مطالعه تجربی امواج ایجاد شده توسط توده‌های لغزشی در مخازن آبی مستطیلی

الموضوعات :

رامین اوتاد ¹ , شمسا بصیرت ² , احسان دلاوری ³ , محمد حسینی ⁴ , محمد حججی نجف آبادی ⁵

1 - دانشجوی دکتری، گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
4 - استادیار، گروه مهندسی عمران، مرکز میمند، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران
5 - استادیار، گروه مهندسی عمران، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الجمعة , صفر, 1445 تاريخ التأكيد : 03 السبت , جمادى الثانية, 1445 تاريخ الإصدار : 10 الأحد , ربيع الثاني, 1446

الکلمات المفتاحية: مطالعه آزمایشگاهی, زمین لغزش, مدل سقوط استوانه‌ای, موج نامتناوب ,

ملخص المقالة :

مقدمه: بررسی شرایط و ابعاد موج حاصل شده در اثر ریزش توده‌ خاک و سنگ امواج بزرگی با دامنه‌های زیاد در سطح آب مخازن و سدها ایجاد می‌کند، حائز اهمیت است؛ بنابراین در تحقیق حاضر  با هدف بررسی تجربی موج حاصل از ریزش توده صلب داخل مخزن مستطیلی پرداخته شد.

 

روش­: یک نمونه استوانه‌ای با سه مدل سقوط در آب از روی سطح شیب‌دار با زاویه 7/27 درجه به همراه سه عمق 35، 45 و 55 سانتی‌متری مخزن برای بررسی موج در نظر گرفته شد. سطح شیب‌دار در گوشه مخزن در نظر گرفته شد تا نسبت به مطالعات آزمایشگاهی قبلی متفاوت باشد. برای اعمال اثر تغییر اندازه توده بر مشخصات موج ترکیب و تعداد توده‌های استوانه‌ای متفاوت مورد بررسی قرار گرفت.

 

یافته­ ها: باتوجه‌به اینکه موج حاصل از ریزش توده در مخزن تحت تأثیر حضور دیواره‌ها و موج بازگشتی دچار تغییر می‌شود، نتایج نشان داد که قرارگیری شیب لغزش در گوشه مخزن سبب ایجاد موج نامتناوب می‌گردد و افزایش چگالی توده لغزشی سبب افزایش طول، دامنه و انرژی موج می‌شود. از طرفی در یک چگالی ثابت توده، مدلی که در آن توده‌های لغزشی استوانه‌ای به‌صورت موازی و بدون فاصله در کنار هم لغزش پیدا می‌کنند (مدل 3)، به دلیل سطح تماس بیشتر توده لغزشی با سطح آب، دارای ارتفاع و دامنه موج بیشینه است. علاوه بر این نتایج نشان داد که افزایش عمق مخزن از 35 به 55 سانتی‌متر، باعث افزایش مشخصات موج شامل دامنه، طول و انرژی موج می‌گردد اما تأثیر قابل ملاحظه‌ای در مقدار حداکثر نوسان سطح آزاد آب ندارد. نتایج نشان داد که بیشترین انرژی موج در مدل 3  )258/13 کیلوژول( در عمق مخزن 55 سانتی‌متر اتفاق افتاد.

نتیجه­ گیری: موج‌های ضربه‌ای که توسط لغزش زمین در مخزن سدها اتفاق می‌افتد می‌تواند بدنه‌های آسیب‌دیده سدها را با تهدید جدی مواجه کند. مدل تحقیق حاضر ممکن است برای پیش‌بینی پیامدهای این نوع امواج و کاهش خطرات ناشی از آن در سراسر جهان مؤثر باشد.

المصادر:

1. Akgün, A., 2011. Assessment of possible damaged areas due to landslide-induced waves at a constructed reservoir using empirical approaches: Kurtun (North Turkey) Dam reservoir area. Natural Hazards and Earth System Sciences, 11(5), pp.1341-1350.
2. Ataie‐Ashtiani, B. and Najafi Jilani, A., 2007. A higher‐order Boussinesq‐type model with moving bottom boundary: applications to submarine landslide tsunami waves. International journal for numerical methods in fluids, 53(6), pp.1019-1048.
3. Ataie-Ashtiani, B. and Yavari-Ramshe, S., 2011. Numerical simulation of wave generated by landslide incidents in dam reservoirs. Landslides, 8, pp.417-432.
4. Ai, H.Z., Yao, L.K. and Zhou, Y.L., 2017. Laboratory investigations of earthquake-and landslide-induced composite surges. Journal of Mountain Science, 14(8), pp.1537-1549.
5. Aksen, M.M., 2022. Parametric Analysis of Two-Layer Shallow Flow Modelling for Landslide and Water Waves in Dam Reservoirs (Master's thesis, Middle East Technical University).
6. Dean, R. G., & Dalrymple, R. A. 1991. Water wave mechanics for engineers and scientists (Vol. 2). world scientific publishing company.
7. De Carvalho, R.F. and Antunes do Carmo, J.S., 2007. Landslides into reservoirs and their impacts on banks. Environmental Fluid Mechanics, 7, pp.481-493.
8. Demirel, E. and Aydin, I., 2016. Numerical simulation and formulation of wave run-up on dam face due to ground oscillations using major earthquake acceleration records. Journal of Engineering Mechanics, 142(6), p.06016001.
9. Ersoy, H., Karahan, M., Gelişli, K., Akgün, A., Anılan, T., Sünnetci, M.O. and Yahşi, B.K., 2019. Modelling of the landslide-induced impulse waves in the Artvin Dam reservoir by empirical approach and 3D numerical simulation. Engineering Geology, 249, pp.112-128.
10. Fritz, H.M., Hager, W.H. and Minor, H.E., 2003. Landslide generated impulse waves. Experiments in Fluids, 35, pp.505-519.
11. Fritz, H.M., Hager, W.H. and Minor, H.E., 2004. Near field characteristics of landslide generated impulse waves. Journal of waterway, port, coastal, and ocean engineering, 130(6), pp.287-302.
12. Fawu WF, Peng X, Zhang Y, Huo Z, Takeuchi A, Araiba K, Wang G (2006) Landslides and slope deformation caused by water impoundment in the Three Gorges Reservoir, China. The 10th IAEG International Congress, Nottingham, 137:1–13 (in United Kingdom).
13. Fritz, H.M., Mohammed, F. and Yoo, J., 2009. Lituya Bay landslide impact generated mega-tsunami 50 th Anniversary. Tsunami Science Four Years after the 2004 Indian Ocean Tsunami: Part II: Observation and Data Analysis, pp.153-175.
14. Heinrich, P., 1992. Nonlinear water waves generated by submarine and aerial landslides. Journal of Waterway, Port, Coastal, and Ocean Engineering, 118(3), pp.249-266.
15. Hermanns, R. L., L’Heureux, J. S., & Blikra, L. H. 2013. Landslide triggered tsunami, displacement wave. Encyclopedia of natural hazards, 611-615.
16. Huang, B., Wang, S. C., & Zhao, Y. B. 2017. Impulse waves in reservoirs generated by landslides into shallow water. Coastal Engineering, 123, 52-61.
17. Heller, V., Hager, W. H., & Minor, H. E. (2009). Landslide generated impulse waves in reservoirs: Basics and computation. VAW-Mitteilungen, 211.
18. Huang, T., Zhang, H., & Shi, Y. 2022. Numerical simulation of landslide-generated tsunamis in lakes: A case study of the Xiluodu Reservoir. Science China Earth Sciences, 1-15.
19. Kamphuis JW, Bowering RJ.1970 Impulse waves generated by landslides, 12th International Conference on Coastal Engineering, Washington, D.C. (in United States).
20. Kaczmarek, H., Tyszkowski, S., & Banach, M. 2015. Landslide development at the shores of a dam reservoir (Włocławek, Poland), based on 40 years of research. Environmental Earth Sciences, 74, 4247-4259.
21. Kafle, J., Dangol, B. R., Tiwari, C. N., & Kattel, P. 2023. Dynamics of landslide-generated tsunamis and their dependence on the particle concentration of initial release mass. European Journal of Mechanics-B/Fluids, 97, 146-161.
22. Karahan, M., Ersoy, H., & Akgun, A. 2020. A 3D numerical simulation-based methodology for assessment of landslide-generated impulse waves: a case study of the Tersun Dam reservoir (NE Turkey). Landslides, 17, 2777-2794.
23. Lotfi, E., Safarzadeh, A. and Habibzadeh, H. 2013. Using Moving Object for investigation of various parameter in landslide impact waves. 1th national conference of geotechnics. [In Persian].
24. Mokhtarzadeh, G., Basirat, S., Bazargan, J., & Delavari, E. (2022). ‪ Impulse wave generation: a comparison of landslides of block and granular masses by coupled Lagrangian tracking using VOF over a set mesh. Water Supply, 22(1), 510-526.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬
25. Panizzo, A., De Girolamo, P., Di Risio, M., Maistri, A., & Petaccia, A. (2005). Great landslide events in Italian artificial reservoirs. Natural Hazards and Earth System Sciences, 5(5), 733-740.
26. Rose, N. D., & Hungr, O. (2007). Forecasting potential rock slope failure in open pit mines using the inverse-velocity method. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 44(2), 308-320.
27. Zweifel, A. (2004). Impulswellen: Effekte der Rutschdichte und der Wassertiefe (Doctoral dissertation, ETH Zurich).
28. Zhang, T., Yan, E., Cheng, J., & Zheng, Y. (2010). Mechanism of reservoir water in the deformation of Hefeng landslide. Journal of Earth Science, 21(6), 870-875.