بررسی احساس تعلق و معنا نسبت به خانه از دیدگاه هایدگر و بوردیو (در پی جابه‌جایی و کوچ‌های درون‌شهری در بعد مسافت کوتاه)

الموضوعات : Urban Sociological Studies

طاهره اکبری ¹ , طلیعه خادمیان ² , پروین سوادیان ³

1 - دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).
3 - استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 19 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1446 تاريخ التأكيد : 06 الأربعاء , شعبان, 1446 تاريخ الإصدار : 21 الثلاثاء , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: احساس در خانه نبودن, هایدیگر, پیر بوردیو, کوچ, جابجایی درون شهری ,

ملخص المقالة :

جابجایی مکانی فرآیندی جدایی ناپذیر از بدوخلقت انسان است. اما در بافت شهری جوامع درحال توسعه، جابجایی به شکل کوچ­های اجباری و ورود به محله­های نوظهور، رخدادی قابل تامل در بستر فرهنگی است.تاثیرات دگرگونی­های ناشی از توسعه به شکل مهاجرت­های درون شهری در بعد مسافت کم، با تکیه بر دیدگاه هایدیگر و بورودیو درقالب تئوری های احساسی و عاطفی جامعه شناسی در چارچوب مفاهیم «احساس جدا­افتادگی» و«احساس درخانه بودن یا نبودن»، برای رمزگشایی ذهنیت و تجربه زیسته کوچنده­ها درمسیرحرکت آنها مورد توجه است. پیتربرگر و توماس لاکمن از احساس جداافتادگی به عنوان مکانیسم­های یاد می­کنند که منجر به «بحران معنا» شده­اند. سوال قابل طرح این است  آیا شهروند دارای تجربه مهاجرت درشهرموطن (با بعد مسافت کم)، با احساس جداافتادگی، عدم تعلق، «احساس در خانه نبودن» مواجه است؟ فرض ما  این است که کنشکرشهری در پی­جابجایی درون شهری» و ره­آورد تغییرات ناشی از توسعه شهری، غم غربت و گذشته نگری را در موطن خود  تجربه می­کند. جامعه تحقیق، در اینجا شهروند دارای تجربه کوچ و جابجایی از محله­های سنتی از غرب، جنوب غربی و هسته مرکزی تهران  که وارد محله­های ترکیبی و نوظهوری همچون باغ فیض(منطقه 5 شهرداری تهران)،می­باشد به سخنی محله­هایی که از قالب روستا شهر، بدرآمده و  تن به ساختار و بافت امروزی داده­اند. از این رو برای برای فهم ذهنیت و تجربه زیسته کوچنده­ها ،با تکیه بر دیدگاه فلسفی هایدیگر و نظریات بورودیو به دلیل تغییر در سبک زندگی در چارچوب مفاهیم «احساس جدا­افتادگی» و«احساس درخانه­ بودن یا نبودن» جامعه شناسی احساس رمزگشایی نماییم

المصادر:

1- جانسون،مارک.(1399)،ذهن جسمانی،معنا و خرد(چگونه بدن های ما به فهم منجر می شود).جهانشاه میرزا بیگی (مترجم).تهران :انتشارات آگاه،چاپ اول
2- جمالدین ،غلامرضا(1400).جامعه شناسی معماری:معماری در محکمه جامعه شناسی.تهران:روزنه کار،چاپ اول،۱۴۰۰
3- حبیب،فرح (۱۳۹۶). معیارهای اصلی شکلگیری حس مکان در پهنههای توسعه جدید شهری مطالعه موردی: منطقه 22 و 4 شهرداری تهران .فصلنامه علمی -پژوهشی شماره ۱۷ ،زمستان ۹۶
4- شار،آدام(1397).هایدیگر برای معماران. مترجم: مرتضی نیک فطرت. تهران: کتاب فکرنو،1397(چاپ اول).
5- فکوهی،ناصر.(1396). انسان شناسی شهری.تهران:نشرنی،چاپ یازهم،1396
6- توفیقی محمدی،مهدیه؛ هدی مشایخی؛ مریم باقری (1392). بررسی نظریه اصالت بخشی با تاکید بر انسجام اجتماعی نمونه موردی: محله باغ فبض ،منطقه 5 تهران ، آرشیو "اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان".1392
7- قانعی راد،محمد امین.(1387).ناامنی هستی شناختی زندگی شهری در آثار روشن فکران ادبی (شهر تهران در دهه های چهل و پنجاه شمسی)
8- گروه نویسندکان،زیر نظر ناصرفکوهی .(1395).انسان شناسی فرهنگی(شهرتهران).معاونت اموراجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران(اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی)،چاپ اول،1395
9- نصیری¬ها،فاطمه (1400) . مروری بر هویت و تاریخچه شکل گیری یک محله قدیمی .روزنامه آنلاین همشهری، 27 اردیبهشت 1400،کد خبر 130755
10- همشهری آنلاین (آرشیو). 2 مهر 1398
1- Altman, Megan. (2016).Heidegger on the Struggle for Belongingness and Being at Home.Frontiers of Philosophy in China (Abstract).Vol. 11, No. 3 (September 2016), pp. 444-462 (19 pages).
2- Boccagni, Paolo.(2020). For a comparative sociology of home: Relationships, cultures, structures. Sage Journals.volume68,Issue 5
3- Danahay, Deborah-Reed. (2020). Bourdieu & Social Space (Mobilities, Trajectories, Emplacement). Volume 6. New York, Berghahn
4- Elbizari, Nader. (2020).Being at Home among Things: Heidegger’s Reflections on Dwelling. https://researchgate.net/publication/275481650
5- Fiori, Ginevra. (2023).The controversial Martin Heidegger and his impact on Architecture today:Phenomenology has many facets…just like design.https://medium.com/
6- Graaf, Peter van der.2015.Feeling at Home and Habitus: How space Matters for Emotion. publication at: https://www.researchgate.net/publication/289526494
7- Hagbert, Pernilla.(2011). Home is where….. Master thesis at Chalmers ,University of Architecture.2011
8- Jacobson ,k. (2012).Philosophical perspective on Home.Londen :Elsevier
9- Migration and Its Impact on Cities, In collaboration with PwC.World Economic Forum. (October 2017).
10- Murphy,l. Levy, D.(2012). Emotions at Home Smith, Susan J, Editor in Chief . International Encyclopedia of Housing and Home . Elsevier Ltd.2012)P:73-79)
11- Neubauer Brian E.(2019). Catherine T. Witkop Lara Varpio.How phenomenology can help us learn from the experiences of others.
12- Nieto, Alejandro Miranda; Aurora Massa, Sara Bonfanti. (2021). Ethnographies of Home and Mobility: Shifting Roofs. Publisher: Routledge. First publish.
13- Lu ,De(2012). Smith, Susan J,Editor in Chief . Cultural Analysis of Housing and Space. International Encyclopedia of Housing and Home (vol 2).)P:296-299).Elsevier,2012.
14- Ramsey, Grace(2023). Cultural Capital Theory of Pierre Bourdieu. Reviewed bySaul Mcleod, PhD. Updated on May 26, 2023. https://www.simplpsycology.org
15- Robbins, Derek .(2019).The Bourdieu paradigm. The origins and evolution of an intellectual social project. Manchester University Press. First published 2019
16- Tonon,Graciela (editor).(2015).Qualitative Studies in Quality of life
17- Methodilogy and practice.Springer, Heidelberg, New York Dordrecht London. International Publishing Switzerland 2015. Volum 55
18- Scot, Jacqueline .Proffesor.(2014) .Home from home: minor moves make major differences. University of Cambridge. https://www.cam.ac.uk/research
19- Wacquant,Loic(2023).Bourdieu in the City(Challenging Urban Theory). UK.cambridge.polity press. First published.2023