بررسی جایگاه و شخصیت زنان در منظومۀ کوراوغلو

الموضوعات : azari (turkish) language and literature

محمّدحسین نیکداراصل ¹ , فرود عبدالهی ²

1 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.
2 - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

تاريخ الإرسال : 13 السبت , جمادى الثانية, 1446 تاريخ التأكيد : 13 الأحد , ذو القعدة, 1446 تاريخ الإصدار : 14 الإثنين , ذو القعدة, 1446

الکلمات المفتاحية: جایگاه زنان, منظومۀ کوراوغلو, دلاوری, عشق, شخصیت.,

ملخص المقالة :

برخلاف اغلب متون سنّتی که زنان در آن‌ها جایگاه چندان برجسته‌ای ندارند و گاهی از آن‌ها با ویژگی‌های منفی یاد می‌شود؛ سیمای غرورآفرین، زیبا و وجه مثبتی از زنان در منظومۀ کوراوغلو نمود دارد. داستان کوراوغلو آکنده از زنانی است که زندگی آسوده و مجلّل را کنار گذاشته و راهی دشوار برای رسیدن به آزادی و عدالت در پیش می‌گیرند. زنان در داستان کوراوغلو، حضوری اثرگذار و سازنده دارند و دارای ویژگی‌های خردورزی، نفوذ کلام، کارگشا در امور حیاتی، رفتار سنجیده و عشقی مقدس و پاک هستند. زنانی که منفعل نیستند و با اقدامات خود سبب پایداری سرزمین و خاندان خود می‌شوند. آن‌ها شریک زندگی خودشان را با عشق و دیدن درایت طرف مقابل برمی‌گزینند و تن به ازدواجی بدون شناخت نمی‌دهند و برای ایشان تمام رسوم پیش از ازدواج، نظیر عقد، جشن عروسی و غیره نیز رعایت می‌شود. به طور کلی، شخصیت زنان در این منظومه را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد؛ گروه نخست شخصیت‌هایی با نقش اصلی و پررنگ، برجسته و سازنده‌اند و گروه دوم شخصیت‌هایی با نقش فرعی و کم‌رنگ و تحت تأثیر دیگر اشخاص مهم داستانند. این پژوهش بر اساس تحلیل کیفی محتوا به بررسی جایگاه و شخصیت زنان در منظومۀ کوراوغلو به شیوۀ اسنادی می‌پردازد.

المصادر:

بلاغی اینالو، علی(1398). نگاهی دیگر به جایگاه زن در شاهنامه فردوسی، پویش در آموزش علوم انسانی، 5(17)، 109-125. Dor:20.1001.1.27172260.1398.5.17.9.3
بهرنگی، صمد (1348). مجموعۀ مقاله‌ها. تبریز: انتشارات شمس.
بهرنگی، صمد (1387). کوراوغلو و کچل حمزه. تبریز: انتشارات بهرنگی.
حمیدیان، سعید، تقوائی، شیرین، و طهماسب، فرهاد (1401). تحلیل تطبیقی نقش زنان در تراژدی‌های فرزندکشی در اساطیر مختلف. سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، 15(82)، 1-21. DOI:10.22034/bahareadab.2023.15.6565.
خالقی‌مطلق، جلال(1395). زنان در شاهنامه. ترجمۀ احمد بی‌نظیر. تهران: نشر مروارید.
رسمی، عاتکه (1392). بررسی تطبیقی داستان‌های رستم و کوراوغلو. فرهنگ و ادبیات عامه، 1(2)، 25-52. Dor:20.1001.1.23454466.1392.1.2.6.4
رسمی، عاتکه، و رسمی، سکینه (1394). بررسی تطبیقی پیوند عشق و حماسه در شاهنامۀ فردوسی و داستان کوراوغلو. ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، 11(40)، 209-237. Dor:20.1001.1.20084420.1394.11.40.7.9
رئیس‌نیا، رحیم (۱۳۶۸). کوراوغلو در افسانه و تاریخ. تبریز: نشر نیما.
طهماسب، محمدحسین (۱۴۰۰). حماسۀ کوراوغلو. ترجمۀ ولی راعی. تبریز: نشر اختر.
کرمی، محمدحسین، و حسام پور، سعید(1384). تصویر و جایگاه زن در داستان های عامیانه «سمک عیار» و «داراب نامه». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22(1)، 125-136.
کریمی، محمدرضا (۱۳۸۱). سیمای زن در فرهنگ و ادب آذربایجان. تهران: اندیشۀ نو.
یوسفی، عزیزه (۱۳۹۹). زن در قصه‌های آذربایجان. میانه: دانشگاه آزاد اسلامی.
یوسفی، عزیزه (1400). زنان قصه‌های دیار آذربایجان و نام‌هایشان. روان‌شناسی فرهنگی زن، 13(48)، 99-112. DOR: 20.1001.1.20088426.1400.12.48.83
.