شرایط شناسی تمسک به اطلاقات، عمومات و سیره معصومین در متون اسلامی
الموضوعات :
1 - گروه معارف اسلامی، واحد قم، دانشگاه ازاد اسلامی ، قم، ایران
الکلمات المفتاحية: مسائل مستحدثه, عناوین ثانویه, عناوین اولیه, مطلقات, عمومات, سیره معصومین,
ملخص المقالة :
هدف از این پژوهش آن است که به این پرسش اساسی پاسخ دهد که آیا در پدیده های نوپیدا و امروزین می توان با تمسک به اطلاقات، عمومات و سیره معصومین حکم فقهی آنها را مشخص کرد؟این تحقیق به روش تحقیق توصیفی - تحلیل انجام شده است.ضرورت این پرسش از آنجاست که تحولات شگرف دنیای معاصر مجموعه ای از پدیده ها و رفتارهای جدید را به وجود آورده است و همواره دغدغه مسلمانان آن است که مشروعیت این پدیده ها را از دین و به طور خاص از فقه جویا شوند. از سوی دیگر دین مبین اسلام به خصوص منهج اجتهادی شیعه، مدعی پاسخگوی به نیازهای انسان معاصر است و در این مسیر بن بستی متصور نیست. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که در مسائل مستحدثه برای کشف حکم شرعی، می توان به عمومات و اطلاقات وارد در فرمایشات معصومین علیهم السلام مراجعه نمود مشروط به اینکه دلیل عام یا مطلق صلاحیت شمول نسبت به موضوعات مورد نظر داشته باشد که لازمه آن این است که اولا مقدمات حکمت در ناحیه آنها تمام باشد و ثانیا احتمال اینکه شارع در زمان صدور روایت به آن مصادیق و موارد التفات داشته است وجود داشته باشد. البته در استناد به سیره معصومین باید توجه داشت که سیره بر خلاف اطلاقات و عمومات که در ادله لفظی می باشد، فاقد لفظ است و در زمره ادله لبی میباشد و در موارد مشکوک و امروزین و امور مستحدثه که آیا سیره در آن جاری می شود یا خیر، باید به قدر متیقّن از سیره اکتفاء کرد و این چیزی جز لزوم همسانی (حتی همسانی در شرایط، پیامدها و آثار) وقایع امروز و زمان معصوم نیست.
1-قرآن کریم
2-شیخ صدوق، ابن بابویه، من لا يحضره الفقيه، دفتر انتشارات اسلامی،چاپ دوم، قمف1413
3- کلینی، محمد بن یعقوب ، الكافي (ط – دارالحديث)،دار الحدیث للطباعة و النشر، چاپ اول، قم، 1429
4- شیخ حر عاملی، ابوجعفر، وسائل الشيعة،موسسة آل البیت علیهم السلام،چاپ اول، قم،1409
5- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار،موسسة الطبع و النشر،چاپ اول، بیروت،1410
6- عیاشی، محمد بن مسعود ، تفسير العياشي، المطبعة العلمیة، چاپ اول، تهران،1380
7- برقی، احمد بن محمد بن خالد ، المحاسن، دار کتب الاسلامیة، چاپ دوم، قم،1371
8- صفار، محمد بن حسن ، بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، مکتبة آیت الله المرعشی النجفی،قم
9-میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد، قوانین الاصول، مکتبة العلمیة الاسلامیة، چاپ دوم، تهران،1373
10- سبزواری، محمدباقر، كفاية الأحكام، انتشارات مهدوی،اصفهان، چاپ اول
11- خراسانی، محمدکاظم، كفاية الأصول،موسسة آل البیت علیهم السلام،چاپ اول، قم ،1409
12- نراقی، احمد، مستند الشيعة في أحكام الشريعة، موسسة آل البیت علیهم السلام،چاپ اول، قم،1415
13- نراقی، احمد، رسائل و مسائل (للنراقي)، کنگره نراقیین، چاپ اول، قم،1422
14-موسوی خمینی، سید مصطفی ، تحریرات فی الاصول،موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،چاپ اول، قم،1418
15- طباطبایی، سید علی، رياض المسائل (ط – الحديثة)، موسسة آل البیت علیهم السلام،چاپ اول، قم،1418
16- نائینی، میرزا محمد حسین ، منية الطالب في حاشية المكاسب، المکتبة المحمدیة،چاپ اول، تهران،1373
17-موسوی خمینی، سید روح الله، تهذيب الأصول، سسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی،چاپ اول، تهران،1423
18-موسوی خویی، سید ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، موسة احیاء آثار الامام الخویی،چاپ اول، قم
19- ابن منظور، محمدبن مکرم، لسان العرب،انتشارات دار الفکر،چاپ سوم،بیروت،1414
20- تبریزی، میرزا جواد ، دروس في مسائل علم الأصول، دار الصدیقیة الشهیدة،چاپ دوم، قم، 1378
21- نائینی، محمد حسین ، اجود التقریرات،مطبعة العرفان، اول، قم،1352
22- مظفر، محمد رضا ، اصول الفقه، اسماعیلیان، چاپ پنجم، قم،1375
23- هاشمی شاهرودی، سید محمود ، بحوث في الفقه الزراعي،دائرة المعارف الفقه الاسلامی،چاپ اول،قم،1426
24- فیومی، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير للرافعي، منشورات دار الرضی،چاپ اول، قم
25-مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، الهادی،چاپ ششم، قم، 1374
26- مشکینی، علی، تحریرالمعالم،مهر، چاپ اول،قم، 1396
27- صدر، سیدمحمد باقر ، دروس فی علم الاصول، انتشارات اسلامی،چاپ پنجم، قم،1418
28- شاهرودی، سید محمود ، بحوث في علم الأصول، موسسة دائرة المعارف الاسلامیة،چاپ سوم، قم،1417
29-حلی، شیخ حسین ، اصول الفقه، مکتبة الفقه و الاصول المختصة،چاپ اول، قم،1432
30-شیخ صدوق، كمال الدين و تمام النعمة، نشر اسلامیة، چاپ دوم، تهران،1395
31-میرزای قمی،ابوالقاسم بن محمد، القوانين المحكمة في الأصول، احیاء الکتب الاسلامیة،چاپ اول، قم،1430.
