خط مشی مدیریت توسعه فرهنگی در صدر اسلام
الموضوعات :
محمدطاهر آچاک
1
,
ربابه پورجبلی
2
,
صمد عابدینی
3
1 - دانشجوی دکتری، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.
3 - استادیار، گروه جامعه شناسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
الکلمات المفتاحية: توسعه, توسعه ی فرهنگی, اسلام, مدل اسلامی توسعه, صدر اسلام,
ملخص المقالة :
موضوع تغییر و حرکت به‌سوی پیشرفت و توسعه، حس فطری انسان است و ایدهی تمام ادیان و مکاتب بشری، موضوع تغییر بوده است. هدف این پژوهش مطالعه و بررسی مدل مدیریت اسلامی در حوزه توسعه فرهنگی است. مبانی نظری پژوهش در راستای نظریههای ماکسوبر و امیلدورکیم، دربارهی نقش و کارکرد دین و دیدگاه متفکّران مسلمان مثل فارابی و ابن خلدون و غیره در مورد اثرگذاری و نقش اسلام در تغییر و تحولات زندگی بشر که با بهرهگیری از روشِ تحقیق تحلیل محتوا و تحلیل اسنادی - تاریخی اقدام شده است. جامعهی آماری این پژوهش، آیات قرآن و احادیث نبوی و وقایع و رویدادهای صدر اسلام است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که 60 درصد آیات قرآن و 45 درصد احادیث نبوی، مرتبط با مقوله و مفهوم توسعه فرهنگی است و در بررسی اسناد و رویدادهای تاریخی صدر اسلام نیز بیشترین توجه به موضوع فرهنگ و توسعه فرهنگی بوده که با محوریت مؤلفه‌ها و شاخصهای ارزش و جایگاه علم، اصلاح عقاید، پرورش اخلاق و تدوین آداب‌ورسوم شکل‌گرفته و در قالب تمدن اسلامی نمایان شد.
- ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا(1390)، جامعه شناسی توسعه، تهران: انتشارات کیهان.
- اسکات، جولی و هال، آیرین(1382)، دین و جامعه شناسی، ترجمه افسانه نجاریان، اهواز: نشر رسش
- ببی، ارل(1392)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه رضا فاضل، تهران:انتشارات سمت.
- بنا، حسن(۱۳۸۸)، پیام بیداری،ترجمه مصطفی اربابی،تهران: نشر احسان
- پژوهنده، محمد حسین، توسعه فرهنگی و فرهنگ توسعه در اسلام، نشریه پژوهشهای اجتماعی اسلامی، شماره 30، مهر و آبان 1380.
- توسلی، غلام¬عباس(1372)، جامعیت مفهوم توسعه، تهران: انتشارات سمت
- رشیدی، حسن(1395)، نگرش جامعه شناختی به توسعه و بایسته های هویتیآن، تهران: نشر سخنوران.
- ساروخانی، باقر(1388)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی
- ستوده، هدایت الله،(۱۳۸۹)، تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام از فارابی تا شریعتی،تهران: ندای اریانا.
- سیدمن، استیون(1393) ، کشاکش آرا در جامعه شناسی، ترجمه هادی جلیلی، تهران:نشر نی.
- سید وکیل، محمد(۱۳۸۰)، اسلام ایین رشد و ترقی،ترجمه عمر قادری،تهران: نشر احسان
- شها، عبدالرحمن(۱۳۸۲)، حقوق بشر در اسلام،ترجمه هیبت الله نژندی منش،تربت جام: نشر احمد جام
- صلابی، علی(۱۳۸۷)، الگوی هدایت،ترجمه گروه فرهنگی انتشارات حرمین، زاهدان: انتشارات حرمین
- طبری، محمد بن جریر(۱۳۶۲)، تاریخ طبری، ترجمه ابولقاسم پاینده، تهران: انتشارات اساطیر
- غزالی، محمد(۱۳۷۸)، اخلاق اسلامی،ترجمه دکتر محمود ابراهیمی،تهران: نشر احسان
- غضبان، منیر محمد(۱۳۸۱)، خط مشی سیاسی در سیره نبوی، ترجمه عمر قادری،تهران: نشر احسان
- فیرحی، داود(۱۳۸۹)، قدرت،دانش و مشروعیت در اسلام(دوره میانه)،تهران: نشر نی
- قرضاوی، یوسف(۱۳۹۰)، دانش و دینداری،ترجمه عبدالعزیز سلیمی - تهران: نشر احسان
- قطب، سید(۱۳۸۷)، مبانی تفکر اسلام،ترجمه ابوبکر حسن زاده،تهران: نشر احسان
- قطب، سید(۱۳۶۹)، آینده در قلمرو اسلام،ترجمه سید علی خامنه ای،تهران: نشر فرهنگ اسلامی
- قطب، محمد(۱۳۸۲)، لااله الا الله روح زندگی، ترجمه جهانگیر ولدبیگی، تهران: نشر احسان
- گیدنز، آنتونی(1386)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی
- لهسایی زاده، عبدالعلی(1386)، جامعه شناسی توسعه، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
- مرادی، بهروز(۱۳۹۳)، چهارده متفکر مسلمان،تهران: بهمن برنا
- مطهری، مرتضی(۱۳۶۱)، انسان و سرنوشت،قم: دفتر انتشارات اسلامی
- ناصح علوان، عبدالله(۱۳۸۴)، دستاوردهای تمدن اسلامی و نقش آن در رنسانس، ترجمه مولود مصطفایی،تهران: نشر احسان
- وبر، ماکس(1388)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری، ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: نشر جامی.
- ولایتی، علی¬اکبر(1386)، پویایی فرهنگ و تمدن اسلام و ایران، تهران: مرکز چاپ وزارت امور خارجه
منابع خارجی
- البخاری، محمد بن اسماعیل(۲۰۰۶)صحیح البخاری،سعودیه،الریاض: مکتبه الرشد
- باپیر، علی(۲۰۰۶)،تقابل بین اسلام و مکاتب دیگر، اربیل: التفسیر
- مسلم نیشابوری، ابی الحسن(۲۰۰۱)صحیح المسلم،السعودیه،الریاض: مکتبه الرشد.
- H. Hart’ Michael (1992)’ The 100 A Ranking of the most influential persons in history’ Hart Publishing company’ New York.
