تطور تاریخی ترجمه‌های معاصر ترکی استانبولی قرآن با تأکید بر وجوه و نظائر واژگان «صلاة» و «دین»
الموضوعات : -
علی شریفی
1
,
موسی رحیمی
2
,
محمد شاهین
3
1 - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی تهران (نویسنده مسئول).
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات ترکی استانبولی دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
3 - دانشیار گروه تاریخ و هنرهای اسلامی، گرایش ادبیات اسلامی ترک، دانشکده الهیات، دانشگاه آک دنیز، آنتالیا، ترکیه.
الکلمات المفتاحية: قرآن, وجوه و نظائر, تطورتاریخی, ترکی استانبولی.,
ملخص المقالة :
وجوه و نظائر آن است که یک واژه در چند جای قرآن به یک لفظ و یک حرکت آمده باشد و در هر موضع معنایی غیر از موضع دیگر داشته باشد. لفظ هر کلمه که در موضعی آمده است نظیر همان لفظ در جای دیگر باشد و تفسیر هر کلمه به معنایی غیر از معنای دیگر باشد که این همان وجوه است. بنابراین، نظایر نامی برای واژگان است و وجوه نامی برای معانی است. در این پژوهش توصیفی با بررسی ترجمه‌های معاصر ترکی استانبولی قرآن با تأکید بر وجوه و نظائر واژه‌های صلاه و دین تلاش خواهیم کرد تا نحوه ترجمه این واژگان را در ترجمه‌های قرآن، شش مترجم ترک براساس ترتیب زمانی بیان کنیم و میزان صحت و دقت این ترجمه ها و عملکرد مترجمان ترک را در طول تاریخ معاصر مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. یافته‌ها حاکی از آن است که اکثر مترجمان ترک در طول تاریخ به نوعی از همدیگر تقلید نموده‌اند وکمتر شاهد نوآوری و اجتهاد در آنها هستیم.
اللهیاری تبریزی، مهدی، گذری بر تاریخ ترجمه و تفسیرهای ترکی قرآن مجید، ترجمان وحی، بهار و تابستان 1391، شماره 31، ص 27-58.
ایزوتسو، توشی هیکو، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار، 11368ش
پاکتچی، احمد، ترجمه شناسی قرآن کریم، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)،1392
رضوی، سید حسین، بینات، ،شماره 132، ص133-
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، دارالکتاب العربی، 1421ق
گروه ترکی استانبولی، مرکز ترجمان وحی، ص 43، ش، 4 ، سال، 1377 ).
العوا، سلوی محمد، بررسی زبان شناختی وجوه و نظائر در قرآن کریم، ترجمه دکتر سید حسین سیدی، مشهد، به نشر، چاپ دوم،
ترکی
Kök, Abdullah (2004), Karahanlı Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi (TİEM 1v-235v/2), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Küprülü, M. Fuad (1986), Türk Edebiyatı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
Toptaş, Mahmut (2008), Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meâli, İstanbul.
Ünlü, Suat (2007), “Kur’an-ı Kerim’in Türkçeye Çevrilmesi ve İlk Türkçe Kur’an Tercümeleri”, Din Araştırmaları, Ocak-Nisan, Cilt 9, Sayı 27, ss. 9-56
Üşenmez, Emek (2017), “Türkçe İlk Kur’an Tercümelerinden Meşhed Nüshası Satır Arası Türkçe-Farsça Tercümesi (No: 2229) (Orta Türkçe)”, Turkish Studies, Cilt 12/3, s. 717-772
Yalçın Akcan, Betül (2013), “Eski Anadolu Türkçesi Satır-Arası Kur’an Tercümesi (Giriş-Metin-Dizin), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Ün. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
