اثرات استفاده از اسیدهای چرب امگا- 3، امگا-6 و مخلوط آنها بر عملکرد، شاخص‌های اسکلتی و سلامت در گوسالههای شیرخوار هلشتاین
الموضوعات : فصلنامه زیست شناسی جانوری
اسماعیل سنگین
1
,
علی نیکخواه
2
,
محمد چمنی
3
,
علی اصغر صادقی
4
,
مهدی امین افشار
5
1 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - گروه علوم دامی دانشگدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
3 - گروه علوم دامی، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
4 - گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - گروه کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: اسیدهای چرب امگا-6 و امگا-3, رشد اسکلتی, سلامت, عملکرد, گوساله¬های شیرخوار,
ملخص المقالة :
این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات استفاده از اسیدهای چرب امگا- 3، امگا-6 و مخلوط آنها بر عملکرد، شاخص‌های اسکلتی و سلامت در گوسالههای شیرخوار هلشتاین بود. تعداد 56 رأس گوساله شیرخوار (نر و ماده) با میانگین وزن بدن 5/1±38 کیلوگرم انتخاب و به‌صورت طرح کاملاً تصادفی به چهار گروه آزمایشی شامل 1) شاهد (فاقد روغن)؛ 2) روغن سویا + شیر؛ 3) روغن ماهی + شیر؛ و 4) ترکیب روغن سویا و روغن ماهی + شیر تقسیم شدند. شروع آزمایش 3 روزگی، از شیرگیری 75 روزگی و پایان دوره 80 روزگی بود. مصرف خوراک (استارتر + شیر) و افزایش وزن بدن به‌صورت روزانه برای هر گوساله به‌صورت مجزا انجام گردید. سنجش فاکتورهاي رشد به وسیله مترسنج استاندارد در روزهای 3، 75 و 85ام پرورش انجام شد و اسکور مدفوع و اسکور شادابی براساس شکل ظاهری (1 تا 5) بررسی و ثبت گردید. نتایج نشان داد مصرف خوراک و مصرف ماده خشک شیر با افزودن اسیدچرب امگا-3 و امگا-6 در بین گروههای آزمایشی تغییر معنی‌داری نداشت (05/0<P). تفاوت معنی‌دار از نظر میانگین افزایش وزن روزانه و وزن بدن گوسالهها نسبت به تیمار شاهد مشاهده نشد (05/0<P)، اما افزایش وزن روزانه برای روغن سویا بیشتر از روغن ماهی بود. بازده استفاده از خوراک برای گروههای آزمایشی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی نبود (05/0<P). شاخص‌های اسکلتی اندازه‌گیری شده در این آزمایش به‌طور معنی‌دار تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند (05/0<P). شاخص‌های سلامت اعم از اسکور مدفوع و اسکور شادابی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی نبودند (05/0<P). نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد استفاده از اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانه روغن سویا و روغن ماهی نه تنها هیچ تأثیر سوئی بر عملکرد گوسالهها نداشت، بلکه منجر به بهبود برخی از فاکتورهای رشد و وزن بدن نیز شد.
1. Calder, P.C., 2008. The relationship between the fatty acid composition of immune cells and their function. Prostaglandins, Leukotrienes and Essential Fatty Acids, 79(3-5), pp.101-108.
2. Ballou, M.A., Cruz, G.D., Pittroff, W., Keisler, D.H. and DePeters, E.J., 2008. Modifying the acute phase response of Jersey calves by supplementing milk replacer with omega-3 fatty acids from fish oil. Journal of Dairy Science, 91(9), pp.3478-3487.
3. Garcia, M., Greco, L.F., Lock, A.L., Block, E., Santos, J.E.P., Thatcher, W.W. and Staples, C.R., 2016. Supplementation of essential fatty acids to Holstein calves during late uterine life and first month of life alters hepatic fatty acid profile and gene expression. Journal of Dairy Science, 99(9), pp.7085-7101.
4. Ghorbani, H., Kazemi-Bonchenari, M., HosseinYazdi, M. and Mahjoubi, E., 2020. Effects of various fat delivery methods in starter diet on growth performance, nutrients digestibility and blood metabolites of Holstein dairy calves. Animal Feed Science and Technology, 262, p.114429.
5. Hill, T.M., Bateman II, H.G., Aldrich, J.M. and Schlotterbeck, R.L., 2011. Effect of various fatty acids on dairy calf performance. The Professional Animal Scientist, 27(3), pp.167-175.
6. Masmeijer, C., 2019. A Fat chance for calves: influence of dietary supplemented fatty acids on immune, health and production variables in stressed calves (Doctoral dissertation, Ghent University). Pages 55-58.
7. Karcher, E.L., Hill, T.M., Bateman II, H.G., Schlotterbeck, R.L., Vito, N., Sordillo, L.M. and VandeHaar, M.J., 2014. Comparison of supplementation of n-3 fatty acids from fish and flax oil on cytokine gene expression and growth of milk-fed Holstein calves. Journal of dairy science, 97(4), pp.2329-2337.
8. McNiven, M.A., Duynisveld, J.L., Turner, T. and Mitchell, A.W., 2011. Ratio of n-6/n-3 in the diets of beef cattle: Effect on growth, fatty acid composition, and taste of beef. Animal feed science and technology, 170(3-4), pp.171-181.
9. Kazemi-Bonchenari, M., Mirzaei, M., Jahani-Moghadam, M., Soltani, A., Mahjoubi, E. and Patton, R.A., 2016. Interactions between levels of heat-treated soybean meal and prilled fat on growth, rumen fermentation, and blood metabolites of Holstein calves. Journal of animal science, 94(10), pp.4267-4275.
10. National Research Council, Committee on Animal Nutrition and Subcommittee on Dairy Cattle Nutrition, 2001. Nutrient requirements of dairy cattle: 2001. National Academies Press.
11. Khan, M.A., Lee, H.J., Lee, W.S., Kim, H.S., Ki, K.S., Hur, T.Y., Suh, G.H., Kang, S.J. and Choi, Y.J., 2007. Structural growth, rumen development, and metabolic and immune responses of Holstein male calves fed milk through step-down and conventional methods. Journal of dairy science, 90(7), pp.3376-3387.
12. Larson, L.L., Owen, F.G., Albright, J.L., Appleman, R.D., Lamb, R.C. and Muller, L.D., 1977. Guidelines toward more uniformity in measuring and reporting calf experimental data. Journal of Dairy Science, 60(6), pp.989-991.
13. Fasihi, H., Khorosh, M. 2012. Investigating the interaction effect of the ratio of omega-6 to omega-3 fatty acids with different levels of vitamin E in starter feed on the performance and immunological responses of Holstein calves. Master's Thesis in Animal Sciences, Isfahan University, pages 36-40.
14. Rajabi, A., Fatahnia, F., Kazemi-Benchanari, M., Shams-Elahi, M., Jahani Azizabadi, H. 1400. The interaction effect of type of fatty acid (omega-6 or omega-3) and crude protein level of starter diet on growth performance, blood parameters in Holstein weanling calves, master's thesis in animal science, Ilam University, pp. 29-34.
15. Kazemi-Bonchenari, M., Dehghan-Banadaky, M., Fattahnia, F., Saleh-Bahmanpour, A., Jahani-Moghadam, M. and Mirzaei, M., 2020. Effects of linseed oil and rumen undegradable protein: rumen degradable protein ratio on performance of Holstein dairy calves. British Journal of Nutrition, 123(11), pp.1247-1257.
16. Yousefinejad, S., Fattahnia, F., Kazemi-Bonchenari, M., Khanaki, H., Drackley, J.K. and Ghaffari, M.H., 2021. Soybean oil supplementation and starter protein content: Effects on growth performance, digestibility, ruminal fermentation, and urinary purine derivatives of Holstein dairy calves. Journal of Dairy Science, 104(2), pp.1630-1644.
17. McDonnell, R.P., O’Doherty, J.V., Earley, B., Clarke, A.M. and Kenny, D.A., 2019. Effect of supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids and/or β-glucans on performance, feeding behaviour and immune status of Holstein Friesian bull calves during the pre-and post-weaning periods. Journal of Animal Science and Biotechnology, 10, pp.1-17.
18. Quigley, J.D., Hill, T.M., Hulbert, L.E., Dennis, T.S., Suarez-Mena, X.F. and Bortoluzzi, E.M., 2019. Effects of fatty acids and calf starter form on intake, growth, digestion, and selected blood metabolites in male calves from 0 to 4 months of age. Journal of dairy science, 102(9), pp.8074-8091.
19. Hill, T.M., Quigley, J.D., Suarez-Mena, F.X., Bateman II, H.G. and Schlotterbeck, R.L., 2016. Effect of milk replacer feeding rate and functional fatty acids on dairy calf performance and digestion of nutrients. Journal of Dairy Science, 99(8), pp.6352-6361.
20. Mohtashami, B., Khalilvandi-Behroozyar, H., Pirmohammadi, R., Dehghan-Banadaky, M., Kazemi-Bonchenari, M., Dirandeh, E. and Ghaffari, M.H., 2022. The effect of supplemental bioactive fatty acids on growth performance and immune function of milk-fed Holstein dairy calves during heat stress. British Journal of Nutrition, 127(2), pp.188-201.
21. Klopp, R.N., Franco, J.F.H., Hogenesch, H., Dennis, T.S., Cowles, K.E. and Boerman, J.P., 2022. Effect of medium-chain fatty acids on growth, health, and immune response of dairy calves. Journal of Dairy Science, 105(9), pp.7738-7749.
22. Wistuba, T.J., Kegley, E.B., Apple, J.K. and Davis, M.E., 2005. Influence of fish oil supplementation on growth and immune system characteristics of cattle. Journal of animal science, 83(5), pp.1097-1101.
23. Lewis, G.S., Wulster-Radcliffe, M.C. and Herbein, J.H., 2008. Fatty acid profiles, growth, and immune responses of neonatal lambs fed milk replacer and supplemented with fish oil or safflower oil. Small Ruminant Research, 79(2-3), pp.167-173.
24. Hristov, A.N., Kennington, L.R., McGuire, M.A. and Hunt, C.W., 2005. Effect of diets containing linoleic acid-or oleic acid-rich oils on ruminal fermentation and nutrient digestibility, and performance and fatty acid composition of adipose and muscle tissues of finishing cattle. Journal of Animal Science, 83(6), pp.1312-1321.
25. Kapoor, B., Kapoor, D., Gautam, S., Singh, R. and Bhardwaj, S., 2021. Dietary polyunsaturated fatty acids (PUFAs): Uses and potential health benefits. Current nutrition reports, 10, pp.232-242.
26. Dimitrova, R., 2020, December. Bone and insulin resistance-a literature review. In Varna Medical Forum (Vol. 9, No. 2, pp. 78-88).
27. Garcia, M., Greco, L.F., Lock, A.L., Block, E., Santos, J.E.P., Thatcher, W.W. and Staples, C.R., 2016. Supplementation of essential fatty acids to Holstein calves during late uterine life and first month of life alters hepatic fatty acid profile and gene expression. Journal of Dairy Science, 99(9), pp.7085-7101.
28. Kadkhoday, A., Riasi, A., Alikhani, M., Dehghan-Banadaky, M. and Kowsar, R., 2017. Effects of fat sources and dietary C18: 2 to C18: 3 fatty acids ratio on growth performance, ruminal fermentation and some blood components of Holstein calves. Livestock Science, 204, pp.71-77.
زیستشناسی جانوري، سال هفدهم، شماره چهارم، تابستان 1404، صفحات 66-55، سنگین و همکاران
The Effects of Using Omega-3, Omega-6 Fatty Acids and Their Mixture on Performance, Skeletal and Health Indicators in Nursing Holstein Calves
Esmaeil Sangin1, Ali Nikkhah2, Mohammad Chamani3*, Ali Asghar Sadeghi3, Mehdi Amin Afshar3
1- Department of Animal Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2- Department of Animal Science, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Tehran University, Karaj, Iran
3- Department of of Agriculture, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
*Corresponding author: m.chamani@srbiau.ac.ir
Received: 27 November 2023 Accepted: 2 January 2024
DOI: 10.60833/ascij.2025.1196566
Abstract
This study aimed to investigate the effects of using omega-3, omega-6 fatty acids and their mixtures on performance, skeletal indices and health in Holstein calves. 56 suckling calves (male and female) with an average body weight of 38 ± 1.5 kg were selected and divided into four experimental groups in a completely randomized design: 1- control (oil-free); 2- soybean oil + milk; 3- fish oil + milk; and 4- combination of soybean oil and fish oil + milk. The experiment began at 3 days of age, weaning was at 75 days of age, and the end of the period was at 80 days of age. Feed intake (starter + milk) and body weight gain were recorded daily for each calf separately. Growth factors were measured using a standard meter on days 3, 75, and 85 of rearing, and stool scores and vitality scores were assessed and recorded based on appearance (1 to 5). The results showed that feed intake and milk solids intake did not change significantly among the experimental groups with the addition of omega-3 and omega-6 fatty acids (p > 0.05). No significant difference was observed in the average daily weight gain and body weight of calves compared to the control treatment, but daily weight gain was greater for soybean oil than for fish oil. Feed Intake efficiency for the experimental groups was not affected by the experimental treatments (p > 0.05). Skeletal indices measured in this experiment were not significantly affected by the experimental treatments (p > 0.05). Health indicators, including stool score and vitality score, were not affected by experimental treatments (p > 0.05). The use of polyunsaturated fatty acids from soybean oil and fish oil not only had no adverse effects on calf performance, but also led to improvements in some growth factors and body weight.
Keyword: Health, Omega-6/Omega-3 Fatty Acids, Performance, Skeletal growth, Weanling calves.
اثرات استفاده از اسیدهای چرب امگا- 3، امگا-6 و مخلوط آنها بر عملکرد، شاخص‌های اسکلتی و سلامت در گوسالههای شیرخوار هلشتاین
اسماعیل سنگین1، علی نیکخواه2، محمد چمنی1*، علی اصغر صادقی1، مهدی امین افشار3
1- گروه علوم دامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- گروه علوم دامی دانشگدگان کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
3- گروه کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
*مسئول مکاتبات: m.chamani@srbiau.ac.ir
تاریخ دریافت: 06/09/1403 تاریخ پذیرش: 08/11/1403
DOI: 10.60833/ascij.2025.1196566
چکیده
این مطالعه به‌منظور بررسی اثرات استفاده از اسیدهای چرب امگا- 3، امگا-6 و مخلوط آنها بر عملکرد، شاخص‌های اسکلتی و سلامت در گوسالههای شیرخوار هلشتاین بود. تعداد 56 رأس گوساله شیرخوار (نر و ماده) با میانگین وزن بدن 5/1 ± 38 کیلوگرم انتخاب و به‌صورت طرح کاملاً تصادفی به چهار گروه آزمایشی شامل: 1- شاهد (فاقد روغن)؛ 2- روغن سویا + شیر؛ 3- روغن ماهی + شیر و 4- ترکیب روغن سویا و روغن ماهی + شیر تقسیم شدند. شروع آزمایش 3 روزگی، از شیرگیری 75 روزگی و پایان دوره 80 روزگی بود. مصرف خوراک (استارتر + شیر) و افزایش وزن بدن به‌صورت روزانه برای هر گوساله به‌صورت مجزا انجام گردید. سنجش فاکتورهاي رشد بهوسیله مترسنج استاندارد در روزهای 3، 75 و 85 پرورش انجام شد و اسکور مدفوع و اسکور شادابی براساس شکل ظاهری (1 تا 5) بررسی و ثبت گردید. نتایج نشان داد مصرف خوراک و مصرف ماده خشک شیر با افزودن اسیدچرب امگا-3 و امگا-6 در بین گروههای آزمایشی تغییر معنی‌داری نداشت (05/0 <p ). تفاوت معنی‌دار از نظر میانگین افزایش وزن روزانه و وزن بدن گوسالهها نسبت به تیمار شاهد مشاهده نشد، اما افزایش وزن روزانه برای روغن سویا بیشتر از روغن ماهی بود. بازده استفاده از خوراک برای گروههای آزمایشی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی نبود (05/0 < p). شاخص‌های اسکلتی اندازه‌گیری شده در این آزمایش به‌طور معنی‌دار تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفتند (05/0 <p ). شاخص‌های سلامت اعم از اسکور مدفوع و اسکور شادابی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی نبودند (05/0 < p ). استفاده از اسیدهای چرب اشباع نشده چندگانه روغن سویا و روغن ماهی نه تنها هیچ تأثیر سوئی بر عملکرد گوسالهها نداشت، بلکه منجر به بهبود برخی از فاکتورهای رشد و وزن بدن نیز شد.
کلمات کلیدی: امگا-6، امگا-3، رشد اسکلتی، سلامت، عملکرد، گوسالههای شیرخوار.
مقدمه
رابطه تغذیه، رشد و ایمنی در مطالعات بسیار و در گونههای مختلف به اثبات رسیده است و امروزه سعی میشود از پتانسیل مواد خوراکی خاص که حاوی ترکیبات منحصر به فردی هستند، به‌منظور بهبود عملکرد و تحریک سیستم ایمنی استفاده شود. در بین مواد خوراکی متفاوت اثرات مفید اسیدهای چرب ضروری (امگا-3، امگا-6)، ویتامینها و مواد معدنی کمنیاز مورد توجه محققین قرار گرفته است و طی سالیان اخیر آزمایشهای زیادی برای تعیین اثرات این مواد مغذی در حیوانات مزرعهای و آزمایشگاهی طراحی شده و به نتیجه رسیدهاند (1، 2، 3). در این بین، پاسخهای دام و طیور به منابع اسیدهای چرب ضروری به‌دلیل نیاز کمّی بیشتر نسبت به سایر گروههای مواد غذایی ذکر شده (ویتامینها و عناصر کمنیاز) و همچنین مقدار محدود آنها در مواد خوراکی رایج، چشمگیرتر بوده است. به رغم آزمایشهای متعدد در این زمینه روی دامهای دیگر به‌دلیل تنوع در جیره پایه و همچنین تفاوت بین منابع تأمین‌کننده اسیدهای چرب ضروری هنوز محققین نظر قطعی در مورد مقدار احتیاجات اسیدهای چرب ضروری و چگونگی مصرف این منابع در گوسالههای شیرخوار ارائه نکردهاند. به همین دلیل سعی میشود در آزمایشهای جدید لزوم وجود این مواد و مقدار مناسب و شکل مصرف آنها در جیره گونههای مختلف دام و طیور مورد بررسی قرار گیرد (4). حيوانات میتوانند اسيد اولئيک (18:1C) را بسازند اما قادر به ساختن اسيد لينولئيک (18:2C) و اسيد آلفا لينولنيک (18:3C) نيستند چرا که آنزيم غيراشباعساز موردنياز برای اين‌کار را ندارند؛ بنابراین چنین اسيدهای چرب بايستی در جیره غذايي وجود داشته باشند (5). نوزاد نشخوارکنندگان در اوائل زندگی به‌دلیل عدم توسعه شکمبه از سیستم ناودان مری استفاده می‌نمایند و مواد غذایی به‌ویژه اسیدهای چرب غیراشباع بدون اینکه پروسه بیوهیدروژناسیون بر روی آنها صورت پذیرد بدون هیچ‌گونه تغییری میتوانند مستقیماً وارد روده باریک شده و اثرات مثبت خود را ایفا نمایند. لذا تصور می‌گردد با وجود پروفایل اسیدهای چرب ضروری موجود در روغن‌های گیاهی و حیوانی، استفاده از روغن سویا و ماهی می‌تواند در بهبود بازده خوراک، افزایش وزن روزانه، انرژی متابولیسمی و همچنین رشد طبیعی غضلات و استخوان‌ها مؤثر باشد (6). کارچر و همکاران (7) گزارش نمودند شاخص‌های رشدی و عملکردی در گوسالههای شیرخوار، با افزودن روغن ماهی در جایگزین‌کننده شیر تغییر می‌یابد، به‌طوری که افزودن روغن ماهی سبب بهبود ضریب تبدیل غذایی و نرخ رشد بیشتر در گوسالهها شد. در مطالعه‌ی دیگری که توسط مک‌نیون و همکاران، (8) انجام شد افزايش وزن بيش‌تری موقع استفاده از روغن سويا نسبت به دانه‌ي کتان و کانولا گزارش کردند. روغن سويا به‌دلیل دارا بودن پروفايل اسيدهاي چرب متعادل، منبع خوبي براي انرژي در گوساله‌هاي جوان مي‌باشد (9). بررسی سوابق قبلی در راستای موضوع حاضر نشان داد که استفاده منابع مختلف روغن برای گوسالههای شیرخوار مخصوصاً همراه شیر مصرفی روزانه محدود بوده و اثرات هم‌افزایی و مثبت مصرف روغن‌های خوراکی (با منابع مختلف گیاهی و حیوانی) در کنار شیر دریافتی گوسالهها هنوز در پرده ابهام می‌باشد. بنابراین با توجه به اطلاعات اندک در خصوص استفاده از روغن سویا و ماهی و یا استفاده توأم آنها در گوساله شیرخوار، آزمایش حاضر با هدف بررسی اثرات استفاده از اسیدهای چرب امگا- 3، امگا-6 و مخلوط آنها بر عملکرد، فاکتورهای رشد و سلامت در گوسالههای شیرخوار هلشتاین طراحی و اجرا گردید.
مواد و روشها
اين آزمایش در اواسط فصل پاییز تا اواسط فصل زمستان سال 1400 در مزرعه پرورش گاو شیری شرکت ماهشام با ظرفیت 2000 رأس گاو مولد، واقع در بخش جنوبی شهرستان پاکدشت (استان تهران) به مدت 85 روز انجام شد. روغن‌های مورد استفاده از شرکت نگین پودر خزر خریداری شد. قبل از شروع آزمايش، جايگاه‌ها کاملاً تمیز و ضدعفونی شدند. تعداد 56 رأس گوساله شیرخوار و به‌طور تصادفی گوسالههای هر تیمار در جايگاه‌ها قرار گرفتند. چهار گروه آزمایشی شامل 1) شاهد (بدون منبع روغن)؛ 2) تغذیه 30 گرم روغن سویا+ شیر مصرفی؛ 3) تغذیه 30 گرم روغن ماهی+ شیر مصرفی؛ و 4) تغذیه 15 گرم روغن ماهی + 15 گرم روغن سویا به همراه شیر مصرفی بود. همه گوسالهها بلافاصله پس از تولد از مادرها جدا و پس از وزن‌کشی و تغذيه با آغوز (5 لیتر در 12 ساعت اول) به جايگاه‌های انفرادی منتقل داده شدند. تغذيه آغوز برای 2 روز اول پس از تولد ادامه داشت. در اين آزمايش از 56 رأس گوساله هلشتاين شامل نر (28 رأس) و ماده (28 رأس) استفاده شد که بر اساس جنس و وزن بدن به 4 گروه يکسان (7 رأس گوساله نر و 7 رأس گوساله ماده به ازاء هر جیره آزمايشی) تقسیم و به صورت تصادفی به جیره‌های آزمايشی اختصاص داده شدند. میانگین وزن گوسالههای ماده و نر در زمان تولد به ترتیب حدود 5/1 ± 38 کیلوگرم بود. گوسالهها از روز سوم پس از تولد وارد آزمايش شدند. برای ورود به طرح نخست با انجام آزمایشهای لازم سطح ایمنی گوسالهها تعیین شد و دام‌هایی که واجد حداقل شرایط ایمنی نبودند، وارد طرح نشدند. همچنین در این طرح از گوساله گاوهای شکم زایش > 3 و گوسالههایی که دوقلو نبودند و وزن تولد زیر 37 کیلوگرم نداشتند، استفاده شد. گوسالههایی که از آغوز گاوهای دارای ورمپستان مصرف کرده بودند و یا با سخت‌زایی متولد شده بودند در طرح مورد استفاده قرار نگرفتند. گوسالهها در طول زمان شیرخوارگی روزانه با دو وعده شیر به‌میزان 5 درصد وزن بدن در هر وعده تغذیه شدند. این عمل ساعات 7 صبح و 4 بعدازظهر انجام شد. شیر مصرفی توسط سطل‌های فلزی در اختیار گوسالهها قرار گرفت. با توجه به اینکه تغذیه روغن‌های خوراکی (سویا و ماهی) توسط گوسالهها همراه با شیر مصرفی روزانه آنها بود جهت جلوگیری از دو فازی شدن روغن در شیر، بعد از اضافه کردن روغن به شیر در دمای 60 درجه سانتی‌گراد گرم و توسط یک هم‌زن برقی کاملاً همگن شدند. مصرف روغن توسط گوسالهها در دو نوبت صبح و عصر صورت گرفت و گوسالهها به روغن خوراکی بمدت 7 روز عادت‌دهی شدند تا بوی بد ماهی مصرف شیر را کاهش ندهد. پروفایل اسیدهای چرب روغن ماهی (دارای اسیدهای چرب امگا-3) و روغن سویا (دارای اسیدهای چرب امگا-6) مورد استفاده در این تحقیق با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی شرکت Agilent آمریکا مدل 8890 مجهز به شناساگر Mass در آزمایشگاه تغذیه پردیس ابوریحان دانشگاه تهران تعیین گردید (جدول 1). جیره‌ی آغازین با استفاده از جدول احتیاجات غذایی (انجمن ملی تحقیقات، 2001)، بخش مربوط به گوسالههای شیری هلشتاین (10) و با استفاده از نرمافزار CNCPS (Cornel Net Carbohydrate and Protein System) تنظیم گردید (جدول 2). گوسالهها از هنگام ورود به طرح تا پایان طرح دسترسی آزاد به جیره آغازین و آب داشتند. در اين آزمايش مصرف روزانه ماده خشک خوراک آغازين در دوره پیش از شیرگیری (3 تا 75 روزگی) پس از شیرگیری (75 الی 80 روزگی) و کُل دوره (3 تا 85 روزگی) ثبت شد. همچنین مقدار مصرف ماده خشک شیر در دوره پیش از شیرگیری با توجه به مقدار شیر مصرفی و ماده خشک آن محاسبه شد. مصرف کُل ماده خشک از مجموع مصرف ماده خشک شیر و خوراک آغازين محاسبه شد. در اين آزمايش وزن‌کشی گوسالهها هر 10 روز یک‌بار در روزهای سوم (شروع تغذيه جیره‌های آزمايشی)، 13، 23، 33، 43، 53، 63، 73 و 83 آزمايش به‌صورت انفرادی و قبل از خوراک نوبت صبح با استفاده از باسکول ديجیتال با دقت 1/0 کیلوگرم انجام شد. سپس افزايش وزن روزانه و بازده استفاده از خوراک (افزايش وزن تقسیم بر خوراک مصرفی) محاسبه شد. اندازه‌گیری شاخص‌های رشد اسکلتی گوسالهها شامل ارتفاع جدوگاه، ارتفاع هیپ، عرض هیپ (اندازه عرض استخوان لگن،) طول بدن (فاصله بین آخرين مهره گردن تا اولین مهره دمی)، دور سینه و حجم بدن گوسالهها در هنگام ورود به آزمايش (روز 3 پس از تولد،) روز شیرگیری (روز 75) و پايان آزمايش (روز 85) اندازه‌گیری و يادداشت شد (11). نمرات مدفوع و وضعیت سلامتی در هنگام تغذیه صبح طبق مدل پیشنهادی لارسون و همکاران (12) در یک مقیاس چهار درجه‌ای مدفوع 1- مدفوع طبیعی تا 4- مدفوع آبکی ثبت شد. نمره مدفوع گوساله مساوی و بالای 3 به‌عنوان ابتلا به اسهال تشخیص داده شد. در صورت ادامه يافتن اسکور مدفوع شماره 4 به مدت دو روز متوالي گوساله به بيمارستان انتقال يافته و پس از بهبودي در صورت امکان به طرح بازگردانده شدند. همچنين گوساله‌هاي با اسکور شادابي 3 براي ساعاتي به استال‌هاي جمعي انتقال يافته و مورد درمان قرار مي‌گرفتند. میزان بروز اسهال به صورت زیر محاسبه شد (12): درصد بروز اسهال= تعداد گوسالههای اسهال × روز اسهال/ (تعداد کل گوساله × روزهای آزمایش) × 100. اسکور شادابي طبق مدل پیشنهادی فصیحی و خوروش (13) در یک مقیاس پنج درجه‌ای شامل درجه 1- هوشيار و نرمال (پاسخ به محرک‌های صدا مخصوصاً موقع شیرخورانی)، درجه 2- گوش‌هاي گوساله آويزان و هوشیار پایین، درجه 3- سر و گوش پايين و چشم‌ها افتاده، درجه 4- خوابيده و تمايلي به بلندشدن ندارد و درجه 5- خوابيده به يک سمت و رو به مرگ ثبت گردید. پردازش تمام داده‌هاي مربوط به اين آزمايش با استفاده از نرمافزار تحليل‌گر آماري SAS انجام شد. پردازش داده‌هاي مربوط به صفات عملکردي (روز از شيرگيري، ماده خشک مصرفي و افزايش وزن روزانه) در قالب يک طرح کاملاً تصادفي با ۴ تيمار و 14 تکرار در هر تيمار، از رويه مدل‌هاي آميخته خطی و تکرار شده در زمان MIXED استفاده شد. مدل مورد استفاده براي اين صفات به صورت زير مي‌باشد. براي تمام صفات ذکر شده در بالا وزن اوليه گوسالهها و جنس گوساله به عنوان کوواریت (متغير کمکي) در نظر گرفته شد. Yijk = µ+ Ti+ Wj+ β(Xi- X) + eijk
Yijk: مشاهده مربوط به گوساله jامین در تيمار iامین در هفته kامین؛ μ: ميانگين كل جامعه آماري مورد مطالعه؛ Ti: اثر ثابت تیمار iامین؛ Wj: اثر kامين هفته β(Xi- X): وزن اوليه به عنوان متغير کمکي eijk: اثر خطای آزمایش.
جدول 1- پروفایل اسیدهای چرب روغن‌های مورد استفاده در طرح بر اساس ماده خشک (DM، گرم/کیلوگرم)
Table 1. Fatty acid profile of oils used in the project based on dry matter (DM, g/kg)
Fatty acids | Fish oil* | Soybean oil** | Mixture of both |
Palmitic acid | 21.65 | 13.00 | 0 |
Stearic acid | 4.95 | 4.03 | 0 |
Oleic acid | 32.75 | 24.38 | 0 |
Linoleic acid | 2.87 | 49.69 | 0 |
Linolenic acid | 1.70 | 5.93 | 0 |
EPA | 4.74 | - | 0 |
DHA | 8.2 |
| 0 |
Saturated fatty acids | 34 | 17.5 | 0 |
Unsaturated fatty acids | 66 | 82.5 | 0 |
* نمایانگر اسیدهای چرب امگا-3 شناسه 535، ** نمایانگر اسیدهای چرب امگا-6 شناسه 536.
* Represents omega-3 fatty acids ID 535; ** Represents omega-6 fatty acids ID 536.
جدول 2- مواد خوراکی تشکیل دهنده و ترکیب شیمیايی جیره آغازین
Table 2. Feed ingredients and chemical composition of starter diet
Feedstuff (based on %DM) | Amount (%) | Chemical composition** | Based on DM |
Dry hay | 10 | Net energy of weight gain (Mcal/kg) | 1.36 |
Barley | 13.5 | Metabolizable energy (Mcal/kg) | 2.94 |
Corn | 36 | Dry matter | 87.15 |
Soybean meal | 26 | Crude protein | 19.98 |
Corn gluten meal | 5 | Ethereal extract | 3.81 |
Wheat bran | 5 | Neutral detergent fiber | 18.49 |
Mineral and vitamin supplement* | 2 | Non-fibrous carbohydrates | 48.83 |
Sodium bicarbonate | 0.7 | Calcium | 0.68 |
Calcium carbonate | 0.8 | Phosphorus | 0.46 |
Dicalcium phosphate | 0.5 | Lysine | 0.41 |
Salt | 0.5 | Methionine | 0.45 |
* هرکیلوگرم مکمل داراي 250.000 واحد بینالمللی ویتامین A؛ 50.000 واحد بینالمللی ویتامین D3؛ 1500 واحد بینالمللی ویتامین E؛ 120 گرم کلسیم؛ 20 گرم فسفر؛ 5/20 گرم منیزیم؛ 186 گرم سدیم، 3 گرم سولفور؛ 2250 میلیگرم منگنز؛ 7700 میلیگرم روی؛ 1250 میلیگرم آهن؛ 14 میلیگرم کبالت؛ 1250 میلیگرم مس؛ 56 میلیگرم ید و 10 میلیگرم سلنیوم. ** محاسبه شده با NRC (2001).
*: Each kilogram of supplement contains 250,000 IU of vitamin A; 50,000 IU of vitamin D3; 1,500 IU of vitamin E; 120 g of calcium; 20 g of phosphorus; 20.5 g of magnesium; 186 g of sodium, 3 g of sulfur; 2,250 mg of manganese; 7,700 mg of zinc; 1,250 mg of iron; 14 mg of cobalt; 1,250 mg of copper; 56 mg of iodine and 10 mg of selenium. **: Calculated with NRC (2001).
نتایج
نتایج داده‌های مربوط به مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، وزن بدن و بازده خوراک در جدول 3 ارائه شده است. مصرف خوراک در دوره قبل و بعد از شیرگیری و نیز مصرف ماده خشک شیر در آزمایش حاضر تحت تاثیر تیمارهای آزمایش قرار نگرفت (05/0 <p ). در آزمایش حاضر، انتظار بر اين است که کاهش اثر منفی مکمل اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 بر فرايندهای تخمیری شکمبه (مخصوصاً ماده خشک جیره آغازین) به‌دلیل مصرف آنها با شیر باشد. بنابراین تفاوت معنی‌دار بین مصرف کل ماده خشک در گوسالههای دریافت‌کننده شیر حاوی اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 مشاهده نشد (05/0 <p ). میانگین افزایش وزن روزانه در سه دوره متوالی قبل و بعد از شیرگیری و کل دوره پرورش تحت تاثیر مصرف اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 قرار نگرفت (05/0 <p ) (جدول 3). وزن بدن گوسالهها در روز شیرگیری و پايان آزمايش تحت تأثیر تیمارهای آزمايشی قرار نگرفت (05/0 <p ). تیمارهای آزمایشی بر بازده خوراک در سه دوره متوالی قبل از شیرگیری، بعد از شیرگیری و کل دوره پرورش اثری نداشتند (05/0 <p ) (جدول 3). اثر تیمارهای آزمايشی بر شاخص‌های رشد اسکلتی شامل دور سینه، طول بدن، ارتفاع جدوگاه و ارتفاع هیپ گوسالهها در روز شیرگیری و پايان آزمايش در جدول 4 مشاهده میشود. اندازه‌گيري پارامترهاي رشدي و اسکلتي در زمان ورود به طرح (3روزگی)، 65روزگی و 80 روزگي صورت گرفته است. اين فراسنجه‌ها شامل: ارتفاع جدوگاه، ارتفاع هیپ، پهنای هیپ، طول بدن، دور سينه و دور شکم (عمق بدن) مي‌باشند. جهت مقايسه ميانگين تيمارها از نظر صفات فيزيکي و به منظور بالا بردن دقت و صحت آناليز، صفات فيزيکي فوق در 3 روزگی (ورود به طرح) به عنوان يک عامل کوواریت (متغیر کمکی) در نظر گرفته شد. همه شاخص‌های اندازه‌گیری شده به‌طور معنی‌دار تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی نیستند (05/0<p ). جدول 4 نشان میدهد بیشتر شاخص‌های رشد اسکلتی گوسالههای دریافت‌کننده مکمل اسیدهای چرب امگا-6 در مقايسه با ساير گروه‌ها بیشتر است. طبق جدول5 ، نمره مدفوع در همه دوره‌های آزمایشی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0 <p ). در دوره‌های قبل و بعد از شیرگیری، از نظر اسکور شادابي بين تيمارها تفاوت معنی‌داری مشاهده نمي‌شود كه نشان میدهد گوسالهها با شرايط يكسان و به دور از بيماري مورد آزمايش قرار گرفتند.
جدول 3- اثر مصرف اسیدهای چرب امگا-3، امگا- 6 و ترکیب هر دو بر عملکرد رشد گوسالههای شیرخوار
Table 3. Effect of omega-3, omega-6 fatty acids and a combination of both on growth performance of suckling calves
Measured traits | Experimental groups* | SEM | p-Value | |||
1 | 2 | 3 | 4 | |||
Starter feed intake (g/day) | ||||||
Before weaning | 650 | 647 | 615 | 623 | 47.24 | 0.842 |
After weaning | 2028 | 1986 | 1965 | 1973 | 79/11 | 0.447 |
The whole period | 1017 | 1005 | 986 | 990 | 88.27 | 0.923 |
DM milk intake (g/day) | 642 | 640 | 635 | 638 | 16.74 | 0.970 |
Total DM intake (g/day) | 1324 | 1314 | 1266 | 1285 | 90.55 | 0.741 |
Daily weight gain (g/day) | ||||||
Before weaning | 577 | 581 | 569 | 573 | 18.92 | 695 |
After weaning | 987 | 1020 | 897 | 995 | 84.36 | 0.138 |
The whole period | 673 | 682 | 655 | 673 | 27.33 | 0.642 |
Body weight (kg) | ||||||
Weight at the beginning of period | 42.8 | 42.6 | 42.7 | 42.1 | 0.68 | 0.753 |
Weaning weight | 64.5 | 67.2 | 60.9 | 65.1 | 2.39 | 0.329 |
End of period weight | 86.3 | 88.2 | 79.7 | 83.5 | 3.11 | 0.081 |
Feed efficiency (percentage) | ||||||
Before weaning | 0.49 | 0.52 | 0.50 | 0.51 | 0.01 | 0.092 |
After weaning | 0.41 | 0.42 | 0.40 | 0.41 | 0.03 | 0.418 |
The whole period | 0.46 | 0.48 | 0.46 | 0.47 | 0.01 | 0.367 |
* گروههای آزمایشی شامل: 1- شاهد (عدم مصرف روغن)؛ 2- دریافت 30 گرم روغن سویا همراه با شیر مصرفی روزانه؛ 3- دریافت 30 گرم روغن ماهی همراه با شیر مصرفی روزانه؛ و 4- دریافت 15 گرم روغن سویا و 15 گرم روغن ماهی همراه با شیر مصرفی روزانه. a، b و c: ميانگين‌هاي با حروف متفاوت در يک رديف داراي اختلاف معني‌دار هستند (05/0 >p ).
* Experimental groups included: 1- Control (no oil consumption); 2- Receiving 30 grams of soybean oil along with daily milk consumption; 3- Receiving 30 grams of fish oil along with daily milk consumption; and 4- Receiving 15 grams of soybean oil and 15 grams of fish oil along with daily milk consumption. a, b and c: Means with different letters in the same row are significantly different (p < 0.05)
جدول 4- اثر مصرف اسیدهای چرب امگا-3، امگا- 6 و ترکیب هر دو بر فراسنجه‌های اسکلتی گوسالههای شیرخوار
Table 4. Effect of omega-3, omega-6 fatty acids and a combination of both on skeletal parameters of suckling calves
Measured traits | Experimental groups* | SEM | p-Value | |||
1 | 2 | 3 | 4 | |||
Abdominal circumference (cm) | ||||||
Weaning | 121 | 121 | 115 | 118 | 2.62 | 0.070 |
End of the period | 126 | 124 | 121 | 123 | 3.62 | 0.251 |
Chest circumference (cm) | ||||||
Weaning | 104 | 103 | 102 | 103 | 2.55 | 0.418 |
End of the period | 106 | 105 | 104 | 106 | 2.36 | 0.501 |
Hip height (cm) | ||||||
Weaning | 93.3 | 92.7 | 90.9 | 91.6 | 1.58 | 0.624 |
End of the period | 95.7 | 95.2 | 93.6 | 94.4 | 2.26 | 0.824 |
withers height (cm) | ||||||
Weaning | 87.7 | 87.3 | 85.4 | 86.7 | 1.63 | 0.238 |
End of the period | 89.5 | 88.3 | 86.6 | 88.1 | 2.55 | 0.092 |
Body length (cm) | ||||||
Weaning | 51.6 | 50.5 | 49.2 | 49.9 | 1.02 | 0.457 |
End of the period | 56.3 | 55.8 | 54.4 | 54.9 | 1.19 | 0.329 |
Hip width (cm) | ||||||
Weaning | 18.7 | 18.5 | 17.3 | 17.8 | 1.09 | 0.125 |
End of the period | 19.5 | 19.2 | 18.4 | 18.6 | 1.32 | 0.245 |
جدول 5- اثر مصرف اسیدهای چرب امگا-3، امگا- 6 و ترکیب هر دو بر اسکور مدفوع و شادابی گوسالههای شیرخوار
Table 5. Effect of omega-3, omega-6 fatty acids and a combination of both on stool score and liveliness of suckling calves
Measured traits | Experimental groups* | SEM | p-Value | |||
1 | 2 | 3 | 4 | |||
Stool score | ||||||
Before weaning | 2.45 | 1.98 | 1.62 | 1.55 | 0.07 | 0.625 |
After weaning | 1.16 | 0.92 | 0.71 | 0.68 | 0.03 | 0.117 |
Freshness score | ||||||
Before weaning | 1.47 | 1.40 | 1.19 | 1.26 | 0.12 | 0.449 |
After weaning | 1.24 | 1.18 | 1.15 | 1.15 | 0.05 | 0.302 |
بحث
نتایج آزمایش حاضر با نتایج دیگر محققین از جمله فصیحی و خوروش، (13)؛ رجبی و همکاران، (14)؛ کاظمی_بونچناری و همکاران، (15)؛ یوسف‌نژاد و همکاران، (16) در یک راستا بود. در تضاد نتایج مطالعه‌ی حاضر مک‌دانل و همکاران، (17) و کوگلی و همکاران، (18) گزارش کردند که صرف‌‌نظر از نوع منبع اسید چرب، مصرف ماده خشک روزانه گوسالهها تحت تأثیر مصرف اسیدهای چرب امگا-3 و امگا-6 بود. نتايج هیل و همکاران، (19) نشان داد افزودن اسید چرب با منبع امگا-3 (روغن کتان) و امگا-6 (روغن کانولا) به جايگزين شير باعث افزايش مصرف خوراک شد. همچنين اين محققين در آزمايش ديگر بيان کردند با افزايش روغن نمک کلسیمی روغن کتان در خوراک در دوره‌ي قبل از شيرگيري، گوسالهها تمايل بيشتري به مصرف خوراک و در دوره‌ي بعد از شيرگيري تفاوتي مشاهده نشد (5). محتشمی و همکاران (20) مشاهده کردند در گوسالههای تغذيه شده با گروه حاوی اسیدهای چرب امگا-3 (روغن ماهی) در مقايسه با اسیدهای چرب امگا-6 (روغن سويا) مصرف ماده خشک خوراک آغازين و کل مصرف ماده خشک (آغازین + شیر) کاهش یافت. در آزمایش حاضر نیز این روند (روغن ماهی 1266 در مقابل روغن سویا 1314 گرم در روز) صادق بود. در گروه چهارم دریافت کننده هر دو منبع روغن نسبت به گروه روغن ماهی نیز مقدار کل مصرف ماده خشک بیشتر بود. اثر مکمل‌های چربی بر مصرف ماده خشک در نشخوارکنندگان به عوامل مختلفی از جمله مقدار مکمل چربی، الگوی اسیدهای چرب مکمل چربی، نوع مکمل چربی و ترکیب شیمیايی جیره پايه وابسته می‌باشد (18). مشابه با نتايج آزمايش حاضر در تحقیقات گذشته از جمله رجبی و همکاران، (14)؛ کاظمی بونچناری و همکاران، (9، 15)؛ یوسف‌نژاد و همکاران، (16) و کلوپ و همکاران، (21) در دوره‌های قبل از شیرگیری، بعد از شیرگیری و کل دوره پرورش بر افزایش وزن روزانه گوسالههای شیرخوار اثری نداشت. بر خلاف نتايج آزمايش حاضر، افزودن منبع اسید چرب امگا-3 به جیره آغازين در مقايسه با جیره شاهد باعث افزايش وزن روزانه گوسالههای شیرخوار در کل دوره آزمايش شد (15). در صورتی که گوسالههای دریافت‌کننده اسیدهای چرب امگا-3 (روغن ماهی) در مقايسه با اسیدهای چرب امگا-6 (روغن سويا) در دوره قبل از شیرگیری و کل دوره آزمايش دارای افزايش وزن روزانه پايین بودند (20). عدم تاثیر جیره‌های آزمايشی بر افزايش وزن روزانه گوسالههای شیرخوار در آزمايش حاضر را می‌توان به مصرف ماده خشک يکسان (2) در اين گوسالهها ارتباط داد. برخلاف نتایج حاضر، رجبی و همکاران، (14) و کاظمی_بونچناری و همکاران، (15) عنوان کردند گوسالههای دریافت کننده اسید چرب امگا-3 در مقايسه با گروه اسید چرب امگا-6 در روز شیرگیری وزن بدن بیشتری داشتند. اما در تحقیق دیگری که همسو با نتایج ما بود، مکمل اسیدهای چرب امگا-3 (روغن ماهی) در مقايسه با اسیدهای چرب امگا-6 (روغن سويا) باعث کاهش وزن بدن گوسالههای شیرخوار در زمان شیرگیری شد (20). همچنین اين نتايج همسو با مطالعات ویستوبا و همکاران، (22) مي‌باشد که گزارش کردند افزودن امگا-3 در جيره گوساله‌هاي در حال چرا بدليل کاهش قابليت هضم فيبر اثر منفي بر افزايش وزن دارد. مطالعه برروي نشخوارکنندگان کوچک نشان داد روغن سويا باعث افزايش وزن و مصرف خوراک شد در حالي‌که در استفاده از روغن ماهي و آفتابگردان اثر مثبتي ديده نشد (23). هریستوف و همکاران، (24) گزارش کردند با کاهش درجه اشباعيت و افزايش تعداد باند دوگانه در اسيدهاي چرب از ميزان قابليت هضم فيبر و انرژي دريافتي براي ميکروارگانيسم‌هاي شکمبه کاسته شده و کاهش مصرف خوراک و کمتر شدن افزايش وزن را به دنبال دارد. مک‌نیون و همکاران، (8) افزايش وزن بيشتر را در استفاده از سويا به دليل ميزان چربي کمتر و در نتيجه اثر کمتر بر ميکروب‌هاي شکمبه و پروتئين آزاد بيشتر نسبت به دانه‌ي کتان و کانولا گزارش کردند. همچنين سويا بدليل دارا بودن پروفايل اسيدهاي آمينه بهتر و مقدار مناسب چربي، منبع خوبي براي تامين پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه و انرژي براي گوساله‌هاي جوان نيازمند انرژي زياد و پروتئين با کيفيت مي‌باشد (9). در تضاد با نتایج آزمایش حاضر، افزودن مکمل اسیدهای چرب امگا-3 به جیره آغازين در مقايسه با جیره شاهد باعث افزايش بازده استفاده از خوراک در دوره پیش از شیرگیری و کل دوره آزمايش شد (15). همسو با نتایج ما، در صورتی که جیره آغازين حاوی مکمل اسیدهای چرب امگا-3 (روغن ماهی) در مقايسه با اسیدهای چرب امگا-6 (روغن سويا) بر بازده استفاده از خوراک در گوسالههای شیرخوار اثری نداشت (20). مک‌نیون و همکاران، (8) بررسي منبع دانه روغني بر گوساله‌هاي نر پرواري، هیل و همکاران، (5، 19) افزودن اسیدهاي چرب امگا-3 به خوراک آغازین و جايگزين شير، بالو و همکاران، (2) افزودن روغن ماهي و کانولا به جايگزين شير اعلام کردند افزودن اسيدهاي چرب امگا-3 در مقايسه با امگا-6 اثري بر بازده خوراک ندارد. در حالي که در مطالعه‌ي ديگر اعلام کردند تغيير منبع چربي و ترکيب اسيدهاي چرب با روغن کانولا و نارگيل باعث افزايش بازده خوراک خواهد شد (19). متناقض بودن گزارش‌های ارائه شده در خصوص مصرف اسیدهای‌چرب امگا-3 و امگا-6 توسط گوسالههای شیرخوار به دلایلی از قبیل نژاد، دیگر اجزای خوراک آغازین، جایگزین شیر، مقدار مکمل چربی، نوع مکمل چربی و الگوی اسیدهای چرب می‌توان ارتباط داد. نتایج حاصله در این آزمایش حاکی از این است که گوساله‌هاي دریافت‌کننده روغن سويا داري عمق بدن و جثه بالاتري نسبت به گوساله‌هايي دریافت‌کننده‌ي روغن ماهی هستند. چنین استنباط می‌گردد که گوساله‌هاي دریافت‌کننده روغن سويا به دليل مصرف خوراک بالاتر افزايش عمق بدن بيشتري را داشتند که اين افزايش حجم شکمبه‌اي نشان‌دهندۀ توسعه فيزيکي شکمبه در گوساله‌هاي دریافت‌کننده روغن سويا مي‌باشد. برخلاف نتایج ما، گروههای حاوی مکمل اسیدهای چرب امگا-3 در مقايسه با گروه شاهد باعث افزايش ارتفاع جدوگاه گوسالههای شیرخوار در زمان شیرگیری شد اما بر طول بدن، دور شکم و پهنای هیپ اثری نداشت (15). اگرچه در آزمايش ديگر افزودن مکمل اسیدهای چرب امگا-3 (روغن ماهی) در مقايسه با امگا-6 (روغن سويا) بر ارتفاع جدوگاه، دور شکم و پهنای هیپ گوسالههای شیرخوار اثر نداشت اما طول بدن آنها را کاهش داد (20). بهبود بیشتر شاخص‌های رشد اسکلتی را می‌توان به اثر مثبت اسیدهای چرب امگا-6 بر متابولیسم و رشد استئوکلاستهای بافت استخوان و نقش تنظیم کنندگی اسیدهای چرب امگا-6 بر رشد و سلامت استخوان (25) و بالاتر بودن غلظت انسولین پلاسما (جدول 4) در اين گوسالهها ارتباط داد. انسولین به عنوان يک هورمون آنابولیک بر رشد بافت استخوان اثر مثبت دارد (26). از جنبه دیگر، عوامل اصلي مداخله‌کننده در جذب کلسيم حضور اسيدهاي چرب فرار در شکمبه است زيرا اين اسيدها از آنيون‌هاي اصلي موجود در شکمبه هستند که با کاهش pH سبب يونيزه‌شدن کلسيم و جذب فعال اين عنصر، از طريق ناقلين يا تعويض کننده‌هاي کلسيم/ پروتون مشابه منيزيم مي‌شوند (11). تغذیه اسید چرب امگا-3 اثرات مثبتی روی سلامت و سیستم ایمنی گوسالهها داشت (27). گوسالههای دریافت‌کننده روغن ماهی دارای نمره مدفوع بهتری نسبت به سایر تیمارها در کل دوره آزمایشی بودند. علاوه بر این مکمل روغن کتان دارای روزهای درگیری با اسهال کمتری در مقایسه با تیمار شاهد و چربی پالم بود (28).
نتیجهگیری
نتايج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از روغن سویا دارای اسیدهای چرب امگا-6 و روغن ماهی دارای اسیدهای چرب امگا-3 در گوسالههای شیرخوار تأثیر معنی‌داری بر روی صفات افزایش وزن بدن، خوراک مصرفی، ضریب تبدیل غذایی، فاکتورهای رشد و اسکلتی، نمره مدفوع و سلامت نداشته است. حال آن‌که مصرف روغن سویا در مقایسه با روغن ماهی از نظر صفات عملکردی منجر به بهبود وزن بدن، خوراک مصرفی و فاکتور رشد گوسالهها شده است. در به‌طور کلی روغن‌های مورد استفاده در گروههای آزمایشی هیچ اثرات منفی بر روی عملکرد رشد و سلامت گوسالهها نداشت. بازده خوراک مصرفی پایین در گروه‌هایی که از روغن سویا استفاده کردند بدست آمد بدین معنی که حیوان به ازای هر واحد وزن، غذای کمتری مصرف نموده است و بازده خوراک تقریبا 13 درصد بهبود یافته است. بنابراین، چنانچه هزینه تولید در نظر گرفته شود، این تیمار از لحاظ اقتصادی مقرون به‌صرفه خواهد بود. از طرفی، همه دام‌ها از لحاظ شاخص سلامتی (اسکور شادابی و اسکور مدفوع) در حد مطلوبی قرار داشته‌اند.
منابع
1. Calder PC. The relationship between the fatty acid composition of immune cells and their function. Prostaglandins, Leukot Essent Fat Acids. 2008;79(3-5):101-108.
2. Ballou MA, Cruz GD, Pittroff W, Keisler DH, DePeters EJ. Modifying the acute phase response of Jersey calves by supplementing milk replacer with omega-3 fatty acids from fish oil. J Dairy Sci. 2008; 91(9):3478-3487.
3. Garcia M, Greco LF, Lock AL, Block E, Santos JEP, Thatcher WW, Staples CR. Supplementation of essential fatty acids to Holstein calves during late uterine life and first month of life alters hepatic fatty acid profile and gene expression. J Dairy Sci. 2016;99(9):7085-7101.
4. Ghorbani H, Kazemi-Bonchenari M, HosseinYazdi M, Mahjoubi E. Effects of various fat delivery methods in starter diet on growth performance, nutrients digestibility and blood metabolites of Holstein dairy calves. Anim Feed Sci Technol. 2020;262:114429.
5. Hill TM, Bateman HG, Aldrich JM, Schlotterbeck RL. Effect of various fatty acids on dairy calf performance. The Professional Animal Scientist (PAS). 2011; 27(3):167-175.
6. Masmeijer C. A Fat chance for calves: influence of dietary supplemented fatty acids on immune, health and production variables in stressed calves (Doctoral dissertation, Ghent University). 2019; pp:55-58.
7. Karcher EL, Hill TM, Bateman HG, Schlotterbeck RL, Vito N, Sordillo LM, VandeHaar MJ. Comparison of supplementation of n-3 fatty acids from fish and flax oil on cytokine gene expression and growth of milk-fed Holstein calves. J Dairy Sci. 2014;97(4):2329-2337.
8. McNiven MA, Duynisveld JL, Turner T, Mitchell AW. Ratio of n-6/n-3 in the diets of beef cattle: Effect on growth, fatty acid composition, and taste of beef. Anim Feed Sci Technology. 2011;170(3-4):171-181.
9. Kazemi-Bonchenari M, Mirzaei M, Jahani-Moghadam M, Soltani A, Mahjoubi E, Patton RA. Interactions between levels of heat-treated soybean meal and prilled fat on growth, rumen fermentation, and blood metabolites of Holstein calves. J Anim Sci. 2016;94(10):4267-4275.
10. National Research Council, Committee on Animal Nutrition and Subcommittee on Dairy Cattle Nutrition, 2001. Nutrient requirements of dairy cattle: 2001. National Academies Press.
11. Khan MA, Lee HJ, Lee WS, Kim HS, Ki KS, Hur TY, Suh GH, Kang SJ, Choi YJ. Structural growth, rumen development, and metabolic and immune responses of Holstein male calves fed milk through step-down and conventional methods. J Dairy Sci. 2007;90(7):3376-3387.
12. Larson LL, Owen FG, Albright JL, Appleman RD, Lamb RC, Muller LD. Guidelines toward more uniformity in measuring and reporting calf experimental data. J Dairy Sci. 1977; 60(6):989-991.
13. Fasihi H, Khorosh M. Investigating the interaction effect of the ratio of omega-6 to omega-3 fatty acids with different levels of vitamin E in starter feed on the performance and immunological responses of Holstein calves. Master's Thesis in Animal Sciences, Isfahan University, 2012; pp:36-40.
14. Rajabi A, Fatahnia F, Kazemi-Benchanari M, Shams-Elahi M, Jahani Azizabadi H. The interaction effect of type of fatty acid (omega-6 or omega-3) and crude protein level of starter diet on growth performance, blood parameters in Holstein weanling calves, Master's Thesis in Animal Science, Ilam University, 2021; pp:29-34.
15. Kazemi-Bonchenari M, Dehghan-Banadaky M, Fattahnia F, Saleh-Bahmanpour A, Jahani-Moghadam M, Mirzaei M. Effects of linseed oil and rumen undegradable protein: rumen degradable protein ratio on performance of Holstein dairy calves. Br J Nutr. 2020;123(11):1247-1257.
16. Yousefinejad S, Fattahnia F, Kazemi-Bonchenari M, Khanaki H, Drackley JK, Ghaffari MH. Soybean oil supplementation and starter protein content: Effects on growth performance, digestibility, ruminal fermentation, and urinary purine derivatives of Holstein dairy calves. J Dairy Sci. 2021; 104(2):1630-1644.
17. McDonnell RP, O’Doherty JV, Earley B, Clarke AM, Kenny DA. Effect of supplementation with n-3 polyunsaturated fatty acids and/or β-glucans on performance, feeding behaviour and immune status of Holstein Friesian bull calves during the pre-and post-weaning periods. J Anim Sci Biotechnol. 2019;10:1-17.
18. Quigley JD, Hill TM, Hulbert LE, Dennis TS, Suarez-Mena XF, Bortoluzzi EM. Effects of fatty acids and calf starter form on intake, growth, digestion, and selected blood metabolites in male calves from 0 to 4 months of age. J Dairy Sci. 2019; 102(9):8074-8091.
19. Hill TM, Quigley JD, Suarez-Mena FX, Bateman HG, Schlotterbeck RL. Effect of milk replacer feeding rate and functional fatty acids on dairy calf performance and digestion of nutrients. J Dairy Sci. 2016; 99(8):6352-6361.
20. Mohtashami B, Khalilvandi-Behroozyar H, Pirmohammadi R, Dehghan-Banadaky M, Kazemi-Bonchenari M, Dirandeh E, Ghaffari MH. The effect of supplemental bioactive fatty acids on growth performance and immune function of milk-fed Holstein dairy calves during heat stress. Br J Nutr. 2022;127(2):188-201.
21. Klopp RN, Franco JFH, Hogenesch H, Dennis TS, Cowles KE, Boerman JP. Effect of medium-chain fatty acids on growth, health, and immune response of dairy calves. J Dairy Sci. 2022;105(9):7738-7749.
22. Wistuba TJ, Kegley EB, Apple JK, Davis ME. Influence of fish oil
supplementation on growth and immune system characteristics of cattle. J Anim Sci. 2005;83(5):1097-1101.
23. Lewis, G.S., Wulster-Radcliffe, M.C. and Herbein, J.H., Fatty acid profiles, growth, and immune responses of neonatal lambs fed milk replacer and supplemented with fish oil or safflower oil. Small Rumin Res. 2008;79(2-3):167-173.
24. Hristov AN, Kennington LR, McGuire MA, Hunt CW. Effect of diets containing linoleic acid-or oleic acid-rich oils on ruminal fermentation and nutrient digestibility, and performance and fatty acid composition of adipose and muscle tissues of finishing cattle. J Anim Sci. 2005;83(6):1312-1321.
25. Kapoor B, Kapoor D, Gautam S, Singh R, Bhardwaj S. Dietary polyunsaturated fatty acids (PUFAs): Uses and potential health benefits. Curr Nutr Rep. 2021;10:232-242.
26. Dimitrova R, December. Bone and insulin resistance-a literature review. In Varna Med Forum. 2020;9(2):78-88.
27. Garcia M, Greco LF, Lock AL, Block E, Santos JEP, Thatcher WW, Staples CR. Supplementation of essential fatty acids to Holstein calves during late uterine life and first month of life alters hepatic fatty acid profile and gene expression. J Dairy Sci. 2016;99(9):7085-7101.
28. Kadkhoday A, Riasi A, Alikhani M, Dehghan-Banadaky M, Kowsar R. Effects of fat sources and dietary C18: 2 to C18: 3 fatty acids ratio on growth performance, ruminal fermentation and some blood components of Holstein calves. Livestock Sci. 2017;204:71-77.
