الگوي ساختاري سبک زندگی ارتقادهنده سلامت براساس خود شفقت‌ورزی، رضایت و ناکامی از نیازهاي اساسی روان‌شناختی: نقش واسطه¬اي استرس ادراك شده در زنان شاغل
الموضوعات :مریم ناطقی 1 , شیرین کوشکی 2 , محترم نعمت طاووسی 3
1 - دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی واحد تهران مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی
2 - دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،دانشگاه آزاد اسلامی تهران جنوب، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: سبک زندگی دهنده ارتقادهنده سلامت, نيازهاي اساسي روان‌شناختی, خود شفقت‌ورزی, استرس ادراک-شده, زنان شاغل,
ملخص المقالة :
مریم ناطقی1، شیرین کوشکی2*، محترم نعمت طاوسی4
1. دانشجوی دکترای روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران ، ایران 2. دانشیار گروه روانشناسی سلامت، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3. دانشیار گروه روانشناسی و مشاوره، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
هدف: هدف این پژوهش بررسی رابطه رضايت و ناكامي از نيازهاي اساسي روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت باتوجه‌به نقش میانجیگری استرس ادراك شده در زنان شاغل بود.
روش: این پژوهش از نوع توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماري پژوهش کلیه زنان شاغل در سازمانها و ادارههاي دولتی استان تهران در سال 1401 بود. درنهایت در پژوهش حاضر 400 زن (168 مجرد و 232 متأهل) بهصورت تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند و به فرمهای مقیاس رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی، مقياس شفقت به خود فرم کوتاه، پرسش‌نامه استرس ادراک شده و نیمرخ سبک زندگی ارتقادهنده سلامت پاسخ دادند.
یافته ها: نتایج حاکی از آن است که شاخصهای برازندگی حاصل از تحلیل از برازش قابل‌قبول مدل ساختاری با دادههای گردآوری‌شده حمایت میکنند. رابطه بین استرس ادراک‌شده و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار و رابطه بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و رابطه بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت مثبت و معنادار و رابطه بین ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت منفی و معنادار بود. رابطه غیرمستقیم بین خود شفقت‌ورزی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از یکسو رابطه غیرمستقیم بین رضایت از نیازهای اساسی روان‌شناختی و سبک زندگی ارتقادهنده سلامت از سوی دیگر مثبت و معنادار بود.
نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر این موضوع است که در زنان شاغل استرس ادراک‌شده رابطه بین رضایت و ناکامی از نیازهای اساسی روان‌شناختی و خود شفقت‌ورزی با سبک زندگی ارتقادهنده سلامت را بهصورت معنادار میانجيگری میکند.
Rathnayake N, Alwis G, Lenora J, Lekamwasam S. Applicability of health promoting lifestyle profile-II for postmenopausal women in Sri Lanka; a validation study. Health Qual Life Outcomes. 2020; 18(122). https://doi.org/10.1186/s12955-020-01371-7
2. WHO. Noncommunicable diseases. Retrieved from https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/ noncommunicable-diseases. 2018a
3. Sala M, Rochefort C, Lui, PP, Baldwin AS. Trait mindfulness and health behaviours: a meta-analysis, Health Psychology Review, 2020; 14(3):345-393. DOI:10.1080/17437199.2019.1650290
Gedik Z. Self-compassion and health-promoting lifestyle behaviors in college students. Psychology, health & medicine. 2019; 24(1): 108–114. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1503692
5. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The health-promoting lifestyle profile: development and psychometric characteristics. Nursing Research. 1987; 36(2): 76-81. https://doi.org/10.1097/00006199-198703000-00002
Aslami E, Parvandeh N. Effectiveness of Mindfulness Based of Stress Reduction on Marital Adjustment, Quality of Parent- Child Relationship and Self- Compassion in Women Employees of Shiraz University. Quarterly Journal of Woman and Society. 2020; 11(43): 1-24. {In Persian}. https://jzvj.marvdasht.iau.ir/article_4212.html
7. Sharifpour shirazi A, Ghaderi Z. The predictive role of self compassion and psychological capital for family functioning in married women in shiraz city. Quarterly Journal of Woman and Society. 2022; 13(50): 139-150. {In Persian}. doi: 10.30495/jzvj.2022.28378.3607
8. Ryan R M, Deci E L. Self-determination theory: Basic psychological needs in
motivation, development, and wellness. New York: Guilford Publishing. 2017.
9. Antunes R, Frontini R, Amaro N, Salvador R, Matos R, Morouco PG, Rebelo-Gonçalves R. Exploring Lifestyle Habits, Physical Activity, Anxiety and Basic Psychological Needs in a Sample of Portuguese Adults during COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2020; 17(12): 4360. DOI: 10.3390/ijerph17124360
10. Dunne S, Sheffield D, Chilcot J. Brief report: Self-compassion, physical health and the mediating role of health-promoting behaviors. Journal of Health Psychology. 2018; 23(7): 993–999. doi: 10.1177/1359105316643377
11. Homan K, Sirois F. Self-compassion and physical health: Exploring the roles of perceived stress and health-promoting behaviors. Health Psychology Open. 2017; 4(2): 1–9. DOI: 10.1177/2055102917729542
12. Sirois FM, Kitner R, Hirsch JK. Self-compassion, affect, and health-promoting behaviors. Health Psychology Official Journal of the Division of Health Psychology American Psychological Association. 2015; 34(6): 661–669. DOI:10.1037/hea0000158
13. Holden CL, Rollins P, Gonzalez M. Does how you treat yourself affect your health? The relationship between health-promoting behaviors and self-compassion among a community sample. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2330–2341. doi:10.1177/1359105320912448
14. Semenchuk BN, Boreskie KF, Hay JL, Miller C, Duhamel TA, Strachan SM. Self-compassion and responses to health information in middle-aged and older women: An observational cohort study. Journal of Health Psychology. 2021; 26(12): 2231–2247. doi:10.1177/1359105320909860
15. Li Y, Deng J, Lou X, Wang H, Wang Y. A daily diary study of the relationships among daily self-compassion, perceived stress and health-promoting behaviours. Journal international of psychology. 2020; 55(3): 364–372. https://doi.org/10.1002/ijop.12610.
Seo E J, Ahn JA, Hayman LL, Kim CJ. The Association Between Perceived Stress and Quality of Life in University Students: The Parallel Mediating Role of Depressive Symptoms and Health-Promoting Behaviors. Asian nursing research. 2018; 12(3): 190–196. https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.08.001.
Abdollahi A, Taheri A, Allen K A. Self-compassion moderates the perceived stress and self-care behaviors link in women with breast cancer. Psycho-oncology. 2020; 29(5): 927–933. https://doi.org/10.1002/pon.5369
18. Khani F, Inanlou M, Ganjeh F, Haghani H. Study of Health Promotion Lifestyle and Psychological Well-being in Women Attending the Health Centers of Arak City in 2019. J Arak Uni Med Sci. 2022; 25(4): 730-747. URL: http://jams.arakmu.ac.ir/article-1-6569-fa.html
19. Avci AG, Bozgeyikli H, Kesici Ş. Psychological Needs as the Predictor of Teachers' Perceived Stress Levels. Journal of education and training studies. 2017; 5: 154-164. DOI:10.11114/jets.v5i4.2274
Ahmadi S, Zamani Sh, Behzadnia B. Relationship between Self-Compassion and Stress Management in Sports Coaches: Based on the Mediating Role of Basic Psychological Needs. Jmciri. 2021; 39(2): 102-110. {In Persian}. http://jmciri.ir/article-1-3079-fa.html.
21. Gerbing DW, Anderson JC. The effects of sampling error and model characteristics on parameter estimation for maximum likelihood confirmatory factor analysis. Multivariate Behavioral Research. 1985; 20(3): 255–271. doi: 10.1207/s15327906mbr2003_2
22. Chen B, Vansteenkiste M, Beyers W, Boone L, Deci EL, Duriez B, Lens W, Matos L, Corno L, Mouratidis A, Ryan RM, Sheldon KM, Soenens B, Van Petegem S, Van der KaapDeeder J, Verstuyf J. Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures. Motivation and Emotion. 2015; 39: 216-236. doi: 10.1007/s11031-014-9450-1
23. Nateghi M, Nemattavousi M. The mediating role of self-esteem and self-regulation in relation of basic psychological needs and psychological well-being. Journal of Psychological Studies. 2019; 15(2): 145-164. {In Persian}. doi: 0.22051/psy.2019.24941.1853.
Raes F, Pommier E, Neff KD, Van Gucht D. Construction and factorial validation of a short form of the Self-Compassion Scale. Clinical psychology & psychotherapy. 2011; 18(3): 250–255. https://doi.org/10.1002/cpp.702
25. Khanjani S, Foroughi AA, Sadghi K, Bahrainian SA. Psychometric properties of Iranian version of self-compassion scale (short form) . pajoohande; 2016: 21(5), 282-289. {In Persian}. http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2292-fa.html.
26. Cohen S, Kamarck T, Mermelstein R. A Global Measure of Perceived Stress. Journal of Health and Social Behavior. 1983. 24(4): 385–396. https://doi.org/10.2307/2136404
Mimura C, Griffiths PA. Japanese version of the Perceived Stress Scale: cross-cultural translation and equivalence assessment. BMC Psychiatry. 2008; 8(85). https://doi.org/10.1186/1471-244X-8-85
28. Walker SN, Hill-Polerecky DM. Psychometric Evaluation of the Health-Promoting Lifestyle Profile II. Unpublished Manuscript, University of Nebraska Medical Centre, Omaha. 1996.
29. Mohammadi Zeidi I, Pakpour Hajiagha A , Mohammadi Zeidi B. Reliability and Validity of Persian Version of the Health-Promoting Lifestyle Profile. Journal of Mazandaran University Medical Science. 2011; 20(1): 102-113. {In Persian}. http://jmums.mazums.ac.ir/article-1-955-fa.html
