«جایگاه قانون و آزادي در گفتمان مشروطه خواهی ايران»
الموضوعات :
1 - هیات علمی
الکلمات المفتاحية: مشروطيّت, گفتمان, قانون, آزادي, ايران,
ملخص المقالة :
قانون گرايي به عنوان نشانه اصلي و دالّ مركزي گفتمان مشروطيّت ايران در پيوند استوار با نشانه ي فرعي آزاديخواهي مهمّ ترين عامل هويّت بخشي گفتمان مذكور در تقابل با گفتمان «دشمن» و «مخالف» آن يعني استبداد طلبي بود. فرايند غيريّت سازي در گفتمان مشروطه خواهي بيشتر از هر چيز مبتني بر دفاع عقلاني از حكومت قانون و آزادي از سلطه ي نظام استبدادي صورت مي گرفت. در مقابل، گفتمان استبداد طلبي نيز با تفسير خرافي و ارتجاعي از شريعت سعي در اثبات حق الهي پادشاه و تداوم بخشيدن به سلطه ي پادشاهي خودكامه داشت. منازعات گفتمان ها از طريق برجسته نمودن نشانه هاي اصلي هر كدام و طرد نشانه هاي گفتمان مخالف با غلبه نظام معنايي مشروطيت و فراگير شدن آن در افكار عمومي همراه شد كه نتيجه ي آن پيروزي جنبش مشروطه خواهي در قالب يك رخداد ارتباطي و شالوده شكني در ساختارهاي معنايي نظام استبدادي بود. بازنمايي شرايط سياسي، اقتصادي، فرهنگي و ايدئولوژيك ايران در عصر مشروطه خواهي زمينه هاي غلبه ي گفتماني مذكور بر گفتمان حاكم و نظام خودكامه را بخوبي نمايان مي سازد. بررّسي حاضر با تحليل گفتماني مشروطيّت و بيان نظام مفصل بندي آن در رقابت با گفتمان دشمن سعي در آشكار ساختن جايگاه عناصر اصلي قانون و آزادي و رابطه ي آن دو با يكديگر دارد.
 |
- اعتماد السلطنه، محمد حسن خان؛ صدر التواریخ، به کوشش محمّد مشیری، تهران: انتشارات وحید، 1349.
- احتشام السلطنه، میرزا محموخان؛ خاطرات، به کوشش محمد مهدی موسوی، تهران: انتشارات زوّار، 1367.
- جمعی از نویسندگان؛ جریان های فکری مشروطیّت، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، 1386.
- حاج سیاح؛ خاطرات، به کوشش حمید سیاح، تهران: امیرکبیر، 1359.
- حبیبی خوزانی، محمد؛ گفتمان مشروطه اسلامی، تهران: گام نو، 1388.
- خواجه نظام الملک؛ سیاستنامه، به کوشش جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی، 1364.
- سلطانی، سید علی اصغر؛ قدرت، گفتمان و زبان، تهران: نشر نی، 1387.
- ؛ فصلنامه علوم سیاسی؛ تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش، ش28، 1383.
- زرگری نژاد، غلامحسین؛ رسائل مشروطیت، تهران: کویر، 1377.
- شریف کاشانی، محمدمهدی؛ واقعات اتفاقیه در روزگار، به کوشش منصور اتحادیه و سیروس سعدوندیان، تهران: نشر تاریخ ایران، 1362.
- طالبوف، میرزا عبدالرحیم؛ آزادی و سیاست، به کوشش ایرج افشار، تهران: سحر، 1357.
- ؛ مسائل الحیات، به کوشش باقر مومنی، تهران: شبگیر، 1356.
- ؛ سیاست طالبی، به کوشش حاج سید ابراهیم ثقه الأسلام، بی نا، 1329.
- ؛ ایضاحات در خصوص آزادی، بی جا، بی نا، 1325.
- غزالی، امام محمد؛ نصیحه الملوک، تصحیح جلال الدین همایی، تهران: بابک، 136
- کرمانی، ناظم الأسلام؛ تاریخ بیداری ایرانیان، به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: آگاه، 1363.
- فراستخواه، مقضود؛ سرآغاز نواندیشی معاصر دینی و غیردینی، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1373.
- کمالی طه، منوچهر؛ اندیشه قانون خواهی در ایران قرن نوزدهم، تهران: دانشگاه تهران، 1352.
- کوهن، آلوین استانفورد؛ تئوریهای انقلاب، ترجمه علیرضا طیب، تهران: قومس، 1369.
- قاضی مرادی، حسن؛ استبداد در ایران، تهران: نشر اختران، 1385.
- صفایی، ابراهیم؛ تاریخ مشروطیت به روایت اسناد، تهران: انتشارات ایرانیان، 1381.
- مراغه ای، زین العابدین؛ سیاحتنامه ابراهیم بیگ، به کوشش، م. ع. سپانلو، تهران: نشر آگاه، 1384.
- مراغه ای، زین العابدین؛ سیاحتنامه ابراهیم بیگ، ج2، تهران: نشر اندیشه، 1353.
- محیط طباطبایی، محمد؛ تاریخ تحلیلی مطبوعات ایران، تهران: نشر بعثت، 1366.
- ملکم خان، میرزا؛ مجموعه آثار به کوشش محمد محیط طباطبایی،
