وحدت وجود در شعر فیض کاشانی
الموضوعات : عرفان اسلامی
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تویسرکان، دانشگاه آزاد اسلامی، تویسرکان، ایران. Katayounmoradi98@gmail.com
الکلمات المفتاحية: هستی‌شناسی, خداشناسی عرفانی, توحید, وحدت وجود, فیض کاشانی.,
ملخص المقالة :
فیض کاشانی (متوفی 1091ق) از دانشمندان بزرگ عصر صفوی در اغلب علوم دینی عصر خود سرآمد بوده¬است و در عین حال عارف و شاعری کم‌نظیر است که در مبانی فکری خود پیرو عرفان و تصوف بوده و در آثار خود به اثبات و حمایت از آن مبانی پرداخته¬است. یکی از مهم‌ترین این مبانی، نظریة وحدت وجود است که در دیوان اشعار او جلوه‌ای خاص دارد و با بیانی هنرمندانه به آن می‌پردازد. این مقاله با شیوة تحلیل عقلی و روش کتابخانه‌ای و با استناد به منابع دست اول به بررسی دیدگاه فیض دربارة وحدت وجود پرداخته و نشان¬می‌دهد که در نظم و نثر خود به این مهم اهتمام¬داشته و در اشعار فراوانی وحدت وجود، وحدت شهود و بخش مهمی از هستی‌شناسی عرفانی خود را به نمایش گذاشته¬است و نشان¬می‌دهد که اصالت را در وجود به حق می‌دهد و به نظریة تجلی پایبندی دارد و موجودات را تجلی حق به¬شمارمی‌آورد.
منابع و مآخذ
1- ابن عربی، محیی الدین (1401ق). الفتوحات المکیه، بیروت: مؤسسه الاحیاء التراث.
2- اردبیلی، عما (1378ش). تذکرة السالکین، تصحیح: محمد خواجوی، شیراز: دریار نور.
3- براتی، محمدرضا (1387ش). مقاله مبانی عرفانی در دیوان اشعار فیض کاشانی، فصلنامه کاشان شناخت، شماره 4 و5.
4- راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالقم.
5- شالچیان ناظر، علی (1400ش). وحدت وجود و نتایج آن از نگاه محی‌الدین ابن عربی، تهران: سلوک ما.
6- صفا، ذبیح‌ا... (1372ش). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: نشر فردوس.
7- غزالی، محمد (1401ق). احیاءالعلوم الدین، تحقیق عبدالرحیم حافظ، بیروت: دارالکتاب العربی.
8- فخر رازی، محمد (1402ق). مفاتیح الغیب، قاهره: دارالعلم.
9- فیض کاشانی، محمدحسن (1365ش). الوافی، تصحیح ضیاءالدین حسینی، اصفهان: مکتبه امیرالمؤمنین.
10- -------------، (1378ش). ده رساله محقق بزرگ فیض کاشانی، اصفهان: مرکز تحقیقات امیرالمؤمنین.
11- -------------، (1381ش)، کلیات، تصحیح مصطفی فیض، قم: اسوه.
12- -------------، (1427ق). عین‌الیقین، قم: انتشارات بیدار.
13- -------------، (1353ش). کلیات اشعار ، تصحیح محمد پیمان، تهران: انتشارات سنایی.
14- قیصری، شریف‌الدین داود (1398 ش). رسائل قیصری، تصحیح سیدجلال‌الدین آشتیانی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
15- کاکائی، قاسم (1381ش). وحدت وجود به روایت ابن عربی و اکهارت، تهران: هرمس.
16- نسفی، عزیزالدین (1341ش). الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، تهران: انجمن ایرانشناسی فرانسه.
17- همدانی، عین‌القضات (1392ش). تمهیدات، تهران: انتشارات منوچهری.
18- هندی، سیدمحسن (1400ش). بررسی تقریرهای مختلف وحدت وجود، تهران: اعتقاد ما.
