پاسخ ارقام مختلف نخود دیم به تغییرات تراکم بوته در شهرستان خرم¬آباد
الموضوعات : پژوهش های به زراعیزینب بیرانوند 1 , سجاد رحیمی مقدم 2 , خسرو عزیزی 3 , عبدالمجید سهیلی نژاد 4
1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم¬آباد، ایران
2 - استادیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم¬آباد، ایران
3 - استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم¬آباد، ایران
4 - استادیار گروه کشاورزی، دانشگاه پيام نور، ایران
الکلمات المفتاحية: تراکم بهینه, رگرسیون, حبوبات, وزن صد دانه,
ملخص المقالة :
حبوبات يكي از مهمترین منابع تأمين كننده پروتئين، مواد معدنی و کالری در رژيم غذايي مردم كشورهاي در حال توسعه می-باشند. نخود به عنوان یکی از مهم¬ترین حبوبات شناخته می¬شود که عملکرد آن تحت تاثیر عوامل مدیریتی و ژنتیکی قرار دارد. بر این اساس، این پژوهش به منظور بررسی تاثیر تراکم بوته بر بهبود عملکرد اقتصادی و اجزای عملکرد ارقام نخود دیم در شهرستان خرم¬آباد در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان در سال زراعی 1402-1401 انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار بود. فاکتورها شامل تراکم در پنج سطح (20، 30، 40، 50 و 60 بوته در متر¬مربع) و ارقام مختلف نخود در سه سطح (عادل، سعید و منصور) بودند. براساس نتایج بدست آمده اثر متقابل تراکم و رقم بر فاصله اولین شاخه فرعی از سطح خاک، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن کل دانه در بوته و تعداد دانه در بوته در سطح یک درصد معنی¬دار بود اما بر عملکرد اقتصادی، زیستی و وزن صد معنی¬دار نبود. اثر ساده تراکم در سطح پنج درصد بر عملکرد اقتصادی و زیستی و اثر ساده رقم بر وزن صد دانه در سطح پنج درصد معنی¬دار بود. مقایسه میانگین تحت تاثیر تراکم نشان داد، بیشترین عملکرد اقتصادی (5/3390 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 50 بوته در متر مربع و کمترین آن (3/2678 کیلوگرم در هکتار) در تراکم 20 بوته در متر مربع بدست آمد که 6/26 درصد برتری نشان داد. با مقایسه رگرسیون بین عملکرد و تراکم¬های مختلف برای ارقام، بهترین عملکرد رقم عادل در تراکم 98/44 (تقریبا 45) بوته در متر مربع (3394 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. همچنین بر اساس این رابطه رگرسیونی بیشینه عملکرد برای رقم سعید در تراکم 83/59 (تقریبا 60) بوته در متر مربع (3264 کیلوگرم در هکتار) بود و برای رقم منصور در تراکم 85/37 (تقریبا 38) بوته در متر مربع (3430 کیلوگرم در هکتار) است. با توجه به نتایج بدست آمده برای کشاورزان منطقه رقم منصور با تراکم 40 بوته در متر مربع توصیه می¬گردد.
