تحلیل هویت مکانی میدان حسن آباد تهران از منظر گرافیک محیطی

الموضوعات : مطالعات میان فرهنگی

سید ادریس مستقیم ¹ , امیر حق جو ² , سهیلا حمیدزاده خیاوی ³ , سولماز بابازاده اسکوئی ⁴

1 - دانش آموخته معماری منظر، گروه معماری و شهرسازی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
2 - استادیار معماری، گروه معماری و شهرسازی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران
3 - استادیار معماری، گروه معماری و شهرسازی، واحد شبستر، دانشگاه آزاد اسلامی، شبستر، ایران.
4 - استادیار معماری، واحد اسکو، دانشگاه آزاد اسلامی، اسکو، ایران.

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , محرم, 1445 تاريخ التأكيد : 12 الجمعة , ربيع الثاني, 1445 تاريخ الإصدار : 18 الخميس , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: هویت مکانی, گرافیک محیطی, میدان, فضای شهری, میدان حسن آباد. ,

ملخص المقالة :

احیای‌ هویت‌ مکانی و اجتماعی بومی ‌ِایرانی‌ تنها با زنده نگه‌ داشتن‌ فرهنگ‌ و تمدن ایرانی‌ امکانپذیر است‌. از این‌ رو، بازپروری‌ باورها و آداب و رسوم، بستری‌ را فراهم‌ می‌کند که‌ می‌تواند به‌ گروههای‌ِ قومی‌ِ مختلف‌ انسجام بخشد. از این‌ منظر، یکی‌ از زمینه‌های‌ احیای‌ فرهنگ‌ وهویت مکانی و‌ِ اجتماعی‌، توجه‌ به‌ هویت‌ بصری‌ گرافیک‌ محیطی‌ و مبلمانِ زیستگاهِ انسانی‌ است‌ که‌ بازتابی‌ از رفتار و کردار آدمی‌ است‌. برهمین‌ منوال، توجه‌ِ بیشتر به‌ فضای‌ِ بومی‌ِ مناطق‌ تاریخی‌، به‌عنوان نمادِ فرهنگ‌ و تمدن یک‌ منطقه‌ یا یک‌ ملت‌، ضروری‌ به‌ نظر می‌رسد. هدف مقاله تحلیل هویت مکانی میدان حسن آباد تهران از منظر گرافیک محیطی برای حفظ فرهنگ و تمدن ایرانی است. تحقیق حاضر بصورت توصیفی-تحلیلی و تفسیری می باشد. که اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی جمع آوری و تحلیل و تفسیر شده اند. یافته ها نشان دادند. که در فضاهای نشستن که حالت مکث و رفع خستگی دارد، میزان خوانش گرافیک محیطی از جزئیات و تناسبات بهتری برخوردار است. مبلمان شهری در میدان حسن آباد شهر تهران به لحاظ استفاده از مصالح هماهنگ با محیط و بادوام، به کارگیری رنگ¬های شاد و جذاب، و تأمین امنیت، جانمایی مجسمه ها در میدان در میان آن همراه با المانهای شهری در میدان، جملگی با توجه به مطالعات میدانی این در میدان حسن آباد در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارند و تمامی این عوامل که به یکدیگر وابسته هستند، سبب ایجاد حس مکان، هویت مکانی و سرزندگی در میدان شده اند.

المصادر:

آزادی زاده، نامدار؛ مهردانش، گونا (1401). موضوع: بررسی نقش میدان‌ها در هویت شهری (مطالعه موردی شهر تازه‌آباد). جغرافیا و روابط انسانی، سال چهارم، شماره 4: 381-366.
آقاجانی، امیرحسین (1401). تحلیلی در مورد گرافیک محیطی و لزوم پیاده‌سازی صحیح آن منطبق با فرهنگ ملی و تأثیرات مثبت آن در رابطه با جامعه‌ای شاداب و امیدوار، جستارنامه فرهنگ و هنر اسلامی، دوره اول، شماره 2: 105-86.
باقری بهشتی، آیدا؛ حبیب، فرح؛ زرآبادی، زهرا سادات سعیده (1398). مطالعه تطبیقی منظر شهری خرمشهر و برلین در حفظ خاطرات جمعی. فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی، دوره چهاردهم، شماره 39: 68-45.
بصیری، مصطفی؛ زینالی عظیم، علی (1398). تأثیر مبلمان شهری بر کیفیت محیط‌زیست شهری (مطالعه موردی محدوده خیابان امام تبریز از میدان ساعت تا آبرسان). جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، دوره نهم، شماره 35: 248-229.
تیموریان، کتایون؛ اثنی عشری، سیدمانی؛ علی پور، شهره (1400). نقش مؤلفه‌های مؤثر بر کیفیت بصری گرافیک محیطی در توسعه فضاهای عمومی (مورد مطالعه: منطقه یک تهران). مطالعات مدیریت شهری، دوره سیزدهم، شماره 45: 70-59.
تیموریان، کتایون؛ زیویار، پروانه؛ اثنی عشری، سیدمانی (1401). ارزیابی عملکرد مبلمان شهری در بهبود کیفیت گرافیک محیطی (مورد مطالعه: محله صادقیه تهران)، سیاست‌گذاری شهری و منطقه‌ای، دوره اول، شماره 2: 65-52.
حقیریان، شیدا؛ سجادزاده، حسن؛ کریمی مشاور، مهرداد (1395). اولویت بصری میدان‌ها شهری از منظر کاربران (نمونه موردی: میدان‌های شهر همدان). آمایش محیط، سال نهم، شماره 35: 42-23.
دانش‌پژوه، حمید؛ ماجدی، حمید؛ سعیده زرآبادی، زهرا سادات (1399). ارزیابی کیفی ریخت‌شناسی میدان شهری بر اساس دو مدل HSE و AGE. آمایش محیط، سال سیزدهم، شماره 48: 198-173.
ذاکرزاده، امیرحسین؛ قربانی نیا، انیسه (1401). تزئینات خانه‌های دوره قاجاریه و تأثیر آن در ایجاد حس مکان (نمونه موردی خانه‌های مشیرالدوله، مؤتمن الاطباء و اعلم السلطنه). فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی، سال هفدهم، شماره 52: 154-127.
رحیمی، لیلا (1397). تبیین و ارزیابی عوامل تأثیرگذار در مطلوبیت میدان شهری مطالعه موردی: میدان ساعت تبریز. برنامه‌ریزی فضایی، دوره هشتم، شماره 4: 88-67.
رئیسی قنواتی، سپیده؛ موغلی، مرضیه؛ عفیفی، محمدابراهیم (1402). بررسی نقش مبلمان شهری در ارتقاء کیفیت محیط شهری (نمونه موردی: شهر بندرعباس). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره بیست و سوم، شماره 71: 182-167.
سجادزاده، حسن (1392). نقش دل‌بستگی به مکان در هویت بخشی به میدان‌های شهری (نمونه موردی: میدان آرامگاه شهر همدان). باغ نظر، دوره دهم، شماره 25: 78-69.
سلطان‌زاده، حسین (1392)، فضاهای شهری در بافت‌های تاریخی ایران، چاپ پنجم، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
صفری شیخ علی کلایه، بهاره؛ ترابی، زهره (1400). میادین شهری به عنوان فضای عمومی در زندگی اجتماعی و ارائه راهبردهایی به منظور ارتقای تعامل اجتماعی. فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره یازدهم، شماره 43: 361-349.
طهماسبی زاده، فرشاد؛ مسعود، محمد (1401). تحلیل شاخص‌های هویت مکانی در محله‌های جدید شهری مطالعه موردی: شهرک نگین شهر اصفهان. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، دوره سیزدهم، شماره 53: 160- 120.
مریخ، لیلی؛ نژاد ابراهیمی، احد؛ عواطفی کریمی، طاسین؛ یعقوب زاده، آزاده (1401). مطالعه‌ای در اصول قابل کاربست گره‌های هندسی اسلامی در گرافیک محیط شهری، معماری سبز، دوره چهل و پنجم، شماره 30: 50-37.
ملاعباسی، فرشته؛ هدایتی، صالحه السادات (1400). بررسی نقش‌مایه‌های هندسی دوره قاجار در هویت بخشی به گرافیک محیطی معاصر (مطالعه‌ی موردی: مسجد و مدرسه سپه‌سالار تهران)، پژوهش‌های نوین علوم جغرافیایی، معماری و شهرسازی، دوره چهارم، شماره 34: 180-163.
مهران فر، مونا؛ سهیلی، جمال¬الدین؛ افهمی، رضا (1401)، ارائه یک مدل خوانش گرافیکی مبلمان شهری با تاکید بر بهبود حس مکان ساحلی (نمونه مورد مطالعه: منطقه 2 شهر قزوین). فصلنامه مطالعات شهری، دوره یازدهم، شماره 43: 64-55.
نوین، عاطفه؛ شهباززاده، نسرین، (1400)، بررسی گرافیک محیطی در راستا زیباسازی و طراحی شهری، معماری سبز، دوره هفتم، شماره 3: 22-11.

Acar, H., Yavuz, A., Eroğlu, E., Acar, C., Sancar, C. (2021). Değermenci AS. Analysis of activity, space and user relations in urban squares. Indoor and Built Environment, 30(9):1466-1485. https://doi.org/10.1177/1420326X20942271.
Atamaz, E. (2019). Environmental graphic design for building information systems, Eurasian Journal of Biosciences 13(2):2271-2278.
Azarbouyehdinaki, G., Eghbali, P., & Ghazizadeh, K. (2017). The Effect of Environmental Graphics on the Attractiveness of Museums Interior Architecture. Journal of History Culture and Art Research, 6(6), 207-220. http://dx.doi.org/10.7596/taksad.v6i6.1203.
Candido, F. (2018). Environmental Graphics as Atmospheres Generators, Amoruso, G. (Ed. Book, 2018). Putting Tradition into Practice: Heritage, Place and Design. Lecture Notes in Civil Engineering. https://doi.org/10.1007/978-3-319-57937-5.
Cutini, V. (2014). Spatial Analysis of Urban Squares, TeMA - Journal of Land Use, Mobility and Environment, 0.4, http://dx.doi.org/10.6092/1970-9870/2476.
Da˛browska-Z˙ółtak, K., Wojtowicz, J., Wrona, S. (2022). The Future of City Squares: Robotics in the Urban Design of Tomorrow. Land, 11, 1055. https://doi.org/10.3390/land11071055.
Dixon, J., Sturgeon, B., Huck, J., Hocking, B., Jarman, N., Bryan, D., Whyatt, D., Davies, G., & Tredoux, - C. (2022). Navigating the divided city: Place identity and the time-geography of segregation. Journal of Environmental Psychology, 84, [101908]. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2022.101908.
Eshaghzadeh Torbati, H. (2018). The Role of Environmental Graphic in the Identification of Urban Public Spaces, Civil Engineering Journal, 4(8), 1949-1954. http://dx.doi.org/10.28991/cej-03091129.
Feng, X., Zhang, Z., Chen, X. (2022). Paper Analysis of the Relevance of Place Attachment to Environment-Related Behavior: A Systematic Literature Review. Sustainability, 14, 16073.
Grabiec, A.M., Łacka, A., Wiza, W. (2022). Functional, and Aesthetic Solutions for Urban Furniture in Public Spaces. Sustainability, 14(23), 16211. https://doi.org/10.3390/su142316211.
https://doi.org/10.3390/su142316073
Kaya, H.S., Kaya, M.E., Yakut, E.S., Çiçek, M., Tozluo˘ glu, G. (2022). An Interdisciplinary Urban Furniture Design Model. A|Z Itu J. Fac. Archit. 19, 721-740.
- Maslovskaya, O. (2019). The Role of Urban Squares in the Spatial Concept of Being, IOP Conf. Series: Earth and Environmental Science 272 (2019) 032242. https://doi.org/10.1088/1755-1315/272/3/032242.
Proshansky, H. M., Fabian, A. K., Kaminoff, R. (1983). Place-identity: Physical world socialization of the self. 3(1), 57-83. https://doi.org/10.1016/s0272-4944(83)80021-8.
Salimi Elizei, N. (2017). Environmental Graphics and Its Impact on Modern Life, International Journal of Scientific Study, 5(5), 277-280. https://doi.org/10.17354/ijssI/2017/137.
Shykhi, M. (2017). Dimensions of Environmental Graphic Design: A Socio-Artistic Study of Youth Aged 18-29 in Tehran City, World Journal of Research and Review (WJRR), 5(2), 44-53. www.wjrr.org.
- Slesarev, M. (2018). Environmental graphic method for creating area of permissible impact, IOP Conf. Series: Materials Science and Engineering 365 (2018), 1-11. 022055 https://doi.org/10.1088/1757-899X/365/2/022055.
Soffritti, C., Calzolari, L., Chicca, M., Neri, R.B., Neri, A., Bazzocchi, L., Garagnani, G.L. (2022). Cast Iron Street Furniture: A Historical Review. Endeavour, 44, 100721. http://dx.doi.org/10.1016/j.endeavour.2020.100721.
Stocco, S., Cantón, M.A. & Correa, E. (2021). Evaluation of design schemes for urban squares in arid climate cities, Mendoza, Argentina. Build. Simul. 14, 763–777. https://doi.org/10.1007/s12273-020-0691-5.
Vallverdu-Gordi, M., Marine-Roig, E. (2023). The Role of Graphic Design Semiotics in Environmental Awareness Campaigns. Int. J. Environ. Res. Public Health, 20(50), 1-19: 4299. https://doi.org/10.3390/ijerph20054299.
Wang, A. H., & Eldemerdash, N. (2022). National identity, willingness to fight, and collective action, Journal of Peace Research, Electronic copy available at: https://ssrn.com/abstract=4270668.