ارزیابی اثربخشی تمرینات ذهن‌آگاهی بر توانمندسازی شناختی و تعادل در سالمندان با سابقه افتادن
الموضوعات : پژوهش های کاربردی در علوم ورزشی و سلامت
سمیه طلیقی
1
,
نگار آرازشی
2
,
کیوان ملا نوروزی
3
,
مرضیه بلالی
4
1 - دانشجو، گروه رفتار حرکتی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران، ایران
3 - گروه رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - استادیار دانشکده تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: ذهن آگاهی, توانمندسازی شناختی, تعادل, سالمندی, سابقه افتادن,
ملخص المقالة :
هدف تحقیق حاضر تعیین اثربخشی ذهن‌آگاهی بر توانمندسازی شناختی و تعادل در سالمندان با سابقه افتادن بود. در این مطالعه نیمه‌تجربی، 16 سالمند با سابقه افتادن (میانگین سن 6±72 سال) از شهر قم در سال 1402 به صورت در دسترس و هدفمند انتخاب شده و به طور تصادفی در دو گروه تمرینات ذهن‌آگاهی (8 نفر) و کنترل (8 نفر) قرار گرفتند. در این تحقیق پروتکل مداخلۀ ذهن‌آگاهی دی پتریلو، کافمن، گلس و آرنکوف (2009)، در شش جلسه و در هر جلسه به مدت 1 الی 5/1 ساعت در طول سه هفته آموزش داده شد. جهت بررسی داده‌های توانمندسازی شناختی از مقیاس توانمندسازی روان‌شناختی اسپریتزر (1995) و برای بررسی عملکرد تعادل از آزمونهای تعادل ایستای لک لک جانسون و نلسون (1991) و تعادل پویا پودسیالدو و ریچاردسون (1991) استفاده شد. دادهها به روش تحلیل کوواریانس در سطح معنیداری P<0.05 تجزيه و تحليل شدند. نتایج نشان داد که تمرینات ذهن‌آگاهی موجب بهبود تعادل غیرمعنیدار ایستا و پویا در سالمندان با سابقه افتادن می‌شود (05/0p<). همچنین تمرینات ذهن‌آگاهی با بهبود غیرمعنیدار توانمندسازی شناختی در سالمندان با سابقه افتادن همراه بود (05/0p<). بهنظر میرسد سه هفته تمرینات ذهن‌آگاهی میتواند مزایای شناختی و حرکتی برای سالمندان با سابقه افتادن به همراه داشته باشد، با این حال دورههای طولانیتر این مداخله ممکن است مؤثرتر باشد. از محدوديت‌هاي مطالعه حاضر مي‌توان به تعداد کم نمونه‌ها اشاره کرد، با توجه به محدودیت حجم نمونه پژوهش، توصیه می‌شود به منظور بررسی اثربخشی تمرینات ذهن‌آگاهی بر مزایای شناختی و حرکتی برای سالمندان با سابقه افتادن، مطالعات گسترده‌تر و با حجم نمونه بزرگ‌تر اجرا شود. همچنین پیشنهاد می‌شود تحقيقی مشابه در بین افراد سالمند مبتلابه اختلالات شناختی انجام شود و نتایج مقایسه گردد. به طور کلی، به نظر میرسد سه هفته تمرینات ذهن‌آگاهی میتواند مزایای شناختی و حرکتی برای سالمندان با سابقه افتادن به همراه داشته باشد. با این حال دورههای طولانیتر این مداخلات ممکن است مؤثرتر باشد.
نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تمرینات ذهن‌آگاهی موجب بهبود غیرمعنیدار توانمندسازی شناختی در سالمندان با سابقه افتادن می‌شود. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که آموزش تمرکز حواس ممکن است منجربه بهبود در جنبه‌های خاصی از توجه، حافظه و عملکردهای اجرایی شود. یک بررسی سیستماتیک انجام شده در افراد مسن با اختلال شناختی خفیف نشان داد که تمرینات ذهن‌آگاهی عملکرد شناختی شرکت‌کننده و عملکرد فعالیت‌های روزمره را بهبود می‌بخشد. با این حال، مطالعات موجود دارای حجم نمونه کوچک، عدم مقایسه کنترل و عدم پیگیری برای درک اثرات بر جلوگیری از پیشرفت زوال عقل بودند. کارآزمایی‌های با کیفیت بالا و بر روی جمعیت‌های مختلف برای تأیید اثربخشی مزایای ذهن‌آگاهی بر عملکرد شناختی مورد نیاز است. ذهن آگاهی، کیفیت خواب عملکرد شناختی و ذهنیت بیماران را بهبود می‌بخشد. همچنین تمرین ذهن‌آگاهی باعث آرامش عمیق در مغز و تغییر در باندهای فرکانس الکتریکی مرتبط با توجه و وظایف شناختی می‌شود. علاوه‌بر این، ذهن‌آگاهی تغییرات مثبت در فرکانس‌های الکتریکی مغز، مرتبط با توجه درونی و وظایف شناختی را درپی دارد. آموزش ذهن‌آگاهی باعث پیشرفت در خرده توجه انتخابی و کارکردهای اجرایی می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد که آموزش ذهن‌آگاهی عملکرد شناختی فرد را در زمینه‌های مختلفی ازجمله توجه، تمرکز و کارکردهای اجرایی دیگر، بهبود می‌بخشد (گومز و همکاران[1]، 2023). ذهن‌آگاهی یک تمرین توجهی است که آگاهی را از طریق تمرکز بر لحظه کنونی و غیرقضاوتی افزایش می‌دهد. ذهن‌آگاهی با سه مؤلفه یعنی قصد، توجه و نگرش مشخص می‌شود. تمرین ذهن‌آگاهی فرآیندی عمدی برای حضور و مشارکت کامل در اینجا و اکنون است که شامل یک انگیزه درونی پویا و در حال تکامل در افراد است. توجه شامل مشاهده دقیق تجارب درونی و بیرونی فرد بدون قضاوت است، در حالی‌که نگرش به موضع ذهنی و عاطفی زیربنایی نسبت به تمرین اشاره دارد. این سه مولفه برای تسهیل پرورش ذهن‌آگاهی و در نهایت تغییر در نحوه تعامل افراد با تجربیات زندگی خود با هم کار می‌کنند. ذهن‌آگاهی شامل اجزای فیزیکی، شناختی - اجتماعی و مراقبه است و مزایای منحصر به فردی را برای تقویت عملکرد شناختی به ویژه در کارکردهای اجرایی دارد از محدوديت‌هاي مطالعه حاضر مي‌توان به تعداد کم نمونه‌ها اشاره کرد، با توجه به محدودیت حجم نمونه پژوهش، توصیه می‌شود به منظور بررسی اثربخشی تمرینات ذهن‌آگاهی بر مزایای شناختی و حرکتی برای سالمندان با سابقه افتادن، مطالعات گسترده‌تر و با حجم نمونه بزرگ‌تر اجرا شود. همچنین پیشنهاد می‌شود تحقيقی مشابه در بین افراد سالمند مبتلابه اختلالات شناختی انجام شود و نتایج مقایسه گردد.به طور کلی، به نظر میرسد سه هفته تمرینات ذهن‌آگاهی میتواند مزایای شناختی و حرکتی برای سالمندان با سابقه افتادن به همراه داشته باشد. با این حال دورههای طولانیتر این مداخلات ممکن است مؤثرتر باشد.
Ballard, H. K., Goen, J. R., Maldonado, T., & Bernard, J. A. (2019). Effects of cerebellar transcranial direct current stimulation on the cognitive stage of sequence learning. Journal of neurophysiology, 122(2), p. 490-499.
Bednarczuk G, &.Rutkowska I. Factors of balance determining the risk of falls in physically active women aged over 50 years. PeerJ. 2022;10:e12952.
Berk L, van Boxtel M, & van Os J. (2016). Can mindfulness-based interventions influence cognitive functioning in older adults? A review and considerations for future research. Aging Ment Health; 21(11), p. 1113–1120.
Britton, W. B., Shahar, B., Szepsenwol, O., & Jacobs, W. J. (2012). Mindfulness-based cognitive therapy improves emotional reactivity to social stress: results from a randomized controlled trial. Behavior Therapy, 43(2), 365-380
Cai ZZ, Lin R, Wang XX, Yan YJ, & Li H. (2022). Effects of mindfulness in patients with mild cognitive impairment with insomnia: a double-blind randomized controlled trial. Geriatr Nurs, 47, p. 239–46
Chang M., D. Büchel, K. & Reinecke, T. (2022). Lehmann, J. Baumeister Ecological validity in exercise neuroscience research: a systematic investigation Eur J Neurosci.
Chételat G, Lutz A, Arenaza-Urquijo E, et al. (2018). Why could meditation practice help promote mental health and well-being in aging? Alzheimer's Res Ther, 10(1), p. 1–4.
Chiesa A, Calati R, & Serretti A. (2011). Does mindfulness training improve cognitive abilities? A systematic review of neuropsychological findings. Clinical Psychology Review, 31:p. 449–464
De Petrillo, L. A., Kaufman, K. A., Glass, C. R., & Arnkoff, D. B. (2009). Mindfulness for long-distance runners: An open trial using Mindful Sport Performance Enhancement (MSPE). Journal of Clinical Sport Psychology, 3(4), p. 357-376.
D'elia Y, Whitfield T, Schlosser M, Lutz A, Barnhofer T, Chételat G, Marchant NL, Gonneaud J, & Klimecki O; (2024). Medit‐Ageing group. Impact of mindfulness-based and health self-management interventions on mindfulness, self-compassion, and physical activity in older adults with subjective cognitive decline: A secondary analysis of the SCD-Well randomized controlled trial. Alzheimers Dement (Amst). 16(1), p. e12558.
Dexing Zhang, Eric K P Lee, Eva C W Mak, C Y Ho, Samuel Y S Wong. (2021). Mindfulness-based interventions: an overall review, British Medical Bulletin, 138:1, p. 41–57
Erickson KI, Hillman CH, Kramer AF. Physical activity, brain, and cognition. Curr Opin Behav Sci. 2015;4, p. 27–32.
Fam J, Sun Y, Qi P, Lau RC, Feng L, Kua EH, Mahendran R. (2020). Mindfulness practice alters brain connectivity in community-living elders with mild cognitive impairment. Psychiatry Clin Neurosci, 74(4), p. 257-262.
Gard T, Hölzel BK, Lazar SW. (2014). The potential effects of meditation on age-related cognitive decline: a systematic review. Ann N Y Acad Sci, 1307, p. 89-103.
Giulietti MV, Spatuzzi R, Fabbietti P, Vespa A. Effects of Mindfulness-Based Interventions (MBIs) in Patients with Early-Stage Alzheimer's Disease: A Pilot Study. Brain Sci. 2023;13(3), p. 484.
Goldin, P. R., & Gross, J. J. (2010). Effects of mindfulness-based stress reduction(MBSR) on emotion regulation in social anxiety disorder. Emotion, National Liberery of Medicine, 10 (1), p. 83-100.
Gómez-Cáceres B, Cano-López I, Aliño M, Puig-Perez S. (2022). Effectiveness of virtual reality-based neuropsychological interventions in improving cognitive functioning in patients with mild cognitive impairment: a systematic review and meta- analysis. Clin Neuropsychol, p. 1–34
Grossman P, Niemann L, Schmidt S, Walach H. (2004). Mindfulness-based stress reduction and health benefits: A meta-analysis. Journal of Psychosomatic Research, 57, p. 35–43
Isbel B, Lagopoulos J, Hermens D, et al. (2020). Mindfulness improves attention resource allocation during response inhibition in older adults. Mindfulness, 11(6), p. 1500–1510
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: past, present, and future. Wiley Online Library.
Kamranmehr, F., Farsi, A., Kavyani, M. (2020). 'The Effectiveness of Mindfulness and Biofeedback-Relaxation Training on Anxiety, Depression and Dynamic and Static Balance in the Elderly Women with Mild Anxiety and Depression', Aging Psychology, 6(3), pp. 248-233.
KEE, Ying Hwa. (2012). Mindfulness, movement control, and attentional focus strategies: effects of mindfulness on a postural balance task. J Sport Exer Psych, 34(5), p. 561-79.
Keng SL, Smoski MJ, Robins CJ. (2011). Effects of mindfulness on psychological health: a review of empirical studies. Clin Psychol Rev, 31(6), p. 1041-56.
Klainin-Yobas P, Kowitlawakul Y, Lopez V, Tang CT, Hoek KE, Gan GL, Lei F, Rawtaer I, Mahendran R. (2019). The effects of mindfulness and health education programs on the emotional state and cognitive function of elderly individuals with mild cognitive impairment: A randomized controlled trial. J Clin Neurosci, 68, p. 211-217.
Prakash RS. (2021). Mindfulness Meditation: Impact on Attentional Control and Emotion Dysregulation. Arch Clin Neuropsychol. 36(7), p. 1283-1290.
Rahmani J. Ajilchi B. Zareian E. (2017). Relationship between Mindfulness and Cognitive Abilities in Blind Veteran Athletes. ISSN: 2008-2630 Iranian Journal of War & Public Health, 9(2), p. 105-110.
Sadaqa M, Németh Z, Makai A, Prémusz V, Hock M. (2023). Effectiveness of exercise interventions on fall prevention in ambulatory community-dwelling older adults: a systematic review with narrative synthesis. Front Public Health. 11:1209319.
Wang Y, Lei SM, Fan J. (2023). Effects of Mindfulness-Based Interventions on Promoting Athletic Performance and Related Factors among Athletes: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trial. Int J Environ Res Public Health. 20(3), p. 2038.
Whitfield T, Barnhofer T, Acabchuk R, Cohen A, Lee M, Schlosser M, Arenaza-Urquijo EM, Böttcher A, Britton W, Coll-Padros N, Collette F, Chételat G, Dautricourt S, Demnitz-King H, Dumais T, Klimecki O, Meiberth D, Moulinet I, Müller T, Parsons E, Sager L, Sannemann L, Scharf J, Schild AK, Touron E, Wirth M, Walker Z, Moitra E, Lutz A, Lazar SW, Vago D, Marchant NL. (2022). The Effect of Mindfulness-based Programs on Cognitive Function in Adults: A Systematic Review and Meta-analysis. Neuropsychol Rev. 32(3), p. 677-702.
Xing L, Bao Y, Wang B, Shi M, Wei Y, Huang X, Dai Y, Shi H, Gai X, Luo Q, Yin Y, Qin D. (2023). Falls caused by balance disorders in the elderly with multiple systems involved: Pathogenic mechanisms and treatment strategies. Front Neurol. 14:1128092.
Xiong J, Ye M, Wang L, Zheng G. (2021). Effects of physical exercise on executive function in cognitively healthy older adults: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Int J Nurs Stud, 114:103810
Zhang D, Lee EKP, Mak ECW, Ho CY, Wong SYS. (2021). Mindfulness-based interventions: an overall review. Br Med Bull, 138(1), p. 41-57.
