تبیین جایگاه عدالت در تمدن نوین اسلامی (با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی)
الموضوعات :
سید محمدرضا موسوی
1
,
فرزانه دشتی
2
1 - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
2 - استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده اصول دین، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: عدالت, تمدن نوین اسلامی, انقلاب اسلامی, بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی, مقام معظم رهبری.,
ملخص المقالة :
عدالت نقش اساسی، انگیزهبخش و غایتآفرینی در خلق تمدنهای بشری برعهده دارد. همواره آموزههای اسلامی در پی تحقق این هدف والا بودهاند. تحقق و حضور عدالت در جامعه زمینهساز شکوفایی یک تمدن بزرگ خواهد شد. به دیگر سخن لازمه داشتن یک جامعه مطلوب و رسیدن به سعادتمندی، اجرای عدالت در تمامی ابعاد و زمینهها است. به همین منظور است که قرآن هدف از رسالت پیامبران الهی را برپایی قسط و عدل بیان میدارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و اطلاعات مورد نظر تحقیق با ابزار کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شده است. با توجه به اهمیت موضوع و جایگاه سخنان رهبری انقلاب پیرامون عدالت، در این مقاله تلاش شده است بایستههای عدالتخواهی با توجه به رهنمودها و بیانات ایشان ستخراج گردد. از این رو در این مقاله، پس از بررسی مفاهیم عدالت، تمدن، تمدن نوین اسلامی و تمدنسازی؛ به جایگاه و نقش عدالت در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی با تاکید بر بیانات مقام معظم رهبری به منظور تأکید بیشتر بر اهمیت و نقش محوری آن در تمدن نوین اسلامی خواهیم پرداخت.
اسماعیل پور، اکرم؛ رباطی، فاطمه السادات؛ سلیمی نوه، اصغر(1399). بررسی عدالت اجتماعی از منظر مقام معظم رهبری در راستای بیانیه گام دوم انقلاب، کنفرانس ملی مؤلفه‌های تمدنساز در بیانیه گام دوم انقلاب، مشهد، ایران.
اشرف، سیدحمید(1399). تمدن نوین و مقیاس انقلاب اسلامی در بیانیه گام دوم، کنفرانس ملی مؤلفه‌های تمدنساز در بیانیه گام دوم انقلاب، مشهد، ایران.
افلاطون(1380)، دورة آثار افلاطون، ترجمه محمد حسن لطفی، جلد 2، تهران: انتشارات خوارزمی.
اکبری، مرتضی؛ رضایی، فریدون(1393). واکاوی شاخصه های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله)، الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی، 3(5)، 108- 85.
امینی، زهرا(1397). بررسی و تبیین عدالت در بیانیه گام دوم انقلاب مقام معظم رهبری، جشنواره تالیفات علمی برتر علوم انسانی اسلامی؛ جایزه ویژه علامه جعفری، دانشگاه آزاد اسلامی و حوزه علمیه الزهرا(س)، خلخال، ایران.
برزویی، محمدرضا؛ جهانگیری فیض آبادی، احمد(1397). ظرفیت شناسی رویکرد راهبردی و آینده-نگارانه به آموزه مهدویت در بستر تمدن نوین اسلامی، اندیشه مدیریت راهبردی، 12(1)، 122- 81.
بیانات مقام معظم رهبری در اجتماع زائران مشهد مقدس، 01/01/1388.
بیانات مقام معظم رهبری، 03/06/1395.
بیانات مقام معظم رهبری، 04/06/1392 از سایت: http://khamenei.ir.
بیانات مقام معظم رهبری، 05/12/1392.
بیانات مقام معظم رهبری، 07/01/1360.
بیانات مقام معظم رهبری، 10/05/1398.
بیانات مقام معظم رهبری، 14/10/1390.
بیانات مقام معظم رهبری، در دیدار با اعضای هیات دولت، 17/7/1384.
بیانات مقام معظم رهبری، در دیدار با اعضای هیات دولت، 8/6/1374.
پورهاشمی، فخرالسادات(1389). رهبری و گفتمان عدالت، پگاه حوزه، 281، قابل دسترسی در: https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3814/7563/94390/%D8%B1%D9
پورهاشمی، فخرالسادات(1390). مبانی نظری عدالت در اندیشه مقام معظم رهبری، معرفت، 20(168)، 94-77.
پهلوان، چنگیز(1388). فرهنگ و تمدن، تهران: نشر نی.
پیروزمند، علیرضا؛ خورشیدی، محمد(1398). مؤلفه های ساختاری تمدنسازی اسلامی (با رویکرد آینده پژوهی)، مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، 2(1)، 352- 329.
توینبی، آرنولد(1376). بررسی تاریخ تمدن، ترجمه محمدحسین آریا، چاپ اول، تهران: نشر امیرکبیر.
جعفری، علامه محمدتقی(1373). فرهنگ پیرو، فرهنگ پیشرو، جلد 6، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
جمشیدی¬راد، محمدصادق؛ ادیب بهروز، محسن(1398). الزامات و بایسته های تحقق تمدن نوین اسلامی بر مبنای سیره ی سیاسی پیامبر(ص)، سیاست متعالیه، 7(24)، 118- 101.
حقپناه، رضا(1380). عدالت اجتماعی در تهران، اندیشه حوزه، شماره 30.
حکم آبادی، سید حامد؛ فربد، دانیال(١٣٩٩). بررسی الزامات تحقق عدالت در دولت اسلامی از منظر رهبران جمهوری اسلامی ایران، دومین همایش ملی حکمرانی اسلامی، تهران، ایران.
خادم علیزاده، امیر(1389). واکاوی جایگاه و مؤلفه های اقتصاد بخش عمومی در رشد و تعالی تمدن نوین اسلامی، اقتصاد و بانکداری اسلامی، 7(26)، 34- 7.
خواجه سروی، غلامرضا؛ فتحی، محمدجواد؛ اسفندیار، محمد(1393). مؤلفه های اصلی تمدن سازی انقلاب اسلامی (با تأکید بر نقش عقلانیت، معنویت و علم¬گرایی)، پژوهش های انقلاب اسلامی، 3(11)، 34-1.
خورشیدی اصل، امیرحسین(1399). جایگاه و نقش عدالت در تحقق تمدن اسلامی با تاکید بر بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی، کنفرانس ملی مولفه های تمدنساز در بیانیه گام دوم انقلاب، دانشگاه جامعه المصطفی، مشهد، ایران.
دانشپور و عزیزی(1398). احیای جنبش عدالت خواهی در مسیر تمدن نوین اسلامی با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب، همایش ملی جستارهای پژوهشی با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب، گرگان، ایران.
دانشگر، احمد(1381). فرهنگ فارسی نوین، تهران: انتشارات حافظ نوین.
دورانت، ویل و آریل(1384). درآمدی بر تاریخ تمدن، ترجمه احمد بطحایی، خشایار دیهیمی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
دهخدا، علی اکبر(1373). لغت نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رستمی، رضا؛ نصراللهی، محمدصادق(1399). بایسته های عدالت خواهی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب، مطالعات راهبردی بسیج، 23(89)، 23-1.
ساروخانی، باقر(1370). درآمدی بر دایره المعارف علوم اجتماعی، تهران: کیهان.
سپهری، محمد(1385). تمدن اسلامی در عصر امویان، تهران: نورالثقلین.
شجاعی، هادی(1395). ظرفیت های فرهنگ سیاسی تشیع در آفرینش تمدن نوین اسلامی، تاریخ اسلام در آینه ی پژوهش، 10(40)، 100-71.
شمشیری، علیرضا؛ شمشیری، ابراهیم(1399). نقش عدالت در تمدن نوین اسلامی، کنفرانس ملی مؤلفه‌های تمدنساز در بیانیه گام دوم انقلاب، مشهد، ایران.
ضابطپور کاری، غلامرضا(1396). نقش حوزه انقلابی در تمدن نوین اسلامی با تاکید بر اندیشه حضرت آیتالله خامنهای(زید عزه)، سپهر سیاست، 4(14)، 205- 185.
عیسی‌زاده، خالد؛ عیسی‌زاده، بشارت(1396). جایگاه عدالت در حکومت اسلامی، حبل المتین، 6(21)، 136-120.
غلامی، رضا(1396). فلسفه تمدن نوین اسلامی، تهران: سوره مهر.
فرزانه، محمدباقر؛ خیاط، علی؛ صفرپور، هادی(1397). تبیین عوامل ایجاد تمدن نوین اسلامی، پژوهش های اجتماعی اسلامی، 24(3)، 206- 177.
کارگر، محمود(1395). جایگاه عدالت در تمدنسازی از منظر فارابی، امام(ره) و مقام معظم رهبری، فرهنگ پژوهش، 7(27)، 173- 149.
کرمی فریدنی، علی(1393). ظهور و سقوط تمدنها از دیدگاه قرآن، چاپ ششم، قم: نشر ولی عصر.
مرکز مطالعات راهبردی ناجا(1395). نظم و امنیت در رویکرد تمدنی با تأکید بر تمدن نوین اسلامی، تهران: مرکز مطالعات راهبردی ناجا.
مطهری، مرتضی(1353). نظام حقوقی زن در اسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نامداری، علی(1400). تبیین بعد اقتصادی عدالت اجتماعی بیانیه گام دوم با آموزه های نهج البلاغه، پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، 3(21)، 49-32.
واعظی، احمد(1390). بررسی عدالت در اندیشه آیت الله خامنه ای، قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir/others-note?id=12797
یوسفی خرایم، محمد(1397). پیشران های تحقق عدالت اجتماعی به عنوان یکی از محورهای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی ایران، مدیریت راهبردی و آینده‌پژوهی، 1(2)، 293-313.
