ارزیابی موقعیت و جایگاه صنایع کشاورزی بریکس پلاس و فرصتهای پیش‌روی ایران
سمانه قلی پور
1
(
موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
)
میرعبداله حسینی
2
(
موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
)
الکلمات المفتاحية: بریکس پلاس, ساختار رقابت, صنایع کشاورزی, فرصتهای همکاری تجاری و مزیت‌های رقابتی,
ملخص المقالة :
دو طیف سنجه مهم؛ (1) تحولات ساختار رقابت تولید جهانی صنایع کارخانه‌ای؛ «نسبت‌های تمرکز» و«شاخص هرفیندال -هیرشمن» (2) امکان توسعه همکاری و تجارت؛ «شاخص‌های مزیت و تخصص‌گرایی» و «شاخص‌های عملکرد» در نظر گرفته شده که حوزه‌های مختلف شامل صنایع کشاورزی- شامل غذا، آشامیدنی، توتون و تنباکو، منسوجات، چرم، چوب، کاغذ و مبلمان- کشورهای عضو گروه بریکس پلاس را طی دوره 2021-2000 مورد سنجش قرار داده است. مطالعه تحولات ساختار تولید جهانی22 صنعت از جمله6 صنعت کشاورزی طي دو دهه گذشته، حاكي از آن است كه ساختار تولید جهانی بسیاری از صنایع (17 صنعت) در بلندمدت با توجه به جایگاه ممتاز بریکس بویژه حضور موثر چین در تولید جهانی، در صنایع کشاورزی با فناوری پایین، کاربر و منبع محور انحصاری‌تر شده و در این طیف از صنایع، نقش و جایگاه جهانی تولید چین از ایالات متحده پیشی گرفته است. توسعه همکاری و تجارت پایدار ایران با بریکس، از مسیر شکل‌گیری توسعه صنعتی درون‌زا و پوياي چشمگير ایران می‌گذرد، همان مسیری که بسیاری از اقتصادهای صنعتی نوظهور از جمله چین در سه دهه اخیر تجربه کرده‌اند. هم‌اینک از طیف صنایع 22گانه و کشورهای بریکس پلاس (5عضو+5 عضو جدید)، چین(در22 صنعت)، برزیل و هند (مشترکا در 19 صنعت) از جنبه ظرفیت‌ها، تنوع و گستره تولیدات صنایع کشاورزی برای توسعه همکاری و تجارت با ایران در اولویت نخست هستند و در بسیاری صنایع از جمله صنایع غذا، آشامیدنی، چوب، کاغذ و مبلمان بیشترین زمینه توسعه همکاری صنعتی و تعمیق تجارت با ایران را دارند.
1. UNIDO. International Yearbook of Industrial Statistics (2015-2022). ; 2022.
2. UNCTAD. Handbook of International Trade Statistics (2009-2022). ; 2022.
3. Grubel HG, Lloyd PJ. Intra-industry Trade: The Theory and Measurement of International Trade in Differentiated Products: wiley; 1975.
4. Hamilton C, Kniest. Trade Liberalisation, Structural Adjustment and Intra-Industry Trade: A Note. Weltwirschaftliches Archive. 1991; 127(2): 356-367.
5. Vona. On the Measurement of Intra-Industry Trade: Some Further Thoughts. Weltwirtschaftliches Archiv. 1991; 127(4): 678-700.
6. Aquino A. Intra-Industry Trade and Inter-Industry Specialization as Concurrent of International Trade in Manufactures. Weltwirschaftliches Archive. 1978; 114: 275-296.
7. Greenaway D, Milner C. On the Measurement of Intra-Industry Trade. The Economic Journal. 1983; 93(372): 900-908.
8. Nilsson L. Two-way trade between unequal partners: The EU and the developing countries. Weltwirtschaftliches Archiv 135, 102–127. 1999; 135(3): 102-127.
9. Rasekhi S. Determinants of intra-industry trade in developing countries, especially in Iran.: Institute for Trade Studies and Research (ITSR) [In Persian]; 2007.
10. Hosseini MA. The structure of Iran's world market of pistachio production and export market and its structural changes. Agricultural Economics and Development. 1996; 18: 115-136. [In Persian].
11. Haghighi M. International Business (theories and applications). 14th ed.: University of Tehran Publishing Institute [in Persian]; 2014.
12. Varian HR. Intermediate Microeconomics: A Modern Approach: Nashre Ney [In Persian]; 2014.
13. Lerner. The Concept of Monopoly and the Measurement of Monopoly Power Get access Arrow. The Review of Economic Studies. 1934; 1(3): 157-175.
14. Mankiw NG. Principles of Economics. 4th ed.: Thomson Southwestern; 2007.
15. Kotler P. Marketing Management: Amookhteh [In Persian]; 2015.
16. Dobson S, Maddala G, Miller. Microeconomics: McGraw-Hill; 1995.
17. Shepherd WG, Shepherd JM. The Economics of Industrial Organization. 5th ed.: Waveland Press; 2003.
18. Khodadad kashi F, Mehr Ara M, mikaeeli sv. Evaluation of Market Structure and Measurement of Market Power in Iran’s Industrial Sector. Jornal of trade Studies. 2023; 27(106): 1-34.
19. Khodadad kashi F. Industrial economics: theory and application. 1st ed.: SAMT [In Persian]; 2014.
20. Khodadad kashi F. Evaluation of the power and volume of monopoly activities in Iran's economy: Institute for Trade Studies and Research (ITSR) [In Persian]; 2010.
21. Hosseini MA. New Economic Geography and Foreign Trade Structure: Selected Countries and Iran. ; 2016.
22. Hosseini MA. Determining the monopoly power of the dry world market and Iran's position in it. In Iran's Agriculture and World Markets; 1995: Center for Agricultural Economics Studies and Planning [In Persian]. p. 97-122.
23. Hosseini MA. Geographical distribution of the food industry and factors affecting its concentration in selected countries of the world and Iran. Agricultural Economics and Development. 2018; 27: 205-236. [In Persian].
24. Hosseini MA. The study of Iran's long-term position in the structure of global manufacturing competition (research report). ; 2023.
25. Leamer. Measures of Openness. In Baldwin. Trade Policy Issues and Empirical Analysis.: National Bureau of Economic Research; 1988. p. 145-204.
26. Clarke. Industrial economics: Blackwell Publishers; 1998.
27. Herfindahl OC. A General Evaluation of Competition in the Copper Industry. In Herfindahl OC. Copper Costs and Prices: 1870-1957.: Johns Hopkins Press, for Resources for the Future, Inc.; 1959.
28. Mirtorabi , Fallah. China, BRICS and the transformation in the institutional order of the global economy. International Political Economy Studies. 2022; 5(2): 415-446 [In Persian].
