شکل گیری سیر تحول واجب معلق و مشروط در اصول فقه امامیه و تاثیر آنها در فقه پژوهی
الموضوعات :
غلام محمد ادیبی
1
,
رحیم وکیل زاده
2
,
هرمز اسدی کوه باد
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.
3 - دانشیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد رامهرمز، دانشگاه آزاد اسلامی، رامهرمز، ایران.
الکلمات المفتاحية: واجب معلق, واجب مشروط, اصول فقه, حقوق ,
ملخص المقالة :
یکی از موضوعات بسیار مهم در اصول فقه امامیه که معرکه الآراء واقع شده و مورد مطالعه اندیشمندان و دانشمندان اصولی قرار گرفته است، عبارت است از دو موضوع واجب معلق و واجب مشروط .این دو موضوع در ادوار مختلف اصولی خصوصا در میان متاخرین و معاصرین مباحث بسیار دقیقی را به خود اختصاص داده و براساس مناهج و روشهای مختلف اصولی مورد مطالعه قرار گرفته است که از آن میان میتوان به اصولیین عقل محور و فلسفی اشاره نمود که در کنار آنها برخی دیگر از دانشمندان اصولی قرار دارد که دقت های دقیق علقی و فلسفی را در بحث وارد ننموده ودر صدد برخورد عرفی با این دو مساله اصولی هستند. در کنار علم اصول ،علم حقوق نیز این دو موضوع را مورد استفاده و استعمال در مباحث خود قرار داده. هرچند در علم حقوقی دقتهای اصولی وجود ندارد و مورد توجه قرار نگرفته، ولی این دو مساله به صورت یک نتیجه و وسیله و ابزار در علم حقوق مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در تحقیق پیش رو این دو موضوع در دو ساحت علم اصول و حقوق مورد مطالعه قرارگرفته و بررسی لازم در مورد ارتباط این دو موضوع در دو علم نامبرده بررسی شدهو به این نتیجه میتوان دست پیدا نمود که در علم اصول توجه به خود این دو مساله و موضوع به صورت بالذات و اصلی است برخلاف علم حقوق در آن توجه به موضوع ،واجب معلق و مشروط به صورت بالعرض است.
1. اجود التقریرات _ نائینی محمد حسین ۱۳۵۵ قمری _تقریر ابوالقاسم خویی_ قم _موسسه صاحب الامر چاپ دوم جلد ۴.
2. اصول الفقه_ حلی حسین ۱۳۹۷ قمری_ قم _مکتبة الفقه و الاصول.
3. الاصول في علم الاصول_ایروانی علی ۱۳۵۴ قمری _قم _دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ۱۴۲۲ قمری _چاپ اول.
4. بحوث في علم الاصول_ اصفهانی محمد حسین ۱۳۶۱ قمری_ قم _موسسه النشر الاسلامي _۱۴۱۶ق_ چ دوم.
5. بحوث فی علم الاصول _صدر محمد باقر ۱۴۰۰ قمری _تقریر حسن عبدالساتر _بیروت _دارالاسلامیه_ ۱۴۱۷ قمری_ چاپ اول _جلد ۱۳.
6. بحوث فی علم الاصول _صدر محمد باقر ۱۴۰۰ قمری _تقریر محمود شاهرودی_ قم _موسسه دائره المعارف الفقه الاسلامی_ ۱۴۱۷ قمری_ چاپ سوم_ جلد ۷.
7. بدائع الافکار _ رشتی حبیب الله بن محمد علی ۱۳۱۲ قمری _قم _موسسه آل البیت_ ۱۳۷۰ق_چاپ اول.
8. بدائع الافکار فی الاصول _ عراقی ضیاءالدین ۱۳۶۱ قمری_ تقریر میرزا هاشم آملی _نجف اشرف_ المطبعه العلمیه _ ۱۳۷۰ق_ چاپ اول.
9. تشریح الاصول نهاوندی نجفی علی بن فتح الله ۱۳۲۲ قمری تهران نشر میرزا محمدعلی تاجر تهرانی ۱۳۲۰ قمری چاپ اول.
10. تعلیقه بر اجود التقریرات عراقی ضیاءالدین ۱۳۶۱ قمری نسخه خطی موجود در کتابخانه مولف کتاب فلسفه علم اصول لاریجانی صادق.
11. تعلیقه علی معالم الاصول_موسوی قزوینی علی ۱۲۹۷ قمری قم دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ۱۴۲۷ قمری چاپ اول جلد هفتم.
12. تهذیب الاصول خمینی روح الله ۱۴۰۹ قمری تقریرسبحانی تهران موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ۱۴۲۳ قمری چاپ اول جلد سوم.
13. : حاشیه الکفایه طباطبایی محمد حسین ۱۴۰۲ قمری قم بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی بیتا چاپ اول جلد دوم.
14. حقایق الاصول محسن حکیم ۱۳۹۰ قمری قم کتابفروشی بصیرتی ۱۴۰۸ قمری چاپ پنجم جلد دوم.
15. دراسات فی علم الاصول خویی ابوالقاسم ۱۴۱۳ قمری تقریر علی هاشمی شاهرودی ۱۴۱۹ قمری چاپ اول جلد چهارم.
16. دروس فی علم الاصول صدر محمد باقر ۱۴۰۰ قمری قم موسسه نشر الاسلامی ۱۴۱۸قمری چ پنجم جلد دوم.
17. عنایه الاصول فی شرح کفایه الاصول حسینی فیروزآبادی مرتضی ۱۴۰۹ قمری قم کتاب فروشی فیروزآبادی ۱۴۰۰ قمری چاپ چهارم جلد ششم
18. :الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه حائری اصفهانی محمد حسین ابن عبدالرحیم ۱۲۵۴قمری قم داره احیا العلوم الاسلامیه ۱۴۰۴ قمری چاپ اول.
19. : فوائد الاصول آخوند خراسانی محمد کاظم ابن حسین ۱۳۲۹ قمری تهران وزارت ارشاد ۱۴۰۷ قمری چاپ اول.
