بررسی رابطه علّی سرمایه روان شناختی و اضطراب اجتماعی دانشجویان از طریق نقش میانجی گر سبک های مقابله ای
الموضوعات :
ریحانه چراغچی مسجدی
1
,
نوری کعب عمیر
2
1 - دانشگاه خیام
2 - گروه روانشناسی، موسسه آموزش عالی بینالود، مشهد، ایران
الکلمات المفتاحية: سرمایه روان شناختی, سبک های مقابله, اضطراب اجتماعی,
ملخص المقالة :
این پژوهش با هدف بررسی رابطه علّی سرمایه روان شناختی و اضطراب اجتماعی دانشجویان از طریق نقش میانجی گر سبک های مقابله ای انجام شد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی از طریق الگویابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه خیام مشهد در سال 1403 بودند که از میان آنها تعداد 250 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده های پژوهش از پرسشنامه های سرمایه روانشناختی لوتانز و همکاران (2007)، سبک های مقابله ای پارک (2007) و اضطراب اجتماعی کانور و همکاران (2000) استفاده شد. داده ها با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری و در نرم افزارهای آماری SPSS و AMOS ویراست 25 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که الگوی نهایی از برازش خوبی برخوردار بوده است. همچنین، یافته ها نشان داد که سرمایه روانشناختی با سبک های مقابله ای کارآمد (0001/0p< ،69/0=β) رابطه مثبت مستقیم و با سبک های مقابله ای ناکارآمد (0001/0p< ،25/0- =β) و اضطراب اجتماعی (0001/0p< ،54/0- =β) رابطه منفی مستقیم دارد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که سبک های مقابله ای میانجی گر رابطه بین سرمایه روانشناختی و اضطراب اجتماعی هستند (001/0p<). این پژوهش رابطه سرمایه روانشناختی و اضطراب اجتماعی دانشجویان را با نقش میانجی سبک‌های مقابله‌ای بررسی می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که سرمایه روانشناختی از طریق سبک‌های مقابله‌ای می‌تواند تأثیر غیرمستقیم بر کاهش اضطراب اجتماعی داشته باشد و به عنوان عاملی محافظتی در بهزیستی روانی باشد. دانشجویانی با سرمایه روانشناختی بالا در مواجهه با شرایط استرس‌زا از سبک مقابله‌ای کارآمد استفاده می‌کنند که به بهبود عملکرد اجتماعی و کاهش اضطراب اجتماعی کمک می‌کند. در مجموع، با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد میشود که کارگاه ها و دوره های آموزشی در جهت ارتقاء سرمایه روانشناختی و نیز سبک های مقابله ای کارآمد برای دانشجویان برگزار گردد.
ابراهیمی، رقیه (1400). رابطه¬ بین باورهای فراشناختی با اضطراب اجتماعی با اثر واسطه¬ای مؤلفه¬های سرمایه روان-شناختی در دانشجویان. پایان¬نامه کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور تهران جنوب.
امامی پور، سوزان؛ کشاورزی ارشدی، فرناز؛ و کاکاوند، گلزار (1390). اثربخشی آموزش تنش زدایی تدریجی و مهارتهای مقابله ای مسئله محور بر اضطراب و استرس تجربه شده در زنان آسیب دیده اجتماعی. تحقیقات روان¬شناختی، 10، 1-10.
بهادری خسروشاهی، جعفر؛ هاشمی نصرت¬آباد، تورج؛ و باباپور خیرالدین، جلیل (1391). رابطه سرمایه روان¬شناختی با سرمایه اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز. مجله پژوهش و سلامت، 2(1)، 7-63.
پورصالح، عطیه؛ حمید، نجمه و داودی، ایران (1399). اثربخشی آموزش ذهن شفقت ورز بر علائم اختلال اضطراب اجتماعی و سرمایه‌های روان¬شناختی دانشجویان دختر دارای اختلال اضطراب اجتماعی. اندیشه و رفتار، 14(56)، 83-96.
تقوائی نیا، علی (1396). نقش تعدیل کننده سبک های مقابله ای در رابطه بین سبک¬های دلبستگی با وسواس مرگ سالمندان. مجله روانشناسی تحولی، 14(56)، 461-473.
تنکمانی، نرگس؛ علیپور، احمد؛ و سهرابی، فرامرز (1397). رابطه جهت گیری زندگی (خوش بینی، بدبینی) با افسردگی، استرس و اضطراب در پرسنل دانشگاه علوم پزشکی. مجله رویش روان شناسی، 7(12)، 13-26.
جرس، میترا؛ عابدی پور، مهدیه؛ کریمی، منصوره و ابراهیمی، نجمه (۱۴۰۱). بررسی ارتباط سبک¬های فرزند¬پروری با سبک¬های مقابله با استرس در دختران نوجوان. نشریه پرستاری کودکان، 8(3)، 69-77.
حسنوند عموزاده، مهدی (1395). بررسی روایی و پایایی مقیاس هراس اجتماعی در میان دانشجویان مبتلا به اضطراب اجتماعی. مجله دانشگاه علوم پشکی مازندران، 26(139)، 166-177.
رضوی، عبدالحمید؛ کاظمی، سلطانعلی؛ و محمدی، محمد (1390). بررسی رابطه صفات شخصیتی و سبک¬های مقابله¬ای با اضطراب اجتماعی دانشجویان نابینا و عادی دانشگاه¬های استان فارس. فصلنامه روان¬شناسی افراد استثنایی، 1(4)، 109-133.
زینعلی، شینا (۱۴۰۲). نقش خودکارآمدی بر اضطراب اجتماعی و درگیری تحصیلی در آموزش مجازی با میانجی‌گری تاب¬آوری در میان دانش¬آموزان مقطع متوسطه دوم. مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی، 1، 1-10.
سعیدی، ابوطالب؛ جبل عاملی، شیدا؛ گرجی، یوسف؛ ابراهیمی، امرالله (1400). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر ادراک بیماری و سرمایه روانشناختی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو. نشریه روانشناسی اجتماعی، 14(59)، 87-100.
طاهری، سارا؛ سجادیان، ایلناز؛ سادات طباطبایی، امینه (1401). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن¬آگاهی بر سرمایه روان-شناختی کارکنان نوبت کاردانشگاه. نشـریه علمی روانشناسی اجتماعی، 10(64)، 69-83.
ظهورپرونده، وجیهه؛ و پاسبان، سعیده (1398). رابطه حمايت اجتماعي و تاب آوري با اضطراب اجتماعي و درماندگي روان-شناختي مادران كودكان استثنايي. خانواده¬پژوهی، 15(58)، 283-301.
قدیمی، نوران میترا؛ و یونسی، جلیل (1394). ساخت و رواسازی مقیاس سرمایه روان¬شناختی و رابطه آن با بهزیستی ذهنی. فصلنامه اندازه¬گیری تربییتی دانشگاه علامه طباطبایی، 7(25)، 159-186.
قشقایی، غزل؛ حسین ثابت، فریده؛ معتمدی، عبدالله (1399). بررسی رابطه سرمایه روان¬شناختی با اضطراب دانشجویان دختر دانشگاه علامه طباطبایی. فصلنامه پژوهش¬های روا¬ن¬شناختی در مدیریت، 6(2)، 97-109.
گودرزی، محمدعلی و معینی رودبالی، زهرا (1385). بررسی رابطه سبک های مقابله ای و سلامت روانی در دانش آموزان دبیرستانی. دانشور رفتار، 13(19)، 23-32.
مقدم نیا، محمدمهدی؛ حاجی عبدالعلی، نفیسه؛ مقدم نیا، الهام؛ صابری علی آباد، علیرضا؛ اقاسیداسمعیل معظم، هدی سادات؛ و میرجلیلی، سیدعلی (۱۴۰۱). نقش تاب¬آوری روانی و خوش¬بینی با واسطه‌گری حمایت اجتماعی بر اضطراب کارمندان شرکت‌های نوپا در دوره پاندمی کرونا. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 65(6)، 2574-2584.
میکائیلی منیع، فرزانه؛ و سلطانی، سکینه (1391). مقایسه اثربخشی درمان فراشناختی و درمان مبتنی بر حل مسأله بر کاهش اضطراب اجتماعی دانشجویان دختر دانشگاه ارومیه. فصلنامه پژوهش¬های نوین روان¬شناختی، 7(28)، 83-104.
ندری، مجتبی؛ صادقی، مسعود و رضایی، فاطمه (۱۴۰۱). ارائه مدل علّی اختلال اضطراب اجتماعی براساس طرح واره¬های ناسازگار اولیه و تروماهای کودکی با نقش واسطه¬ای راهبرد مقابله هیجان مدار. پژوهش¬های علوم شناختی و رفتاری، 12(23)، 49-72.
Aljouni, A. O., & Almahaireh, A. S. (2020). Relationship between coronavirus-related anxity and optimism among undergraduates at the university of Jordan. Journal of Critical Reviews, 7(19) ,7721-7727.
Bandura, A., & Locke, E. A. (2003). Negative self-efficacy and goal effects revisited. Journal of Applied Psychology, 88(1), 87–99.
Carver, C. S., Scheier, M. F., & Weintraub, J. K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267- 283.
Çelikkaleli, O., & Demir, S. (2022). Anxiety in high school adolescents by gender: Friend attachment, Ineffective Coping with stress, and Gender in Predicting Anxiety. Educational Process International Journal, 11(3) ,32-47.
Connor, K. M., Davidson, J. R. T., Churchill, L. E., Sherweed, A., Foa, E. B., & Weisler, R. H. (2000). Psychometric propertie of the social phobia (SPIN): A new self-rating scale. British Journal of Psychiatry, 176, 379-386.
Demir, S. (2018). The relationship between psychological capital and stress, anxiety, burnout, job satisfaction, and job involvement. Eurasian Journal of Educational Research,75, 137-154.
Dong, Z., Chiu, M. M., Zhou, S., & Zhang, Z. (2023). Problem solving and emotion coping styles for social anxiety: A meta-analysis of Chinese mainland students. Child Psychiatry & Human Development, 6, 1-8.
Early, B. P., & Grady M. D. (2017). Embracing the contribution of both behavioral and cognitive theories to cognitive behavioral therapy: Maximizing the richness. Clinical Social Work Journal, 45(1) ,39-48.
Eksi, H. (2004). Personality and coping: A multidimensional-research on situational and dispositional coping. Education Sciences: Theory & Practice, 4, 94-98.
Foroughi Kaldareh, Z., Akbari, B., & Asadi Majreh, S. (2021). Structural model of the relationship between psychological capital and perceived social support with anxiety through the mediation of organizational commitment among female nurses. Salamat-i Ijtimai (Community Health), 8(3), 483-495.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1980). An Analysis of Coping in a Middle-Aged Community Sample. Journal of Health and Social Behavior, 21(3) ,219-239.
Furmark, T. (2009). Neurobiological aspects of social anxiety disorder. Journal of Psychiatry and Related Sciences, 46(1), 5-12.
Hasani, H., Zarei, B., Danaei, Z., & Mahmoudi Rad, G. (2020). Resilience skills training versus mtacognitive therapy: A comparison of effectiveness on anxiety in nurses working in intensive care units and emergency department. Modern Care Journal, 17(3) ,106905.
Harms, P. D., Krasikova, D. V., & Luthans, F. (2018). Not me, but reflects me: Validating a simple implicit measure of psychological capital. Journal of Personality Assessment, 100(5) ,551-562.
Heimberg, R. G., & Becker R. E. (2002). Cognitive-behavioral group therapy for social phobia. The Guilford Press, 129-132.
Hofmann, S. G. (2007). Cognitive factors that maintain social anxiety disorders: A comprehensive model and its treatment implications. Cognitive Behavior Therapy, 36, 193-209.
Keough, M. T., Badawi, G., Nitka, D., O'Connor, R. M., & Stewart, S. H. (2015). Impulsivity increases risk for coping-motivated drinking in undergraduates with elevated social anxiety. Personality and Individual Differences, 88, 45-50.
Keogh, E., Dillon, C., Georgiou, C., and Hunt, C. (2001). Selective attentional biases for physical threat in physical anxiety sensitivity. Journal of Anxiety Disorder, 15(4), 299-315.
Legerstee, J., Garnefski, N., Jellesma, F., Verhulst, F., & Utens, E. (2010). Cognitive coping and childhood anxiety disorders. European Child & Adolescent Psychiatry, 19(2), 143-150.
Luthans, F., Avolio, B., Avey, J., & Norman, S. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60(3), 541–572.
Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2015). Psychological capital and beyond. Oxford University Press, USA.
Mirhosseini, S. M., Dadgari, A., Basirinezhad, M. H., Moharnmadpourhodki, R., & Ebrahimi, H. (2020). The role of hope to alleviate anxiety in COVID-19 outbreak among community dwellers: An online cross-sectional survey. An Annals of the Academy of Medicine, Singapore, 49(10), 723-730.
Rabenu, E., Yaniv, E., & Elizur, D. (2016). The relationship between psychological capital, coping with stress,well-being,and performance. A Journal For Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues, 36(4) ,875-887.
Shen, P., & Slater, P. (2021). The effect of occupational stress and coping strategies on mental health and emotional well-being among university academic staff during the COVID-19 outbreak. International Education Studies, 14, 82-95.
Skaalvik, E. M., & Einar, S. (2018). Job demands and job resources as predictors of teacher motivation and well-being. Social Psychology of Education, 21(5), 1251-1275.
Struthers, C. W., Perry, R. P., Menec, V. H., Schonwetter, D. J., Hechter, F. J., Winberg, L., & Hunter, A. (1995). Assessing dispositional coping strategies in college students: A domain specific measure. Annual Meeting of the American Educational Research Association, 18-22.
