مدل‌سازی تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی براساس سوگیری‌های رفتاری با روش داده بنیاد

الموضوعات :

ستاره مقدسی ¹ , فرزانه حیدر پور ²

1 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران
2 - گروه حسابداری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 24 الجمعة , ربيع الأول, 1446 تاريخ التأكيد : 11 الإثنين , ربيع الثاني, 1446 تاريخ الإصدار : 27 السبت , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: هوش مالی, سوگیری‌های رفتاری, سوگیری شناختی, روش داده بنیاد,

ملخص المقالة :

در این پژوهش، هدف اصلی ارائه الگویی جامع و کاربردی برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی بر اساس سوگیری‌های رفتاری (سوگیری‌های شناختی و عاطفی) در بازار سرمایه ایران است. برای دستیابی به این هدف، ابعاد مختلف این موضوع در بازار سرمایه ایران از زوایای گوناگون بررسی شده است. در حوزه تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی، بیشتر تحقیقات به صورت کمی بوده و تنها تعداد محدودی از تحقیقات کیفی صورت گرفته است که آنها نیز تنها به ابعاد هوش مالی پرداخته‌اند. در این پژوهش کیفی، علاوه بر بررسی ابعاد و مقوله‌های هوش مالی، به بررسی ابعاد و مقوله‌های سوگیری‌های رفتاری (شناختی و عاطفی) نیز پرداخته شده است. با استفاده از نظریه داده‌بنیاد، تاثیر سوگیری‌های رفتاری بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی برای انتخاب سهام در بازار بورس ایران مدل‌سازی شد.  برای بررسی  دقیق‌تر هر یک از پارامترهای این پژوهش (هوش مالی و سوگیری رفتاری)، محقق تمامی مصاحبه‌ها را به صورت تفکیک شده در دو مرحله مجزا، یک بار برای پارامتر هوش مالی و بار دیگر برای پارامتر سوگیری‌های رفتاری، کدگذاری باز و کدگذاری محوری نموده است. در نهایت، با استفاده از کدگذاری انتخابی، تمامی مقوله‌های استخراج شده هر دو پارامتر مذکور، منجر به شکلگیری مدل پارادایم تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی گردید. این مدل‌سازی می‌تواند به درک بهتر رفتار سرمایه‌گذاران و بهبود تصمیم‌گیری مالی آنها کمک کند. پژوهش حاضر کمک میکند تا سرمایه‌گذاران دارای هوش مالی درک بهتری نسبت به تاثیر سوگیری‌های رفتاری در تصمیم‌گیری‌های خود داشته باشند و در نتیجه با اخذ تصمیمات بهینه، بازدهی سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهند.

المصادر:

روشنگرزاده امیر، دستگیر محسن، ساعدی رحمان (۱۴۰۳). تأثیر سواد مالی بر سوگیری های رفتاری بازنمایی و لنگر انداختن و تحلیل اثر آنها بر عملکرد سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده ازالگوهای ناپارامتریک معادلات ساختاری. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
محمد واحدانی، جواد محمدی مهر (۱۴۰۲). ارتباط بین گزارشگری مالی یکپارچه با سوگیری پیش‌بینی سود و آگاهی دهندگی قیمت سهام. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
ترازودار میترا، قاسمی مصطفی، محسنی عبدالرضا (۱۴۰۲). ارایه مدلی به منظور شناسایی تورش های رفتاری و سواد مالی و نقش آن بر تصمیم گیری سرمایه‌گذاران. مجله دانش حسابداری.
نایب محسنی شیدا، خلیفه سلطانی سیداحمد، حجازی رضوان(۱۴۰۰). تدوین مدل سرمایه گذاران فردی در بازار سرمایه ایران. مجله تحقیقات مالی.
بینشیان زهرا ، دهدار فرهاد (۱۳۹۷). ارائه مدل رابطه هوش مالی با گرایشهای رفتاری و اثر آنها در تصمیمات سرمایه گذاری بر اساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده. دانش سرمایه گذاری.
تاجمیر ریاحی، دژدار حامد (۱۳۹۶). رتبه بندی تورش های رفتاری سرمایه گذاران در مواجهه با اخبار و شایعات مهم سیاسی با تاکید بر دوره مذاکرات هسته‌ای. دانش سرمایه گذاری
جمال برزگری خانقاه، رضوان حجازی، فرزانه رضازاده (۱۳۹۶). اثر پوشش رسانه‌ای بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران در بازار سهام. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی
میلادیان حسین ، ضیایی پور امیر (۱۳۹۵). تأثیر سواد مالی و هوش هیجانی بر رفتار مالی سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران.
شعاعی فرد زهرا، دوستار محمد (۱۳۹۳). بررسی تأثیر هوش مالی بر ریسک پذیری سرمایه¬گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
جوکار حامد، حلاجیان ابراهیم (۱۳۹۲). بررسی وضعیت انواع سوگیری های رفتاری موثر بر تصمیمات سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار استان مازندران و اولویت بندی آن. کنفرانس بین المللی مدیریت چالشها و راهکارها.
لشکری محمد، مرتاضی هما (۱۳۹۰). نظریه مالی رفتاری و تأثیر آن بر حجم سرمایه¬گذاری افراد در بورس اوراق بهادار تهران. نشریه راهبرد، شماره ۲۶.
قلی پور آرین، قلی پور فتانه، سعدی رسول (۱۳۸۹). بررسی اثرات شخصیت سرمایه گذاران و خطاهای ادراکی در سرمایه گذاری آنها در بورس اوراق بهادار تهران، مجله تحقیقات مالی دانشگاه تهران، شماره ۲۹.

Lam, A. Y. S., & Geng, Y. (2024). Artificial intelligence applications in financial technology. Journal of Financial Technology.
Fu, Z., Zhu, A., Wang, Y., Lu, Y., & Xing, C. (2024). Pursuit of emotional satisfaction leads to increased risk taking in final decisions. Journal of Motivation and Emotion.
Bahoo, S., Cucculelli, M., Goga, X., & Mondolo, J. (2024). Artificial intelligence in finance: A comprehensive review through bibliometric and content analysis. Journal of Financial Analysis.
McCaffrey, P. (2021). 10 years of behavioral finance: Thaler, Kahneman, Statman, and beyond. Journal of Behavioral Finance.
Bossaerts, P. (2021). How neurobiology elucidates the role of emotions in financial decision-making. Journal of Neurofinance.
Raheja, S., & Dhiman, B. (2020). How do emotional intelligence and behavioral biases of investors determine their investment decisions? Journal of Behavioral Finance.
Zaleskiewicz, T., & Traczyk, J. (2020). Emotions and financial decision making. Psychological Perspectives on Financial Decision Making.
Rosacker, K. M., & Rosacker, R. E. (2016). An exploratory study of financial literacy training for accounting and business majors. The International Journal of Management Education.
Berman, K., & Knight, J. (2013). Financial intelligence, revised edition: A manager's guide to knowing what the numbers really mean. Harvard Business Review Press.
Van Rooij, M., Lusardi, A., & Alessie, R. (2011). Financial literacy and stock market participation. Journal of Financial Economics, 101(2), 449-472.
Pumpin, M. (2009). Behavioral financial knowledge and asset management. Journal of Asset Management.
Felton, J., Gibson, B., & Sanbonmatsu, D. M. (2003). Preference for risk in investing as a function of trait optimism and gender. Journal of Behavioral Finance, 4(1), 33-40. https://doi.org/10.1207/s15327760jpfm0401_05