بررسی تطبیقی مبانی روش تفسیر قرآن به قرآن در تفاسیر

الموضوعات : فصلنامه مطالعات قرآنی

معصومه مهدویان راد ¹ , حسین خوشدل مفرد ² , محمد ناصحی ³

1 - دانشجوی دکتری گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،واحد دانشگاه آزاد اسلامی
2 - استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران
3 - دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران

تاريخ الإرسال : 17 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1446 تاريخ التأكيد : 24 الأربعاء , جمادى الثانية, 1446 تاريخ الإصدار : 26 الأحد , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: تفسیرقرآن به قرآن, مبانی شیعه, مبانی اهل سنت, طباطبایی, جوادی آملی, عبدالکریم خطیب,

ملخص المقالة :

تفسیر قرآن به قرآن به عنوان روشی تفسیری در قرن اخیر با اصول و مبانی مشخص خود، توسط مفسران شیعه و سنی مورد استفاده قرار گرفته است. مفسرانی چون علامه طباطبایی و آیت‌الله جوادی آملی از شیعه و عبدالکریم خطیب و شنقیطی از اهل سنت از این روش بهره برده‌اند. با مطالعه تفاسیری که به این روش نگاشته شده‌اند، مبانی مشترک و غیرمشترک مفسران شیعه و سنی آشکار می‌شود. از مهمترین این مبانی می‌توان به تناسب سور و آیات قرآن، همگانی بودن فهم قرآن، حجیت عقل در مسیر فهم قرآن، اعتبار ظواهر قرآن، استقلال وساطت قرآن، نورانیت قرآن، تبیان کل شیء بودن قرآن و وحدت موضوعی سوره‌های قرآن اشاره کرد. این پژوهش که به روش کتابخانه‌ای انجام شده، به بررسی، تحلیل و نقد این مبانی پرداخته و به انتقادات وارده پاسخ داده است. نتیجه نهایی نشان می‌دهد که تفسیر قرآن به قرآن کاربردی‌ترین و شاید تنها روش متقن تفسیری است که نظریه آن در خود قرآن کریم وجود دارد.این روش تفسیری با تکیه بر اصول منسجم خود، راهی مطمئن برای فهم صحیح قرآن ارائه می‌کند و تمایز آن از سایر روش‌های تفسیری در همین رویکرد جامع و خودبسنده به قرآن است. این روش به مخاطبان کمک می‌کند تا با روشی دقیق و معتبر به فهم قرآن دست یابند.

المصادر:

ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ ،بیروت، دارالمکتب العلمیه، 1407ق.
آل سعدى، عبدالرحمن بن ناصر، تیسیر الکریم الرحمن ، ج1 ،چاپ دوم، بیروت، مکتبة النهضة العربیه، 1408 ق.
ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، ج4 ،قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404 ق.
نهج البلاغه آل غازى، سید عبدالقادر ملاحویش ، بیان المعانى، ج2 ،دمشق، مطبعة الترقى ، 1382 ق .
ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند امام احمدبن حنبل، قاهره؛ دارالمعارف، 1354ق.
ابن ابى زمنین، محمد ، تفسیرالقرآن العزی لابن ابى زمنین، ج 2 ،بیروت، دار الکتب العلمیة، 1424 ق.
آلوسى، سید محمود ، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم ، ج10 ،بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415 ق.
ابن جوزى، عبدالرحمن، زاد المسیر فى علم التفسیر، ج3 ،بیروت، دار الکتاب العربی، 1422 ق.