واکاوی اراده ی حق تعالی و اراده ی انسان در اندیشه نیکولاس مالبرانش و امام فخر رازی

الموضوعات : کاوش های عقلی"

عبدل عسگری صیمره ¹ , حامد شیرخدا ² , زینب درویشی ³

1 - دانشجوی گروه فلسفه دین،دانشگاه آزاد اسلامی ،واحد علوم تحقیقات تهران،تهران ، ایران
2 - دانشجوی دکترای علوم قرآن حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
3 - هیات علمی گروه معارف دانشگاه آزاد اسلامی

تاريخ الإرسال : 03 الجمعة , رجب, 1446 تاريخ التأكيد : 18 الإثنين , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 16 الأربعاء , ربيع الثاني, 1447

الکلمات المفتاحية: مقارنه گرایی, اراده ی خداوند, اختیارانسان, نیکولاس مالبرانش, اشاعره, فخر رازی ,

ملخص المقالة :

بحث از اسماء و صفات خداوند یکی از مسائل مهم فلسفی و کلامی در اندیشه ی فیلسوفانِ دین غربی و متکلمین اسلامی است و  یکی از صفاتی که از دیرباز تاکنون ذهن این اندیشمندان را به خود معطوف داشته صفت اراده ی خداوند و اراده ی انسان است، حال با واکاوی  اندیشه ی کلامی نیکولاس مالبرانش(از فیلسوفان دکارتی) و امام فخر رازی(از متکلمین اشاعره) قرابت خاصی یافت می شود، به گونه ای که مقارنه گرایی (اکازیونالیزم)و نظریه کسب که همان نفی رابطه علیّت و نشاندن اراده و فعل خدا به جای آن است از دستاوردهای مهم این دو مکتب فلسفی کلامی می تواند باشد. این مقاله در نظر دارد با روش کتابخانه ای و به شیوه تحلیلی و توصیفی و با اخذ ساختار فلسفی و کلامی نیکولاس مالبرانش و امام فخر رازی با ساحت های مثل علیّت، رابطه نفس و بدن،معرفت انسان،اختیار انسان که زمینه های  مناسبی برای مطالعه ی مقارنه  

 گرایی است این قرابت را عرضه کند.                                                                                       

المصادر:

- قرآن
- نهج البلاغه
- المباحث المشرقیه فی علم الاهیات و الطبیعیات،محمدبن عمر فخر رازی، تحقیق محمدالمعتصم بالله البغذادی،ناشر ذوی القربی،تاریخ 1387ش
- الأربعین فی اصول الدین ج2،محمدبن عمر فخر رازی،ناشر مکتب الکلیات الأزهریه قاهره،1986م
- التفسیر الکبیر،ج7، محمدبن عمر فخر رازی،دارإحیاء و التراث العربی-بیروت،1420ق
-تأملات فلسفه اولی،رنه دکارت،ترجمه احمداحمدی ،تهران،انتشارات نشردانشگاهی،1385ش.
-الزرکان،محمدصالح،بی تا،فخر رازی و آراءهُ الکلامیه و الفلسفه.بیروت دارالفکر.
- الأشارات و التنبیهات، محمدبن عمر فخر رازی،تحقیق نجف زاده،تهران:انجمن آثار و مفاخر،1384ش
- النفس و الروح و شرح قواهما، محمدبن عمر فخر رازی،تحقیق،محمدصغیرحسن معصومی،تهران،الابحاث الاسلامیه.1406ق
- المطالب العالیه من العلم الالهی،ج9 محمدبن عمر فخر رازی،محقق سقاءاحمدحجازی،بیروت،دارالکتاب العربی،1407ق
-تاریخ کاپلستون،ج4،فردریک چارلزکاپلستون،مترجم غلامرضا اعوانی،تهران،علمی فرهنگی،1380ش
-تلخیص المحصل،خواجه نصیرالدین طوسی،به اهتمام عبدالله نورایی،دانشگاه تهران،1359ش
- سیرحکمت در اروپا ، محمد علی فروغی،تهران،زورا،1366ش درسگفتار تاریخ فلسفه غرب،عبدالحسین خسروپناه، 1392 .
- محصل افکار المتقدمین و المتأخرین من الحکماء والمتکلمین محمدبن عمر فخر رازی ،تحقیقحسین اتای،عمان،دارالرازی،14011ق
- Malebranche، Nicolasi،rhesearch after truth،translated by Thomas M lenon،1980