پیش بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی گری استرس ادراک شده در دانشجویان دانشگاه ازاد زنجان

الموضوعات :

معصومه غفاری ¹ , محمد کاظم سلامت ²

1 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران.
2 - استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، زنجان، ایران.

تاريخ الإرسال : 09 الأربعاء , ذو القعدة, 1446 تاريخ التأكيد : 04 الثلاثاء , صفر, 1447 تاريخ الإصدار : 09 الإثنين , ربيع الأول, 1447

الکلمات المفتاحية: امید به اشتغال, سازگاری تحصیلی, همجوشی شناختی, استرس ادراک شده,

ملخص المقالة :

هدف اصلی پژوهش پیش بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی گری استرس ادراک شده در دانشجویان دانشگاه ازاد زنجان بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از آنجا که این پژوهش در موقعیت های واقعی و با نمونه های بزرگ انجام گرفت، از نظر موقعیت میدانی و همچنین بر مبنای گردآوری داده ها پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود.جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان بودند که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 310 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده چهار پرسشنامه همجوشی شناختی گیلبرت و همکاران (2014)، پرسشنامه سازگاري تحصيلي اندرسون و همکاران (2016)، پرسشنامه امید به اشتغال قریشی راد (2008) و در نهایت پرسشنامه ارزیابی استرس ادراك شده کوهن و همکاران (1983) بود. تجزیه و تحلیل داده ها در دو بخش توصیفی و استنباطی به کمک نرم افزار Spss نسخه 26 و Smart pls نسخه 3 انجام شد. در ادامه نتایج در سطح اطمینان 95/0 و سطح خطای 05/0 نشان داد امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی گری استرس ادراک شده در دانشجویان دانشگاه ازاد زنجان قابل پیش بینی است. همچنین در فرضیه های دیگر، سازگاری تحصیلی با امید به اشتغال در دانشجویان دانشگاه ازاد زنجان با ضریب مسیر 278/0 و مقدار تی 751/4 با سطح خطای زیر 05/0 مورد تایید قرار گرفت.پ

المصادر:

اکبری، محسن، میلاد هوشمند چایجانی و فهیمه بشارتی (1399). «بررسی تأثیر محتوای دروس تخصصی بر گرایش کارآفرینی دیجیتال دانشجویان». فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی. تهران: سمت، دوره 17، شماره 30، پاییز 1392، 109ـ131.
اکبری، محسن، ناصری، سحر، و آل طه، سیدحسن. (1398). بررسی تاثیر محتوای دروس و خود رهبری بر امید به اشتغال دانشجویان مدیریت بازرگانی: نقش میانجی خودکارآمدی و خود تعیین کنندگی. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، 18(34)، 67-95.
آقائی، حامد، عسکری پور، طالب، رحمانی، آیت، ابوالحسن نژاد، وحیده، شفیعی مطلق، مسعود، عباسی، علی محمد، غفاری، محمدابراهیم، و کاظمی، الهه. (1401). فرسودگی تحصیلی و ارتباط آن با امید به اشتغال در دانشجویان رشته های علوم بهداشتی. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 14(45 )، 1-11.
بهروزی، احمد،پورسید ، مهدی ، متولیان ، محمدمسعود ، ملکی، رضا ، ابراهیمی، زهره(1400). رابطه ی مستقیم و غیر مستقیم استرس ادراک شده، امید به اشتغال و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان.نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. (پياپي 31)، شماره3، 102-119.
بیانی، علی اصغر، بیانی، علی، و رجبی، اصغر. (1398). رابطه فرسودگی تحصیلی, سرمایه روان شناختی و امید به اشتغال با سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر: یک تحلیل مسیر. مدیریت ارتقای سلامت، 6(1)، 40-47.
بیک‌زاد، جعفر، اسداله خدیوی، علیرضا حسین‌پور سنبلی و راحله محمدنژاد اصل (1391). رابطه هوش هیجانی مدیران با خودکارآمدی و سلامت روانی آنان. فصلنامه علوم تربیتی. سال پنجم، شماره 19، 127ـ141.
حسین‌چاری، مسعود (1386). «مقایسه خودکارآمدی ادراک‌شده در تعامل اجتماعی با همسالان در بین گروهی از دانش‌آموزان دختر و پسر دوره راهنمایی». مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روا‌ن‌شناسی دانشگاه الزهرا. دوره سوم. شماره 4، 87ـ103.
خوشنویسان، زهرا و غلامعلی افروز (1390). «رابطه خودکارآمدی با افسردگی، اضطراب و استرس». اندیشه و رفتار. دوره پنجم، شماره 20، 73ـ80.
دوستار، محمد و محسن اکبری (١٣٩٢). نگارش تحقیق علمی (طرح تحقیق، پایان‌نامه، مقاله و جلسه دفاعیه). رشت: انتشارات دهسرا. دهقانی، ماهرخ، و رستم اوغلی، زهرا. (1399). پیش بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس سازگاری تحصیلی، ادراک از محیط یادگیری و امید به اشتغال در دانشجویان تربیت بدنی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(38 )، 153-173.
رضوی، سید محمدحسین، برومند، محمدرضا، عظیمی دلارستاقی، عادله .(1399) بررسی وضعیت امید به اشتغال دانشجویان و دانش آموختگان رشته تحصیلی تربیت بدنی و علوم ورزشی (مقاله علمی وزارت علوم).مطالعات مدیریت ورزشی ،شماره 61 ،171-190.
رنگیان، مژگان، پیمانی زاد، حسین، و اسماعیل زاده، محمدرضا. (1400). بررسی آثار روانشناختی اشتغال دانش آموختگان رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی. علوم پزشکی رازی (مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران)، 28(7 )، 92-99.
روان، احمد، سماوی، سیدعبدالوهاب، جاودان، موسی، و حاجی علیزاده، کبری (1400). پیش بینی عملکرد تحصیلی بر اساس هویت تحصیلی, حمایت معلم, سازگاری تحصیلی و عضویت روان شناختی در مدرسه بر دانش آموزان. تازه های علوم شناختی, 23(3 ), 79-91.
زارع، حسین، طالبی، سعید، و رستگار، احمد (1398). مقایسه الگوی ساختاری پردازش شناختی خودکار بر هم جوشی شناختی دانشجویان دانشگاه پیام نور و علوم پزشکی. مجله روانشناسی, 23(1 (پیاپی 89)), 3-18.
زلفعلی پور ملکی، سارا .(1401) نقش سرسختی روان شناختی و فرسودگی تحصیلی در پیش بینی امید به اشتغال دانشجویان،مطالعات و تحقیقات در علوم رفتاری ، شماره 13 ،41-51.
زینلی‌پور، حسین، اقبال زارعی و زهره زندینی (1388). «خودکارآمدی عمومی و تحصیلی دانش‌آموزان و ارتباط آن با عملکرد تحصیلی». پژوهشنامه مطالعات روان‌شناسی تربیتی.شماره 9، 13ـ28.
سرمد، زهره، عباس بازرگان و الهه حجازی (١٣۹١). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگه.
سروقد، سیروس، آذرمیدخت رضایی و فائزه معصومی (1389). «رابطه بین سبک‌های تفکر با خودکارآمدی جوانان دختر و پسر پیش‌دانشگاهی شیراز». فصلنامه علمی ـ پژوهشی زن و جامعه.سال اول، شماره 4، 135ـ156.
شیخ الاسلامی، علی، کریمیان پور، غفار، و ویسی، روناک. (1395). پیش بینی فرسودگی تحصیلی بر اساس کیفیت زندگی دانشگاهی و امید به اشتغال در دانشجویان. روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)، 12(39)، 25-43.
طیباتی، حسین، اشرفی گنجویی، فریده، زارعی، علی، و نیک آیین، زینت (1400). بررسی وضعیت انگیزش تحصیلی و امید به اشتغال دانشجویان باتوجه به جنسیت و افسردگی. مطالعات ناتوانی, 11(1 (پیاپی 19) ), 31-45.
عباسی رستمی، نجیبه (1393). «مروری بر نظریه خودرهبری (مفاهیم، راهبردها و عوامل مؤثر بر خود رهبری)». فصلنامه توسعه مدیریت منابع انسانی و پشتیبانی. سال نهم، شماره 34، 123ـ140.
عزیزی، شهریار و احمد روستا (1389). «عوامل مؤثر بر عملکرد نیروی فروش با رویکرد دوسطحی». مجله مدیریت بازرگانی. دوره دوم، شماره 5، 95ـ108.
فرمانبر، ربیع‌اله، شمس‌الدین نیکنامی و علیرضا حیدرنیا (1391). «تأثیر تلفیق الگوی مرحله‌های تغییر و تئوری خودتعیین‌کنندگی در ارتقاء و تداوم رفتارهای ورزشی». مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان.دوره بیست و یکم، شماره 82، 46ـ56.
فشارکی، محمد، محمد اسلامی، مریم مقیمیان و مهرداد آذر برزین (1389). «تأثیر تدریس به روش سخنرانی و سخنرانی همراه با یادگیری مبتنی بر مسئله خودکارآمدی دانشجویان پرستاری دانشگاه آزاد نجف‌آباد سال 87ـ88». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. سال سوم، شماره 10، 262ـ269.
فلاحی، وحید، و احمدی، شیرین (1397). بررسی نقش هم جوشی شناختی و هوش اجتماعی در پیش بینی سلامت عمومی پرستاران شاغل در بیمارستان های شهرستان پارس آباد در سال 1396: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان, 17(11 ), 1067-1076.
قریشی‌راد، فخرالسادات (1387). «بررسی میزان امیدواری به اشتغال در آینده دانشجویان رشته‌های علوم انسانی». مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی). جلد بیست و نهم، شماره 1، 47ـ66.
کمالی زارچ، محمود، پروین کدیور، محمود قاضی طباطبایی و علیرضا کیامنش (1385). «نقش منابع اطلاعات خودکارآمدی و ویژگی‌های میانجی شخصی در خودکارآمدی و عملکرد ریاضی». مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی. سال سی و ششم، شماره 1 و 2، 185ـ206.
گل افلاک، زیبا، و دشت بزرگی، زهرا. (1400). ارائه مدل فرسودگی تحصیلی براساس کیفیت زندگی دانشگاهی, تاب آوری تحصیلی و امید به اشتغال در دانشجویان مضطرب. مطالعات ناتوانی، 11(1 (پیاپی 19) )، 32-52.
مسعودی، رضا، سید محمد افضلی، شهرام اعتمادی‌فر و جعفر مقدسی (1387). «احساس خودکارآمدی و ایفای نقش مربیان دانشکده پرستاری و مامایی شهرکرد در آموزش بالینی». مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. دوره ده، شماره 4، 96ـ104.
مهرام، بهروز و پرویز ساکتی (1385). «نقش مؤلفه‌های برنامه درسی در امید به آینده دانشجویان (مطالعه موردی: دانشگاه فردوسی مشهد)». سومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان. دانشگاه علم و صنعت.
نریمانی، محمد، سودابه رفیق ایرانی و عباس ابوالقاسمی (1388). «مقایسه اثربخشی روش‌های ایمن‌سازی روانی مایکندام و مهارت‌های مطالعه و ترکیبی از هر دو روش در افزایش خودکارآمدی دانش‌آموزان دختر»، اندیشه‌های نوین تربیتی. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، دوره پنجم، شماره 3، 111ـ124.
Adam, K., Dave ,B.(2021). The role of extracurricular activities in shaping university students' employment self-efficacy perceptions. Career Development International. 26( 2), 158-173.
Arum, R. & W. Müller (Eds.). (2009). The Reemergence of Self-Employment: A Comparative Study of Self-Employment Dynamics and Social Inequality. Princeton University Press.
Bandura, A. (2006). ”Adolescent Development from an Agnatic Perspective”. In F.Pajares and T. Urdan (Eds.). Self-Efficacy Beliefs of Adolescent. Greenwich: Information Age Publishing.
Baumeister, R. & M. R. Leary (1995). “The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as a Fundamental Human Motivation.” Psychological Bulletin. 117. pp. 497-529.
Black, A. E. & EL. Deci (2000). “The Effects of Instructors' Autonomy Support and Students’ Autonomous Motivation on Learning Organic Chemistry: A Self-Determination Theory Perspective.” Science Education. 84(6). pp. 740-756.
Chin, W. (1998). “Issues and Opinion on Structural Equation Modeling.” MIS Quarterly. 22(1). pp. 7-16.
Connell, J. P. (1990). “Context, Self, and Action: A Motivational Analysis of Self-System Processes Across the Life Span” In D. Cicchetti & M. Beghly (Eds.). The Self in Transition: Infancy to Childhood.
Deci, E. L. & R. M. Ryan (1985). “The General Causality Orientations Scale: Self-Determination In Personality.” Journal of Research in Personality. 19. pp. 109-134.
Deci, E. L. (1971). “Effects of Externally Mediated Rewards on Intrinsic Motivation.” Journal of Personality and Social Psychology. 18. pp. 105-115.
Deci, E. L. (1975). Intrinsic Motivation. New York, NY: Plenum.
Fornell, C. & Larcker, D. (1981). “Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error.” Journal of Marketing Research. 18(1). pp. 39-50.
Gagné, M. & E. L. Deci (2005). “Self-Determination Theory and Work Motivation”. Journal of Organizational Behavior. 26. pp. 331-362.
Gillanders D, Bolderston, H, Bond FW, Dempster M, Flaxman PE, Campbell L, Kerr S, et al. Thedevelopment and initial validation of The Cognitive Fusion Questionnaire. J Behav Ther 2014; 45(1): 38-101.
Henseler, J. & C. Ringle & R. Sinkovics (2009). “The Use of Partial Least Squares Path Modeling In International Marketing.” New Challenges to International Marketing. 20. pp. 277-320.
Ho, J. & P. L. Nesbit (2014). “Self-Leadership in a Chinese Context Work Outcomes and the Moderating Role of Job Autonomy,” Group Organization Management. 39(4). pp. 389-415.
Hollander, E. P. (1978). Leadership Dynamics: A Practical Guide to Effective Relationships. New York: Free Press
. Hong, P. Y. P. (2013). “The Employment Hope Scale: Measuring an Empowerment Pathway to Employment Success” (Doctoral dissertation, Loyola University Chicago)
. Houghton, J. & S. Yoho (2005). “Toward a Contingency Model of Leadership and Psychological Empowerment: When Should Self-Leadership Be Encouraged?” Journal of Leadership and Organizational Studies, 11(4), 65-83.
Houghton, J., T. Bonham, C. Neck & K. Singh (2004). “The Relationship Between Self-Leadership and Personality: A Comparison of Hierarchical Factor Structures.” Journal of Managerial Psychology. 19(4). pp. 427-441.
Hulland, J. (1999). “Use of Partial Least Squares (PLS) in Strategic Management Research: a Review of Four Recent Studies.” Strategic Management Journal. 20(2). pp. 195-204.
Jerusalem, M. & J. K. Hessling (2009). “Mental Health Promotion in Schools by Strengthening Self-Efficacy.” Health Education. 109(4). pp. 329-341.
Karademas, E. C. & A. Kalantzi-Azizi (2004). “The Stress Process, Self-Efficacy Expectations, and Psychological Health.” Personality and Individual Differences. 37(5). pp. 1033-1043.
Law, F. M. & G. J. Guo (2015). “Correlation of Hope and Self-Efficacy With Job Satisfaction, Job Stress, and Organizational Commitment for Correctional Officers in the Taiwan Prison System.” International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology. pp. 43-76.
Leon-Perez, J. M., F. J. Medina & L. Munduate (2011). “Effects of Self-Efficacy on Objective Outcomes in Transactions and Disputes”. International Journal of Conflict Management, 22(2), 170-189.
Manz, C. (1992). Mastering Self-Leadership: Empowering Yourself for Personal Excellence. Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Moran, G. S., Z. Russinova, J. Y. Yim & C. Sprague (2014). “Motivations of Persons with Psychiatric Disabilities to Work in Mental Health Peer Services: A Qualitative Study Using Self-Determination Theory.” Journal of Occupational Rehabilitation. 24(1). pp. 32-41.
Neck, C. & C. Manz (2013). Mastering Self-Leadership. Empowering Yourself for Personal Excellence. 6th ed. Upper Saddle River: Pearson Education.
Neck, C. P. & J. D. Houghton (2006). “Two Decades of Self-Leadership Theory and Research: Past Developments, Present Trends, and Future Possibilities.” Journal of Managerial Psychology. 21(4). pp. 270-295.
Neuman, W. L. (2000). Social Research Methods: Qualitative and Quantitative Approaches. (4th ed.) Boston: Allyn & Bacon.
Norris, S. E. (2008). “An Examination of Self-Leadership.” Emerging Leadership Journeys. 1(2). pp. 43-61.
Nunnally, J. (1978). Psychometric Theory. New York: McGraw-Hill.
Piper,C., Wilairat,S.(2022). Graduate library student interest in health sciences graduate employment positions: A think aloud study. The Journal of Academic Librarianship. 48(6) , 39-50.
Rego, A., F. Sousa, C. Marques & M. P. Cunha (2014). “Hope and Positive Affect Mediating the Authentic Leadership and Creativity Relationship.” Journal of Business Research. 67(2). pp. 200-210.
Rivera,M., Shapoval,v., Medeiros,M.(2021). The relationship between career adaptability, hope, resilience, and life satisfaction for hospitality students in times of Covid-19. Journal of Hospitality, Leisure, Sport & Tourism Education. 29(1), 103-119.
Ross, M. L. (2007). “How Mineral-Rich States Can Reduce Inequality.” Escaping the Resource Curse. 23775.
Ryan, R. M, & J. G. La Guardia (2000). “What is Being Optimized? Self determination Theory and Basic Psychological Needs. In S. H. Qualls & N. Abeles (Eds.)”. Psychology and the aging revolution: How We Adapt to Longer Life Washington, DC. American Psychological Association.
Ryan, R. M. & E. L. Deci (2000). “Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Direction.” Contemporary Educational Psychology. 25(1). pp. 54-67.
Saks, A., J. Zikic & J. Koen (2015). “Job Search Self-Efficacy: Reconceptualizing the Construct and Its Measurement.” Journal of Vocational Behavior. 86. pp.104-114.
Salancik, G. R. & J. Pfeffer (1977). “An Examination of Need-Satisfaction Models of Job Attitudes.” Administrative Science Quarterly. 22. pp. 427-456.
Shomotova,A., Karabchuk, T., Ibrahim,A.(2024) Leadership potential and self-perceived employability of undergraduate students in the United Arab Emirates. International Journal of Educational Research Open,7(1), 101-122.
Skinner, E. A. (1995). Perceived Control, Motivation, and Coping. Thousand Oaks, CA: Sage.
Stewart, G., S. Courtright & C. Manz (2011). “Self-Leadership: A Multilevel Review.” Journal of Management. 37(1). pp. 185-222.
Vlachopoulos, S. & S. Michailidou (2006). “Development and Initial Validation of a Measure of Autonomy, Competence, and Relatedness in Exercise: The Basic Psychological Needs in Exercise Scale.” Measurement in Physical Education and Exercise Science. 10(3). pp. 179-201.
Wetzels, M., G. Odekerken-Schroder & C. Van Oppen (2009). “Using PLS Path Modeling For Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration.” MIS Quarterly. 33(1). p. 177.
Yılmaz,e.(2020) Academic and clinical stress, stress resources and ways of coping among Turkish first-year nursing students in their first clinical practice. Kontakt. 18( 3), 145-151.

نص كامل:



 

Journal of Psycho Res and Edu Studies     Volume 3, Issue 2- Summer 2025 - Pages 93-106

doi:org  10.71610/psych.2025.1187911

---

 

 

Prediction of Hope for Employment based on Academic Adjustment and Cognitive Fusion with the Mediation of Perceived Stress in Students

Masoomeh Ghafari 1, Mohammad Kazem Salamat 2*

 

1-Master’s Degree in General Psychology, Department of Psychology and Counseling, Islamic Azad University, Zanjan Branch, Zanjan, Iran.

2-Assistant Professor, Department of Psychology and Counseling, Islamic Azad University, Zanjan, Iran.

 

OPEN ACCESS Research Article   *Correspondence: Mohammad Kazem Salamat * [e-mail]                                                        Received: May 7, 2025 Accepted: July 29, 2025 Published: Summer 2025                                                     Citation: Ghafari, M, Salamat, Mk. (2025). Prediction of Hope for Employment based on Academic Adjustment and Cognitive Fusion with the Mediation of Perceived Stress in Student. Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(2): 93-106.   doi:org  10.71610/psych.2025.1187911

Abstract This study aimed to predict employment hope based on academic adjustment and cognitive fusion, with perceived stress as a mediator among university students. This applied research employed a descriptive-correlational design and utilized structural equation modeling (SEM) for data analysis. The statistical population consisted of students from the Islamic Azad University, Zanjan branch, from which 310 individuals were selected using convenience sampling. The research instruments included the Cognitive Fusion Questionnaire by Gillanders et al. (2014), the Academic Adjustment Scale by Anderson et al. (2016), the Employment Hope Scale by Qureshi-Rad (2008), and the Perceived Stress Scale by Cohen et al. (1983). Data were analyzed using SPSS version 26 and SmartPLS version 3 in descriptive and inferential sections at a significance level of 0.05. Results revealed that employment hope, as the criterion variable, was positively and significantly influenced by cognitive fusion (β = 0.258, t = 4.078) and academic adjustment (β = 0.278, t = 4.751), while perceived stress had a negative and significant effect (β = -0.183, t = 2.760). Additionally, cognitive fusion (β = -0.338, t = 6.436) and academic adjustment (β = -0.287, t = 5.292) significantly reduced perceived stress. These findings indicate that cognitive fusion and academic adjustment play a pivotal role in enhancing employment hope through reducing perceived stress, which acts as a mediating variable.  Keywords: hope for employment, academic adjustment, cognitive fusion, perceived stress.       .

 

Journal of Psycho Research and Educational Studies, 3(2): 93-106 , Summer 2025                                      94

Extended Abstract

Introduction

Employment prospects for university students are shaped by various psychological and academic factors, which play a significant role in their transition from education to the workforce. This study aimed to investigate the potential for predicting students' employment hope based on their levels of academic adaptation and cognitive fusion, considering the mediating role of perceived stress. Employment hope, as a psychological construct, is essential in shaping how students view their future career opportunities. Academic adaptation reflects students' capacity to cope with and succeed in educational settings, while cognitive fusion describes the extent to which individuals closely associate with their thoughts. Perceived stress can either motivate or inhibit academic performance and career planning. This research was conducted among students at the Islamic Azad University, Zanjan Branch, to explore the interplay between these variables.

Methodology

This applied research aimed to generate practical insights to help students improve their academic and employment outcomes. Conducted in a field setting, the study employed a descriptive-correlational design to examine the relationships between academic adaptation, cognitive fusion, perceived stress, and employment hope. A cross-sectional approach was used, collecting data at a single point in time to assess the interactions among these factors. The statistical population included students from the Islamic Azad University, Zanjan Branch, with 310 individuals selected through convenience sampling. The research instruments were the Cognitive Fusion Questionnaire (Gillanders et al., 2014), the Academic Adjustment Scale (Anderson et al., 2016), the Employment Hope Scale (Qureshi-Rad, 2008), and the Perceived Stress Scale (Cohen et al., 1983). Data analysis was conducted in two stages: descriptive and inferential. SPSS version 26 and Smart PLS version 3 software were used, with a confidence level set at 0.95 and an error level at 0.05 to guide statistical significance testing.

Discussion and Results

The results indicated that employment hope was positively influenced by academic adaptation (β = 0.278, t = 4.751) and cognitive fusion (β = 0.258, t = 4.078), while perceived stress had a significant negative impact on it (β = -0.183, t = 2.760). Additionally, cognitive fusion (β = -0.338, t = 6.436) and academic adaptation (β = -0.287, t = 5.292) significantly reduced perceived stress. These findings highlight the pivotal role of cognitive fusion and academic adaptation in reducing stress and enhancing employment hope, supported by the model's satisfactory fit and quality of relationships among variables. This study underscores the critical role of academic adaptation and cognitive fusion in fostering employment hope through stress reduction. Stress management, improved academic adaptation, and enhanced cognitive flexibility can contribute to better psychological and academic outcomes for students. Limitations included the cross-sectional design, reliance on self-reported questionnaires, and a restricted sample from one university. Future research should explore additional moderating and mediating variables such as gender and cultural factors, employ qualitative methods, and extend studies to diverse university populations. The findings emphasize the importance of university programs aimed at stress management and the development of students' academic and cognitive skills to improve their career optimism and overall well-being.

 

 

 

 

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری سال سوم، شماره دوم، تابستان 1404- صفحات 93-106

doi:org  10.71610/psych.2025.1187911

---

 

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده در دانشجویان

معصومه غفاری1، محمد کاظم سلامت 2* 

1- دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران.

2- استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی زنجان، زنجان، ایران.

دسترسي آزاد مقاله علمي پژوهشي نويسنده مسئول*: محمد کاظم سلامت [e-mail]                                                       تاريخ دريافت: 17/02/1404 تاريخ پذيرش: 07/05/1404 تاريخ انتشار: تابستان 1404 استناد: غفاری، معصومه، سلامت، محمد کاظم. (1404). پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده در دانشجویان. فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2): 93-106.   doi:org  10.71610/psych.2025.1187911

چکیده  پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده در دانشجویان انجام شد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش جمع‌آوری داده‌ها، توصیفی از نوع همبستگی است و با استفاده از روش معادلات ساختاری انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان بود که از این جامعه تعداد 310 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش‌نامه همجوشی شناختی گیلندرز و همکاران (۲۰۱۴)، پرسش‌نامه سازگاری تحصیلی اندرسون و همکاران (۲۰۱۶)، پرسش‌نامه امید به اشتغال قریشی‌راد (۲۰۰۸). ارزیابی استرس ادراك شده کوهن و همکاران (۱۹۸۳) بود. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۶ و SmartPLS نسخه ۳ در دو بخش توصیفی و استنباطی (در سطح 05/0) تحلیل شد. نتایج پژوهش نشان داد که امید به اشتغال به‌عنوان متغیر ملاک تحت تأثیر مثبت و معنادار همجوشی شناختی (۰٫۲۵۸β = ، ۴٫۰۷۸ t =) و سازگاری تحصیلی (۰٫۲۷۸β = ، ۴٫۷۵۱ t =) قرار دارد، درحالی‌که استرس ادراک‌شده تأثیر منفی و معناداری بر آن دارد (۰٫۱۸۳-β = ، ۲٫۷۶۰ t =). همچنین، همجوشی شناختی (۰٫۳۳۸β = -، ۶٫۴۳۶ t =) و سازگاری تحصیلی (۰٫۲۸۷β = -، ۵٫۲۹۲ t =) به‌طور معناداری استرس ادراک‌شده را کاهش می‌دهند. این نتایج نشان می‌دهد که همجوشی شناختی و سازگاری تحصیلی از مسیر کاهش استرس ادراک‌شده که نقش میانجی دارد، نقش کلیدی در افزایش امید به اشتغال ایفا می‌کنند. واژگان کلیدی: امید به اشتغال، سازگاری تحصیلی، همجوشی شناختی، استرس ادراک شده.

 

 

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده ------------------- سلامت             96  

مقدمه 

یکی از اهداف اصلی نظام‌های آموزشی و دانشگاه‌ها، تربیت نیروی انسانی متعهد و کارآمد است و فاکتورهای روانشناختی پایاپای سیاست‌های کلی و فراهم بودن امکانات، نقش بسزایی در این امر دارند (عباس‌پور و بدری، 1394). امید به‌عنوان مفهومی بنیادین، به توانایی افراد در تعیین اهداف، طراحی راهکارهای دستیابی به آن‌ها و حفظ انگیزه در مواجهه با چالش‌ها اطلاق می‌شود (اسنایدر¹، 2002) و نقش مهمی در این امر دارد (نور و سادیانا²، 2023). به گفته رئیس موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی کشور (1403) جوانان 18 تا 24 سال انگیزه کافی برای ادامه تحصیل در دانشگاه ندارند و طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران (1403)، حدود 11 درصد یعنی بیش از 800 هزار نفر از فارغ‌التحصیلان آموزش عالی بیکاراند. بنابراین به نظر می‌رسد بخشی از راهکار رفع مانع‌ها از این مسیر، توجه ویژه به مؤلفه‌های رواشناختی از جمله امید به اشتغال است و نیاز است مولفه‌های زیربنایی دخیل در این مهم را مورد بررسی قرار داد.

امید به اشتغال شامل توانایی افراد در ترسیم آینده شغلی، برنامه‌ریزی برای دستیابی به فرصت‌های حرفه‌ای و تلاش برای تحقق آن‌ها می‌شود (جانتون و وترستن³، 2006) این مفهوم، به‌ویژه در سال‌های اخیر و با توجه به تغییرات اقتصادی و گسترش آموزش عالی، مورد توجه پژوهشگران حوزه روان‌شناسی و تعلیم و تربیت قرار گرفته است (آقائی و همکاران، ۱۴۰۱). پژوهش‌ها نشان داده‌اند که امید به اشتغال، علاوه بر تأثیر مثبت بر وضعیت تحصیلی، نقشی مؤثر در کاهش فرسودگی تحصیلی و تقویت سرزندگی دانشجویان دارد (شیخ‌الاسلامی و همکاران، ۱۳۹۵؛ دهقانی و رستم اوغلی، ۱۳۹۹). این مفهوم با عواملی همچون شرایط اقتصادی، وضعیت روانی و تحصیلی مرتبط است (کیم⁴ و همکاران، 2021؛ اکبری و همکاران، 1393) و یکی از مؤلفه‌های کلیدی در تقویت آن سازگاری تحصیلی است، که توانمندی دانشجویان را در مواجهه با چالش‌های تحصیلی افزایش می‌دهد و مسیری هموار برای دستیابی به اهداف حرفه‌ای فراهم می‌سازد (دهقانی و رستم اوغلی، ۱۳۹۹؛ گل افلاک و دشت بزرگی، ۱۴۰۰).

سازگاری تحصیلی، که به معنای توانایی انطباق دانشجویان با نقش‌ها و وظایف مختلف در محیط‌های آموزشی تعریف می‌شود، نقشی اساسی در موفقیت دارد (دونادو⁵ و همکاران، 2021). پیتوس⁶ (۲۰۰۶) این مفهوم را به‌عنوان توانمندی در انطباق با شرایط مختلف تحصیل معرفی کرده و بخشی و فولادچنگ (۱۳۹۷) آن را به‌عنوان مجموعه‌ای از مهارت‌ها و توانایی‌ها برای واکنش مثبت به چالش‌های تحصیلی در نظر گرفته‌اند. در پژوهش دهقانی و همکاران (۱۳۹۹) مشخص شد که سازگاری تحصیلی دانشجویان ارتباط تنگاتنگی با تاب‌آوری آن‌ها در برابر فشارهای تحصیلی دارد. علاوه بر این، پوتواین⁷ و همکاران (2022) دریافتند که سازگاری تحصیلی به توانایی دانشجویان در مواجهه با چالش‌های نظام آموزشی و پاسخ مثبت به این موانع بستگی دارد. این پژوهش‌ها تأکید دارند که سازگاری تحصیلی نه‌تنها به دانشجویان کمک می‌کند تا بر موانع تحصیلی غلبه کنند، بلکه زمینه‌ساز موفقیت در مسیر حرفه‌ای و شغلی آینده نیز می‌شود. با این حال، در مواردی دانشجویان به دلیل همجوشی شناختی توانایی تفکیک افکار منفی خود از واقعیت‌ها را ندارند (رنجبرنوشری و برادران، 1396)، و این احتمالاً روی امید به اشتغال تاثیر می‌گذارد و بهتر است در کنار بررسی سازگاری تحصیلی، نقش همجوشی شناختی هم در این مسئله مورد بررسی قرار بگیرد.

همجوشی شناختی این‌چنین تعریف می‌شود که در آن افراد افکار و تجربه‌های ذهنی خود را به‌عنوان واقعیات مطلق در نظر می‌گیرند و از سایر منابع شناختی تفکیک‌ناپذیر می‌دانند (هِیز⁸، 2011).

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):93 -106 ----------------------------------------- سلامت                     97

در واقع، همجوشی شناختی وضعیتی است که فرد تحت تأثیر افکار خود، رفتار و تجربه‌هایش را با آن‌ها همسو کرده و حساسیت کمتری نسبت به پیامدهای مستقیم آن‌ها نشان می‌دهد (بولدرستون⁹، 2013). سلیمانی و همکاران دریافتند که همجوشی شناختی از طریق تأثیر بر تنظیم هیجانی، می‌تواند امید به آینده شغلی را تحت تأثیر قرار دهد (سلیمانی، دستباز و عزیزی¹⁰، 2023؛ نوظهور، عطادخت و حاجیلو¹¹، 2018). با توجه به ارتباط استرس با متغیرهای همجوشی شناختی، سازگاری تحصیلی و امید به اشتغال این احتمال وجود دارد که این متغیر بتواند نقش میانجی را در این مدل ایفا بکند. (خنجرخانی و همکاران، 1396؛ بوندلوس¹² و همکاران، 2020؛ عبدی و همکاران، 1398؛ بهروزی و همکاران، 1400)

استرس ادراک‌شده به ارزیابی کلی فرد از شدت و اهمیت چالش‌های محیطی و شخصی اشاره دارد که در مواجهه با موقعیت‌های مختلف تجربه می‌شود (اسپادا¹³ و همکاران، ۲۰۰۸). این مفهوم به واکنش‌های جسمی، ذهنی و هیجانی مرتبط با تغییرات محیطی یا شخصی اطلاق می‌شود که ممکن است حتی از موقعیت‌های معمول روزمره ناشی شوند (چان¹⁴ و همکاران، 2020). با در نظر گرفتن این توضیحات، از آنجا که سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی می‌توانند بر ادراک افراد از توانایی‌ها و منابع مقابله‌ای‌شان تأثیر بگذارند، نقش استرس ادراک‌شده به‌عنوان پیامدی از این دو متغیر قابل‌توجه است (مادسون¹⁵ و همکاران، 2022؛ باردین¹⁶ و همکاران، 2016). بنابراین، ممکن است دانشجویانی که توانایی انطباق با چالش‌های تحصیلی (سازگاری تحصیلی) یا جداکردن افکار خود از واقعیت‌های بیرونی را ندارند (همجوشی شناختی)، ممکن است استرس بیشتری را تجربه کنند (الهموری¹⁷ و همکاران، 2024)، و همین مسئله ممکن از روی امید به اشتغال این افراد اثر بگذارید (بهروزی و همکاران، 1400).

در نهایت، با توجه به پیشینه نظری و ارتباط بین متغیرها، به نظر می‌رسد استرس ادراک‌شده بتواند به به‌عنوان متغیر میانجی بخشی از ارتباط بین سازگاری تحصیلی، همجوشی شناختی با امید به اشتغال را تبیین نماید، امّا با توجه به محدودیت‌ها پژوهش‌ها و عدم بررسی تمامی متغیرها در یک مدل، نیاز بود به صورت یکپارچه مدلی برای این کار تدوین و مورد بررسی قرار بگیرد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس متغیر‌های سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی، با نقش میانجی‌گری استرس ادراک‌شده در دانشجویان دانشگاه آزاد زنجان انجام شد.

روش اجرای پژوهش

در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع و هدف تحقیق، از روش پژوهش توصیفی همبستگی استفاده شده است. این روش توصیفی است زیرا هدف آن توصیف و تجزیه‌وتحلیل نظرات دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان بوده و همبستگی است، چراکه به بررسی رابطه میان متغیرهای مستقل، متغیر وابسته و متغیر میانجی پرداخته شده است. از منظر هدف، پژوهش حاضر کاربردی است؛ زیرا نتایج آن می‌تواند در سایر پژوهش‌ها و در جامعه‌های آماری متفاوت نیز مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، این پژوهش به‌صورت مقطعی انجام شده و واحد تحلیل آن فرد بوده است. به دلیل بررسی تأثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته و حضور متغیر میانجی، از مدل‌سازی معادلات ساختاری برای تحلیل داده‌ها استفاده شده است.

 

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده -------------- سلامت             98  

جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در نیمسال دوم سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ بوده که تعداد آن‌ها ۱۰،791 نفر است. ویژگی مشترک افراد جامعه، تحصیل در این دانشگاه است.

روش نمونه‌گیری مورد استفاده در این پژوهش، روش نمونه‌گیری در دسترس بوده است. در این روش، تمامی افراد جامعه آماری شانس مساوی برای شرکت در پژوهش داشته‌اند؛ شانس شرکت نیز مستقل از ویژگی‌هایی همچون جنسیت، شغل و میزان درآمد دانشجویان بوده است. با توجه به استانداردهای مطالعات مدل‌سازی، حجم نمونه برای کیفیت‌های مختلف به‌صورت زیر تعریف شده است: ۱۰۰ نفر ضعیف، ۲۰۰ نفر متوسط، ۳۰۰ نفر خوب، ۴۰۰ نفر خیلی خوب و ۵۰۰ نفر عالی (هومن، 1402). در این پژوهش، برای دستیابی به دقت و کیفیت مطلوب، 300نفر براساس استانداردهای مدل‌سازی معادلات ساختاری انتخاب شد (هومن، 1402).

ابزار پژوهش

در پژوهش حاضر برای جمع آوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌های زیر استفاده شده است.

 پرسش‌نامه همجوشی شناختی¹⁸ (CFQ) توسط گیلندرز¹⁹ و همکاران (2014) طراحی شده، شامل 7 سؤال است و بر اساس طیف لیکرت 7 درجه‌ای از «خیلی کم» (1) تا «خیلی زیاد» (7) نمره‌گذاری می‌شود. دامنه نمرات این ابزار بین 7 تا 49 است. ضریب آلفای کرونباخ در پژوهش گیلندرز و همکاران 93/0 و در پژوهش فلاحی و احمدی (1397) 821/0 گزارش شده است. این مقیاس به‌عنوان ابزاری برای سنجش انطباق تحصیلی انتخاب شد، زیرا انطباق موفق با محیط آموزشی می‌تواند امید به موفقیت شغلی را افزایش دهد.

پرسش‌نامه سازگاری تحصیلی²⁰ (AAQ) که توسط اندرسون²¹ و همکاران (2016) تدوین شده است شامل 9 سؤال می‌باشد و سازگاری تحصیلی را با استفاده از طیف پنج‌گانه از «خیلی کم» (1) تا «خیلی زیاد» (5) می‌سنجد. دامنه نمرات این ابزار بین 9 تا 45 است. روایی سازه این ابزار از طریق آزمون فورنل لارکر و میانگین واریانس‌های استخراجی در پژوهش اندرسون²² و همکاران (2016) تأیید شده است و پایایی ترکیبی آن 627/0 گزارش شده است.

پرسش‌نامه‌ امید به اشتغال²³ (EEQ) که توسط قریشی‌راد (1387) طراحی شده، شامل 10 سؤال است و بر اساس طیف پنج‌گانه از «خیلی کم» (1) تا «خیلی زیاد» (5) نمره‌گذاری می‌شود. دامنه نمرات این ابزار بین 10 تا 50 است. روایی و پایایی این ابزار در پژوهش طیباتی و همکاران (1400) تأیید شده است، به‌طوری که ضریب آلفای کرونباخ 749/0 و پایایی ترکیبی 701/0 گزارش شده است.

مقیاس ارزیابی استرس ادراک‌شده²⁴ (PSS)، که توسط کوهن²⁵ و همکاران (1983) طراحی شده، دارای فرم‌های 4، 10 و 14 سوالی است که در این پژوهش از فرم 10 سؤال استفاده شده است. این ابزار بدون خرده مقیاس و با طیف پنج‌گانه از «خیلی کم» (1) تا «خیلی زیاد» (5) نمره‌گذاری می‌شود و دامنه نمرات آن بین 10 تا 50 است. در پژوهش اصغری²⁶ و همکاران (2013) آلفای کرونباخ 84/0 گزارش شده است.

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):93 -106 ----------------------------------------- سلامت                    99  

روایی و پایایی ابزار پژوهش

 پایایی ابزار پژوهش

جدول 1. پایایی ابزار پژوهش

متغیرها	آلفای کرونباخ	پایایی ترکیبی
سازگاری تحصیلی	837/0	863/0
همجوشی شناختی	802/0	849/0
استرس ادراک شده	771/0	833/0
امید به اشتغال	740/0	806/0

 

تمامی متغیرها دارای پایایی مطلوب هستند، زیرا آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 و پایایی ترکیبی بالاتر از 5/0 است.

آزمون‌های روایی: در بحث روایی دو روش مهم وجود دارد که توسط نرم افزار اسمارت پی‌ال‌اس²⁷ نیز شاخص‌های برای اندازه‌گیری این دو لحاظ شده است. روایی دارای دو جز روایی همگرا²⁸ و روایی واگرا یا تشخیصی²⁹ است که در ادامه تشریح شد. 

روایی همگرا³⁰: هایر³¹ و همکارانش در سال 2012 دو شرط را برای بررسی روایی همگرا بیان نمودند که در این تحقیق هم مورد بررسی واقع شده است.

شرط اول: بزرگ بودن میانگین واریانس‌های استخراجی از 5/0 ؛

شرط دوم: بزرگ بودن پایایی ترکیبی از میانگین واریانس‌های استخراجی (هایر و همکاران، 2012). که با توجه به جدول 2 هر دو شرط مورد تائید قرار گرفته است.

جدول 2. روایی همگرا ابزار پژوهش

متغیرها	AVE>0/5	CR>AVE
سازگاری تحصیلی	520/0	863/0
همجوشی شناختی	552/0	849/0
استرس ادراک شده	527/0	833/0
امید به اشتغال	549/0	806/0

 

نتایج جدول 2 نشان می‌دهد که تمامی متغیرها دارای روایی همگرا هستند، زیرا AVE بالاتر از 5/0 و CR بیشتر از AVE است با توجه به اینکه هر دو شرط رعایت شد، بنابراین ابزار پژوهش دارای روایی همگرا می‌باشد.  روایی واگرا: معیار که برای سنجش روایی واگرای مدل‌های بیرونی در روش مدل یابی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی بکار می‌رود.

 

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده ------------------ سلامت             100  

 معیار معرفی شده توسط فورنل و لارکر³² است که میزان رابطه یک متغیر با شاخص‌های آن در مقایسه رابطه آن متغیر با سایر متغیر‌ها است؛ به طوری که روایی واگرای قابل قبول یک مدل حاکی از آن است که یک متغیر در مدل تعامل بیشتری با شاخص‌های خود دارد تا با متغیر‌های دیگر.

جدول 3. آزمون فورنل و لارکر

	سازگاری		همجوشی	استرس	امید
سازگاری تحصیلی		648/0
همجوشی شناختی		396/0	672/0
استرس ادراک شده		421/0	452/0	654/0
امید به اشتغال		458/0	452/0	417/0	590/0

 

با توجه به نتایج جدول 3، مقادیر جذر AVE برای هر متغیر بیشتر از همبستگی آن با سایر متغیرها است که نشان‌دهنده روایی واگرا است، بنابراین، روایی واگرای بین متغیر‌های مکنون مدل در این آزمون تایید می‌گردد.

یافته‌ها

نتایج پژوهش حاضر در سطح توصیفی نشان داد که تعداد 117 نفر از آزمودنی‌های پژوهش (7/37 درصد) مرد و تعداد 193 نفر (3/62 درصد) زن بودند. این نتایج نشان می‌دهد که سهم زنان در نمونه پژوهش بیشتر از مردان است. همچنین، تعداد 203 نفر از شرکت‌کنندگان (65 درصد) مجرد و 107 نفر (35 درصد) متأهل بودند و که بیانگر سهم بیشتر افراد مجرد در پژوهش می‌باشد. در رابطه با سن، بیشترین تعداد شرکت‌کنندگان در پژوهش مربوط به افراد زیر 30 سال با تعداد 166 نفر (54 درصد) و کمترین تعداد مربوط به افراد بالای 50 سال با تعداد 11 نفر (4 درصد) بود. این داده‌ها نشان‌دهنده غالب بودن گروه سنی جوان در نمونه پژوهش است. از نظر سطح تحصیلات هم، بیشترین فراوانی به مدرک کارشناسی تعلق داشت (208 نفر؛ 67 درصد) و کمترین فراوانی به مدرک دکترا (8 نفر؛ 3 درصد) اختصاص یافت. این نتایج نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از پاسخ‌دهندگان دارای تحصیلات کارشناسی بودند. این اطلاعات جمعیت‌شناختی، توزیع و ترکیب نمونه پژوهش را به‌خوبی مشخص کرده و در تحلیل‌های بعدی نقش مؤثری خواهد داشت. همچنین در ادامه بخش توصیفی در ادامه ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش در جدول 4 ارائه شده است.

جدول 4. ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش

متغیر و خرده مقیاس ها	امید به اشتغال	سازگاری تحصیلی	همجوشی شناختی	استرس ادراک شده
امید به اشتغال	1
سازگاری تحصیلی	*278/0	1
همجوشی شناختی	*258/0	**566/0	1
استرس ادراک شده	*183/0-	*287/0 -	**338/0-	1

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):93 -106 ----------------------------------------- سلامت                    101  

در توضیح جدول 4، علامت تک ستاره سطح اطمینان 95/0 و سطح خطای 05/0 و علامت دو ستاره سطح اطمینان 99/0 و سطح خطای 01/0 را نشان می‌دهد.

بر اساس ماتریس همبستگی، میان امید به اشتغال و سازگاری تحصیلی (۲۷۸/۰، ۰۵/۰>P) و همچنین امید به اشتغال و همجوشی شناختی (۲۵۸/۰، ۰۵/۰>P) روابط مثبت و معناداری مشاهده می‌شود. علاوه بر این، میان سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی رابطه مثبت و معنادار (۵۶۶/۰، ۰۱/۰>P) وجود دارد. از سوی دیگر، استرس ادراک‌شده با امید به اشتغال (۱۸۳/۰-)، سازگاری تحصیلی (۲۸۷/۰-) و همجوشی شناختی (۳۳۸/۰-) روابط منفی و معناداری دارد (۰۵/۰>P یا ۰۱/۰>P). این نتایج نشان می‌دهد که استرس ادراک‌شده با سایر متغیرهای پژوهش همبستگی معکوس دارد.

 

شکل 1. مدل اندازه‌گیری

 

شکل 2. معناداری مدل اندازه‌گیری

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده ------------------- سلامت             102  

با توجه به شکل 1 و2 می‌توان بیان کرد همه سوالات دارای بار عاملی مناسب (بزرگتر از 4/0) و معناداری مناسب (بالاتر از 96/1) می‌باشد.

جدول 5. معیارهای برازش مدل

متغیرها	ضریب تعیین	Q2
امید به اشتغال	274/0	269/0
استرس ادراک شده	321/0	314/0

ضریب تعیین براساس سه مقدار 19/0، 33/0 و 67/0 به عنوان مقدار ملاک برای مقادیر ضعیف، متوسط و قوی ضریب تعیین در نظر گرفته شده است (رضازاده و داوری، 1392).

همچنین معیار Q2 قدرت پیش ‌بینی مدل را نشان می‌دهد و در صورتی که مقدار استون گیسر در مورد یک متغیر وابسته (درون‌زا) سه مقدار 02/0، 15/0 و 35/0 را کسب نماید، به ترتیب نشان از قدرت پیش ‌بینی ضعیف، متوسط و قوی متغیر یا متغیرهای مستقل مربوط به آن متغیر وابسته است (هنسلر³³ و همکاران، 2009).

                                              جدول 6. ضرایب مسیر فرضیه‌ها

فرضیه	ضریب مسیر	معناداری ضرایب	سطح معنی داری
امید به اشتغال <-- سازگاری تحصیلی	278/0	751/4	041/0
استرس ادراک شده <-- سازگاری تحصیلی	287/0-	292/5	047/0
امید به اشتغال <-- استرس ادراک شده	183/0 -	760/2	037/0
امید به اشتغال <-- همجوشی شناختی	258/0	078/4	023/0
استرس ادراک شده <-- همجوشی شناختی	338/0 -	436/6	00/0

بررسی اشکال 1 و 2 و همچنین ضرایب ارائه شده در جدول 5 و 6 نشان دهنده این است که:

1.       تأثیر متغیرهای مستقل بر امید به اشتغال:

«همجوشی شناختی» اثر مثبت و معناداری بر «امید به اشتغال» دارد (258/0 = β، 078/4 = t).

«استرس ادراک شده» اثر منفی و معناداری بر «امید به اشتغال» دارد (183/0- = β، 760/2 = t).

تأثیر متغیرهای مستقل بر استرس ادراک‌شده:

«همجوشی شناختی» تأثیر منفی و معناداری بر «استرس ادراک شده» دارد  (338/0- = β، 436/6 = t).

«سازگاری تحصیلی» اثر منفی و معناداری بر «استرس ادراک‌شده» دارد  (287/0- = β، 292/5 = t).

تأثیر سازگاری تحصیلی بر امید به اشتغال:

«سازگاری تحصیلی» اثر مثبت و معناداری بر «امید به اشتغال» دارد  (287/0 = β، 751/4 = t).

ضریب مسیر 278/0 و مقدار t751/4 = t  نشان‌دهنده رابطه مثبت و معنادار در سطح 05/0 است که بیانگر تأثیر مثبت سازگاری تحصیلی بر امید به اشتغال است. این نتایج نشان می‌دهند که امید به اشتغال به‌عنوان متغیر ملاک، تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله همجوشی شناختی، استرس ادراک‌شده و سازگاری تحصیلی قرار دارد.

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):93 -106 ----------------------------------------- سلامت                    103

همچنین، همجوشی شناختی با کاهش استرس ادراک‌شده و افزایش امید به اشتغال نقش کلیدی در این مدل ایفا می‌کند. در ضمن همانطور که در بخش بالا اشاره شده است، برازش مدل و شاخص‌های مربوطه کیفیت مطلوب روابط میان متغیرها را تأیید می‌کند.

بحث و نتیجه‌گیری

این پژوهش با هدف پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس متغیر‌های سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی، با نقش میانجی‌گری استرس ادراک‌شده در دانشجویان دانشگاه آزاد زنجان انجام شد. یافته‌های به‌دست‌آمده از تحلیل داده‌ها حاکی از آن است که روابط معناداری بین متغیرهای پژوهش وجود دارد که می‌تواند در درک بهتر وضعیت تحصیلی و شغلی دانشجویان نقش مهمی ایفا کند.

رابطه مثبت بین سازگاری تحصیلی و امید به اشتغال، نشان‌دهنده آن است که دانشجویانی که بهتر با محیط تحصیلی سازگار می‌شوند، امید بیشتری نسبت به اشتغال آینده خود دارند. این نتیجه با یافته‌های پژوهش‌های پیشین مانند آقائی و همکاران (۱۴۰۱) و بهروزی و همکاران (۱۴۰۰) همخوانی دارد. همچنین، سازگاری تحصیلی با استرس ادراک‌شده رابطه منفی دارد، به‌گونه‌ای که افزایش استرس می‌تواند سازگاری تحصیلی را کاهش دهد. این یافته‌ها بر اهمیت مدیریت استرس در دانشجویان تأکید دارد، موضوعی که پیش‌تر نیز در پژوهش‌های بهروزی و همکاران (۱۴۰۰) و رضوی و همکاران (۱۳۹۹) مورد تأیید قرار گرفته بود.

از سوی دیگر، رابطه منفی بین استرس ادراک‌شده و امید به اشتغال، نشان می‌دهد که استرس می‌تواند نگرش مثبت دانشجویان به آینده شغلی‌شان را تضعیف کند. یافته‌های این بخش نیز با پژوهش‌های موسی³⁴ و همکاران (۲۰۲۲) همسو است. همچنین، رابطه مثبت میان همجوشی شناختی و امید به اشتغال بیانگر آن است که توانایی دانشجویان در پردازش شناختی یکپارچه می‌تواند با افزایش امید به اشتغال همراه باشد.

نتایج همچنین تأیید کرد که همجوشی شناختی با کاهش استرس ادراک‌شده مرتبط است و این موضوع می‌تواند به بهبود کلی وضعیت روان‌شناختی و عملکرد تحصیلی دانشجویان کمک کند. افزون بر این، نقش میانجی استرس ادراک‌شده در روابط بین متغیرها نشان داد که مدیریت مؤثر استرس می‌تواند به افزایش امید به اشتغال و بهبود سازگاری تحصیلی منجر شود.

این پژوهش با محدودیت‌هایی نیز، از جمله استفاده از پرسش‌نامه به‌عنوان ابزار گردآوری داده‌ها که ممکن است منجر به پاسخ‌های غیرواقعی از سوی برخی شرکت‌کنندگان شود، مقطعی بودن پژوهش که تفسیر روابط علی را دشوار می‌سازد، و محدودیت در تعمیم نتایج به دلیل تک‌بعدی بودن جامعه آماری (دانشجویان دانشگاه آزاد زنجان) همراه بود.

برای تحقیقات آینده، پیشنهاد می‌شود متغیرهای میانجی یا تعدیل‌کننده دیگری مانند جنسیت، عوامل فرهنگی یا اقتصادی بررسی شود. همچنین، استفاده از روش‌های کیفی و ابزارهایی نظیر مصاحبه می‌تواند به غنای بیشتر نتایج کمک کند. انجام چنین مطالعاتی در دانشگاه‌های مختلف نیز می‌تواند به تعمیم‌پذیری یافته‌ها کمک نماید. یافته‌ها تأکید می‌کند که دانشگاه‌ها باید برنامه‌هایی برای مدیریت استرس، ارتقای سازگاری تحصیلی و تقویت مهارت‌های شناختی دانشجویان طراحی کنند. این اقدامات می‌تواند نقش مؤثری در افزایش امید به اشتغال و بهبود وضعیت تحصیلی دانشجویان ایفا کند.

سپاسگزاری

پژوهشگران مراتب قدردانی و تشکر خود را از کلیه شرکت‌کنندگان این پژوهش که با استقبال و بردباری، در روند استخراج نتایج همکاری نمودند، اعلام می‌دارند.

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده -------------------- سلامت             104  

تعارض منافع

نگارنده این سند علمی منافع همچون دریافت وجه یا به دست آوردن سهم در هر سازمانی در ازای نگارش این مقاله را انکار می‌نماید و در مراجع قانونی پاسخگو می باشد.

منابع

آقائی، ح، عسگری پور، ط، رحمانی، آ، ابوالحسن نژاد، و، شفیعی مطلق، م، عباسی، ع.، غفاری، م، و کاظمی، ا. (1401). فرسودگی تحصیلی و ارتباط آن با امید به اشتغال در دانشجویان رشته‌های علوم بهداشتی. توسعه آموزش در علوم پزشکی، 14(45)، 1-11.

اکبری، م، ناصری، س و آل‌طه، س.م (1393). بررسی تأثیر محتوای دروس و خودرهبری بر امید به اشتغال دانشجویان مدیریت بازرگانی: نقش میانجی خودکارآمدی و خودتعیین‌کنندگی. پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی, 18(34), 67-95.‎

بهروزی، ا، پورسید، م، متولیان، م، ملکی، ر، ابراهیمی، ز. (1400). رابطه ی مستقیم و غیر مستقیم استرس ادراک شده، امید به اشتغال و حمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی در دانشجویان. نشریه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 31 (3)، 102-119.

خنجرخانی، م., عباسی, م. (1396). بررسی نقش تعدیل‌گری ذهن‌آگاهی در رابطة بین استرس و سازگاری تحصیلی دانشجویان. مطالعات روانشناسی تربیتی, 14(28)، 83-104

دهقانی، م، و رستم اوغلی، ز. (1399). پیش بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس سازگاری تحصیلی، ادراک از محیط یادگیری و امید به اشتغال در دانشجویان تربیت بدنی. مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(38)، 153-173.

رضازاده، آ، داوری، ع. (۱۳۹۳). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار پی.ال.اس. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

رضوی، س.م، برومند، م.ر، عظیمی دلارستاقی، ع. (1399). بررسی وضعیت امید به اشتغال دانشجویان و دانش آموختگان رشته تحصیلی تربیت بدنی و علوم ورزشی (مقاله علمی وزارت علوم). مطالعات مدیریت ورزشی، شماره 61، 171-190.

رنجبرنوشری، ف و برادران، م. (1396). تحریف‌های شناختی، همجوشی شناختی و مشکلات روانشناختی در دانشجویان.‎

روان، ا، سماوی، س.ع، جاودان، م، و حاجی علیزاده، ک. (1400). پیش بینی عملکرد تحصیلی بر اساس هویت تحصیلی, حمایت معلم, سازگاری تحصیلی و عضویت روان شناختی در مدرسه بر دانش آموزان. تازه‌های علوم شناختی, 23(3)، 79-91.

شیخ الاسلامی، ع، کریمیان‌پور، غ، ویسی، ر. (1395). پیش بینی فرسودگی تحصیلی بر اساس کیفیت زندگی دانشگاهی و امید به اشتغال در دانشجویان. روان شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی)، 12(39)، 25-43.

صبحی، ا؛ ملکی و.، محمدباقر؛ سلمانی، ب؛ حیدری ابهری، پ، حمنی، م، (1402)، پیش بینی هویت تحصیلی بر اساس هم جوشی شناختی، تحمل ناکامی و استرس ادراک شده، سومین همایش بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی مطالعات اجتماعی و فرهنگی، همدان.

 

فصلنامه روان پژوهی و مطالعات علوم رفتاری تابستان 1404 3(2):93 -106 ----------------------------------------- سلامت                    105  

طیباتی، ح، اشرفی گنجویی، ف، زارعی، علی، و نیک آیین، زینت. (1400). بررسی وضعیت انگیزش تحصیلی و امید به اشتغال دانشجویان باتوجه به جنسیت و افسردگی. مطالعات ناتوانی, 11(1 (پیاپی 19))، 31-45.

عباس‌پور، ع. و بدری. م. (1394). رابطه بین توانمندسازی روان‌شناختی و عوامل موثر بر بهره‌وری منابع انسانی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول, 24(79), 73-100.‎

عبدی س.، شریفیانا، س، و اکبرزاده، م. (1398). امید به انتخاب شغل: بررسی نقش اهمال کاری تحصیلی و انگیزش تحصیلی. مشاوره شغلی و سازمانی, 11(40), 115-136.‎

فلاحی، و. و احمدی، ش (1397). بررسی نقش هم جوشی شناختی و هوش اجتماعی در پیش بینی سلامت عمومی پرستاران شاغل در بیمارستان‌های شهرستان پارس آباد در سال 1396: یک گزارش کوتاه. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان, 17(11)، 1067-1076.

قریشی‌راد، ف. (1387). بررسی میزان امیدواری به اشتغال در آینده دانشجویان رشته‌های علوم انسانی. مجله پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، 29(1)، 47-66.

گل‌افلاک، ز، دشت بزرگی، ز. (1400). ارائه مدل فرسودگی تحصیلی براساس کیفیت زندگی دانشگاهی, تاب آوری تحصیلی و امید به اشتغال در دانشجویان مضطرب. مطالعات ناتوانی، 11(1 (پیاپی 19))، 32-52.

مرکز آمار ایران. (۱۴۰۳). چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار. بازیابی شده از https://amar.org.ir/work#app3050) 17/11/1403

هومن، ح. (۱۴۰۲). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل (چاپ ۹). تهران: انتشارات سازمان سمت. شابک: 978-964-459-962-0.

AL.Hammouri, M. M., Rababah, J., & Dormans, J. (2024). The impact of cognitive fusion on stress among nurses: Exploring gender as a moderator controlling for depressive symptoms. International Nursing Review.

Anderson, J. R., Guan, Y., & Koc, Y. (2016). The academic adjustment scale: Measuring the adjustment of permanent resident or sojourner students. International Journal of Intercultural Relations, 54, 68-76.

Asghari, F., Sadeghi, A., Aslani, K., Saadat, S., & Khodayari, H. (2013). The survey of relationship between perceived stress coping strategies and suicide ideation among students at University of Guilan, Iran. International Journal of Education and Research, 1(11), 111-118.

Bardeen, J. R., & Fergus, T. A. (2016). The interactive effect of cognitive fusion and experiential avoidance on anxiety, depression, stress and posttraumatic stress symptoms. Journal of contextual behavioral science, 5(1), 1-6.

Bodenlos, J. S., Hawes, E. S., Burstein, S. M., & Arroyo, K. M. (2020). Association of cognitive fusion with domains of health. Journal of Contextual Behavioral Science, 18, 9-15.)

Bolderston, H. (2013). Acceptance and commitment therapy: Cognitive fusion and personality functioning (Doctoral dissertation, University of Southampton).

Chan, S. F., & La Greca, A. M. (2020). Perceived stress scale (PSS). In Encyclopedia of behavioral medicine (pp. 1646-1648). Cham: Springer International Publishing.

پیش‌بینی امید به اشتغال بر اساس سازگاری تحصیلی و همجوشی شناختی با میانجی‌گری استرس ادراک شده ------------------ سلامت             106  

Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 385-396.

Donado, M. L., Mercado-Peñaloza, M., & Dominguez-Lara, S. (2021). College adaptation among Colombian freshmen students: internal structure of the Student Adaptation to College Questionnaire (SACQ). Journal of New Approaches in Educational Research, 10(2), 251-263.

Gillanders, D. T., Bolderston, H., Bond, F. W., Dempster, M., Flaxman, P. E., Campbell, L., & Remington, B. (2014). The development and initial validation of the cognitive fusion questionnaire. Behavior therapy, 45(1), 83-101.

Hair, J. F., Sarstedt, M., Pieper, T. M., & Ringle, C. M. (2012). The use of partial least squares structural equation modeling in strategic management research: a review of past practices and recommendations for future applications. Long range planning, 45(5-6), 320-340.

Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2011). Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change. Guilford Press.

Henseler, J., Ringle, C., & Sinkovics, R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. In New challenges to international marketing (pp. 277-320).

Kim, Y. K., Jun, J. Y., Song, I. H., & Hong, P. Y. P. (2021). Factors associated with employment hope among North Korean defectors in South Korea. International Migration, 59(5), 180-196.

Madson, R. C., Perrone, P. B., Goldstein, S. E., & Lee, C. Y. S. (2022). Self-Efficacy, Perceived Stress, and Individual Adjustment among College-Attending Emerging Adults. Youth 2022, 2, 668–680.

Mousa, A., Menssey, R., & Kamel, N. (2022). Relationship between perceived stress, emotional intelligence and hope among intern nursing students. IOSR Journal of Nursing and Health Science, 6(3), 75-83.

Noor, J., & Sidiana, D. (2023). How Human Capital, Hope, and Work Engagement Drive Task Performance. International Journal of Economics and Business Issues, 2(1), 32-38.

Nozohour, S., Atadokht, A., & Hajlou, N. (2018). The Role of Personality Types, Cognitive Fusion and Mindfulnes in Predicting of Hope and Clinical Disorders in Single Adults (Doctoral dissertation, University of Mohaghegh Ardabili).

Pettus, K. R. (2006). The relationship of parental monitoring to community college student adjustment and achievement: Differences by gender, ethnicity, parental education level, and student residence. University of South Carolina.

Putwain, D. W., Wood, P., & Pekrun, R. (2022). Achievement emotions and academic achievement: Reciprocal relations and the moderating influence of academic buoyancy. Journal of Educational Psychology, 114(1), 108.

Snyder, C. R. (2002). Hope theory: Rainbows in the mind. Psychological Inquiry, 13(4), 249-275.

Soleimani, B., Dastbaz, A., & Azizi, A. (2023). The Relationship of Personality Traits and Cognitive Distortions with Job Burnout: Mediating Role of Emotional Regulation Difficulties and Cognitive Fusion. Industrial and Organizational Psychology Studies, 10(1), 91-118.

Spada, M. M., Nikčević, A. V., Moneta, G. B., & Wells, A. (2008). Metacognition, perceived stress, and negative emotion. Personality and Individual Differences, 44(5), 1172-1181.

 

---

[1]  Snyder

[2]  Noor, J., & Sidiana, D.

[3]  Juntunen, C. L., & Wettersten, K. B.

[4]  Kim, Y. K.

[5]  Donado, M. L.

[6]  Pettus

[7]  Putwain

[8]  Hayes

[9]  Bolderston

[10]  Soleimani, B., Dastbaz, A., & Azizi, A.

[11]  Nozohour, S., Atadokht, A., & Hajlou, N.

[12]  Bodenlos, J. S.

[13]  Spada

[14]  Chan

[15]  Madson, R. C.

[16]  Bardeen, J.

[17]  AL‐Hammouri, M. M.

[18]  Cognitive Fusion Questionnaire

[19]  Gillanders

[20]  Academic Adjustment Questionnaire

[21]  Anderson

[22]  Anderson

[23]  Employment Expectancy Questionnaire

[24]  Perceived Stress Scale

[25]  Cohen

[26]  Asghari

[27]  SmartPLS

[28]  Convergent validity

[29]  Discriminant validity

[30]  Convergent validity

[31]  Hair

[32]  Fornell & Larcker

[33]  Henseler

[34]  Mousa

---