بررسی آثار اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی سازه‌های آبی (مطالعه موردی سد مخزنی کلارود)
الموضوعات :مجتبی فرهادزاده 1 , حیدر داوودیان 2 , ملیحه اکبری 3 , فاطمه تمجید 4 , پریسا ملکی 5
1 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
2 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
3 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
4 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
5 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
الکلمات المفتاحية: آثار اجتماعی, آثار اقتصادی, اثر محیط زیستی, سد کلارود, نیاز آب شرب,
ملخص المقالة :
طرح‌های احداث سد دارای اثرات مختلفی بر محیط بیولوژیکی و اجتماعی می‌باشند. احداث سد بر روی رودخانه کلارود در استان مازندران از جمله طرح‌های توسعه‌ای مهم است. هدف از این پژوهش بررسی اثرات اجتماعی، محیط زیستی و اقتصادی احداث این سد بر روی مناطق اطراف آن می‌باشد. شیوه انجام این پژوهش بر پایه بررسی منابع موجود و استفاده از نتایج تحلیل اجتماعی- اقتصادی مطالعات مرحله اول سد کلارود است. در این مطالعات با استفاده از اطلاعات جمعیتی، میزان رشد جمعیت و نیاز شرب آن‌ها در سال هدف پیش بینی گردید. سپس پیامدهای اجتماعی و اقتصادی سد مورد بررسی قرار گرفت. احداث سد کلارود دارای آثار مثبت فراوانی است. مهم‌ترین آن‌ها ذخیره و تنظیم آب رودخانه کلارود، با هدف تأمین بخشی از نیاز آب شرب شهرهاي بابل، بابلسر و فریدونکنار است که در حال حاضر با کمبود آب مواجه هستند. براساس آمارنامه جمعیتی آخرین سرشماری (1395)، جمعیت شهرهای فوق 419493 نفر می‌باشد. میزان آب مورد نیاز شرب این شهرها در سال1430 (سال هدف) حدود 40 میلیون مترمکعب تخمین زده شد. تأمین بخشی از نیاز آبی این شهرها به میزان 17 میلیون متر مکعب از سد کلارود در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، احداث سد کلارود پیامدهاي مثبت اجتماعی مانند ایجاد اشتغال و درآمد، بالا رفتن ارزش زمین، افزایش مشارکت‌های مردمی، بهبود سلامت و رفاه اجتماعی، جلوگیري از مهاجرت و همچنین توسعه صنعت گردشگري در این منطقه را به همراه خواهد داشت. احداث سد کلارود دارای آثار منفی نیز می‌باشد. مهمترين اثرات منفي شامل فرسایش و رسوب‌گذاری، انباشت زایدات، تخریب جنگل، مهاجرت برخی از جانوران، آلودگی هوای منطقه و ایجاد آلودگی‌های صوتی مي‌باشد.
Ab-Niro Consulting Engineers (2023) Report on studies of the first stage of economic and social analysis of the Klaroud Dam project. Mazandaran Regional Water Company, Sari, Iran. (In persian)
Akbarzadeh, P., & Kaboli, SH. (2017). Assessing the socio-economic effects of reservoir dam construction, case study; Siahzakh in Divandareh, Iran, Geography and Sustainability of Environmental, 7(2), 53-65.
Golbaz, M., Heydari, B., Hosseinzad Firouzi, J., Hayati, B A., & Riahi Darcheh, F. (2016). Evaluation of the eco-nomic, social and environmental effects of the Tangab dam and irrigation network in Firozabad, Fars. Journal of Economic Research and Agricultural Development of Iran, 2-48 (2), 179-195.
Hadian, F., Jafari, R., Bashri, H., & Ramezani, N. (2013). Investigating the effects of the Hana Dam on changes in the cultivated area and land use. Journal of Applied Ecology, 2(4),101-104.
Khatunabadi, S.A., Parvizi, E., & Ataei, M. (2018) Investigating the economic, social and environmental impacts of the construction of Shah Qasem Dam in Yasuj from the perspective of the beneficiary villagers. Journal of Wa-ter and Soil Sciences (Agricultural Sciences and Technologies and Natural Resources), 22(4), 109-127.
Khazarab Consulting Engineers (2014) Reports on the comprehensive water plan of Mazandaran province. Iran Water and Wastewater Engineering Company, Tehran, Iran.
Power, A. G. (2010). Ecosystem services and agriculture: tradeoffs and synergies, Philosophical Transactions of the Royal Society, B 365, 2959-2971.
Taheri Saffar, M., Shanoushi, N., & Abolhassani, L. (2016). environmental, social and economic impacts of dam construction in Khorasan Razavi province (case study of Bar Dam in Neyshabur), Journal of Geography and En-vironmental Hazards, 4 (3), 127-146.
Wajid, A., Usman, A., Kashif Khan, M., & Chaudhry AA. (2013). Socio economic impact of small dams on local vicinity: A case study of Aza Khel Dam Peshawar, Global Journal of Management Management and Business Research Economics and Commerce, 13(5), 31-39.
