بررسی تغییرات ضروری در ساختار، سازمان و تشکیلات قضایی برای اجرای دادرسی الکترونیکی

الموضوعات : فصلنامه مطالعات حقوقی فضای مجازی

مهدی بیکی شورکی ¹ (گروه حقوق خصوصی، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران)
محمدرضا فلاح ² (دانشیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 16 الجمعة , جمادى الثانية, 1445 تاريخ التأكيد : 19 الخميس , محرم, 1446 تاريخ الإصدار : 07 الثلاثاء , ربيع الأول, 1446

الکلمات المفتاحية: تشکیلات دادرسی, دادرسی الکترونیکی, قانون, دادگاه الکترونیکی,

ملخص المقالة :

با توجه به مزایای دادرسی الکترونیکی ازجمله صرفه¬جویی درزمان، هزینه، انرژی و اجرای دادرسی فوری و در راستای افزایش رضایت¬مندی مردم، ایجاد تشکیلات دادرسی الکترونیکی ضروری است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی تشکیلات دادرسی الکترونیکی با تطبیق آن با قوانین موجود می¬باشد. در این مقاله با مطالعه قوانین مدونه و پژوهش¬های انجام شده و به روش تحلیلی-توصیفی به پژوهش پرداخته شده است. اهمیت اسناد قضایی اقتضا می¬کند تا در زمینه ایجاد تشکیلات دادرسی الکترونیکی ضمن تأمین اعتبار کافی، بهترین و مطمئن¬ترین امکانات و تشکیلات را فراهم نمود. قالب برخی از ساختارهای دادرسی سنتی از جمله انواع دادگاه¬ها با توجه به صلاحیت ذاتی و تخصصی بودن آنها و همچنین بخشی از کادر اداری دادگاه مانند مدیر دفتر دادگاه در دادرسی الکترونیکی نیز باقی خواهد ماند. برخی از موارد که در دادرسی سنتی وجود ندارد در دادرسی الکترونیکی ضروری است مانند سامانه استعلام¬ها، ابلاغ¬ها و نظارت بر مراجع قضایی و قضات به صورت الکترونیکی. همچنین از لحاظ ساختمان و ساختار فیزیکی باید تغییراتی جهت نصب دستگاه¬ها، دوربین و غیره ایجاد نمود. حتی در دادرسی الکترونیکی در مورد اجرای احکام نیز برخی از احکام را می¬توان به صورت الکترونیکی اجرا نمود که به همان روش اجرا می¬گردد. مناسب است تصویب قانون مدون و جامع و همچنین تأمین اعتبار در این زمینه در اولویت قرار گیرد.

المصادر:

منابع
1. اسمعیلی، اکبر، پورقهرمانی، بابک. (1398). چالش های فراروی دادرسی الکترونیک در ایران، فصلنامه دیدگاه-های حقوق قضایی، دوره24، شماره87.
2. آقایاری، محمد؛ کریمی، عباس و السان، مصطفی. (1395). تشریفات دادرسی مدنی الکترونیکی، تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین¬الملل، زمستان، شماره34.
3. بیکی شورکی، مهدی، فلاح، محمدرضا. (1402). فرآیندهای دادرسی الکترونیکی، مجله حقوق و مطالعات نوین، دوره4، پاییز، پیاپی12، شماره3.
4. خالوئی تفتی، سیدسجاد، آقاعباسی، رضا. (1400). اهمیت و نقش دادرسی الکترونیکی در رسیدگی¬های قضایی، مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، آبان، شماره 28.
5. دهقانی، مجید، فلاح، محمدرضا. (1399). مولفه¬ها و الزامات دادرسی الکترونیکی اطفال و نوجوانان، فصلنامه حقوق پزشکی، ویژه¬نامه حقوق¬بشر و حقوق شهروندی.
6. زاده¬حسین علیائی، زهرا، احمدی، احمد. (1397). دادرسی الکترونیک در حقوق ایران؛ اهداف، مبانی و ویژگی-ها، فصلنامه تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، شماره35.
7. زرکلام، ستار. (1391). دادرسی¬های الکترونیکی؛ ضرورتها الزامات و چالشها، آموزه¬های حقوقی کیفری، شماره3.
8. شمس، عبداله. (1387). آیین دادرسی مدنی دوره¬ی پیشرفته، ج2، تهران: انتشارات دراک.
9. عشق¬پور، منصور، اکبرپور، نعمت اله. (1395). جایگاه دادرسی الکترونیک در حقوق ایران، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، دوره 2، شماره 3.
10. کاتوزیان، ناصر. (1379). فلسفه حقوق، ج2، چ1، تهران: شرکت سهامی انتشار.
11. کریمی، عباس. (1390). ادله اثبات دعوا، چ1، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
12. محسنی، حسن، بهشتی¬پور، زینب. (1400). پایبندی دادرسی الکترونیک به اصول بنیادین دادرسی با نگاهی تطبیقی به حقوق فرانسه. پژوهشنامه حقوق تطبیقی، پاییزوزمستان، دوره5، شماره2.
13. محسنی، حسن؛ رضایی¬نژاد، همایون. (1391). دادگستری و پیشرفت فن¬آوری اطلاعات وارتباطات، مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دوره4، شماره2.
14. معاونت آموزش قوه قضائیه. (1386). آشنایی با وظایف کارکنان اداری ویژه کلیه مشاغل اختصاصی دادگستری، ج1، قم: نشرقضا.
15. معاونت آموزش قوه قضائیه. (1387). آشنایی با وظایف کارکنان اداری ویژه مدیران دفاتر و کارکنان دادسراها، ج3، قم: نشرقضا.
16. معاونت آموزش قوه قضائیه. (1387)، آشنایی با وظایف کارکنان اداری ویژه مدیران و کارکنان اداری دفاتر دادگاه های عمومی حقوقی و جزایی، ج4، قم: نشرقضا.
17. معاونت آموزش قوه قضائیه. (1388). رویه قضایی ایران در ارتباط با دادگاه¬های عمومی حقوقی، ج5، تهران:جنگل جاودانه
18. معاونت آموزش و تحقیقات دادگستری استان تهران. (1382). در راه تعالی، تهران: رسالت.
19. معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، محقق: قربانوند، محمدباقر. (1389). قواعد حقوق تجارت الکترونیک، تهران: جنگل.
20. معاونت حقوقی و توسعه¬ی قضایی قوه¬ قضائیه مرکز مطالعات توسعه¬ قضایی، افشارنیا طیب، مبین حجت (1388). اطاله دادرسی و توسعه قضایی، تهران: خرسندی.
21. معاونت حقوقی و توسعه¬ی قوه¬ قضائیه- مرکز مطالعات توسعه¬ قضایی. (1389). شرح اصول رفتار قضایی (بنگلور) سازمان ملل متحد اداره مقابله با مواد مخدر و جرم، م. شاه¬حیدری¬پور محمدعلی، همتی مجتبی، تهران: خرسندی.
22. موذن¬زادگان، حسنعلی، روستا، نرجس. (1396). دادرسی الکترونیکی در رویارویی با جرایم رایانه¬ای: چالش¬ها و بایسته¬ها، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتادویکم، شماره 100.
23. مهرافشان، علی¬رضا. (1390). دادرسی مجازی، مفهومی نوین در عدالت قضایی، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال3، شماره 5.
24. وحدتی، مهدی، طاهرخانی، حسین، ساورائی، پرویز، نورشرق، جمشید. (1399). بررسی چالش¬ها ورفع تعارضات مقررات مربوط به دادرسی الکترونیکی در نظام حقوقی ایران با نگرش تطبیقی در حقوق فرانسه، فلصنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، زمستان، سال هفتم، شماره4.
25. هاشمی سیدرضا، یوسفی یحیی. (1394). بررسی تأثیر مکانیزه شدن نظام قضایی بر رضایت شغلی کارکنان و رضایت مندی ارباب رجوع در دادگستری کل استان کرمانشاه، مجله حقوقی دادگستری، سال 79، شماره92.
26. یعقوبی، نورمحمد. (1392). دولت الکترونیک رویکرد مدیریتی، چ3، تهران: افکار.