مطالعه پتروگرافی و ژئوشیمیایی کانسار باریت حور، استان کرمان
الموضوعات : کاربرد شیمی در محیط زیستبرزو رحیم دشتی 1 , فرهاد احیا 2 , سارا ملکی خیمه سری 3 , Alireza Zarasvandi 4
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان
2 - عضو هیت علمی دانشگاه آزاد بهبهان
3 - گروه زمین شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان
4 - Geochemical Exploration - Department of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
الکلمات المفتاحية: باریت, ژئوشیمی, پتروگرافی, کانسار حور,
ملخص المقالة :
کانسار باریت حور، واقع در واحدهای رسوبی ماسه‌سنگی و شیلی، به عنوان یک کانسار هیدروترمال رگه‌ای در محیط قاره‌ای شکل گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی زمین‌شیمی و کانی‌شناسی این کانسار و تعیین منشأ و شرایط تشکیل آن انجام شد. توزیع عناصر نادر خاکی (REEs) در نمونه‌های باریت نشان‌دهنده غنی‌شدگی از عناصر نادر خاکی سبک (LREE) نسبت به عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) و وجود آنومالی‌های مثبت Ce و منفی Eu است که به شرایط اکسایش-کاهش خاصی در محیط تشکیل اشاره دارد. مقادیر پایین ΣREEs و نسبت‌های LREE/HREE در باریت‌های کانسار حور نیز دلالت بر منشأ هیدروترمالی این کانسار دارند. علاوه بر این، شواهد ساختاری و بافتی، از جمله حضور رگه‌های چند مرحله‌ای و خردشدگی بلورها، تأیید می‌کنند که کانی‌سازی باریت در این منطقه تحت تأثیر فرآیندهای تکتونیکی و سیالات هیدروترمالی صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که کانسار باریت حور مشابه با ذخایر گرمابی در محیط‌های قاره‌ای بوده و منشأ آن از سیالات هیدروترمالی است که در شرایط تکتونیکی فعال به رگه‌ها و رگچه‌های باریت منجر شده است.
[1] Alizadeh-Kouskuie, A., Atapour, H., Rahmani, F., 2020, Assessing the geochemical and environmental baseline of heavy metals in soils around hydrothermal hematite–barite–galena veins in Baghin area, Kerman, Iran. Environmental Geochemistry and Health42, 4011-4036.
[2] Ebunu, A. I., Olanrewaju, Y. A., Ogolo, O., Adetunji, A. R., Onwualu, A. P., 2021, Barite as an industrial mineral in Nigeria: occurrence, utilization, challenges and future prospects. Heliyon, 7, 6.
[3] Middleton, J. T., Hong, W. L., Paytan, A., Auro, M. E., Griffith, E. M., Horner, T. J., 2023, Barium isotope fractionation in barite–fluid systems at chemical equilibrium. Chemical Geology 627, 121453.
[4] Kursun, G. B., Yalcin, M. G., 2020, Origin of barite deposits in dolomite-limestone units, Gazipasa, Eastern of Antalya: Geology, geochemistry, statistics, sulfur isotope composition. Mining of Mineral Deposits, 14, 62-71.
[5] Song, Y. C., Liu, Y. C., Hou, Z. Q., Fard, M., Zhang, H. R., Zhuang, L. L., 2019, Sediment-hosted Pb–Zn deposits in the Tethyan domain from China to Iran: characteristics, tectonic setting, and ore controls. Gondwana Research 75, 249-281.
[6] Heijlen, W., Vos, K., Kartalis, N., Boyce, A. J., Muchez, P., 2024, The formation of vein-type barite (±base metal, gold) deposits in northern Madagascar and its link with Mesozoic Pangean rifting. Mineralium Deposita 59, 255-273.
[7] Zhou, Z., Wen, H., Qin, C., de Fourestier, J., Liu, L., Shi, Q., 2018, The genesis of the Dahebian Zn-Pb deposit and associated barite mineralization: Implications for hydrothermal fluid venting events along the Nanhua Basin, South China. Ore Geology Reviews 101, 785-802.
[8] Torres, M. E., Brumsack, H. J., Bohrmann, G., Emeis, K. C., 1996, Barite fronts in continental margin sediments: a new look at barium remobilization in the zone of sulfate reduction and formation of heavy barites in diagenetic fronts. Chemical Geology 127, 125-139.
[9] Cansu, Z., Öztürk, H., 2020, Formation and genesis of Paleozoic sediment-hosted barite deposits in Turkey. Ore Geology Reviews 125, 103700.
[10] Canet, C., Anadón, P., González-Partida, E., Alfonso, P., Rajabi, A., Pérez-Segura, E., Alba-Aldave, L. A., 2014, Paleozoic bedded barite deposits from Sonora (NW Mexico): Evidence for a hydrocarbon seep environment of formation. Ore Geology Reviews 56, 292-300.
[11] Hormozi, H.K., Ehya, F., Paydar, G.R., kHeymehsari, S., 2023, Formation of barite in the Ab Torsh deposit, Kerman province, Iran: Insights from rare earth elements, O and S isotopes, and fluid inclusions, Geochemistry 83 1- 14.
[12] Ehya, F., Mazraei, S. M., 2017, Hydrothermal barite mineralization at Chenarvardeh deposit, Markazi Province, Iran: evidences from REE geochemistry and fluid inclusions. Journal of African Earth Sciences134, 299-307.
[13] Alzughoul, K. A., Ibrahim, K. M., Khoury, H. N., Farouk, S., Maynard, J. B., 2022, Mineralogy, geochemistry, and stable isotope characteristics of barite deposits from Wadi El Mingar, North Eastern Jordan. Neues Jahrbuch Geol. Palaontol. Abhand., 123-142.
[14] Keveshk, H. H., Ehya, F., Paydar, G. R., Kheymehsari, S. M., 2021, Rare earth elements geochemistry, O and S isotopic compositions, and microthermometric data of barite from the Kuh–Ghalagheh deposit, Markazi Province, Iran. Applied Geochemistry 135, 105128.
[15] Mohammadi Lisehroudi, M., Mokhtari, M. A. A. , Kouhestani, H. and Zohdi, A. (2022). Genetic model and type of Sarcheleshk Pb–Zn (F–Ba) deposit, Savadkouh area, Mazandaran province. Journal of Economic Geology, 14(2), 1-28.
[16] Amin-Rasouli, H., Moradi, M., Baleshabadi, Z. S., 2021, Geochemistry, S and Sr isotopes and origin of the Shahneshin barite deposit, NW Kurdistan Province, Iran, Journal of Economic Geology, 13 (4), 789-815.
[17] Boynton, W. V. 1984, Cosmochemistry of the rare earth elements: meteorite studies. In Developments in geochemistry (Vol. 2, pp. 63-114). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B978-0-444-42148-7.50008-3
[18] Jiang, S.Y., Zhao, H.X., Chen, T.Y., Yang, T., Yang, J.H. and Ling, H.F., 2007, Trace and rare earth element geochemistry of phosphate nodules from the Lower Cambrian blak shale sequence in the Mufu Mountain of Nanjing, Jiangsu Province China. Chemical Geology, 244(3-4): 584- 604.
[19] Karadag, M.M., Kupeli, S., Arik, F., Ayhan, A., Zedef, V., and Doyen, A., 2009, Rare earth element (REE) geochemistry and genetic implications of the Mortas bauxite deposit (Seydisehir/konya-Southern Turkey). Chemie der Erde- Geochemistry 69, 143- 159.
[20] Appel, P.W.U., 1983, Rare earth element in the early Archaen Isua iron-formation, west Greenland. Precambrian Research 20, 243- 258.
[21] Guichard, F., Church, T.M., Treuil, M., Jaffrezic, H., 1979, Rare earths in barites: distribution and effects on aqueous partitioning. Geochim. Cosmochim. Acta 43, 983–997.
[22] Dora, M.L., Roy, S.K., Khan, M., Randive, K., Kanungo, D.R., Barik, R., Kaushik, C.S., Bari, S.H., Pattanayak, R.S., Krishna, K.V.S., Mayachar, G.K., 2022, Rift-induced structurally controlled hydrothermal barite veins in 1.6 Ga granite, Western Bastar Craton, Central India: constraints from fluid inclusions, REE geochemistry, sulfur and strontium isotopes studies. Ore Geol. Rev. 148, 105050.
[23] de Sao ˜ Jos´e, J.F.B., Cherubin, M.R., Vargas, L.K., Lisboa, B.B., Zanatta, J.A., Araújo, E.F., Bayer, C., 2023, A soil quality index for subtropical sandy soils under different Eucalyptus harvest residue managements. J. For. Res. 34, 243–255.
[24] Pattan, J.N., Pearce, N.J.G., Mislankar, P.G., 2005, Constraints in using Cerium-anomaly of bulk sediments as an indicator of paleo bottom water redox environment: a case study from the Central Indian Ocean Basin. Chem. Geol. 221, 260–278.
[25] Taylor, S.R., McLennan, S.M., 1985, The Continental Crust: Its Composition and Its Evolution. Blackwell, Oxford, p. 312p.
