تاثیر توانمندسازی رهبری بر دوسوتوانی رفتاری: تبیین نقش میانجی انگیزه درونی و تعدیل‌گر انگیزه بیرونی
الموضوعات :
سهیلا اکاتی
1
,
عبدالعلی کشته گر
2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان
2 - گروه مدیریت دولتی. دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
الکلمات المفتاحية: توانمندسازی رهبری, دوسوتوانی رفتاری کارکنان, انگیزه درونی, انگیزه بیرونی,
ملخص المقالة :
هدف: امروزه سازمان‌ها تلاش می‌کنند در سطح واحد سازمانی و یا حتی در سطح فردی دوسوتوان باشند، یعنی بین بهره‌برداری و اکتشاف تعادل برقرار کنند و رهبری به دلیل نقشی که در بهینه‌سازی منابع محیط کار دارد به عنوان یک عامل کلیدی تعیین‌کننده دوسوتوانی رفتاری شناخته می‌شود؛ بدین جهت پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر توانمندسازی رهبری بر رفتارهای دوسوتوان کارکنان صورت گرفته است. همچنین این پژوهش اهمیت انگیزه درونی را به عنوان یک عامل میانجی و انگیزه بیرونی را به عنوان یک عامل تعدیل‌کننده بررسی می‌کند.
روش شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات از نوع پژوهش‌های توصیفی ـ پیمایشی به شمار می‌آید. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان خبره و سرپرستان مستقیم آنها در شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه سلامت استان تهران بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد 297 نفر با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شدند. داده‌های جمع‌آوری‌شده به روش الگوسازی معادلات ساختاری توسط نرم‌افزارهای SPSS و SmartPLS تحلیل شده‌اند.
نتیجه‌گیری: نتایج بررسی فرضیه‌ها نشان داد توانمندسازی رهبری بر دوسوتوانی رفتاری کارکنان اثر مثبت و معناداری دارد؛ همچنین نقش میانجی انگیزه درونی در تأثیر توانمندسازی رهبری بر دوسوتوانی رفتاری کارکنان معنادار حاصل شد ولی نقش انگیزه بیرونی به عنوان یک عامل تعدیل‌کننده در تأثیر توانمندسازی رهبری بر دوسوتوانی رفتاری کارکنان تأیید نشد.
اکبری، مهدی، امینی، محمدتقی، محمودی میمند، محمد، مرادی، محمود. (1398). طراحی مدل نوآوری دوسوتوان؛ مطالعه ای در یک بنگاه چندرشته ای دفاعی. فصلنامه مدیریت نوآوری, دوره 8، شماره 3، 77-98.
حاجي ملا ميرزايي، حميد، خادم، سيدمهدي، فالح نوش اباذي، مهدي، رحمتي، داريوش. (1394). تاثير رفتار توانمند سازي رهبري بر مقاصد رفتاري و نگرش کارکنان با واسطه‌گری توانمندسازی روان‌شناختی. فصلنامه مطالعات رفتار سازماني، شماره 1، پیاپی 12، ص 75-95.
حق پرست، کتایون، رستگار، عباسعلی. (1400). بررسی تأثیر رهبری مثبت‌گرا بر رفتارهای نوآورانه کارکنان: نقش میانجی عجین‌شدن در شغل و سرمایۀ روان‌شناختی مثبت در شرکت‌های دانش‌بنیان. مطالعات رفتار سازمانی، دوره 10، شماره 3، 143-172.
دهقانی سلطانی، مهدی، سلیمانی دامنه، رضا. (1401). تأثیر رهبری دوسوتوان بر دوسوتوانی کارکنان با تأکید بر میانجیگری رفتارهای منعطف و سازگار. مطالعات رفتار سازمانی, دوره 11، شماره 3، 31-60.
رسولی، رضا (1390). مدیریت منابع انسانی، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور .
طهماسبی، رضا، میرزمانی، اعظم، برومند، مجتبی. (1397). ارائه چهارچوب مدیریت منابع انسانی سازمان دوسوتوان. فصلنامۀ پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، سال دهم، شماره 4، شماره پیاپی 44، ص 131-105.
مهدیه، امید. (1397). بررسی و تبیین تأثیر انگیزش بر یادگیری دانشجویان (با تأکید بر نقش کیفیت منبع درسی). فصلنامه آموزش مهندسی ایران، دوره 20، شماره 79، 98-118.
Ahearne, M., Mathieu, J., & Rapp, A. (2005). To empower or not to empower your sales force ? An empirical examination of the influence of leadership empowerment behavior on customer satisfaction and performance. Journal of Applied Psychology, 90(5), 945–955. doi:10.1037/0021-9010.90.5.945
Alkerdawy, M. (2016). The Relationship between Human Resource Management Ambidexterity and Talent Management: The Moderating Role of Electronic Human Resource Management. International Business Research, 9(6), 80-94.
Amabile, T. M., & Pratt, M, G. (2016). The dynamic componential model of creativity and innovation in organizations: making progress, making meaning. Research in Organizational Behavior, 36, 157–183. doi: 10.1016/j.riob.2016.10.001
Amabile, T. M., Hill, K. G., Hennessey, B. A., & Tighe, E. M. (1994). The work preference inventory: assessing intrinsic and extrinsic motivational orientations. J. Pers. Soc. Psychol. 66(5), 950–967. doi: 10.1037/0022-3514.66.5.950
Amabile, T.M. & Kramer, S.J. (2007). Inner work life: understanding the subtext of business performance. Harvard Business Review, 85(5), 418-431.
Arnold, J. A., Arad, S., Rhoades, J. A., & Drasgow, F. (2000). The empowering leadership questionnaire: The construction and validation of a new scale for measuring leader behaviors. Journal of Organizational Behavior, 21(3), 249-269.
Bass, B. M. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Press.
Bobbio, A., Bellan, M., Manganelli, A. M. (2012(. Empowering leadership, perceived organizational support, trust, and job burnout for nurses. Health Care Management Review. 37(1):77-87.
Bresciani, S., Ferraris, A., Del Giudice, M. (2018). The management of organizational ambidexterity through alliances in a new context of analysis: Internet of Things (IoT) smart city projects. Technological Forecasting and Social Change, 136((1), 331-338.
Caniëls, M.C.J., Lenaerts, H. and Gelderman, C. J. (2015). Explaining the Internet usage of SMEs. Internet Research, 25(3), 358-377.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). "The" what" and" why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological inquiry, 11(4), 227-268.
Deci, E.L. (1971). Effects of Externally Mediated Rewards on Intrinsic Motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 18(1), 105–115.
Duan, J.Y., & Zhang, Q. (2012). The study of voice behavior in the perspective of cognition: cognitive factors. theoretical basis and formation mechanism, Adv Psychol Sci, 20(1), 115–126.
Eraslan, I., & Altindag, E. (2021). The effects of organizational ambidexterity and justice on organizational learning. International Journal of Research in Business and Social Science, 10(1), 1-14.
Farida, I., & Setiawan, D. (2022). Business Strategies and Competitive Advantage: The Role of Performance and Innovation. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity, 8(3), 1-16.
Fortunisa, A., Putri, D., Elsyah, R. (2023). The Influence of Empowering Leadership Towards Employee Ambidexterity : Study Literature Review. Journal of Community Development in Asia, 6(1), 21-33.
Gagné, M. (2014). Oxford Library of Psychology: The Oxford Handbook of Work Engagement, (Motivation), and Self-Determination Theory. Oxford: Oxford University Press.
Griffin, M. A., Neal, A., Parker, S. K. (2007). A new model of work role performance: Positive behavior in uncertain and interdependent contexts. Academy of Management Journal, 50(2), 327–47.
Guo, Z., Yan, J., Wang, X., Zhen. J. (2020). Ambidextrous Leadership and Employee Work Outcomes: A Paradox Theory Perspective. Organizational Psychology. 11:1661, 1-11.
Gupta, A. K., Smith, K. G., Shalley, C. E. (2006). The interplay between exploration and exploitation. Academy of Management Journal, 49(4), 693-706.
Gupta, V. (2020). Relationships between leadership, motivation and employee-level innovation: evidence from India. Personnel Review, 49(7), 1363–1379.
Havermans, L.A., Den Hartog, D.N., Keegan, A., Uhl‐Bien, M. (2015), Exploring the role of leadership in enabling contextual ambidexterity. Human Resource Management, 54 (S1), 179-200.
Hu, X., Dong, M., Li, Y., Wang, M. (2022). The cross-level influence of authoritarian leadership on counterproductive work behavior: a moderated mediation model. Current Psychology: A Journal for Diverse Perspectives on Diverse Psychological Issues. Advance online publication.
Jaidi, N., Siswantoyo, L. J., Sholikhah, Z., Andhini, M.M. (2022). Ambidexterity Behavior of Creative SMEs for Disruptive Flows of Innovation: A Comparative Study of Indonesia and Taiwan. Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity. 8(3), 1-14.
Jasmand, C., Blazevic,V., Ruyter, K. de. (2012). Generating Sales While Providing Service: A Study of Customer Service Representatives’ Ambidextrous Behavior. Journal of Marketing, 76(1), 20–37.
Joseph, P. J., Firmin, S., Oseni, T., Stranieri, A. (2023). Decoding Employee ambidexterity: Understanding drivers, constraints, and performance implications for thriving in the evolving work landscapes - A scoping review. Heliyon Journal, 9(12), 1-17.
Kao, Y. L., Chen, C. F. (2016). Antecedents, Consequences and Moderators of Ambidextrous Behaviours among Frontline Employees. Management Decision, 54(8), 1846–1860.
Kim, M.J., Bonn, M., Lee, C.K. (2020). The effects of motivation, deterrents, trust, and risk on tourism crowdfunding behavior. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 25(3), 244-260.
Kuvaas, B., Buch, R., Weibel, A., Dysvik, A., Nerstad. C.G.L (2017). Do Intrinsic and Extrinsic Motivation Relate Differently to Employee Outcomes?. Journal of Economic Psychology, 61, 244–258.
Lee, S. & Meyer-Doylee, P. (2017). How performance incentives shape individual exploration and exploitation: Evidence from microdata. Organization Science, 28(1), 19-38.
Lindenberg, S. (2001). Intrinsic motivation in a new light, Kyklos, 54(2-3), 317-342.
Luthans, F. (2011). Organizational behavior: an evidence-based approach, 12th edition, New York:McGraw-Hill/Irwin.
Martin, S. L., Liao, H., Campbell, E. M. (2013). Directive versus empowering leadership: A field experiment comparing impacts on task proficiency and proactivity. Academy of Management Journal, 56, 1372– 1395.
Meyer, J. P., Becker, T. E., Vandenberghe, C. (2004). Employee commitment and motivation: A conceptual analysis and integrative model. Journal of Applied Psychology, 89(6), 991-1007.
Mihalache OR, Jansen JJ, Van den Bosch FA, et al. (2014) Top management team shared leadership and organizational ambidexterity: A moderated mediation framework. Strategic Managerial Psychology, 8(2), 374 –388.
Miron Spektor, E., Gino, F. and Argote, L. (2011). Paradoxical frames and creative sparks: Enhancing individual creativity through conflict and integration. Organizational Behavior & Human Decision Processes, 116(2), 229-240.
Mom, T. J. M., Vanden Bosch, F. A. J., Volberda, H. W. (2007). Investigating managers' exploration and exploitation activities: The influence of top-down, bottom-up, and horizontal knowledge inflows. Journal of Management Studies, 44(6), 910-931.
Ouyang, Ch. Zhu, Y., Ma, Zh. (2022) . Ambidextrous Leadership and Employee Voice Behavior: The Role of Work Motivation and Ambidextrous Culture. Psychology Research And Behavior Management, 7(15), 2899-2914.
Ozaralli, N., (2015). Linking empowering leader to creativity: the moderating role of psychological (felt) empowerment . 3rd International Conference on Leadership, Technology and Innovation Management (pp.366-376). İstanbul, Turkey .
Sims, J.R, Henry, P., Faraj, S., Yun, S. (2009). When should a leader be directive or empowering? How to develop your own situational theory of leadership. Business Horizons, Elsevier. 52(2), 149-158.
Slåtten, T., Mutonyi, BR., Nordli, A.J., Lien, G.(2023). The role of ambidextrous leadership and employee ambidexterity in enhancing service quality of care and creativity - a study of health professionals. BMC Health Serv Res, 23(1), 1252- 1263.
Tempelaar, M. P., Rosenkranz, N.A. (2019). Switching Hats: The Effect of Role Transition on Individual Ambidexterity. Journal of Management, 45(4), 1517–1539.
Teye, E.T., Abosi, B.A., Tetteh, A.N., Ntim, S.Y., Teye, A., Aseidua-Ayeh, O.L. and Dubi, S.A. (2019). Linking motivation and alliance to perceived ambidexterity outcomes at the individual level in academia. Journal of Applied Research in Higher Education, 11(4), 664-685.
Thomas, K. W., Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666–681.
Tran Pham, T.K. (2024). Empowering leadership and employee well-being: the role of psychological empowerment and time pressure. International Journal of Public Leadership, 20(1), 36-50.
Tremblay, M. A., Blanchard, C. M., Taylor, S., Pelletier, L. G., Villeneuve, M. (2009). Work extrinsic and intrinsic motivation scale. Canadian Journal of Behavioural Science, 41(4), 213-226.
Vacharakiat, M. (2008). The Relationships of Empowerment, Job Satisfaction, and Organizational Commitment among Filipino and American Registered Nurses Working in the U.S.A. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy at George Mason University.
Van Assen, M. F. (2020). Empowering leadership and contextual ambidexterity—The mediating role of committed leadership for continuous improvement. European Management Journal, 38(3), 435–449.
Wang H, Chang Y. (2017). The influence of organizational creative climate and work motivation on employee’s creative behavior. Journal Management Science, 30(3), 51–62.
Wang, L., Sun, Y., Li, J., Xu, Y., Chen, M., Zhu, X., Wang. D. (2022). Effects of Ambidextrous Leadership on Employees’ Work Behavior: The Mediating Role of Psychological Empowerment. Frontiers Psychology. 13:862799.
Wong Humborstad, S.I., Nerstad, C.G.L., Dysvik, A. (2014). Empowering leadership, employee goal orientations and work performance. Personnel Review, 43(2), 246-271.
Wong-On-Wing, B., Guo, L. and Lui, G. (2010). Intrinsic and extrinsic motivation and participation in budgeting: Antecedents and consequences. Behavioral Research in Accounting, 22(2), 133-153.
Yun, S., Cox, J., & Sims Jr., H. P. (2006). The forgotten follower: A contingency model of leadership and follower self-leadership. Journal of Managerial Psychology, 21(4), 374–388.
Zahra, S.A., George, G. (2002). Absorptive capacity: A review, reconceptualization, and extension. The Academy of Management review, 27(2), 185-20.
Zhang, X., Bartol, K. M. (2010). Linking empowering leadership and employee creativity: The influence of psychological empowerment, intrinsic motivation and creative process engagement. Academy of Management Journal, 53(1), 107-128.
Vera, D. and Crossan, M. (2004). Strategic leadership and organizational learning. Academy of Management Review, 29(2), 222−240.
