تمثیل‌های طبیعت در شعر درمانی: بهزیستی عاطفی در دلنوشته های اتوبیوگرافی
الموضوعات :فرزانه هراتیان 1 , فریبرز درتاج 2 , محمد حاتمی 3 , فریبرز باقری 4 , ابوطالب سعادتی 5
1 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - دانشکده روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 - دانشکده روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5 - دانشکده روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تمثیل‌های طبیعت, شعر درمانی, بهزیستی عاطفی, دلنوشته‌های اتوبیوگرافی, تحلیل محتوایی,
ملخص المقالة :
این تحقیق کیفی به بررسی نقش تمثیل‌های طبیعت در دلنوشته‌های اتوبیوگرافی نویسنده در کتاب فانوسی به ارتفاع آسمان هفتم می‌پردازد. هدف این مطالعه شناسایی و تحلیل تمثیل‌های طبیعت به عنوان وسیله‌ای برای تسهیل بهزیستی عاطفی است. در دنیای مدرن، افراد با چالش‌های عاطفی و روانی متعددی مواجه هستند که ناشی از فشارهای اجتماعی، اقتصادی و فردی هستند و بر سلامت روان و بهزیستی عاطفی تأثیر می‌گذارند. بنابراین، نیاز به روش‌های نوین و مؤثر برای مدیریت این چالش‌ها احساس می‌شود. تمثیل‌های طبیعت به عنوان نمادهایی از زیبایی، آرامش و ارتباط با دنیای طبیعی می‌توانند به عنوان پل ارتباطی میان فرد و احساساتش عمل کنند. هدف اصلی این تحقیق، بررسی و تحلیل تمثیل‌های طبیعت در دلنوشته‌های اتوبیوگرافی در کتاب فانوسی به ارتفاع آسمان هفتم و تأثیر آن‌ها بر بهزیستی عاطفی است. این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که چگونه تمثیل‌های طبیعت می‌توانند به افراد کمک کنند تا تجربیات خود را بهتر درک و بیان کنند. این مطالعه از روش کیفی تحلیل محتوا بهره می‌برد و محقق با بررسی متون و شناسایی الگوها، تم‌ها و معانی نهفته در تمثیل‌های طبیعت، به تحلیل تأثیر این تمثیل‌ها بر سلامت روان و بهزیستی عاطفی می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که بهره‌گیری از تمثیل‌های طبیعت می‌تواند به عنوان یک روش درمانی به افراد کمک کند تا افکار و احساسات پیچیده خود را به آسانی بیان و مدیریت کنند. این مقاله پیشنهاد می کند که در برنامه‌های درمانی و مشاوره‌ای، از تمثیل‌های طبیعت به عنوان ابزاری مؤثر برای بهبود سلامت روان و بهزیستی عاطفی استفاده شود.
امجدیان، هنگامه. (1401). "تفاوت شعر طبیعی با شعر دربارة طبیعت و خوانش مانیفست شعر سبز." پژوهش‌های نوین ادبی، شماره 1
امینی، داود. "توسعه اخلاق هیجان مدار از طریق ادبیات داستانی". مجله اخلاق در علوم و فناوری، بهار 1398، سال چهاردهم، شماره 1، صفحات 12 تا18 18151 تا 169
پورحاتم؛ شبنم. "درمانگری، کاربردی دیگرگونه برای شعر." زبان و ادب فارسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج) تابستان 1395 - شماره 26 و 27
------------، پورحسن، خاطره. (1397). "بررسی تأثیر شعر بر کاهش افسردگی و افزایش خوش‌بینی." زبان و ادبیات فارسی، بهار و تابستان 1397، شماره 84، صفحات 53 تا 71
جهان تیغ، بهروز، عزیز خادملو ، افسانه افشین مهر. (1394). روانشناسی شعر و تاثیر آن در درمانگری،همایش ملی روانشناسی و مدیریت آسیب های اجتماعی
حسيني كازروني، سيد احمد (1394). تمثيل وادبيات تمثيلي.، تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. (23)7
حسین آبادی، سارا. (1394). ویژگی شعر درمانی و بازتاب آن در اشعار رهی معیری. همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
خدیري، طاهره. ( 1392 ). گفت و گو با چند شاعر معاصر دربارة نقش شعر در روان درمانی - شعر و دردهاي امروز بشر. روزنامۀ اطلاعات. شمارة 25605 . پنجشنبه نوزدهم خردادماه. تهران
.خمیرکار، مینا، (1395) در کتاب شعردرمانی، رویکردی نوین به روان‌درمانی، جالیززبان
رادنیا، مهدی و جلالی، امیر. (1394). کارکردهای طبیعت در شعر منوچهر آتشی. همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران
رمضانی، ربابه و مسگر، امیر. "جایگاه ادبیات درمانی در ارتباطات زنانه". مجله علوم خبری، پاییز 1398، شماره 31، صفحات 56 تا 69
سنگری، محمدرضا. "یادداشت سردبیر: ادبیات درمانی". مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، تابستان 1386، شماره 82، صفحات 2 تا 3
صاحبی، علی. (1385). کاربست تمثیل در شناخت درمانی افسردگی. بازتاب دانش
------------- (1393). تمثیل درمانگری کاربرد تمثیل در بازسازی شناختی. سازمان سمت
فروردین، پرویز. (1351). از شعر تا شعردرمانی. انتشارات معین
گذشتی، م.؛ دابویی، پ.؛ و مرادی، س. (1395). اثربخشی شعر درمانی گروهی در کاهش مشکلات روانشناختی و بهبود کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران (نامه دانشگاه)، 26(144)، 98-107.
مرداسی سردارآبادی، صغری. (1395). تمثیل و کارکرد آن در شعر درمانی. تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی، پاییز، 29، 133-150
وفایی فرد، م.، رحیمی، م.، بهنام فر، م.، خامسان، احمد. (1396). رویکرد شناخت‌درمانی و بررسی دو تحریف شناختی (تعمیم مبالغه‌آمیز و نتیجه‌گیری شتابزده) مبتنی بر تمثیل‌های مثنوی مولوی. مجله: متن شناسی ادب فارسی. شماره 34. صفحات 49-66
Conlon, A. (2015). Going beyond: Using poetry to introduce metaphor to clinical graduate students. Journal of Poetry Therapy, 28(1), 1-9.
Haratyan, F. (2024). A lantern high to the seventh heaven. Noandishan Publication, Iran.
--------------- & Kamyabizadeh, D. (2024). Souls seeking transcendence: A collection of poems written by a mother and her daughter on the path of self-discovery toward peace. National Academic Press, India.
Holmes, J. (2008). Mentalisation and metaphor in poetry and psychotherapy. Advances in Psychiatric Treatment, 14(3), 167-171.
Kellner, D. (2022). Symbolism and emotion in poetry: A therapeutic perspective. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 16(4), 489-496.
McAdams, D. P. (2020). The art and science of personality development. Guilford Press.
Maanmieli, K., & Ihanus, J. (2021). Therapeutic metaphors and personal meanings in group poetry therapy for people with schizophrenia. Journal of Poetry Therapy, 34(4), 213-222.
Moon, B. (2007). The role of metaphor in art therapy: Theory, method, and experience. Charles C Thomas Publisher.
Pennebaker, J. W., & Chung, C. K. (2011). Expressive writing: Connections to physical and mental health. In J. W. Pennebaker (Ed.), The psychology of language: In memory and learning (pp. 316-340). Boston: Allyn & Bacon.
Rosenfield, R. U. (2007). Expanding the use of the symbolic/ceremonial mode of poetry therapy practice: A cross-cultural metaphor. Journal of Poetry Therapy, 20(4), 195-201.
Shuttleworth, R. (1985). Metaphor in therapy. Dramatherapy, 8(2), 8-18.
Snyder, M. (1996). Our ‘other history’: Poetry as a meta‐metaphor for narrative therapy. Journal of Family Therapy, 18(4), 337-359.
Ulrich, R. S. (1984). View through a window may influence recovery from surgery. Science, 224(4647), 420-421.
