سازگاری مبلمان شهری تهران با معلولیت از دیدگاه معلولین
الموضوعات : Urban Sociological Studiesاکبر طالب پور 1 , اصغر مهاجری 2 , سعیده میرزایی 3
1 - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
2 - استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - کارشناس ارشد گروه علوم اجتماعی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: معلولیت, مبلمان شهری, سازگاری, تحلیل مضمون, تهران.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف مطالعه میزان سازگاری مبلمان شهری تهران با معلولیت از دیدگاه معلولین جسمی- حرکتی با رویکردکیفی انجام شد.افراد مورد مطالعه ، تمامی معلولین جسمی- حرکتی شهر تهران بودندکه 15 نفر از آنان از طریق روش نمونهگیری هدفمند مورد مطالعه قرار گرفتند. گردآوری دادهها بهصوت میدانی و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت گرفت که با روش تحلیل تم (مضمون) تجزیه و تحلیل شد. با تحلیل مصاحبهها، 23 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی شامل؛ سازگاری تجهیزات خیابانی شهر، سازگاری مبلمان پارکهای شهر، سازگاری تجهیزات ترافیکی شهر و سازگاری تابلوهای تبلیغاتی و علائم اطلاع رسانی شهری مطرح شد، یافتهها نشان داد؛ سازگاری تجهیزات خیابانی وابسته به زمینهها و شرایط خاص اجتماعی میباشد و شهر تهران با چالشهایی نظیر وجود موانع زیرساختی، عدم رعایت استانداردها و کمبود آگاهی در میان طراحان و مسئولان شهری روبرو هست؛ همچنین نبود دسترسی مناسب به مبلمان پارکی، فضای حرکتی، تنوع و کیفیت مبلمان، احساس عدم توجه از جمله ویژگیهایی میباشند که معلولین به آن اشاره کردهاند. از دیدگاه افراد مورد مطالعه، طراحی تجهیزات ترافیکی و تابلوهای تبلیغاتی و علائم اطلاع رسانی شهر تهران باید به گونه‌ای باشد که به معلولین اجازه دهد به تنهایی و با استقلال از فضاهای مربوطه و حمل و نقل عمومی استفاده کنند. از دیدگاه معلولین استفاده صحیح از مبلمان شهری در هیاهوی شهرهای امروزی، میتواند فرصتی برای کاهش دغدغهها و ایجاد محیطی آرام برای شهروندان معلول باشد.
آزادخانی، پاکزاد؛ طهماسبی کیا، زهرا. (1399). بررسی نقش و عملکرد مبلمان شهری در ارتقاء کیفیت محیط شهری و رضایتمندی شهروندان (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری کرمانشاه)، نشریه پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، سال هفتم، شماره بیست و هفتم، صص 110-93.
تقوایی، مسعود؛ مرادی، گلشن؛ صفرآبادی، اعظم. (1389). بررسی و ارزیابی وضعیت پارک های شهر اصفهان بر اساس معیارها و ضوابط موجود برای دسترسی معلولان و جانبازان، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 21 ، شماره 2 : 64 - 47 .
جمعه پور، محمود، عیسی لو، شهاب الدین، عیسی لو، علی اصغر. (1395 ). توان‌سنجی فضاهای شهری در پاسخ‌دهی به نیاز گروه های کم‌توان جسمی‌حرکتی در بخش مرکزی شهر قم. مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری ، 7(26) : 26 تا36 .
سازمان بهزیستی کشور، مرکز آمار و اطلاعات (1396).
سعیدنیا، احمد. ( 1383 ). طراحی فضاها و مبلمان شهری،انتشارات سازمان شهرداری¬ها و دهیاری¬های کشور، تهران.
سلمانی، حسن؛ رفیعی، الناز؛ میهنی، حسین. (۱۴۰۱). کیفیت زندگی و نقش آن در توسعه پایدار شهری، مجله مدیریت شهری، سال دهم، شماره 85، صص 58-25.
شاطریان ، محسن، اشنویی، امیر ، گنجی پور، محمود. (1400). بررسی مناسب سازي فضاهاي شهري جهت دسترسی معلولین و جانبازان، نمونه موردي: ادارات دولتی شهر کاشان. امایش جغرافیایی فضا، 6(22)، 59-76.
عبدی دانش¬ پور، زهره. (۱۳۹۷). درآمدی بر نظریه¬های برنامه ریزی با تاکید ویژه بر برنامه ریزی شهری، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
عبدی دانش¬ پور، زهره. (۱۳۹۸). مناسب‌سازی محیط شهری برای افراد معلول: راهنمای مناسب‌سازی محیط شهری برای حرکت افرادی با معلولیت‌های جسمی - حرکتی، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی.
غفوریان حیدری، سید جواد. (1400). مناسب¬سازی مبلمان و تجهیزات فضاهای شهری متناسب با نیاز معلولان جسمی حرکتی، ششمین کنفرانس بین¬المللی پژوهش¬های علوم و مهندسی و سومین کنگره بین¬المللی عمران، معماری و شهرسازی در آسیا، بانکوک، تایلند.
غضنفرپور، حسین، عبداللهی، علی اصغر، مرادزاده، فیروزه. (1399). برنامه ریزی فضاهای شهری برای تأمین نیازهای معلولان و جانبازان نمونة پژوهش: منطقة دو شهری کرمان. مجله برنامه ریزی فضایی، 11 (2)، 163-186.
کوکبی، افشین. (1400). برنامه ریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص ها، جستارهای شهرسازی، 12(4)، ص 68-49.
مرکز آمار ایران. نتایج سر شماری نفوس، 1385.
Clement, G. (2017). Care, autonomy, and justice: Feminism and the ethic of care. Routledge.
Emerson, & Robertson, J. (2019). Obesity in young children with intellectual disabilities or borderline intellectual functioning. Int J Pediatric Obesity, 5, 320-326.
Emerson, Llewellyn, G., Stancliffe, R., Badland, H., Kavanagh, A., Disney, G., & Zhou, Q. (2018). Fair Go? Measuring Australia’s progress in reducing the disadvantage for adults with disabilities 2001-2016.
Emerson, Madden, R., Graham, H., Llewellyn, G., Hatton, C., & Robertson, J. (2019). The health of disabled people and the social determinants of health. Pub Health, 125, 145-147.
Emerson. (2018). Health status and health risks of the “hidden majority” of adults with intellectual disability. Intellectual Developmental Disab, 49, 155-165.
Eddine Hacini، Chems ، Bada، Yassine، Christian، Pihet. (2021). The Mobility of People with Disability: Between Urban Accessibility and Urban Attractiveness. A Case Study from Algiers, Algeria. International review for spatial planning and sustainable development A: Planning Strategies and Design Concepts, Vol 10 No.2 (2022), 38-57 ISSN: 2187-3666 (online. http://dx.doi.org/10.14246/irspsd.10.2_38 .
Filiz Alkan Meshur, H., (2013). Accessibility for people with disabilities in urban spaces: A Case Study of Ankara, Turkey, Selcuk University, Konya, Turkey, International Journal of Architectural Research, 43-60.
Gul, S., Nisa, N.T., Shah, T.A., Gupta, S., Jan, A., Ahmad, S., (2015). Middle East: Research productivity and performance across nations, Scientometrics, 105 (2), 1157-1166.
Nur Belkayali, Yavuz Güloğlu, (2018). Physical and social barriers for disabled urban park users: case study from Kastamonu, Turkey Engelli kent parkı kullanıcılarının fiziksel ve sosyal sorunları: Kastamonu kenti, Department of Landscape Architecture, Kastamonu University, Faculty of Engin, 69 (1): 35-43.
Pulkaner, S., & colleagues .(2019). Title: Urban Furniture for People with Disabilities: A Study of Accessibility in Malaysian Cities. Journal of Urban Design*, 24(3), 312-329.
Oktay (2002). Disability, Ageing and Carers, Australia: Summary of Findings, 2002. Canberra: ABS.
Olgun, R., & Erdoğan, R. (2016). Urban furniture and user satisfaction: The example of Antalya-Gulluk avenue. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(2), 674-682.
Watson, N., Roulstone, A. & Thomas, C. (2012). Routledge Handbook of Disability Studies. London: Routledge Press.
Yang, Y., & George, L. K. (2016). Functional disability, disability transitions, and depressive symptoms in late life. Journal of aging and health, 17(3), 263-292.
