تحلیلی بر ایده‌های اتخاذ شده در طراحی مساجد معاصر جهان
الموضوعات :
1 - دکترای معماری اسلامی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
الکلمات المفتاحية: طراحی معماری, مساجد معاصر جهان, ایده طراحی, کانسپت ,
ملخص المقالة :
در دوران معاصر، مساجد متعددی در کشورهای مختلف ساخته شده‌اند که برخی در تداوم مساجد گذشته، برخی دارای مشابهت‌هایی با آن‌ها و برخی کاملا متفاوت بوده‌‌‌است. یکی از موضوعاتی که در طراحی مساجد قابل بررسی است، ایدۀ اولیه اخذ شده در طراحی آن‌هاست که در این پژوهش با بررسی مدارک تعدادی از مساجد معاصر جهان، به آن پرداخته می‌شود. هدف این پژوهش شناخت ایده‌های اخذ شده در طراحی مساجد معاصر و نحوه ظهور این ایده‌ها در معماری است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. ایده‌های مساجد معاصر قابل دسته‌بندی در ده دسته هستند: ارتباط با بستر طرح، معماری بومی و محلی، طبیعت، مفاهیم پایداری، اسلام و تمدن اسلامی، الگوها و عناصر مساجد سنتی، ترکیب معماری سنتی و مدرن، مفاهیم معماری مدرن، موضوعات کارکردی مسجد و استعاره‌ها و مفاهیم نمادین. تحقق ایده‌ها در درجه اول در عناصر مسجد و در مراتب بعدی در فرم و پلان آن قابل پی‌گیری است.
ارفعی، شهاب‌الدین. (1386). مسجد جامع سلطان قابوس، مسقط، عمان. آبادی، 54، 36-42.
حسینمردی، حمید؛ و مروجی، نرگس. (1386). نگاهی به مساجد معاصر جهان. آبادی، 54، 42-60.
حمزه‌نژاد، مهدی؛ و امیرآبادی فراهانی، مهدیه. (1399). تحلیلی بر اصالت مساجد معاصر ملی در جهان اسلام. فصلنامه نقش جهان، 10(4)، 305-316.
حمزه‌نژاد، مهدی؛ و عربی، مائده. (1393). بررسی اصالت اسلامی ایرانی در مساجد نوگرای معاصر مطالعه موردی: طرح مسجد چهارراه ولی عصر(عج) تهران. شهر ایرانی اسلامی، 15، 47-61.
شریعت‌راد، فرهاد؛ و پورابریشمی، پریسا. (1400). منابع ایده‌پردازی معماری و سهم هر یک در فرآیند طراحی دانشجویان و معماران؛ نمونه موردی: دانشجویان معماری دانشگاه شهید بهشتی، نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 26(1)، 69-77.
مجتهدزاده، روح‌الله؛ و نام‌آور، زهرا. (1390). مساجد معاصر و احیای هویت قدسی. صفه، 55، 21-32.
میرزاکوچک خوشنویس، محمدحسین؛ طاهباز، منصوره؛ و حاجی ابراهیم زرگر، اکبر. (1402). تبیین مفهوم سادگی اسلامی در معماری با بررسی نمونه‌هایی از معماری مساجد معاصر. صفه، 100، 25-41.
میرلوحی، پریما. (1399). مطالعه رویکرد معماران در طراحی مساجد معاصر. مجله هنر و تمدن شرق، 8(30)، 45-54.
ندیمی، حمید؛ و شریعت‌راد، فرهاد. (1391). منابع ایده‌پردازی معماری جستاری در فرایند ایده‌پردازی چند معمار از جامعه حرفه‌ای کشور. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 17(2)، 5-14.
ورمقانی، حسنا. (1400). رویکردی تحلیلی بر خصلت دعوتگری مساجد معاصر(بررسی موردی: مساجد تهران). فصلنامه پژوهش‌های اسلامی، 9(30)، 123-143.
AbulQaraya, B. (2015). The civic and cultural role of the Sheikh Zayed grand mosque. Social and behavioral science, 211, 488-497
Abuorf, H. & Wafi, S. (2022). Investigation the relation of culture to architecture: the case of Rasem Badran style of architecture. In Cities’ identity through architecture and art, 141-151.
Alajmi, M. N., Al-Haroun, Y., Alshaheen, R. & Al-Nafisi, M. (2023). Kuwait’s circular prototype mosque design: a history and comprehensive evaluation. Open house international, 49(3), 609-633.
Ali, H. (2021). Contemporary mosque architecture in Egypt and Iran (a comparative analysis). Master’s thesis, the American university in Cairo. AUC knowledge fountain.
Ali, L. A. & Mustafa, F. A. (2023). The state-of-the-art knowledge, technique and simulation programs for quantifying human visual comfort in mosque buildings: A systematic review. Ain Shams engineering journal, 14.
Alnaim, M. M. & Bay, M. A. (2023). Regionalism indicators and assessment approach of recent trends in Saudi Arabia’s architecture: The Salmaniah architectural style and the King Salman charter initiatives as the case study. Ain Shams engineering journal, 14.
Alnajjar, A. & Erdil Dincel, T. (2024). Changing forms and function: The transformation of mosque architecture from the early Islamic period to the present. Journal of spatial studies, 1(2), 94-106.
Alzahrani, A. (2022). Understanding the role of architectural identity in forming contemporary architecture in Saudi Arabia. Alexandria engineering journal, 61, 11715-11736.
Azmi, N. A. & Kandar, M. Z. (2019). Factors contributing in the design of environmentally sustainable mosques. Journal of building engineering.
Buhusain, M. & Allani, N. (2024). Unveiling the spiritual essence in contemporary Bahraini mosque through architectural phenomenology. ICCAUA, 65-73.
El-Husseiny, M. (2022). Analyzing contemporary mosque philosophy and design. New design idea, 27-42.
Gurjia, A. A. & Dhannoon, A. A. (2021). Repetitive elements and their objectives in ancient and contemporary mosques. Journal of Islamic architecture, 6(4), 264-276.
Hoteit, A. (2015). Contemporary architectural trends and their impact on the symbolic and spiritual function of the mosque. International Journal of current research, 7(3), 13547-13558.
Juwono, S., Rukayah, S., Lutfiana, N. & Ali, A. (2023). Regionalism in design development contemporary mosque architecture in Indonesia. Tajdid, 30(1), 114-134.
Kismiroglu, E. & Antiktar, S. (2023). Comparative analysis of the visual image of traditional mosques over modern mosques. Bartin university international journal of natural and applied science, 6(1), 83-98.
Lee, J. H. & Ostwald, M. J. (2022). The relationship between divergent thinking and ideation in the conceptual design process. Design studies, 79.
Moscatelli, M. (2023). Rethinking the heritage through a modern and contemporary reinterpretation of traditional Najd architecture, Cultural continuity in Riyadh. Building,13,1471.
O’Kane, B. (2019). Mosque: The 100 most iconic Islamic houses of worship. Assouline.
Serageldin, I. (1996). Architecture of the Contemporary Mosque. Wiley, 1st edition.
Suryandari, P., Jamhari & Shahid, A. (2023). Islamic and western hybrid symbols in contemporary mosque architecture in Indonesia’s reform era. Journal of Islamic architecture, 7(4), 690-698.
Taufan, A., Zakei, S. A., Tuck, N. W., Singh, M. K., & Rijal, H. B. (2023). Energy efficient retrofitting strategies in mosque buildings: A review. Renewable and sustainable energy review, 183, 1-18.
https://mosqpedia.org/en
https://archline.ir
