اثرات محلول‌پاشی دو فرم بالک و نانوذره سلنیوم بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)
الموضوعات :
زهرا آبروش
1
,
علیرضا ایرانبخش
2
,
حسین میرزایی ندوشن
3
,
مصطفی عبادی
4
,
زهرا اوراقی اردبیلی
5
1 - دانشجوی دکتری، گروه زیست‌شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد، گروه زیست شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استاد، بخش زیستفنآوری، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، ایران
4 - استادیار، گروه زیست‌شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران
5 - دانشیار، گروه زیست شناسی گیاهی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، ایران
الکلمات المفتاحية: آویشن دنایی, نانوذرات, سلنیوم, ریخت‌شناسی, RWC.,
ملخص المقالة :
سلنیوم عنصری غیرفلزی و کمیاب با خواص آنتی‌اکسیدانی قوی که در مقیاس کم باعث رشد و مقاومت گیاهان به تنش‌های محیطی می‌شود. به‌منظور بررسی اثر تیمارهای سلنیومی بر رشد گیاه آویشن دنایی، تیمارهای سلنات سدیم (بالک) و نانو سلنیوم (2,4,8ppm) و شاهد بر روی گیاهان گلدانی در شرایط گلخانه و به‌صورت محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه در شش مرحله به فاصله زمانی 14 روز یک‌بار اعمال شد. آزمایش در قالب یک طرح آماری تکراردار اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که بر اساس صفات طول ساقه، تعداد ساقه، فعال‌شدن جوانه‌ها و شاخه‌های جانبی و طول برگ، طول ریشه، طول دمبرگ، فاصله میانگره، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه، وزن آماس، وزن خشک و محتوای نسبی آب برگ، تیمارها در سطح یک درصد تفاوت معنی‌دار داشتند. درحالیکه بر اساس صفات پهنای برگ و برگ زرد، تیمارها در سطح پنج درصد معنی‌دار بودند. نتایج بسیاری از همبستگیهای ترکیبهای دوگانه صفات نیز معنی‌دار بودند. ولی غیرمعنیدار بودن برخی از ترکیبهای دوگانه صفات نیز قابل توجه بود. تیمارهای نانوذره سلنیوم در مقایسه با تیمارهای بالک متناظر، اثر بیشتری روی صفات داشتند. همچنین غلظت‌های بالاتر اثر بازدارندگی و غلظت‌های کمتر اثر محرک رشد را نشان دادند. به استثنای برگ زرد و محتوی نسبی آب برگ که در غلظت‌های بالاتر اثرپذیری بیشتری داشتند. به‌طور کلی نتایج نشان داد که تیمار سلنیوم در مقادیر کم سبب ترغیب رشد و در غلظت‌های بالا سبب مهار رشد شد.
1) Abedi, E., Khavari-nejad, R.A., Mosharraf, L., Saadatmand, S., Asadi-Gharneh, H.A. 2023. Effect of nanoselenium and sodium selenate on some physiological and biochemical parameters of Vasha (Dorema ammoniacum L.). Journal of Plants Environmental Physiology. 70 (2):138-153.
2) Abravesh, Z., Iranbakhsh, A., Mirzaie-Nodoushan, H., Ebadi , M., Oraghi Ardebili , Z. 2024. Investigation of the effects of selenium nanoparticles and sodium selenite on morphologic and micro-morphologic characteristics of Thymus fallax Fisch. & C.A. Mey. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research. 31(2): 240-257
3) Babajani, A., Iranbakhsh, A., Oraghi Ardebili , Z., and B., Eslami. 2019a. Differential growth, nutrition, physiology, and gene expression in Melissa officinalis mediated by zinc oxide and elemental selenium nanoparticles. Environ Sci. Poll. Res. 26(24): 24430-24444.
4) Beiramnvand, F., Zahedi, B., Rezaei Nejad, A.H. 2021. Investigation of the effect of selenium foliar application on morphophysiological and biochemical characteristics of ornamental salvia under irrigation regime. Plant Process and Function. 11(47): 323-339.
5) Djanaguiraman, M., Belliraj, N., Bossmann, S.H. and Prasad, P.V. 2018. High-temperature stress alleviation by selenium nanoparticle treatment in grain sorghum. ACS Omega . 3(3):2479–2491.
6) El-Saadony ,M.T., Saad, A.M., Najjar, A. A., Alzahrani, S. O., Alkhatib, F. M., Shafi, M. E., Selem, E., Desoky, El-S.M., Fouda, S.EE., El-Tahan, A.M., Hassan, M.AA. 2021. The use of biological selenium nanoparticles to suppress Triticum aestivum L. crown and root rot diseases induced by Fusarium species and improve yield under drought and heat stress. Saudi Journal of Biological Sciences. 28(8):4461–4471.
7) Fatima, S., Faroogi, A. H. A., Ansari, S. R. and Sharma, S. 1999. Effect of water stress on growth and essential oil metabolism in Cymbopogon martini (palmarosa) cultivars. Journal of Essential oil Research. 11(4): 491-496.
8) Freire, B.M., Lange, C.N., Cavalcanti, Y.T., Monteiro, L.R., Pieretti, J.C., Seabra, A.B., Batista, B.L. 2024. The dual effect of Selenium nanoparticles in rice seedlings: From increasing antioxidant activity to inducing oxidative stress. Plant Stress. 11(4):1-8.
9) Handa, N., Kohli, S.K., Sharma, A., Thukral, A.K., Bhardwaj, R. and E.F. Abd_Allah. 2019. Selenium modulates the dynamics of antioxidative defense expression, photosynthetic attributes and secondary metabolites to mitigate chromium toxicity in Brassica juncea L plants. Environ. Exp. Bot. 161:180–192.
10) Heidari, N., Pouryousef, M. and Tavakoli, A. 2015. Effects of drought stress on photosynthesis, its parameters and relative water content of anise (Pimpinella anisum L.). Journal of Plant Research (Biology of Iran). 27(5): 829-839.
11) Homaie, M., Mirzaie-Nodoushan, H., Asadicorom, F., Bakhshi-Khaniki, Gh.R., and Calagari, M. 2014. Evaluation of half-sib progenies and their parents of Populus euphratica based on their morphologic and micro-morphologic traits. Iranian Journal of Forest and Poplar Research. 21 (4): 768-779.
12) Juhaszne Toth R. and Csapo J., 2018. The role of selenium in nutrition- A review. Acta Univ. Sapientiae, Alimentaria. 11(1): 128-144.
13) Khai, H. D., Hiep, P., Duong Tan, N. 2024. Selenium Nanoparticles as a Stimulant in Plant Micropropagation. Metal Nanoparticles in Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 299-313. 14) Kuznetsov, V.V., Kholodova, V.P. and B.A.Yagodin. 2003. Selenium regulates the water status of plants exposed to drought. Doklady Biolological Science. 390: 266-268.
15) Lawler, D. W. 1995. The effect of water deficit on photosynthesis. In: N. Smirnoff, (ed), Environment and Plant Metabolism. BIOS Scientific Publishers. 129-160.
16) Massoud Sinki , J. 2002. Investigating the physiological aspects of drought and salinity resistance in sorghum, Master Thesis of Agriculture, Islamic Azad University Science and Research Branch .192 P.
17) Merah, O. 2001. Potential importance of water status traits for durum wheat improvement under Mediterranean conditions. Journal of Agricultural Science. Cambridge.137(2): 139-145.
18) Navarro-Alarcon, M., Lopez-Martinez, M C. 2000. Essentiality of selenium in the human body: relationship with different diseases. Science of the Total Environment. 249(1-3):347-71.
19) Raina M, Sharma A, Nazir M, Kumari P, Rustagi A, Hami A, Bhau BS, Zargar SM, Kumar D. 2021 .Exploring the new dimensions of selenium research to understand the underlying mechanism of its uptake, translocation, and accumulation. Physiol. Plant.171:882–895.
20) Neysanian, M., Iranbakhsh2,A.R. Ahmadvand, R. Oraghi Ardebili, Z, and Ebadi. M. 2021. The effect of nano selenium on germination of cherry tomato seeds (Solanum lycopersicum L. var. cerasiforme) under irrigation and water stress conditions. Iranian Journal of Plants & Biotechnology. 18 (1): 59-75.
21) Neysanian, M., Iranbakhsh, A.R., Ahmadvand, R., Oraghi Ardebili, Z., Ebadi, M. 2023. The effect of nano selenium on germination of cherry tomato seeds (Solanum lycopersicum L. var. cerasiforme) under irrigation and water stress conditions. Iranian Journal of Plant & Biotechnology. 18) 1(: 59-75.
22) Rahmati-Joneidabad, M. and Alizadeh-Behbahani, B., 2020. Identification of chemical compounds, antioxidant potential, and antifungal activity of Thymus daenensis essential oil against spoilage fungi causing apple rot. Iranian Food Science and Technology Research Journal. 17(5): 691-700.
23) Ramezani, Z., Abolhasani Zeraatkar, M., Sarcheshmehpur, M., Fekri, M. 2023. Investigating the effect of selenium nanoparticles on drought stress tolerance and increasing plant growth sorghum. The 18th Congress of Soil Sciences of Iran.
24) Samynathan, R., Venkidasamy, B., Ramya, K., Muthuramalingam, P., Shin, H., Kumari, P.S., Thangavel, S., Sivanesan, I. 2023. A Recent Update on the Impact of Nano-Selenium on Plant Growth, Metabolism, and Stress Tolerance. Plants. 12(4):853.
25) Saraker, A. M., Rahman, M.S. and Paul, N. K . 1999. Effect of soil moisture on Relative Leaf Water Content, Chlorophyll, Proline and Sugar Accumulation in Wheat. Journal of Agronomy and Crop Science. 183(4): 225-229.
26) SAS Institute., 1989. SAS user’s guide: statistics. 5th edition. Cary, NC, SAS Institute Inc., 956p.
27) Sharifi Ashourabadi, E., Mackizadeh Tafti, M., Hasani, J., Lebaschy, M. H. 2021. Effect of temperature and humidity on seed germination of six different Thymus species, Iranian Journal of Seed Science and Technology 10) 3(:1-15.
28) Sharifi Ashourabadi, E., Jamzad, Z., Mirza, M., Mackizadeh Tafti, M., Allahverdi Mamaghani, B., Askari, F., Kazemi Saeed, F., Teimouri. M. 2023. Thymus Atlas of Iran, Research Institute of Forests and Rangelands. Tehran, Iran,296P .
29) Sotoodehnia-Korani, S., Iranbakhsh, A., Ebadi, M.,Majd, A., Ardebili, Z.O. 2020. Selenium nanoparticles induced variations in growth, morphology, anatomy, biochemistry, gene expression, and epigenetic DNA methylation in Capsicum annuum; an in vitro study. Environmental Pollution. 265 (Pt B): 114727.
30) Usman, M., Farooq, M., Wakeel, A., Nawaz, A., Cheema, S.A., Rehman, H.U., Ashraf, I., Sanaullah, M. 2020. Nanotechnology in agriculture: Current status, challenges and future opportunities. Science of the Total Environment. 721:137778.
31) Zibaei, S., Rahimi, A., Dashti, H. 2012. Effect of seed priming on vegetative growth, chlorophyll content, relative water content and dry matter distribution in Goldasht Carthamus tinctorius L. cultivar under salinity stress conditions. Journal of Crop Production and Processing, Isfahan University of Technology. 2(5) :47-59
