تجربه دینی و آسیب‌شناسی آن در آیات و احادیث از دیدگاه امام خمینی(ره)
الموضوعات :میترا کاظمی تبریز 1 , محمدتقی فعالی 2 , هادی وکیلی 3
1 - دانشجوی دکتری تصوف و عرفان اسلامی، دانشکده حقوق و الهیات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار عرفان اسلامی، دانشکده حقوق و الهیات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. نویسنده مسئول: M.Faali@gmail.com
3 - دانشیار پژوهشگاه علوم انسانی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: تجربه دینی, امام خمینی (ره), سلوک, شریعت, سیر الی الله.,
ملخص المقالة :
دیدگاه‌های عرفانی عارف برجسته معاصر در آثار برجامانده از ایشان همچون تعلیقیه بر شرح فصوص الحکم، مصباح الهدایه، جنود عقل و عشق، اسرار الصلوه...، معرف طریق سلوکی ایشان، در تأسی از نبی اکرم و ائمه اطهار (ع) می‌باشد، وی بر کرّات و با قاطعیت اعلام می‌کنند که ظاهر و باطن شریعت پیوند ناگسستنی باهم دارند به‌طوری‌که ظاهر حقیقت را شریعت می‌دانند که بدون انجام تکالیف شرعی به باطن نمی‌توان دست پیداکرد و عارف محقق باید به‌ظاهر و باطن قیام کند «بدون افراط‌وتفریط» و ترک ظاهر «شریعت» باطل-شدن ظاهر و باطن شرایع است و این از تلبیسات جن و انس می‌باشد. از نگاه امام خمینی (ره) اگر کسی با انجام تکالیف الهی، باطن و هدایتی که در سوره حمد به آن پرداخته برایش حاصل نشده باشد، باید بداند که ظاهر را درست انجام نداده است. از وحدت انسان و جهان درمی‌یابیم که درونی سازی «سفر انفسی» تنها راه شناخت حقیقت هستی است، ایشان وحدت و یگانگی را شرط تحقق شهود و ادراک مستقیم «تجربه دینی» می‌دانند؛ زیرا که مراتب پنج‌گانه عالم در عین تکثر، هویت مستقل از یکدیگر ندارند و جملگی تجلی یک حقیقت هستند، ایشان سفرهای چهارگانه «اسفار اربعه» را شرح می‌دهند، سیر سلوکی سالک و حجاب‌های سلوک الی الله را محبت و دل‌بستگی دنیا بیان می‌کنند که رعایت موازین شریعت را برطرف‌کننده و خرق حجاب‌های بین حق و قلب انسان می‌دانند و به‌واسطه آداب شریعت است که سیر انفسی رخ می‌دهد و تجربه دینی برای سالک حاصل-می‌شود.
منابع و مآخذ
1. قرآن کریم
2. نهج‌البلاغه
3. مفاتیح‌الجنان
4. امام خمینی (ره) روح الله. (1373). آداب الصلوه. چ چهارم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
5. ----------. (1389). تفسیر سوره حمد. چاپ دوازدهم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
6. ----------. (1410ه.ق). تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس. قم: موسسه پاسدار اسلام.
7. -----------. (1372). صحیفه امام. چ اول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
8. -----------. (1373). صحیفه امام. چ اول، تهران: نشر اطلاعات
9. ---------. (1375). چهل حدیث. چاپ هفتم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
10. ---------.. (1375). سّرالصلوه. چاپ چهارم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
11. -----------.. (1377). شرح حدیث جنود عقل و جهل. چ اول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
12. ------------- (1378). صحیفه امام. چ اول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
13. ------------ (1379). دیوان امام. چاپ 27، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
14. شاه‌آبادی، میرزا محمد علی. (1388). رشحات البحار. نشر فراهانی
15. صادقی ارزکانی، محمدامین. (1387). سیمای اهل‌بیت علیهم‌السلام در عرفان امام خمینی (ره). نشر عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
16. طباطبائی، فاطمه. (1392). سخن عشق، دیدگاهای امام خمینی (ره) و ابن عربی. چ سوم. تهران: پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
17. علامه طباطبائی، محمد حسین. (1383). المیزان، محمد باقر موسوی همدانی، چاپ پنجم، نشر فرهنگی رجا و موسسه امیرکبیر.
18. قائم مقامی، سید عباس. (1381). درآمدی بر کشف معنوی. کنگره گرامیداشت امام خمینی (ره).
19. قائم‌مقامی، سیدعباس.(1397) سیری گذرا بر اندیشه فلسفی و عرفانی امام¬خمینی (ره) سفر عشق. چ2، تهران: فکر برتر.
20. مجموعه مقالات برگزیده همایش اندیشه اخلاقی عرفانی امام خمینی (ره). (خرداد 1386). موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). دفتر قم.
21. مظاهری سیف، حمیدرضا. (1388). تجربه¬های عرفانی در دین. قم: موسسه بوستان کتاب.
22. مظاهری، عبدالرضا. (1396). وحی و تجربه دینی از دیدگاه ابن عربی و روشنفکری معاصر. تهران: نشر نفحات
23. مهدی افشار، غلامحسین. (1388). فرهنگ معاصر فرهنگ¬نامه فارسی. تهران: نشر.
24. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1376). تفسیر عرفانی قرآن مجید، کشف‌الاسرار (ده جلد) خواجه عبدالله انصاری. اقبال.
25. وکیلی، هادی. (1389). گلچین عرفانی امام خمینی (ره) نوبت سوم. پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
