تبیین الگوی امنیت اجتماعی با تاکید بر جرم خیزی (مطالعه موردی : روستاهای پیرامونی کلانشهر رشت)
الموضوعات :
نادر نصیری صیقلان
1
,
فرهاد حمزه
2
,
علی بیژنی
3
1 - دانشجوی مقطع دکتری گروه جغرافیا، واحدتهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی
3 - استادیارگروه جغرافیا ،واحدتهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: امنیت اجتماعی, جرم خیزی, روستا, شهر رشت,
ملخص المقالة :
در سالهای اخیر استان گیلان به عنوان یکی از استان هایی بوده که مهاجر زیادی را از نقاط مختلف کشور در خود جای داده و حتی بنابر گزارش مرکز آمار ایران، گیلان جز 5 استان با نرخ بالای مهاجرپذیری بوده که این امر بی شک باعث به وجود آوردن مشکلاتی در زمینه های اجتماعی- فرهنگی و کالبدی شده که این موارد در زمینه سازی جرم خیزی در این استان نیز مؤثر است. شهر رشت به عنوان مرکز این استان نیز متأثر از این عوامل است. به طوری که بر اساس گزارش های دریافتی از نهادهای مرتبط با امنیت اجتماعی، بخش اعظمی از جرائم مانند دزدی و سرقت، مربوط به مسافرپذیری شهر رشت و تراکم بالای تردد در این شهر است. با توجه به این مسائل، هدف از انجام این تحقیق تبیین الگوی امنیت اجتماعی با تأکید بر جرم خیزی در روستاهای پیرامونی شهر رشت است. روش اصلی این تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری دادهها پرسش‌نامه محقق ساخته است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه ساکنین روستاهای پیرامونی شهر رشت در قالب چهار دهستان لاکان، حومه، پیربازار و پسیخان تشکیل می دهند که از این بین تعداد 400 نفر به عنوان حجم نمونه از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای مورد پرسشگری قرار گرفتند. بر اساس بررسی مبانی نظری، محقق عوامل کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی را به عنوان عوامل تأثیرگذار بر جرم خیزی در نظر گرفت. از یافته های مهم این تحقیق می توان به رابطه منفی و معکوس بین عوامل کالبدی، اجتماعی و فرهنگی با جرم خیزی اشاره کرد به طوری که هر چقدر وضعیت این عوامل نامطلوبتر باشد جرم خیزی بالاتر است. اما رابطه بین عامل اقتصادی با جرم خیزی معنی دار نبود. یافته های تبیینی تحقیق نیز بیانگر آن بود که متغیرهای کالبدی، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی 32 درصد از تغییرات متغیر وابسته (جرم خیزی) را تبیین می کنند. محقق در نهایت مدل تبیینی تحقیق که الگوی امنیت اجتماعی در روستاهای پیرامونی شهر رشت می باشد، را ارائه نمود.
• احمدي، آرمان و احیایی، پویان(1393) بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و عوامل مرتبط با آن. فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، سال چهارم، شماره سوم (پیاپی 14 ) ،صص60-35.
• اسکندری، محمد، افشین، فرحناز. (1401). ساماندهی امنیت محلات شهری با رویکرد شناسایی کانون های جرم زا(مطالعه موردی: منطقه 4 شهر رشت). مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6 (3)، 555-564.
• اکبرشاهی منیژه، سهیلی جمال الدین. (1400) تبیین رابطۀ عوامل کالبدی و کیفیت مفهوم قلمرو ثانویه با میزان امنیت اجتماعی ساکنین در محیط‌های مسکونی در پیشگیری از جرم بر پایۀ رویکرد CPTED؛ مطالعۀ موردی: مجتمع مسکونی چهارصددستگاه شهر قزوین. مسکن و محیط روستا. ۱۴۰۰; ۴۰ (۱۷۶) :۴۵-۵۶.
• امامی، سیده فاطمه؛ وطنخواه، ژیلا؛ دربان آستانه، علیرضا. (1400). نقش طراحی کالبدی در امنیت روستایی (نمونه موردی شهرستان رشت). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی. 2(2)، 105-135.
• بذرافشان، جواد و روستا، مجتبی. (1395). ارزیابی عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی- شهرستان جهرم). فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای، 6(23), 142-152.
• حبیبی، داود. (1401). تبیین کارایی و نقش عملکرد مدیریت شهری بر مؤلفه های امنیت اجتماعی و پیشگیری از جرم در شهرها. فصلنامه مطالعات توسعه پایدار شهری و منطقه ای. 3(3)، 34-37.
• رحیمی، کاظم؛ رحیمی، رحیم و بدیعی، حسین.(1399). تاثیرات ابعاد اقتصادی بر امنیت اجتماعی. پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری، 63(6), 245-256.
• رضوانی، محمدرضا، زارع، زهره، فرهادی، صامت، و نیک سیرت، مسعود. (1390). جغرافیای جرم در نواحی روستایی با تاکید بر سرقت دام در بخش چهاردولی شهرستان قروه. پژوهش های مدیریت انتظامی (مطالعات مدیریت انتظامی)، 6(1)، 38-62.
• روشن فکر جورشری، سبحان؛ اسدی ملک جهان، فرزانه و مولایی هشتجین، نصرالله. (1400). تبین عوامل موثر محیطی در ایجاد حس امنیت اجتماعی در مجتمع های مسکونی شهر رشت. فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی. 13(3)، 668-687.
• سالاری پور، علی اکبر؛ بابایی، محمد و رفیع زاده ملکشاه، المیرا. (1396). ارزیابی تأثیر معیارهای محیطی بر امنیت محلات شهری، مطالعه موردی محله زرجوب شهر رشت. فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 8(28)،83-98.
• سیدین، سیدامین؛ جواهریان، مهرداد، آقابابایی، حسین و بایزیدی، قادر. (1398). راهکارهای معماری برای پیشگیری از وقوع جرم در مجموعه‌های مسکونی باز در سطح ساختمان مسکونی (نمونه‌های مورد مطالعه: مسکن بسیجیان تالش، مسکن مهر رشت و مسکن ارکید گلسار رشت). پژوهشنامه حقوق کیفری.10(1)، 164-135.
• شاطریان، محسن؛ کیانی سلمی، صدیقه و شفیعی، سمیرا. (1395). سنجش عوامل مؤثر بر احساس امنیت در مناطق روستایی مطالعه موردی شهرستان نطنز. برنامه ریزی فضایی، 6(3)، 1-16.
• صدرالسادات، آیدا، سجاسی قیداری، حمداله، و عنابستانی، علی اکبر. (1397). ارزیابی تأثیر مؤلفه های پیشگیری از جرم در طراحی محیط بر احساس امنیت ساکنان مطالعه ی موردی: روستاهای دهستان طوس. پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران (پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)، 7(4 (پیاپی 23) )، 59-74.
• قربانپور راسخ، مریم و بابایی، محمد علی. (1396). ارزیابی طرح مسکن مهر رشت از منظر پیشگیری محیطی از جرم. پژوهشنامه حقوق کیفری. 8(1)، 207-235.
• گلباغی ماسوله، سید علی جبار و ملک مطیعی، ساسان. (1401). پیشگیری وضعی با رویکرد طراحی محیطی در کاهش سرقت منازل اجتماعی ( مطالعه‌ی موردی مسکن مهر شهر رشت ). آموزه های فقه و حقوق جزاء.
• میرعرب، مهرداد و سجادی، سید عبدالقیوم (1379). نیم نگاهی به مفهوم امنیت. علوم سیاسی، 1379، شماره 9.
• هزارجریبی، جعفر؛ امین صارمی، نوذر و فریبرز یوسفندی (1388). تحلییل نواحی جرم خیز و آسیب زای سکونتگاه های شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت انتظامی، سال چهارم، شماره اول، صص86-73.
• یوسفوند، حسن‌رضا؛ احمدی، یعقوب؛ محسنی‌تبریزی، علیرضا و ابوالحسنی، اصغر (1394). تبیین رابطه جرایم خشونت آمیز (سرقت، ضرب و جرح و قتل) با تأکید بر نابرابری در توسعه اجتماعی-اقتصادی در ایران. پژوهش نامه نظم و امنیت انتظامی.30(8)، 1-34.
• Arisukwu, O., Igbolekwu, C., Oye, J., Oyeyipo, E., Asamu, F., Rasak, B., & Oyekola, I. (2020). Community participation in crime prevention and control in rural Nigeria. Heliyon, 6(9).
• Çaya, S. (2014). Violence in rural regions: the case of ModernTurkey. Procedia-social and behavioral sciences, 114, 721-726.
• Ceccato, V. A. (2016). Rural crime and community safety (p. 424).
• Ceccato, V., & Dolmen, L. (2011). Crime in rural Sweden. Applied Geography, 31(1), 119-135.
• Eman, K., & Bulovec, T. (2021). A case study of rural crime and policing in Pomurje region in Slovenia. Journal of Rural Studies, 85, 43-51.
• Grote, U., Nguyen, T. T., Nguyen, T. T., & Neubacher, F. (2024). Determinants and impacts of rural crime victimization: Evidence from a case study in Southeast Asia. Journal of Asian Economics, 91, 101712.
• Ishak, P. W. (2022). Murder nature: Weather and violent crime in rural Brazil. World Development, 157, 105933.
• Jones, R.W,(1999). Security, Strategy and Critical Theory, London: Lynne Rienner Publications.
• Lindström, P. (2015). Police and crime in rural and small Swedish municipalities. Journal of rural studies, 39, 271-277.
• Mawby, R.I. (2015) Exploring the relationship between crime and place in the countryside, Journal of Rural Studies, Volume 39, Pages 262-270.
• Neubacher, F., Kissoly, L. D., Faße, A., & Grote, U. (2024). “You sleep with your eyes open”: Understanding rural crime and its implications for community well-being. Journal of Rural Studies, 106, 103213.
• Qi, Z. (2020). Rural to urban migration, crime, and sentencing disparities in Guangdong, China. International Journal of Law, Crime and Justice, 63, 100421.
