اوصاف و ماهیت فقهی و حقوقی لیسانس‌ نرم افزارهای متن باز و مزایای آن

الموضوعات :

نرگس ساکی ¹ , مهران لطفی فروشانی ² , سعید عباسی نیا ³

1 - دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، پردیس علوم و تحقیقات خوزستان، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران. / دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
2 - استادیار، گروه حقوق خصوصی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.
3 - استادیار، گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد آبادان، دانشگاه آزاد اسلامی، آبادان، ایران.

تاريخ الإرسال : 11 الخميس , صفر, 1446 تاريخ التأكيد : 10 الأربعاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 21 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: ماهیت فقهی و حقوقی, لیسانس, ‌ نرم افزارهای متن, حق دسترسی به دانش, تضمین آزادی اطلاعات,

ملخص المقالة :

با ظهور پدیده نرم‌افزارهای متن‌باز و استقبال گسترده از این نوع نرم‌افزارها مسائل متعددی در ابعاد حقوقی از قبیل تعریف مفاهیم و ماهیت این رویکرد و لیسانس‌های آن، از مسائلی است که نیازمند بحث و بررسی است. بر همین اساس هدف مقاله حاضر بررسی این سوال است که اوصاف و ماهیت حقوقی لیسانس‌ نرم افزارهای متن باز چگونه بوده و مزایای آن چیست؟ این مقاله توصیفی تحلیلی است و با استفاده از روش کتابخانه‌ای به بررسی سوال مورد اشاره پرداخته است. یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که حق استفاده از نرم افزارهای متن باز در ماهیت خود نوعی قرارداد مجوز بهره‌برداری (لیسانس) است با ابن تفاوت که که در آن حقوق مادی پدید آورنده نرم افزار اولیه در مقایسه با نرم افزارهای انحصار بسیار محدود است و در مقابل  مجوز گیرنده دارای حقوق مشخصی می باشد اما بطور کلی این مجوزها از حیطه حقوق مالکیت ادبی و هنری خارج نمی شوند. نظام متن‌باز نظامی است که به‌موازات نظام حقوق مالکیت فکری برای حمایت و توسعه صنعت نرم‌افزار برحسب ضروریات علمی اقتصادی ایجاد شد. کاهش هزینه، افزایش خلاقیت، تضمین آزادی اطلاعات و حق دسترسی به دانش و تأمین حقوق و منافع مصرف‌کنندگان از طریق ایجاد بازار رقابتی و بهره‌مندی از اعتبار تجارتی و جذب سرمایه‌گذاری و قیمت پایین از مزایای حمایت از نظام نرم‌افزاری متن‌باز است. با توجه به قوانین موضوعه ایران، حقوق ایران در زمینه نرم افزار متن باز ناقص بوده و نیاز به ناقص بوده و نیاز به قانون گذاری در این موضوع وجود دارد.

المصادر:


 افشاری پور، غلامرضا.(1388).« بررسی تطبیقی ماهیت قراردادهای اعطای مجوز با تأکید بر اجازه بهره‌برداری از مالکیت صنعتی»، ماهنامه کانون،4(93): 70- 7.
 جعفر زاده، میر قاسم ؛ عمروانی، رحمان.(1393).« لیسانس نرم افزارهای اپن سورس و حقوق رقابت(تعاملات و تعارضات)»، مجله تحقیقات حقوقی،17(68):140- 107.
 زرکلام، ستار ؛ نظام الملکی، جعفر؛ طلوع، سید محسن.(1395).« تحلیل و ارزیابی حمایت از نرم افزار در نظام حقوق مالکیت فکری و نظام متن باز»، مجله حقوق تطبیقی،3(2): 28- 3.
 طلوع، سیدمحسن ؛ نظام الملکی، جعفر.(1394).« نظام نرم افزارهای متن باز»، مجله پژوهش های حقوقی،1(27):110-93.
 ماهنامه کاربران. (1388).«کاهش هزینه با استفاده از نرم‌افزارهای متن‌باز». نشریه کاربران،25(81): 18- 2.