بررسی نقش و جایگاه اجتماعی زنان سرپرست در بهبود اقتصاد معیشتی خانوارهای روستایی (نمونه موردی: مناطق روستایی شهرستان ممسنی)
الموضوعات : فصلنامه زن و جامعه
1 - گروه جغرافیا، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران
الکلمات المفتاحية: زنان سرپرست خانوار, اقتصاد معیشتی, مناطق روستایی, شهرستان ممسنی,
ملخص المقالة :
هدف: مناطق روستایی به واسطه فعالیت‌های مختلف کشاورزی، صنعت و خدمات، همواره نقش مهمی در اقتصاد ملی ایفاء نموده‌اند. بخشی از اقتصاد این مناطق به فعالیت زنان وابسته است. لذا شناخت درست جایگاه آنها در مناطق روستایی می‌تواند به بهبود شرایط موجود و ارتقای آن کمک نماید. در این پژوهش هدف، بررسی بررسی نقش و جایگاه زنان سرپرست خانوار در بهبود اقتصاد معیشتی در مناطق روستایی شهرستان ممسنی و سپس تحلیل عوامل موثر در ارتقای وضع موجود است.
روش: روش تحقیق توصیفی-تحلیل و مبتنی بر گردآوری داده‌های میدانی است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش نامه بوده که روایی آن از طریق نخبگان و پایایی نیز از طریق تکمیل 30 پرسش نامه و محاسبه ضریب کرونباخ بیشتر از 70/0 تایید شد. جامعه آماری پژوهش را زنان سرپرست خانوار در مناطق روستایی شهرستان نورآباد ممسنی تشکیل داده‌اند که حجم نمونه 115 نفر تعیین شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری در نرم افزار spss انجام شد.
یافته‌ها: نتیجه پژوهش نشان داد وضعیت پایگاه اقتصادی-اجتماعی زنان سرپرست خانوار در مناطق روستایی در سطح کمتر از 05/0 0 معنادار و میانگین 720/3 تایید کننده وضعیت متوسط آن است. همچنین نتیجه آزمون تایید می‌نماید که نقش و جایگاه زنان سرپرست خانوار در اقتصاد معیشتی با معناداری کمتر از 05/0 و میانگین 513/2، ضعیف ارزیابی شده است. در این زمینه زنان سرپرست خانوار روستایی فقط در سه شاخص افزایش مهارت شغلی، افزایش دامدار ی و صنایع دستی به نسبت دیگر شاخص‌ها، وضعیت بهتری داشته‌اند.
نتایج: نتایج پژوهش نشان می‌دهد که پایگاه اقتصادی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار در مناطق روستایی در سطح متوسط است، اما با چالش‌هایی مانند عدم مشارکت در تصمیم‌گیری‌های روستایی و کمبود حمایت برای اشتغال آنان مواجه هستند. عواملی مانند حمایت از کسب‌وکارهای خرد، بهبود سرمایه اجتماعی، ارائه آموزش و مشاوره، تأمین اعتبارات مالی و بازآفرینی جایگاه زنان روستایی می‌تواند نقش مؤثری در بهبود اقتصاد معیشتی این مناطق داشته باشد.
1. Amelia, D., & Sijabat, R. (2020). The impact of human resources management practices on job performance: the case of nurses at Siloam Lippo village hospital. Jurnal Keperawatan Soedirman, 15(3), 205-215. https://garuda.kemdikbud.go.id/documents/detail/2105483
2. Anwar, Y., Jatsiyah, V., Zahari, M., Saefudin, A., & Nofirman, N. (2023). Transforming Traditional Farmers into Professionals: An Introduction to Human Resource Management in Rural. Jurnal Penelitian Pendidikan IPA, 9(12), 12266-12275. DOI: 10.29303/jppipa.v9i12.6543
3. Asher, S., & Novosad, P. (2020). Rural roads and local economic development. American economic review, 110(3), 797-823. DOI: 10.1257/aer.20180268
4. Bescher-Donnelly, L., & Smith, L. W. (2019). The changing roles and status of rural women. In The family in rural society (pp. 167-185). Routledge. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324
5. Boserup, E., Kanji, N., Tan, S. F., & Toulmin, C. (2013). Woman's role in economic development. Routledge.
6. Clausen, L. T., & Rudolph, D. (2020). Renewable energy for sustainable rural development: Synergies and mismatches. Energy Policy, 138(2),21-42. doi.org/10.1016/j.enpol.2020.111289
7. Dhakal, A., & Rai, R. K. (2020). Who adopts agroforestry in a subsistence economy?—Lessons from the Terai of Nepal. Forests, 11(5), 1-15. doi.org/10.3390/f11050565
8. Farzizadeh, Z., Motavaseli, M., & Taleb, M. (2013). A sociological study of empowerment (economic and social), native understanding, factors affecting its growth and obstacles in rural woman society. Community Development (Rural and Urban), 5(1), 1-40. doi: 10.22059/jrd.2013.35610
9. Felahati, L., Ghasemi, M., & Badsar, M. (2020). Investigating the Role of Rural Women Empowerment in Analyzing Economic, Social and Cultural Factors Influencing Local Communities Development. Women Studies, 11(34), 115-138. doi: 10.30465/ws.2020.26504.2729
10. Golmohammadi, F., Tabatabai, M. (2022). Empowerment of women heads of households in Iran: situations and problems (with emphasis on rural areas of Sistan and Baluchistan and South Khorasan provinces), 6th International Congress of Agricultural Development, Natural Resources, Environment and Tourism of Iran, https://civilica.com /doc/1622893
11. Herrero, M., Grace, D., Njuki, J., Johnson, N., Enahoro, D., Silvestri, S., & Rufino, M. C. (2013). The roles of livestock in developing countries. animal, 7(s1), 3-18. https://doi.org/10.1017/S1751731112001954
12. Iran Statistics Center (2016). Population and Housing Census 2016.
13. Javaan, J., Yaasouri, M., rahnama, M. R., & Ahmadiyaan Shaalchi, N. (2008). The study of economical situation of rural women who are in charge of their families case study: Mashhad Gholi rural system. Journal of Geography and Regional Development, 6(2), -. doi: 10.22067/geography.v6i11.4278
14. Jurayevich, M. B., & Bulturbayevich, M. B. (2020). Attracting Foreign Investment In The Agricultural Economy. International Journal of Business, Law, and Education, 1(1), 1-3. DOI: https://doi.org/10.56442/ijble.v1i1.1
15. Kanchanachitra, C., Lindelow, M., Johnston, T., Hanvoravongchai, P., Lorenzo, F. M., Huong, N. L., ... & Dela Rosa, J. F. (2011). Human resources for health in southeast Asia: shortages, distributional challenges, and international trade in health services. The Lancet, 377(9767), 769-781. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(10)62035
16. Karim, A., Musa, C. I., Sahabuddin, R., & Azis, M. (2021). The increase of rural economy at Baraka Sub-district through village funds. The Winners, 22(1), 89-95. DOI: https://doi.org/10.21512/tw.v22i1.7013
17. Kathiriya, J. B., Damasia, D. M., & Kabaria, B. B. (2013). Role of rural women in dairy farming of Rajkot district. Tamilnadu Journal of Veterinary and Animal Science, 9(4), 239-247. https://www.academia.edu/23258279/Role_of_Rural_Women_in_Dairy_Farming_of_Rajkot_District
18. Larijani, N., Shabaninejad, I. (2016). Investigating the role of home businesses in the development of women's employment and entrepreneurship. Proceedings of the first international conference on management, innovation and entrepreneurship, Civilika, Shiraz. https://civilica.com/doc/108054/
19. Lukanina, E., Lyubichev, M., Schneeweiss, J., Schultze, E., Myzgin, K., & Shumilovskikh, L. (2023). Did Holocene climate drive subsistence economies in the East-European forest-steppe? Case study Omelchenki, Kharkiv region, Ukraine. Quaternary Science Reviews, 305, 23-45. doi.org/10.1016/j.quascirev.2023.108004
20. Maleki, T., Shahmoradi, M., Mirekzadeh, A.A., Najafi, E., Cham Cham, J. (2014). Investigating factors affecting the socio-economic status of rural women, Journal of Rural Economy Research, 2(5), 1-18. https://journals.iau.ir/article_530428.html
21. Manjunatha, S. (2013). The Role of Women Self–Help Groups in Rural Development of Karnataka State, India. International Research Journal of Social Sciences, 2(9), 23-25. https://www.isca.in/IJSS/Archive/v2/i9/5.ISCA-IRJSS-2013-120.php
22. Mashayekhi, S., Moradnezhadi, H., Saymohammadi, S., & Mirakzadeh, A. (2021). Factors Influencing Economic Poverty of Rural Female-headed Households (The Case of Kermanshah County). Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 17(1), 119-132. https://www.iaeej.ir/article_135529.html?lang=en
23. O’Toole, K., & Macgarvey, A. (2003). Rural women and local economic development in south-west Victoria. Journal of Rural Studies, 19(2), 173-186. https://doi.org/10.1016/S0743-0167(02)00072-4
24. Okojie, C. E. (1996). Women in the rural economy in Nigeria. CONTRIBUTIONS IN SOCIOLOGY, 118, 57-74. https://www.torrossa.com/en/resources/an/5565638#page=74
25. Pollom, T. R., Herlosky, K. N., Mabulla, I. A., & Crittenden, A. N. (2020). Changes in juvenile foraging behavior among the Hadza of Tanzania during early transition to a mixed-subsistence economy. Human Nature, 31, 123-140. https://link.springer.com/article/10.1007/s12110-020-09364-7
26. Radosavljević, D., Josipović, S., Kokeza, G., & Urošević, S. (2022). A new model of rural development based on human capital and entrepreneurship. Economics of Agriculture, 69(2), 595-611. https://doi.org/10.5937/ekoPolj2202595R
27. Sarkki, S., Dalla Torre, C., Fransala, J., Živojinović, I., Ludvig, A., Górriz-Mifsud, E., ... & Nijnik, M. (2021). Reconstructive social innovation cycles in women-led initiatives in rural areas. Sustainability, 13(3), !-19. https://doi.org/10.3390/su13031231
28. soroshmehr, H., rafiee, H., kalantari, K., & shabanali fami, H. (2010). Investigation of Socioeconomic Status of Rural Women and Effective Factors on its Improvement (Case Study: Hamedan County). Journal of Rural Research, 1(1), 143-166. https://jrur.ut.ac.ir/article_21829.html?lang=en
29. Warren-Smith, I. (2012). Rural female entrepreneurs: rational choices and socio-economic development. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 17(3), 338-354. https://doi.org/10.1504/IJESB.2012.049581
30. Zhang, Y., Long, H., Ma, L., Tu, S., Li, Y., & Ge, D. (2022). Analysis of rural economic restructuring driven by e-commerce based on the space of flows: The case of Xiaying village in central China. Journal of Rural Studies, 93, 196-209. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2018.12.001
31. Zinnen, V., Paul, E., Mwisongo, A., Nyato, D., & Robert, A. (2012). Motivation of human resources for health: a case study at rural district level in Tanzania. The International journal of health planning and management, 27(4), 327-347.https://doi.org/10.1002/hpm.2117
