تأثیر اجرای پروژه RFLDL بر دارایی‌های انسانی و اجتماعی سکونتگاه‌ها در شرق ایران
الموضوعات :
محمود فال سلیمان
1
,
محمد حجی پور
2
1 - دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
2 - استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
الکلمات المفتاحية: توسعه پایدار, سرمایه انسانی و اجتماعی, معیشت پایدار, پروژه RFLDL.,
ملخص المقالة :
مقدمه: اجرای اهداف توسعه پایدار حوزه‌های مختلف جامعه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد که در آنها نیازهای شرایط فعلی برآورده می‌شود، اما نیازهای نسل‌های آینده خدشه‌دار نمی‌شود. در این راستا بررسی عوامل دستیابی به اهداف توسعه پایدار که کلید آن سرمایه انسانی و اجتماعی است اهمیت ویژه‌ای دارد.
هدف: این مقاله به تشریح تأثیرگذاری احیای سرمایه انسانی و اجتماعی در جریان اجرای پروژه بین المللی RFLDL در روستاهای هدف پروژه در شهرستان سرایان می‌پردازد.
روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی است. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامه‌های محقق ساخته بوده است. جامعه آماری شامل سه روستا و یک شهر می‌باشد. حجم جامعه 1959 خانوار بوده که به‌کمک فرمول کوکران 321 نفر به‌عنوان نمونه مورد مطالعه قرارگرفت نرم افزارهای مورد استفاده در بخش آمار SPSS و برای تهیه نقشه‌ها از ArcGIS استفاده شده‌است. همچنین از تکنیک TOPSIS در این پژوهش برای سطح بندی روستاها و همچنین اولویت بندی آنها برحسب شاخص سرمایه انسانی و اجتماعی استفاده شده‌است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: این مطالعه در محدوده جغرافیایی شهرستان سرایان از توابع استان خراسان جنوبی انجام شده است.
یافته‌ها: پروژه RFLDL توانسته بر شاخص سرمایه اجتماعی و انسانی به‌ترتیب با میانگین 37/57 و 70/40(از حداکثر 70 امتیاز) و درصد تغییرات 32/8 و 08/11 در جامعه هدف خود تأثیر گذار باشد. همچنین نتایج مربوط به بررسی آزمون آنالیز واریانس شاخص سرمایه انسانی و اجتماعی در جامعه مورد مطالعه نیز نشان داد که این شاخص تفاوت معنی‌دار در بین سکونتگاه‌های مورد مطالعه به‌ترتیب در سطح‌یک و پنج درصد داشته است. اولویت‌بندی روستاها با روش TOPSIS بر حسب اثرگذار اجرای پروژه RFLDL بر شاخص سرمایه انسانی نشان داد که شهر سه قلعه در بالاترین مرتبه و روستای زنگویی در پایین‌ترین رده ارزیابی می‌گردد. از سوی دیگر بیشترین تأثیر پروژه بر روی شاخص سرمایه اجتماعی در روستای دوست‌آباد و کمترین تأثیر آن نیز در سه قلعه بوده است.
نتایج: اجرای پروژه های توسعه به ویژه آنهایی که با همکاری نهادهای ملی و بین المللی صورت می گیرد، در سطح محلی و نواحی جغرافیایی بر مولفه های مختلف سکونتگاه ها اثرگذار است و ثمرات مثبت آن برای تمامی فضاها یکسان نیست و دارای تابعیت مکانی است.
باوری. ثابت احمد، م. کرمی دهکردی، ث. ا. باوری، و ق. لیانی (1402) تأثیر سرمایه انسانی بر بهبود معیشت پایدار روستایی با استفاده از رویکرد پویای سیستم (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان قره باغ استان غزنی در کشور افغانستان) تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد 14، شماره 3 (پیاپی 55) ،صفحات 1-22.
بدری پور. حسین، سیدمحمود عقیلی و احمد عابدی سروستانی ( 1396) بررسی نقش سرمایه انسانی خانوارهای روستایی بر وابستگی به مرتع در حوزه آبخیز حبله رود، فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، جلد 24 ، شماره 2.
جمعه. پور م، کیومرث ن. بررسی اثرات گردشگری بر دارایی‌ها و فعالیت‌های معیشتی مردم در چارچوب معیشت پایدار گردشگری (مطالعه موردی روستای زیارت). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری. 1391;7:87–119.
سجاسی. قیداری، صادقلو، پالوچ (1392). اولویت بندی راهبردهای توسعه معیشت پایدار روستایی با مدل ترکیبی سوات تاپسیس فازی: مطالعه موردی شهرستان خدابنده. فصلنامه روستا و توسعه.;16:85–110.
شفیعی ثابت. ناصر، فاطمه کریمی مارزی (1403). اثرات سرمایه اجتماعی بر مشارکت روستاییان در توسعه طرح‌های اقتصادی و زیست پذیری پایدار روستایی در بخش مرکزی شهرستان جیرفت، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 56 ، شماره 1، 213 – 19.
قربانی. م، لیلا عوض‌پور و محمد امین خراسانی (1394) تحلیل و ارزیابی سرمایة اجتماعی شبکه‌های خرد توسعه در راستای توسعة پایدار محلی:، مطالعه موردی: پروژه بین المللی RFLDL در شهرستان سرایان، پژوهش‌های روستایی، دوره ۶، شماره ۳.
قربانی. مهدی، لیلا عوض پور و مرضیه سیرمی راد (1397). تحلیل و ارزیابی سرمایه اجتماعی درون گروهی در راستای توسعه پایدار روستایی در شهرستان ریگان، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره 7، شماره 1. صفحات 1-23.
کوثر، زهرا؛ الوانی، سید مهدی (1402). نگاه جامعه‌محور به مدیریت سرمایه انسانی همسو با توسعه پایدار، پژوهش‌های مدیریت عمومی ، 16(59 )1-30.
محمودی. سمیرا، افتخاری. عبدالرضا رکن‌الدین، غفاری. غلامرضا، پور طاهری. مهدی (1394) تبیین اثرات انواع سرمایه‌های توسعه‌ای بر سرمایه اجتماعی مورد: روستاهای استان خراسان‌رضوی، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه، سال چهارم، شماره 4، صفحات 169-190.
میرباقری هیر. میرناصر (1399) تحلیل و ارزیابی تأثیر سرمایه انسانی بر ثبات و همگرایی در اقتصاد منطقه‌ای (رهیافت پانل دیتا)، مهندسی جغرافیایی سرزمین، دوره چهار م، شماره 7.
Ari, I. R. D., Prayitno, G., Fikriyah, F., Dinanti, D., Usman, F., Prasetyo, N. E.,. & Onishi, M. (2024) Reciprocity and Social Capital for Sustainable Rural Development. Societies, 14(2), 14. https://doi.org/10.3390/soc14020014.
Balgis, O. E. (2004). Sustainable livelihood approach for assessing community’s resilience to climate variability and change: A case study from Sudan. Paper presented at the Second International Conference on Climate Impacts Assessment (SICCIA), Grainau, Germany. https://www.researchgate.net
Bisung, E. and Elliott, S.( 2014) Toward a Social Capital based Framework for Understanding the Water-health Nexus, Journal of Social Science &Medicine, 108, PP. 194–200. DOI: 10.1016/j.socscimed.2014.01.042.
Cahn, M. (2006). Sustainable rural livelihoods, micro-enterprise and culture in the Pacific Islands: case studies from Samoa: a thesis presented in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy (Ph. D.) in Development Studies, Massey Univ. Massey University. Palmerston North, New Zealand. https://mro.massey.ac.nz
Carney, D. (1998). Sustainable rural livelihoods: What contribution can we make? Paper presented at the DFID Natural Resources Advisers Conference, London, Published: London, Department for International Development. https://www.environmentandurbanization.org
Carney, D. (2012). Approaches to sustainable livelihoods for the rural poor. London: Overseas Development Institute. https://odi.org/en/publications/approaches
Chambers R, Conway GR.(1992). Sustainable rural livelihoods: practical concepts for the 21st century. IDS Discuss Pap;296. https://www.researchgate.net
Chen, H., Shivakoti, G., Zhu, T., & Maddox, D. (2012). Livelihood sustainability and community-based co-management of forest resources in China: Changes and improvement. Environmental management, 49, 219-228.
Deoyani Sarkhot. (2002). Erosion control in Maharashtra: Success with a lesson. Forest communications, Inc. https://www.stormwater.com
Elis, F., and Biggs, S. (2001). Evolving themes in rural development 1950s-200s. Development Policy Review, Overseas Development Instiute, Published by Blackwel Publishers, 19, 437-48. https://doi.org/10.1111/1467-7679.00143
Ellis, F. (1999). Rural livelihood diversity in developing countries: evidence and policy implications. London: Overseas Development Institute. https://odi.org/en/publications/rural
Ellis, F., (2000). Rural livelihoods and diversity in developing countries. Oxford, Oxford University Press. https://www.researchgate.net
Farrington, J., Carney, D., Ashley, C., & Turton, C. (1999). Sustainable Livelihoods in Practice: Early Applications of Concepts in Rural Areas. ODI Natural Resource Perspectives, 42(42), 189–200. Retrieved from http://www.odi.org.uk/nrp/42.html. https://odi.org/en/publications/sustainable-livelihoods
Fouracre, P. (2001). Transport and sustainable rural livelihood, rural transport knowledge base, rural travel and transport program. Washington D.C.: World Bank. https://www.ssatp.org
Gangwar, L.S.;Saran, Sandeep; Kumar, Sarvesh (2013). Integrated Poultry-Fish Farming Systems for Sustainable Rural Livelihood Security in Kumaon Hills of Uttarakhand, Agricultural Economics Research Review, Volume 26, 181 – 188. DOI 10.22004/ag.econ.158502.
Karami Dehkordi, M., Bawary, S. A., & Layani, G. (2023). The Impact of Human Capital on Improving Sustainable Rural Livelihood Using System Dynamics Approach. Journal of Agricultural Science and Technology.
Kassa, K., & Eshetu, Z. (2014). Situation analysis of rural livelihoods and socioeconomic dynamics for sustainable rural development: The Case of Legehida Woreda district. Journal of Agriculture and Environmental Management, 3(3), 201-208. http://www.apexjournal.org.
Li, Q., Xu, Y., Zhao, X., Xie, J., Jiao, T., & Su, Z. (2024). Research on the livelihood capital and livelihood strategies of resettlement in China’s South-to-North Water Diversion Middle Line Project. Frontiers in Sustainable Food Systems, 8, 1396705. doi: 10.3389/fsufs.2024.1396705.
Malherbe, W., Sauer, W., and Aswani( 2020) Social Capital Reduces Vulnerability in Rural Coastal Communities of Solomon. Islands. Ocean Coast. Manag., 191:105186. https://doi.org/10.1016/j.ocecoaman.2020.105186.
Mariola, M. J. (2012). Farmers, trust, and the market solution to water pollution: The role of social embeddedness in water quality trading. Journal of Rural Studies, 28(4), 577-589.
Milanovic, Milan (2009). Human Capital and Sustainability of Rural Development, " European Association of Agricultural Economists. https://www.researchgate.net/publication/46472603.
Mykhailyshyn .Vasylchenko, (2020). Why do developed economies become vulnerable to economic cycles? Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University, 7(3), 156-162. https://doi.org/10.15330/jpnu.7.3.156-162.
Nath, T. K., Inoue, M., & Pretty, J. (2010). Formation and function of social capital for forest resource management and the improved livelihoods of indigenous people in Bangladesh. Journal of Rural and Community Development, 5(3).
Noll, D., & Rivera, M. (Eds.). (2023). Enhancing sustainable rural development through social capital. Imprensa Universidade de Évora.
Orsango, R., Rajan, D. S., Senapathy, M., & Bojago, E. (2023). An analysis of rural farmers' livelihood sustainability in Offa district, southern Ethiopia. Journal of Agriculture and Food Research, 12, 100610. https://doi.org/10.1016/j.jafr.2023.100610.
Pretty, J. and Ward, H. (2001), Social Capital and the Environment, Journal of World Development, No. 2: 209–227. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(00)00098.
Schuh G. Edward (2009). HUMAN CAPITAL FOR SUSTAINABLE ECONOMIC DEVELOPMENT, Dimensions of sustainable development. Oxford: EOLSS Publications. https://scholar.google.com/scholar.
Scoones, I. (2013). Livelihoods perspectives and rural development. In Critical perspectives in rural development studies (pp. 159-184). Routledge. https://doi.org/10.1080/03066150902820503
Shen, F., Hughey, K. F. D., & Simmons, D. G. (2009). Connecting the Sustainable Livelihoods Approach and Tourism: A Review of the Literature. Journal of Hospitality and Tourism Management, 15(01).
Sokolova, E., & Zakharova, T. (2020). Factors of Formation and Development of Human Capital in Rural Areas. In International Scientific Conference The Fifth Technological Order: Prospects for the Development and Modernization of the Russian Agro-Industrial Sector (TFTS 2019) (pp. 432-435). Atlantis Press.
