فهم واقعیت اجتماعی با تاکید بر نظریه حوزه های اجتماعی دِرِک لایدر
الموضوعات : پژوهشهای معرفت شناختی
1 - گروه جامعه شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: واقعیت اجتماعی, نظریه حوزه های اجتماعی, دوگانگی, رئالیسم انتقادی, لایدر,
ملخص المقالة :
فهم واقعیت اجتماعی، فهم شکلی از هستیشناسی اجتماعی است که مشخصات ساختارهای اساسی حیات اجتماعی را بیان میکند. هدف مقاله حاضر، فهم واقعیت اجتماعی از دیدگاه درک لایدر است. لایدر به عنوان یکی از متفکران حوزه نظریه اجتماعی با بحثی در مورد دوگانگیها در جامعهشناسی سعی میکند دوگانگی عاملیت - ساختار را به حوزههای تحلیلی کوچکتر تقلیل دهد و نشان دهد که چگونه این حوزههای زندگی اجتماعی بوسیله قدرت در زمان و فضا گسترده شدهاند. از نظر وی، هر چند ساختار و عاملیت از جهت تجربی بهم وابستهاند اما هر کدام حوزههای مستقل و جداگانهای به شمار میروند و واقعیت اجتماعی با شناخت این حوزهها و تفکیک آنها از یکدیگر قابل شناسایی است. مقاله حاضر، ضمن بررسی نظریه حوزههای اجتماعی لایدر، با استفاده از روش رئالیسم انتقادی که در جستجوی کشف مکانیسمهای مولد در پدیدههای اجتماعی است به نقد و بسط نظریه مذکور میپردازد و نشان میدهد که گرچه لایدر نیز مانند رئالیستهای انتقادی، واقعیت اجتماعی را پیچیده و چند لایه میداند اما در مورد مکانیسمهای مولد صحبتی به میان نمیآورد.
منابع استونز، راب. (1379). متفکران بزرگ جامعه¬شناسی. ترجمه مهرداد میردامادی، تهران: نشر مرکز.
ایمان، محمد تقی. (1396). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
باسكار، روي. (1390). سه سنت در فلسفة علم. ترجمه رضا ماحوزي، ماهنامة اطلاعات حكمت و معرفت، (1)، 64-62.
برگر، پیتر و لاکمن، توماس. (1375). ساخت اجتماعی واقعیت (رساله‌ای در جامعهشناسی شناخت)، ترجمه فریبرز مجیدی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
بلیکی، نورمن. (1394). استراتژی¬های پژوهش اجتماعی. ترجمه هاشم آقا بیگ پوری، تهران: جامعه¬شناسان.
دورکیم، امیل. (1373). قواعد روش جامعهشناسی. ترجمه علی محمد کاردان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ریتزر، جورج. (1383). نظریه‌های جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
کوزر، لوئیس. (1378). زندگی و اندیشه بزرگان جامعهشناسی. ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
مهدوي، محمد صادق و مبارکی، محمد. (1385). تحلیل نظریه کنش ارتباطی هابرماس. فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی، 2(8)، 21-1.
Bhaskar, R. (1975). A realist theory of science, 2nd ed, hassocks: harvester press.
Houston, S. (2010). Critical realism, action research and social work, qualitative social work, 9 (1), 73-91.
Layder, D. (2006). Understanding social theory: London.
Shutz, A. (1962). Collected papers: The problem of social reality, volume 1, publisher by M. Nijhoff.
Turner, Jonathan. H. (2003). The structure of sociological theory, Publisher: Wadsworth.
Turner, Jonathan H; & Jan E. Stets. (2006). Moral emotions, In: handbook of the sociology of emotions, Edited by stets, Jan E & Jonathan H Turner, New York.
