌گذاری اقتصادی خوب برای مربیان فوتبال بسیار ارزشمند است، زیرا تا حدودی امکان ارزش‌گذاری باشگاه، برنامه‌ریزی بودجه و پاداش را فراهم میکند و از طرفی این مربیان هستند که نقش اصلی انتخاب بازیکنان را به عهده دارند (هی و همکاران، 2015). ارزیابی عوامل موثر بر انتقال بازیکنان فوتبال و تعیین اینکه آیا آنها باید از یک باشگاه به باشگاه دیگر منتقل شوند یا خیر، به یک چالش بزرگ برای مدیران باشگاه ها تبدیل شده است (هرم و همکاران، 2014). بسیاری از محققان تلاش کرده اند تعیین کنند که کدام عوامل بیشترین تأثیر را بر ارزش بازیکنان و مربیان دارند (فلیپ و همکاران، 2020؛ پست ، 2018). ارزش بازار بازیکن، نشان دهندة ارزش پولی است که باشگاه خریدار به عملکرد بازیکن، نسبت می دهد (کیچستان و همکاران، 2019). به عبارت دیگر، تخمین ارزش بازیکنان و مربیان، در واقع فرایندی است که طی مذاکرات بین باشگاه های فوتبال و مدیران برنامة بازیکنان انجام می گیرد (یالدو و شمیر، 2017).
باشگاه های ورزشی برای تامین هزینه های ضروری و اجتناب ناپذیر فوتبال باشگاهی به منابع زیادی نیاز دارند که یکی از مهمترین متغیرهای اقتصادی موثر بر تقاضای هر نوع کالا و از جمله مربیان فوتبال، قیمت آن است (روسکا، 2012). باشگاه هایی که فعالیت خود را معطوف به فوتبال می کنند، به درآمد زیادی نیاز دارند تا بتوانند هزینه های ضروری و اجتناب ناپذیر این رشته ورزشی پرطرفدار را تأمین کنند. هزینه های عمده و کلی تیم های فوتبال شامل: حقوق و پاداش بازیکنان و انتقال بازیکنان به باشگاه ها، مدیریت نیروی انسانی، ایجاد و نگهداری فضاهای ورزشی، هزینه مسافرت، مالیات، بیمه، هزینه های اداری و خدمات از یک طرف و درآمدهای عمده و کلی شامل: حامیان مالی، حق پخش تلویزیونی، فروش بازیکن، تبلیغات، فروش وسایل ورزشی و فروش بلیت ورودی برای تماشای بازی ها است (عبدی و همکاران، 1395). اختلاف نظر و چانه‌زنی برای تعیین دستمزد یا مبلغ قرارداد از موضوعات بحث برانگیز است و طی سال های اخیر و با جهت گیری و سمت حرفه ای شدن ورزشکاران بروز و ظهور بیشتری نسبت به سال‌های قبل یافته به خصوص به تازگی تعیین دستمزد ورزشکاران و مربیان با نظارت و تصمیم دولت صورت می‌گیرد در حالی که مبالغ هنگفتی برای خرید مربیان و بازیکنان در فوتبال هزینه میشود از این رو مسئله تعیین استراتژی قیمت گذاری یک امری اجتناب ناپذیر می باشد.
تمامی سازمان ها و شرکت ها، براي کالاها و خدماتی که عرضه می دارند، قیمتی را تعیین می کنند. در بین اجزاي آمیختۀ بازاریابی، قیمت تنها عاملی است که موجب ایجاد درآمد می شود. همچنین قیمت انعطاف پذیرترین عامل آمیختۀ بازاریابی است، چراکه به راحتی می توان آن را تغییر داد. اگرچه رقابت بر سر قیمت یکی از مسائل عمده اي است که شرکت ها با آن روبه رو می شوند، بسیاري از شرکت ها نیز نمیت وانند این مسئله را به شیوه اي عالی حل کنند؛ قیمت گذاري به معناي تعیین قیمت براي کالا یا خدمت. قیمت گذاري فعالیتی است که باید تکرار شود و فرایندي مداوم و پیوسته است. این تداوم ناشی از تغییرات محیطی و بی ثباتی شرایط بازار است که لزوم جرح و تعدیل قیمت را ایجاد می کند (لین و همکاران، 2018).
اهدافی که شرکت ها از قیمت گذاري دنبال می کنند، به پنج گروه تقسیم می شود: حفظ بقا و ادامۀ حیات؛ به حداکثر رساندن سود فعلی؛ به حداکثر رساندن سهم بازار؛ کشیدن عصارة بازار و پیش رو شدن از نظر کیفیت. همچنین قیمت گذاري شامل مراحل ذیل است: تعیین هدف بلندمدت قیمت گذاري؛ تعیین میزان تقاضا؛ برآورد هزینه ها؛ تجزیه و تحلیل محصولات، قیمت ها و هزینه هاي شرکت رقیب (معماری و همکاران، 1399). قیمت گذاري باید با برنامه هاي مربوط به محصول، توزیع و ترویج همخوانی داشته باشد و به منظور دستیابی به اهداف بازاریابی سازمان باید تمامی عوامل آمیختۀ بازاریابی به طور هماهنگ با هم تعیین شوند. در شرایطی که محصول سازمان یک مسابقۀ ورزشی، یک بازیکن نخبه، یک کالاي ورزشی است، محصول، از هر نظر منحصربه فرد است، به طوريکه محصول سایر سازمان ها به لحاظ کیفی توان رقابت با این محصول را نداشته باشند، سازمان می تواند قیمت را به هر میزانی که لازم بداند، بالا ببرد (سولتار، 2009).
پژوهش های متعددی در زمینه قیمت گذاری ورزشکاران در ایران و جهان شده است که هر کدام بخشی از خلاء های تحقیقات قبلی را تکمیل کرده است اما پژوهشی در داخل کشور در زمینه قیمت گذاری مربیان انجام نشده است. کیم و همکاران (2007) خاطرنشان می کنند که عدم شناخت مزایای چنین استراتژی حیاتی، رشد و دوام مالی نهادهای ورزشی را محدود کرده است. یکی از اجزای اصلی استراتژی بازاریابی قیمت گذاری است. وقتی مدیران نتوانند یک طرح قیمت گذاری ایجاد کنند، با مشکلات زیادی رو به رو خواهند شد. راه حل ممکن برای شکست اقتصادی این است که مدیریت نیاز به روشی علمی برای ابداع استراتژی‌های قیمت‌گذاری موثر را برای این موارد که نیازهای خاص آنها را برآورده میکند، تشخیص دهد (لی و کانگ، 2011). پانتیاک و همکاران (2019) در پژوهشی با هدف بررسی مدل های پیش بینی ارزش گذاری بازیکنان فوتبال از طریق آمارهای کمی و ویژگی های ا قتصادی برای بازار نقل و انتقالات جهانی 3 مشخصه ویژگی بازیکن (سن، پای غالب، لیگی که در آن شاغ است و پست بازی)، عملکرد بازیکن و میزان محبوبیت بازیکن را برشمرد. سین و لمبا (2019) نیز موارد تقریبا مشابهی را نشان دادند و عواملی مانند اطلاعات شخصی بازیکن؛ مثل سن و پست بازي. پارامتر عملکردي بازیکن؛ شامل بسته نگهداشتن دروازه، گل، پاس گل، دقایق بازي، تعداد شوت، تعداد پاس. پارامتر عملکرد در بازي فیفا؛ پارامترهاي لیگ فانتزي و محبوبیت بازیکن را در ارزش مالی بازیکنان موثر می دانند. علمگم و همکاران (1402) به شناسایی و تحلیل پیشران‌های موثر بر قیمت‌گذاری بازیکنان حرفه‌ای در لیگ برتر فوتبال عراق پرداختند و نشان دادند 11 مقوله با نام‌‌های سرمایه انسانی، کارایی باشگاه، عملکرد ورزشی، اثرات زمانی، عوامل جغرافیایی، ویژگی‌های لیگ، رفتار بازیکن، ارزش اجتماعی، قوانین نقل و انتقالات، حاکمیت شرایط و عوامل مالی و 4 مقوله اصلی به‌نام‌های ویژگی‌های بازیکن، ویژگی‌های باشگاه، عوامل درون‌سازمانی و عوامل برون‌سازمانی مؤثر بر قیمت‌گذاری بازیکنان فوتبال هستند. طیبی و همکاران (1401) پژوهشی با هدف مقایسۀ روش های رگرسیون خطی و شبکۀ عصبی مصنوعی در تخمین قیمت بازیکنان حرفه ای فوتبال ایران انجام دادند. یافته¬های پژوهش در بخش کیفی حاکی از این بود که عملکرد بازیکن، ویژگی های شخصی، توانایی های آنها، ویژگی¬ های باشگاه و عوامل ایجادکننده حباب، در تعیین قیمت بازیکنان فوتبال تأثیر دارند. آنچه در این پژوهش ها به چشم نمیخورد فقدان مطالعاتی در مورد اهمیت استراتژی قیمت گذاری بازیکنان فوتبال می باشد.
با توجه به مطالب بیان شده، فرآیند قیمت گذاری، فرآیند پیچیده و اقتضایی دارد و با توجه به شرایط مختلف و در جوامع مختلف نیز فاکتورهای متفاوتی در این زمینه دخیل هستند؛ از این رو واضح است که نمی توان به راحتی قیمت های بالاتر را نشان دهنده کیفیت بهتر آنها در نظر گرفت؛ در نتیجه باید عوامل موثر مشخصی وجود داشته باشد تا سقف قیمت یا قیمت های امکان پذیر را مشخص نماید؛ از طرفی با بررسی مروری چند سال اخیر مشاهده می شود که بیشتر پرونده های حقوقی بین المللی ایران با بدهی باشگاه ها به مربیان خارجی است تا بازیکنان و بیشترین دستمزد را در فوتبال ایران بعضا مربیان خارجی می گیرند که حتی گریبان گیر تیم ملی فوتبال ایران نیز شد. اگر عوامل موثر قیمت گذاری مربیان به صورت علمی انجام شود نیز ممکن است از این چالش ها نیز جلوگیری کند؛ از این رو مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان در لیگ برتر فوتبال کشور چگونه است و در نهایت عوامل شناسایی شده چگونه سطح بندی خواهد شد؟
روش‌شناسی پژوهش
این پژوهش از از نظر ماهیت و هدف از نوع کاربردی و از نظر روش تحلیل از نوع توصیفی و اکتشافی بود که داده ها به صورت میدانی جمع آوری شد. همچنین نوع جستجوی داده ها از نوع کیفی (ساختاری _ تفسیری) بود. در این پژوهش از یک رویکرد کیفی(مصاحبه های نیمه ساختار یافته) جهت شناسایی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران استفاده شد. با توجه به اینکه در این بخش از روش تحقیق کیفی استفاده شده است؛ ابتدا با استفاده از نظریه داده بنیاد به شناسایی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران پرداخته شد. این روش جهت به دست آوردن داده های پر محتوا و در جهت آشکارسازی فرآیندهای اجتماعی نهفته در تعاملات انسانی به کار می‌رود و پژوهشگر به تولید فهمی از یک فرآیند که به موضوعی واقعی مربوط است، مبادرت می ورزد. نظریه داده بنیاد با پارادایم های متعدد و رویکردهای گوناگونی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد که مهمترین آنها عبارتند از: رویکرد استراوس کوربین یا نظام‌مند، رویکرد گلیزر یا بر آینده و رویکرد ساختارگرایانه. این پژوهش رویکرد بر آینده و یا همان رویکرد گلیزری را دنبال نموده است چرا که این رویکرد الگوهای گسترده¬تر و متنوع تری را جهت تلفیق داده ها ارائه می دهد. در واقع این رویکرد به جای تحمیل نظریه به داده ها، نظریه ها را از بطن داده¬ها کنکاش می کند و نسبت به دو رویکرد دیگر غیر ساختار یافته است. شیوه کدگذاری گلیزر شامل کدگذاری باز ، کدگذاری محوری و کدگذاری نظری می باشد (گلیزر ، 2008) که از طریق این شیوه و مصاحبه¬ها مدل نهایی ترسیم شد. در مرحله دوم به وسیله روش ساختاری تفسیری (ایسم) این عوامل سطح بندی و دسته بندی شدند. جامعه آماری این پژوهش با توجه به اينکه پژوهش حاضر در محيط تخصصي پروژه¬ها و با مصاحبه از دست¬اندرکاران سازمان¬های دولتی صورت مي¬پذيرد، نیازمند نظرات تخصصی خبرگان می باشد. خبرگان تحقیق شامل اساتید مدیریت ورزشی، بازاریابی و اقتصاد، روسای هیات های فوتبال کشور، روسای سابق و حال فدراسیون فوتبال، مدیران باشگاه های ورزشی و مدیران برنامه (ایجنت) بود. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود. در این بخش مصاحبه نیمه ساختار یافته با 14 نفر از خبرگان انجام گردید تا داده ها به اشباع نظری رسید. در بخش ساختاری تفسیری پرسشنامه توسط 11 نفر تکمیل شد. در بخش کمی چندمعیاره برای اولویت بندی و سطح بندی مولفه ها، از پرسشنامه ماتریسی ساختاری تفسیری (ایسم) استفاده شد. روش مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) یک روشی ساختاری تفسیری است که به وسیله فردی به نام وارفیلد معرفی شد. در این روش، با تجزیه معیارها در چند سطح مختلف، به تحلیل ارتباط بین این معیارها و شاخصها پرداخته میشود. این مدل ساختاری تفسیری قادر است سطوح ارتباط بین شاخصها که به صورت تکی یا گروهی به یکدیگر وابسته‌اند را تعیین نماید. به عبارت دیگر، ISM می‌تواند برای تجزیه و تحلیل ارتباط بین ویژگی‌های چند متغیر که برای یک مساله تعریف شده‌اند، استفاده شود قابل ذکر است که تحلیل ها در محیط نرم افزار اکسل صورت گرفت.
یافتههای پژوهش
ابتدا در جدول 1 مشخصات افراد مصاحبه شونده گزارش شد.
جدول 1. ویژگی های جمعیت شناختی مصاحبه شوندگان
شماره | تحصیلات | سمت | مدت زمان مصاحبه |
1 | دکتری تخصصی | استاد مدیریت ورزشی | 30 دقیقه |
2 | فوق لیسانس | مدیر باشگاه ورزشی | 45 دقیقه |
3 | فوق لیسانس | مدیر برنامه | 35 دقیقه |
4 | دکتری تخصصی | استاد مدیریت ورزشی | 50 دقیقه |
5 | دانشجوی دکتری | رئیس هیئت فوتبال | 40 دقیقه |
6 | دانشجوی دکتری | مدیر برنامه | 40 دقیقه |
7 | دکتری تخصصی | استاد مدیریت ورزشی | 30 دقیقه |
8 | فوق لیسانس | مدیر برنامه | 35 دقیقه |
9 | دکتری تخصصی | استاد اقتصاد | 30 دقیقه |
10 | دکتری تخصصی | استاد مدیریت ورزشی | 45 دقیقه |
11 | دکتری تخصصی | متخصص بازاریابی ورزشی | 50 دقیقه |
12 | دکتری تخصصی | مدیر باشگاه ورزشی | 30 دقیقه |
13 | دانشجوی دکتری | متخصص بازاریابی ورزشی | 40 دقیقه |
14 | دکتری تخصصی | استاد اقتصاد | 30 دقیقه |
همانطور که ذکر شد در این پژوهش از نظریه داده بنیاد و شیوه کدگذاری بر آینده یا گلیزر برای شناسایی عوامل موثر استفاده شد. داده های حاصل از مصاحبه در طی 3 گام مورد تحلیل قرار گرفت که به شرح زیر می باشد.
کدگذاری باز
بر اساس رویکرد گلیزر، کدگذاری باز تا زمانی انجام می شود که اثرات ظهور مقوله محوری1 نمودار شود، تا بدین ترتیب در مرحله بعدی یعنی مرحله کدگذاری انتخابی، کد گذاری بر اساس این مقوله هدایت شود. برای کدگذاری باز، باید به صورت آگاهانه به جستجوی متغیر محوری پرداخت و از حساسیت نظری2 در این مرحله برخوردار بود که گلیزر در این رابطه چنین عنوان میکند: همانطور که محقق به طور مداوم پیشامدها و مفاهیم را مقایسه میکند، کد های متعددی را ایجاد می نماید، در حالیکه حواس خود را نسبت به یک یا دو کد محوری، جمع میکند و محقق در جستجوی تم های اصلی است (گلیزر، 1978). با توجه به مطالب ذکر شده، اثرات مقوله محوری، پس از کدگذاری مصاحبه سیزدهم پدید آمد. در جدول 3 کدهای استخراج شده در مرحله کدگذاری باز نمایش داده شد.
جدول 3. گویههای استخراج شده در مرحله کدگذاری باز
کدهای باز | کدهای باز | کدهای باز |
1. دانش به روز و آپدیت | 2. توانایی های ارتباطی با بازیکنان | 3. توانایی های ارتباطی با مدیریت باشگاه |
4. توانایی کار کردن با دستیاران خارجی | 5. تسلط بر زبان انگلیسی | 6. شرکت در سمینارهای علمی مربی گری |
7. توانایی کنترل بازیکنان مطرح | 8. نتیجه گرفتن با تیم های غیر متمول | 9. پیشینه ورزشی قوی و بازیکن مطرح بودن |
10. داشتن صفحه مجازی فعال | 11. داشتن تعداد فالورهای بالا | 12. رزومه قهرمانی با باشگاه های قبلی |
13. مربی بازی های حساس | 14. صحبت های جنجالی و حاشیه ای در کنفرانس ها | 15. رفتارهای خاص و مورد استقبال |
16. داشتن پرستیژ شخصی | 17. سابقه مربی گری در باشگاه های مطرح | 18. سابقه مربی گری در تیم ملی |
19. مدارک مربی گری معتبر | 20. سابقه مربی گری در لیگ های معتبر خارجی | 21. تعامل خوب با رسانه ها |
22. صاحب سبک بازی خاص | 23. سبک بازی حمله ای و تماشاگرپسند | 24. تعامل با هواداران |
25. سابقه کم اخراج شدن یا استعفا از باشگاه های قبلی | 26. داشتن مهارت های انگیزشی | 27. داشتن نظم و دیسیپلین |
28. اشتیاق به آموزش و پیشرفت | 29. آشنایی به علوم ورزشی | 30. تحصیلات عالی به خصوص در زمینه علوم ورزشی |
31. شخصیت کاریزماتیک | 32. مطالبه گری برای ورزشکاران و امکانات | 33. تعهد و اشتیاق |
34. داشتن جسارت و اعتماد به نفس | 35. الگو بودن | 36. قدرت هدایت و رهبری |
37. توانایی جذب بازیکنان مطرح | 38. شایسته سالاری در چیدمان تیم | 39. عدم رانت بازی و باج دهی به دلالان |
40. شفاف سازی در قراردادهای قبلی | 41. داشتن علم آنالیز بازی | 42. توانایی برگزاری سمینارهای علمی |
43. سن مربیان | 44. سابقه دستیاری مربیان مطرح خارجی و ایرانی | 45. سلسله مراتبی بودن پیشرفت مربی |
46. محبوبیت بین ورزشکاران و هواداران | 47. میزان قراردادهای قبلی | 48. داشتن اسپانسر شخصی |
49. برند شخصی بودن | 50. داشتن مدیر برنامه با سابقه | 51. طراحی تاکتیک و خلاق بودن |
52. توانایی کنترل شرایط حساس و پر استرس | 53. باهوش بودن و دارای هوش هیجانی بالا | 54. انتقاد پذیر بودن |
55. مبارزه طلبی و چالش پذیری | 56. مقبولیت | 57. متعصب بودن و وفاداری |
58. مسئولیت پذیری | 59. میزان همکاری و انطباق با شرایط باشگاه | 60. داشتن صفخات مجازی هواداری |
61. جذابیت برای رسانه ها | 62. نداشتن پرونده انضباطی یا اخلاقی | 63. ارتباط خوب با هواداران |
64. قدرت تاثیرگذاری در کاهش تنش ها | 65. توانایی کار کردن با ورزشکاران جوان | 66. معرفی بازیکنان آینده دار |
کدگذاری انتخابی
کدگذاری انتخابی با ظهور مقوله محوری در مرحله کدگذاری باز، آغاز میشود. در این مرحله کدگذاریها حول این مقوله صورت می‌گیرد. بنابراین در ادامه مصاحبه‌ها، کدگذاری حول مقوله محوری استخراج شده در مرحله کدگذاری باز، صورت گرفت. جدول شماره 4 کدها و مفاهیم به دست آمده در این مرحله را آشکار میکند. البته باید ذکر کرد که در این جدول فقط به عناوین کدها اشاره شده و فراوانی هر یک از این کدها با یکدیگر تفاوت دارد.
جدول 4. مفاهیم و نمونه کدهای حاصل از تحلیل دادهها در مرحله کدگذاری انتخابی
مفهوم | کد |
عوامل فردی | 1. پیشینه ورزشی قوی و بازیکن مطرح بودن 2. رفتارهای خاص و مورد استقبال 3. داشتن پرستیژ شخصی 4. داشتن نظم و دیسیپلین 5. تعهد و اشتیاق 6. سن مربیان 7. برند شخصی بودن 8. باهوش بودن و دارای هوش هیجانی بالا 9. انتقاد پذیر بودن 10. متعصب بودن و وفاداری |
صاحب سبک | 11. صاحب سبک بازی خاص 12. سبک بازی حمله ای و تماشاگرپسند 13. طراحی تاکتیک و خلاق بودن |
انطباق پذیری | 14. توانایی کار کردن با دستیاران خارجی 15. توانایی کنترل بازیکنان مطرح 16. توانایی کنترل شرایط حساس و پر استرس 17. میزان همکاری و انطباق با شرایط باشگاه 18. توانایی کار کردن با ورزشکاران جوان |
تخصص علمی ورزشی | 19. دانش به روز و آپدیت 20. شرکت در سمینارهای علمی مربی گری 21. مدارک مربی گری معتبر 22. اشتیاق به آموزش و پیشرفت 23. آشنایی به علوم ورزشی 24. تحصیلات عالی به خصوص در زمینه علوم ورزشی 25. داشتن علم آنالیز بازی 26. توانایی برگزاری سمینارهای علمی |
سابقه و پیشینه خوب | 27. سابقه مربی گری در باشگاه های مطرح 28. سابقه مربی گری در تیم ملی 29. سابقه مربی گری در لیگ های معتبر خارجی 30. سابقه کم اخراج شدن یا استعفا از باشگاه های قبلی 31. سابقه دستیاری مربیان مطرح خارجی و ایرانی 32. نداشتن پرونده انضباطی یا اخلاقی 33. معرفی بازیکنان آینده دار |
عملکرد | 34. نتیجه گرفتن با تیم های غیر متمول 35. رزومه قهرمانی با باشگاه های قبلی 36. مربی بازی های حساس 37. شایسته سالاری در چیدمان تیم |
عوامل زمینه ای | 38. عدم رانت بازی و باج دهی به دلالان 39. شفاف سازی در قراردادهای قبلی 40. سلسله مراتبی بودن پیشرفت مربی 41. میزان قراردادهای قبلی 42. داشتن مدیر برنامه با سابقه |
جذابیت رسانه ای | 43. داشتن صفحه مجازی فعال 44. داشتن تعداد فالورهای بالا 45. صحبت های جنجالی و حاشیه ای در کنفرانس ها 46. تعامل خوب با رسانه ها 47. داشتن اسپانسر شخصی 48. داشتن صفخات مجازی هواداری 49. جذابیت برای رسانه ها |
عوامل روانی | 50. داشتن مهارت های انگیزشی 51. مبارزه طلبی و چالش پذیری 52. مسئولیت پذیری |
قدرت اثرگذاری و مرجعیت | 53. شخصیت کاریزماتیک 54. مطالبه گری برای ورزشکاران و امکانات 55. الگو بودن 56. قدرت هدایت و رهبری 57. داشتن جسارت و اعتماد به نفس 58. توانایی جذب بازیکنان مطرح 59. محبوبیت بین ورزشکاران و هواداران 60. مقبولیت |
عمکلرد ارتباطی | 61. توانایی های ارتباطی با بازیکنان 62. توانایی های ارتباطی با مدیریت باشگاه 63. تسلط بر زبان انگلیسی 64. تعامل با هواداران 65. ارتباط خوب با هواداران 66. قدرت تاثیرگذاری در کاهش تنش ها |
کدگذاری نظری
این مرحله کدگذاری، ترکیب مفاهیم به وسیلهی یک الگوی ارتباطی را نشان میدهد ( لوکی3، 2001). کدهای نظری از مدلهای انتزاعی تشکیل میشوند که مقولات را در جهت یک نظریه تلفیق میکند (گلیزر و هن4، 2005). گلیزر برای تلفیق کدهای حقیقی، ۱۸ خانواده از کدهای نظری را به عنوان الگوهایی برای ترغیب کدهای حقیقی معرفی میکند. وی بدون ارائه یک الگوی شماتیک مشخص، به مجموعه‌ای از واژه‌ها اشاره میکند که هر یک از آنها میتوانند در تلفیق کدهای حقیقی، راهنما باشد. به عبارت دیگر وی در اشاره به هر یک از خانواده های کدگذاری بدون معین کردن نحوه پیوند میان واژه‌ها، محقق را آزاد میگذارد تا خود اقدام به تلفیق کدها و مدل سازی نماید. در این پژوهش با تلفیق مقولات به دست آمده، مدل تحقیق در «خانواده کدگذاری نوع5» قرار می‌گیرد که در جدول 5 مشخص شد مفاهیم در دو دسته کلی عوامل درونی و بیرونی قرار می گیرند. در شکل 1 مدل مفهومی شاخص های تاثیر گذار بر تقویت کار تیمی از سنین پایه با تاکید بر فعالیت های ورزشی ترسیم شد.
جدول 5. کدگذاری نظری
مقوله | مفهوم |
عوامل فردی، صاحب سبک، انطباق پذیری، تخصص علمی ورزشی | مربوط به ویژگی های خاص مربی |
سابقه و پیشینه خوب، عملکرد، عوامل زمینه ای، جذابیت رسانه ای | مربوط به موفقیت های مربی |
عوامل روانی، قدرت اثرگذاری و مرجعیت، عمکلرد ارتباطی | مربوط به شخصیت مربی |
پس از شناسایی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ فوتبال ایران، مدل ساختاری- تفسیری شاخص های ارزیابی به شرح زیر انجام گرفت؛ ابتدا به منظور تشکیل ماتریس تعامل ساختاري عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ فوتبال ایران یک ماتریس 11 در 11 شامل شاخصها تشکیل و در اختیار نمونه قرار داده شد. اعضاي نمونه براساس اصول (iو j) زیر ماتریس ها را تکمیل کردند.
V: شاخص سطر بر شاخص ستون تاثیر گذار است.
A: شاخص ستون بر شاخص سطر تاثیر گذار است.
X: شاخص سطر و ستون در تعامل با یکدیگرند.
O: شاخص سطر و ستون هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند.
جدول 4. ماتریس خودتعاملی ارزشی
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K |
عوامل فردی (A) |
| V | X | A | A | A | V | X | V | V | X |
صاحب سبک(B) |
|
| X | A | X | A | X | X | V | V | A |
انطباق پذیری (C) |
|
|
| A | A | A | X | X | X | X | O |
تخصص علمی ورزشی (D) |
|
|
|
| X | X | V | O | O | V | V |
سابقه و پیشینه خوب (E) |
|
|
|
|
| A | V | X | V | X | X |
عملکرد (F) |
|
|
|
|
|
| V | V | V | V | V |
عوامل زمینه ای (G) |
|
|
|
|
|
|
| A | V | V | X |
جذابیت رسانه ای (H) |
|
|
|
|
|
|
|
| V | V | X |
عوامل روانی (I) |
|
|
|
|
|
|
|
|
| X | X |
قدرت اثرگذاری و مرجعیت (J) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| V |
عمکلرد ارتباطی (K) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ماتریس نهایی از تبدیل ماتریسی خود تعاملی به یک ماتریس دور ارزشی صفر و یکی به دست می‌آید. جدول شماره 5 ماتریس خود تعاملی دو ارزشی را نشان میدهد. برای استخراج ماتریس دریافتی، باید در هر سطر عدد 1 جایگزین علامتهای X و V و عدد صفر جایگزین علامتهای A و O در ماتریس خود تعاملی ساختاری شود. در اینجا از خبرگان خواسته شد در تکمیل جدول نهایی روابط ثانویه را نیز مد نظر داشته باشند.به همین منظور بعضی از ارزش مورد تغییر قرار گرفت.
جدول5.ماتریس خودتعاملی عددی
| A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K |
عوامل فردی (A) | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
صاحب سبک(B) | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 |
انطباق پذیری (C) | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 |
تخصص علمی ورزشی (D) | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 |
سابقه و پیشینه خوب (E) | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
عملکرد (F) | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
عوامل زمینه ای (G) | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 |
جذابیت رسانه ای (H) | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 |
عوامل روانی (I) | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 |
قدرت اثرگذاری و مرجعیت (J) | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 |
عمکلرد ارتباطی (K) | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 |
در مرحله بعد برای تعیین سطح شاخص ها و اولویت آن ها، مجموعه دستیابی و مجموعه پیش نیاز برای هر عامل تعیین می شود. مجموعۀ دستیابی هر شاخص شامل شاخص هایی می شود که از این شاخص تأثیر می پذیرند و مجموعۀ پیش نیاز شامل شاخص هایی میشود که بر این شاخص تأثیرگذارند. این تأثیر و تأثرها با استفاده از ماتریس دستیابی به دست می آید. پس از تعیین مجموعۀ دستیابی و پیش نیاز هر شاخص، عناصر مشترك این دو مجموعه براي هر شاخص تعیین می شود و در صورت یکسان بودن مجموعۀ دستیابی با مجموعۀ اشتراکات، آن شاخص ها به عنوان سطح بالا در نظر گرفته می شوند (قاسمی و همکاران، 1399). هرچه یک هدف اثر گذاری بیشتری بر سایر اهداف داشته باشد در سطح پایین تری قرار می گیرد، چرا که مدل تفسیری ساختاری اثر گذاری از پایین به بالاست. به طور معمول شاخص هایی که مجموعه دستیابی و مجموعه اشتراکات یکسان داشته باشند در یک سطح قرار می گیرند. به طور کلی جدول زیر اولویت بندی و سطح بندی شاخص ها را نشان می دهد.
جدول 6. خروجی شاخص ها/ تمامی سطوح
شاخص ها | مجموعه دستیابی (خروجی) | مجموعه پیش نیاز (ورودی) | اشتراکات | سطح |
عوامل فردی | 1-2-4-6-7-8-9 | 1-4-5-6-8 | 1-4-6-7 | سوم |
صاحب سبک | 1-3-6-7-8-10 | 1-2-3-4-6 | 1-3-6 | دوم |
انطباق پذیری | 1-2-3-4-5-6-9-10-11 | 1-2-3-4-7-9-10 | 1-2-3-4-7-9-10 | دوم |
تخصص علمی ورزشی | 3-4-5-8-9 | 1-2-4-5-6-7 | 4-5 | چهارم |
سابقه و پیشینه خوب | 1-2-3-4-6-8 | 1-3-2-5-9 | 1-2-3 | چهارم |
عملکرد | 6-10 | 8-10 | 10 | پنجم |
عوامل زمینه ای | 4-5-6-7-8-9 | 1-3-4-6-7-8 | 4-6-7-8 | دوم |
جذابیت رسانه ای | 5-6-9-11 | 2-3-4-5-6-11 | 2-3-4-11 | سوم |
عوامل روانی | 2-3-4-6-7-8-9 | 1-2-4-6-5-7-8-9 | 2-6-4-7-8 | اول |
قدرت اثرگذاری و مرجعیت | 3-6-7-8-10 | 2-4-6-8-9-11 | 6-8 | سوم |
عملکرد ارتباطی | 2-4-5-9-10-11 | 1-2-3-5-7-8-9 | 2-5-9 | سوم |
با توجه به جدول 6 و سطح بندی عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران مشخص شد که ابعاد در 5 سطح قرار دارند. در سطح اول (بالاترین سطح و کمترین نفوذ) عوامل روانی قرار داشت. در ادامه در سطح دوم سه مولفه صاحب سبک، انطباق پذیری و عوامل زمینه ای قرار دارد. در سطح سوم چهار مولفه عوامل قردی، جذابیت رسانه ای، قدرت اثرگذری و مرجعیت و عمکلرد ارتباطی قرار دارد. در سطح چهارم دو مولفه تخصص علمی ورزشی و سابقه و پیشینه خوب قرار دارد و در آخرین سطح و مهمترین سطح از نظر نفوذ شاخص عملکرد قرار دارد. در شکل 2 مدل برخواسته از ساختاری تفسیری گزارش شد.
شکل 1. مدل ساختاری تفسیری عوامل موثر بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران
بحث و نتیجه گیری
دومین مقوله اصلی شناسایی شده، مربوط به موفقیت های مربی بود. بدون شک می توان موفقیت های مربی را در گذشته و حال از جنبه های مختلفی بررسی کرد و صرفا موفقیت را به عملکرد و مقام آوری نسبت نداد؛ زیرا یکی از اهداف جذب مربیان خوب، موفقیت در مسابقات است و اهداف دیگری همچون ارتقای ارزش ویژه برند باشگاه (بیسکایا و همکاران، 2016) از مزایای جذب مربی با کیفیت است. در تحقیقات مختلفی اشاره شده است که ارزش ویژه برند باشگاه می تواند منجر به افزایش وفاداری، هویت تیمی بازیکنان و هواداران و آگاهی برند (نظری ترشیزی و همکاران، 1398) شود. از این رو موفقیت های مربی صرفا به عملکرد آنها مربوط نمی باشد. در یافته های پژوهش نیز استنباط شد که 4 مقوله فرعی به موفقیت مربیان مربوط است و تاثیر مستقیم بر قیمت گذاری مربیان دارند. اولین مقوله فرعی، "سابقه و پیشینه خوب" بود. این یافته با پژوهش محمودی زاد و آذری (1401) همپوشانی نیز داشت. این مقوله اشاره می کند که مربیانی که توانسته اند در گذشته خود را به اثبات برسانند، ارزش قیمتی بیشتری خواهند داشت. از مهمترین عوامل این مقوله می توان به سابقه مربی گری در باشگاه های مطرح، سابقه مربی گری در تیم ملی، سابقه مربی گری در لیگ های معتبر خارجی، سابقه کم اخراج شدن یا استعفا از باشگاه های قبلی، سابقه دستیاری مربیان مطرح خارجی و ایرانی، نداشتن پرونده انضباطی یا اخلاقی و معرفی بازیکنان آینده دار اشاره کرد. دومین مقوله در این دسته به همانطور که مشخص است، به "عملکرد" اشاره دارد. عملکرد مربی مانند ویترین عمل می کند و هرچقدر مربی عملکرد بهتری در پرونده خود داشته باشد، طبیعی است که قیمت آن بیشتر خواهد بود. این یافته با پژوهش های گرجی پور و همکاران (1401)، سیف پناهی شعبانی و همکاران (1400) و متلسکی (2021) همسو بود. عملکرد را می توان به نتیجه گرفتن با تیم های غیر متمول، رزومه قهرمانی با باشگاه های قبلی، مربی بازی های حساس و شایسته سالاری در چیدمان تیم تعریف کرد. سومین مقوله فرعی در موفقیت مربی، "عوامل زمینه ای" بود. گرجی پور و همکاران (1401) بیان کردند عوامل زمینه ای نقش مهمی در قیمت گذاری بازیکنان فوتبال دارد. همچنین با یافته های پژوهش معماری و همکاران (1399) و لنتن و همکاران (2012) مطابقت داشت. منظور از عوامل زمینه ای، عدم رانت بازی و باج دهی به دلالان، شفاف سازی در قراردادهای قبلی، سلسله مراتبی بودن پیشرفت مربی، میزان قراردادهای قبلی و داشتن مدیر برنامه با سابقه است که همگی بر قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران اثرگذار است. در نهایت "جذابیت رسانه ای" به عنوان یک مقوله مهم در موفقیت های مربی معرفی شد. همانطور که بیان شد، موفقیت صرفا به عملکرد مربوط نیست و مربی که بتواند برای رسانه ها جذاب باشد، سبب دیده شدن باشگاه در فضای رسانه ای می شود و می تواند به افزایش قیمت مربیان منجر شود. به نحوی که امروزه مربیانی که تعداد دنبال کنندگان بیشتری در فضای مجازی دارند و فعال هستند در این فضا، از قدرت رسانه برخوردار هستند و حامی اصلی آنها که هواداران هستند، سبب افزایش قیمت آنها می شود. البته می توان جذابیت رسانه ای را به عوامل دیگری همچون صحبت های جنجالی و حاشیه ای در کنفرانس ها، تعامل خوب با رسانه ها، داشتن اسپانسر شخصی داشتن و صفحات مجازی هواداری مربوط دانست.
سومین مقوله اصلی شناسایی شده، مربوط به شخصیت مربی است. کلی و همکاران (2018) بیان کردند شخصیت اخلاقی دست اندرکاران فوتبال بر قیمت گذاری آنها اثرگذار است. در مربیان لیگ برتر فوتبال ایران، 3 مقوله فرعی مربوط به شخصیت مربی شناسایی شد. اولین مقوله فرعی در این زمینه "عوامل روانی" است. مربیانی که دارای مهارت های روانی و شخصیتی بالایی دارند، سبب می شود که این روحیه به بازیکنان خود منتقل کنند و به طور غیر مستقیم در عملکرد و نتایج تیم تاثیر گذار است و از آنجا که اینگونه مربیان دارای محبوبیت بیشتری هستند، طبیعی است که در قیمت گذاری آنها مثمر ثمر است. داشتن مهارت های انگیزشی، مبارزه طلبی و چالش پذیری و مسئولیت پذیری از جمله عوامل روانی اثرگذار در قیمت گذاری مربیان لیگ برتر فوتبال ایران است. مربیگری شغل چالش انگیزی است که فشار و استرس در آن دائمی است و این بعلت استرس های منحصر به فردی است که در این حرفه وجود دارد. شامل فشار برای برنده شدن، احساس عدم امنیت عمومی، مشکلات انظباطی و همچنین ساعت های طولانی که صرف برنامه ریزی تمرین، سفر و عضوگیری می شود. از ورزش های حرفه ای هر یک از بازیکنان وقت زیادی را با مربی خود در تمرینان ورزشی می گذرانند و از آنجا که هر فردی دارای مسایل و مشکلات خاص خود می باشد لذا مربی باید با مسایل تک تک شاگردان خود آشنا بوده و در حل و فصل آن ها به شاگردان خود کمک کند. لذا با توجه به نقش مربیان در ورزش و اینکه موفقیت ورزشکار در گرو کار مربی است، فشارهای روانی روی مربی ممکن است موجب تحلیل رفتگی او شود. از این رو مربی که عوامل روانی به عنوان یک فاکتور مثبت ارزیابی شود، به افزایش قیمت آن منجر می شود. دومین عامل در این مقوله، "قدرت اثرگذاری و مرجعیت" است. مربیان کاریزماتیک و دوست داشتنی، باعث می شوند که هواداران بیشتری داشته باشند، قدرت کلام آنها بیشتر شود، توانایی مدیریت و رهبری داشته باشند، به عنوان الگو مطرح شوند، حتی با قدرت ذاتی خود بازیکنان زیادی رو جذب باشگاه کنند و بین هواداران و بازیکنان محبوب شوند؛ همه این عوامل به باشگاه کمک های مستقیم و غیرمستقیمی در ارزش برند، موفقیت و مقبولیت بین هواداران میکند، از این رو منطقی است که مربی با چنین ویژگی ها، قیمت بالاتری داشته باشد. آخرین مقوله مربوط به "عملکرد ارتباطی" مربیان دارند. مربی گری در دنیای امروزه فقط به تمرین دادن و خوب هدایت کردن تیم در جریان بازی نیست. مربی خوب دارای ویژگی های بیشتری از جمله ارتباط خوب با هواداران و بازیکنان، رسانه ها و توانایی کاهش تنش ها داشته باشد. از این رو مهمترین فاکتورهای عملکرد ارتباطی شامل توانایی های ارتباطی با بازیکنان، توانایی های ارتباطی با مدیریت باشگاه، تسلط بر زبان انگلیسی، تعامل با هواداران، ارتباط خوب با هواداران و قدرت تاثیرگذاری در کاهش تنش ها می باشد.
در ادامه مهمترین مقوله ها شناسایی شد. مشخص شد که مهمترین عامل برای قیمت گذاری مربیان، فاکتور عملکرد است. این یافته کاملا منطقی است. زیرا در نهایت ماه عسل ویژگی های مربیان خوب باید به نتیجه و عملکرد مطلوب برسد؛ در نتیجه مربی که بتواند بهترین عملکرد را از خود داشته باشد، موفق تر و به طبع آن گران قیمت تر است. فاکتورهای با اهمیت بعدی را می توان سابقه و پیشنه خوب و تخصص علمی ورزشی دانست. در مورد سابقه خوب می توان بیان کرد که مربیانی که قبلا توانسته اند امتحان خود را پس بدهند و انتخاب مطمئن تری هستند، قیمت بالاتری نسبت به مربیان جوان تری دارند که ریسک مربی گری آنها زیاد است و هنوز ارزیابی نشده اند. از این رو مشاهده می شود که در فوتبال دنیا، هنوز مربیان قدیمی و کارکشته با تفکرات گذشته، جزء مربیان گران قیمت محسوب می شوند که می توان به طور موردی به خوزه مورینیو، کارلوس کیروش، کاپلو و غیره اشاره کرد. همین مورد در فوتبال داخلی نیز صادق است. از این رو نتیجه حاضر منطقی به نظر می رسد. همچنین در مورد تخصص علمی ورزشی نیز می توان دلایل منطقی ارائه نمود. زیرا علم ورزش روز به روز در حال توسعه است و مربیانی که از علم روز به دور باشند، زود از گردونه رقابت خارج می شوند و مربیان باعلم، احتمال موفقیت بیشتری دارند؛ از این رو ریسک سرمایه گذاری در آنها کاهش پیدا می کند و قیمت آنها افزایش می یابد. در ادامه مولفه های جذابیت رسانه ای، عوامل فردی و عملکرد ارتباطی در اولویت های مهم قرار داشت. در مورد مولفه جذابیت رسانه ای بیان شد که تنها ویژگی مربیان موفق درون زمین اتفاق نمی افتد و مربیانی که بتوانند برای رسانه ها جذاب باشند، بیشتر دیده می شوند و به طور غیر مستقیم به ارزش برند باشگاه می افزایند و از طرفی مربیان با عملکرد ارتباطی بهتر نتیجه بهتری در درون و بیرون زمین با بازیکنان و هواداران دارند. از این رو نتیجه حاضر منطقی است. در یک نتیجه گیری کلی باید ذکر که فاکتورهای زیادی برای مربیان وجود دارد که در قیمت گذاری آنها موثر است و رتبه بندی مولفه ها نشان دهنده این است که در نهایت عملکرد مربی بیشترین نقش را در قیمت خواهد گذاشت و حتی مربیانی که از سبک بازی خاصی برخوردار نباشند اما نتیجه گر باشند، در لیگ برتر فوتبال ایران، بیشتر قیمت گذاری می شوند.
تشکر و قدردانی
محققان از تمامی آزمودنی ها که در این پژوهش کمال همکاری را داشتند، قدردانی می‌نمانید.
منابع
ایزدخواه شکیبا، اشرف گنجویی فریده، حاجی انزهایی زهرا. (1401). طراحی مدل استراتژی‌های کسب و کار بازاریابی محصولات ورزشی در شبکه‌های اجتماعی. ۱۲ (۲۴) :۱۰۴-۱۲۰.
ایزدیار, محبوبه, معماری, ژاله, & موسوی, میرحسین. (1395). معادلۀ قیمت‌گذاری بازیکنان لیگ برتر فوتبال ایران. مجله تحقیقات اقتصادی, 51(1), 25-40.
حیدری, محسن, صادقی بروجردی, سعید, آندرف, ولادمیر, & امیری, سید حمید. (1400). شناسایی و وزن‌دهی متغیرهای عملکردی مؤثر بر قیمت‌گذاری مهاجمان لیگ برتر فوتبال ایران. نشریه مدیریت ورزشی, 13(4), 1337-1355.
طیبی, محسن, سلطان حسینی, محمد, سلیمی, مهدی, & لنجان نژادیان, شهرام. (1401). مقایسۀ روش های رگرسیون خطی و شبکۀ عصبی مصنوعی در تخمین قیمت بازیکنان حرفه ای فوتبال ایران. مطالعات مدیریت ورزشی, 14(شماره 71), 117-154.
عبدی, شهرام, زنگی آبادی, مصطفی, & طالب پور, مهدی. (1395). تعیین نقش عوامل اثرگذار بر ارزش گذاری بازیکنان لیگ برتر فوتبال ایران. مدیریت منابع انسانی در ورزش, 3(2), 121-136.
گرجی پور, احمد رضا, شجاعی, وحید, & حامی, محمد. (1401). شناسایی عوامل مؤثر بر ارزش‌گذاری فوتبالیست‌های لیگ برتر ایران. پژوهش های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش, 14(4), 169-181.
محمدی, رحمان, بهرامی, شهاب, & عیدی, حسین. (1400). طراحی مدل قیمت‌شکنی و راهبرد ضد قیمت‌شکنی در بازار ورزش ایران. مدیریت و توسعه ورزش, 10(2), 88-101.
محمودی زاد آذری, سعید, احسانی, محمد, نظری, رسول, & نوروزی سید حسینی, رسول. (1401). ارائه مدل ارزش بازار بازیکنان حرفه ای فوتبال ایران : رویکرد ساخت‌گرا نظریه داده بنیاد. مطالعات مدیریت ورزشی, 14(شماره 71), 17-46.
معماری, ژاله, خوش بیان, هدی, & صفایی, علیرضا. (1399). قیمت‌گذاری بازیکنان فوتبال با تکنیک داده‌کاوی مورد مطالعه: بازیکنان باشگاه استقلال. نشریه مدیریت ورزشی, 12(3), 735-757.
Abraham, R., Harris, J., & Auerbach, J. (2013). Human Capital Valuation in Professional Sport. International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(3), 12-21.
Bernstein, J. (2006, November) The secrets to price-setting. Business Week Online, 20-21.
Bondarik, R., Pilatti, L. A., & Horst, D. J. (2020). Sports mega-events and overestimated promises: the case of the 2014 FIFA World Cup in Brazil. Journal of Tourism and Cultural Change, 18(3), 351-367.
Dey, P. K., Banerjee, A., Ghosh, D. N., & Mondal, A. C. (2014). AHP-neural network based player price estimation in IPL. International Journal of Hybrid Information Technology, 7(3), 15-24.
Kang, J. H., Lee, Y. H., & Sihyeong, K. (2007). Evaluating management efficiency of korean professional baseball teams using data envelopment analysis (DEA). International Journal of Sport and Health Science, 5, 125-134.
Kim, S., Yoo, E., & Pedersen, P. M. (2007). Market segmentation in the K-League: an analysis of spectators of the Korean Professional Soccer League. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship.
Kirschstein, T., & Liebscher, S. (2019). Assessing the market values of soccer players–a robust analysis of data from German 1. and 2. Bundesliga. Journal of Applied Statistics, 46(7), 1336-1349.
Liu J, Zhai X, Chen L. Optimal Pricing Strategy under Trade-in Program in the Presence of Strategic Consumers. Omega. 2018 Mar 27.
Müller, O., Simons, A., & Weinmann, M. (2017). Beyond crowd judgments: Data-driven estimation of market value in association football. European Journal of Operational Research, 263(2), 611-624.
Patnaik, D., Praharaj, H., Prakash, K., & Samdani, K. (2019, March). A study of Prediction models for football player valuations by quantifying statistical and economic attributes for the global transfer market. In 2019 IEEE International Conference on System, Computation, Automation and Networking (ICSCAN) (pp. 1-7). IEEE.
Roska, V. (2012). The Financial Contribution of International Footballer Trading to the Romanian Football league and to the National Economy. Theoretical and Applied Economics.
Singh, P., & Lamba, P. S. (2019). Influence of crowdsourcing, popularity and previous year statistics in market value estimation of football players. Journal of Discrete Mathematical Sciences and Cryptography, 22(2), 113-126.
Soltanhoseini, M., Razavi, S. M. J., & Salimi, M. (2017). Identifying and Prioritizing Barriers to the Privatization of Soccer Industry in Iran Using Multi-Criteria Analysis and Copeland's Approach. Sport Management Studies, 9(41), 15-36
Stotlar DK. Developing Successful Sport Marketing Plans. 3 edition. Morgantown, WV: Fitness Info Tech; 2009. 128 p.
Yaldo, L., & Shamir, L. (2017). Computational estimation of football player wages. International Journal of Computer Science in Sport, 16(1), 18-38.
[1] Core category
[2] Theoretical sensitivity
[3] Locke
[4] Hon
[5] Type family
