مدل توسعه ورزش سالمندی عراق: مطالعه کیفی نظریه زمینه ای
الموضوعات :
علی عباس حسن
1
,
وحید شجاعی
2
,
میثم جبار مطر
3
1 - دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - دانشیار مدیریت ورزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
3 - استادیار، دانشگاه میسان، عراق
الکلمات المفتاحية: ورزش, سالمندی, سلامت‌محور, نشاط اجتماعی.,
ملخص المقالة :
افزایش شمار سالمندان در عراق موجب توجه به موضوعهایی جدید دربارة آنها شده است. ازآنجاییکه ناتوانایی‌های دورة سالمندی با افزایش سن شایعتر میشود، در این شرایط نقش ورزش در حفظ و بهبود سلامت سالمندان و شور و نشاط اجتماعی پررنگ می‌گردد. پژوهش حاضر با هدف ارائة الگوی ورزش سالمندی عراق انجام شده است. این پژوهش در چهارچوب رویکرد کیفی و با بهکارگیري روش پژوهش دادهبنیاد انجام شده است. شرکتکنندگان در این پژوهش متخصصان و صاحب‌نظران مدیریت ورزشی، پیشکسوتان ورزشی، اعضای هیئتعلمی (گـروههای عـلـوم ورزشـی، روان‌شناسی، جامعهشناسی، مددکاری و پرستاری) و همچنین، مسئولان ادارات درگیر در سالمندی اعم از بهداشت، بهزیستی و سازمان امور اجتماعی شهرداری اصفهان بودند که بهصورت نمونهگیری هدفمند و نظری برای مصاحبة نیمه‌ساختاریافته انتخاب شدند. مصاحبهها تا مرحلة اشباع نظری ادامه یافتند. دادهها همزمان با جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از روش استراس و کوربین تحلیل شدند. اعتبار دادهها براساس معیارهای پیشنهادی لینکولن و گوبا تأیید شد. نتایج نشان داد که 276 گزارة مفهومی اولیه با 11 مقولة اصلی و 50 مقولة فرعی درقالب ابعاد ششگانة مدل پارادایمی شامل موجبات علّی (سه مقوله)، پدیدة اصلی (یک مقوله)، راهبرد (دو مقوله)، ویژگیهای زمینهای (دو مقوله)، شرایط محیطی (دو مقوله) و پیامد (یک مقوله)، الگوی ورزش سالمندی عراق را تشکیل دادند. یکپارچهسازی مقولهها برمبنای روابط موجود بین آنها حول محور ورزش سالمندی عراق، شکلدهندة مدل پارادایمی است که الگوی مدیران درگیر در امور سالمندان را منعکس میکند
2. Alizadeh, M., Fakhrzadeh, H., Sharifi, F., Mohamadi, A., & Nazari, N. (2013). A review of the performance of organizations in the old country, salmand, 13(1), 74-81. (Persian).
3. Al-Kaabi, J., Al-Maskari, F., Saadi, H., Afandi, B., Parkar, H., & Nagelkerke, N. (2009). Physical activity and reported barriers to activityamong type 2 diabetic patients in the United Arab Emirates. Rev Diabet Stud, 6(4), 271-278.
4. Allender, S., Cowburn, G., & Foster, C. (2006). Understanding participation in sport and physical activity among children and adults: a review of qualitative studies. Health Education Research, 21(6), 826-835.
5. Antonio, P. (2018). Physical exercise and aging. Rehabilitation Medicine for Elderly Patients, 6, 35-41.
6. Bandeen-Roche, K., Seplaki, C. L., Huang, J., Buta, B., Kalyani, R. R., & Varadhan, R. (2015). Frailty in older adults: A nationally representative profile in the United States. Frailty in Older Adults: J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 70(11), 1427-1434.
7. Bauman, A., Merom, D., & Bull, F. C. (2016). Updating the evidence for physical activity: Summative review of the epidemiological evidence, prevalence, and interventions to promote. Active aging. Gerontologist, 56, 268-280.
8. Bigzadeh, M., Parhodeh, Y., & Noudehi, M. A. (2013). Contrasting quality of life with health among active and inactive older adults of Islamabad Gharb town. World Applied Programming, 3(10), 482- 487. (Persian).
9. Bruland, D., Voß, M., Schulenkorf, T., & Latteck, Ä. D. (2019). Mit Schwung und Energie durch den Tag. Partizipative Forschung zur Förderung der bewegungsbezogenen Gesundheitskompetenz bei Menschen mit Lernschwierigkeiten. Prävention Und Gesundheitsförderung, 14(4), 368-374.
10.
11. Campbell, M., Li, Q., Gingrich, S., & Macfarlene, R. (2005). Should people be physically active outdoors on smog alert days? Canada J Public Health, 96(1), 24-28.
12. Caperchione, C. M., Kolt, G. S., & Mummery, W. K. (2009). Physical activity in culturally and linguistically diverse migrant groups to Western society. Sports Medicine, 39(3), 167-177.
13. Carl, J., Sudeck, G., & Pfeifer, K. (2020). Competencies for a healthy physically active lifestyle—reflections on the model of physical activity-related health competence. Journal of Physical Activity and Health, 17(7), 688-697.
14. Chiu, M. C., Wu, H. C., Chang, L. Y., & Wu, M. H. (2013). Center of pressure progression characteristics under the plantar region for elderly adults. Gait & Posture, 37(3), 408-412.
15. Dionigi, R. A. (2016). The competitive older athlete: A review of psychosocial and sociological issues. Top Geriatr Rehabil, 32, 55-62.
16. Gholizadeh, A., & Shirani, E. (2010). The relation between personal, family, social and economic factors with the rate of life satisfaction of aged people of Isfahan. Applied Sociology, 21(1), 69-82. (Persian).
17. Glasgow, R. E., Eakin, E. G., Fisher, E. B., Bacak, S. J., & Brownson, R. C. (2001). Physician advice and support for physical activity: Results from a national survey. American Journal of Preventive Medicine, 21(3), 189-196.
18. Goulding, C. (2002). Grounded theory: A practical guide for management, business & market researchers. London: Sage Publications.
19. Habibi, A., Savadpoor, M., Molaei, B., Shamshiri, M., & Ghorbani, M. (2009). Survey of physical functioning and prevalence chronic illnesses among the elderly people. Iran Journal of Ageing, 4(13), 67-77. (Persian).
20. Hosseini, R., Zabihi, A., & Bijani, A. (2009). Prevalence of cardiovascular risk factors in elderly population in Amirshahr 2007. Iran Journal of Ageing, 4(11), 46-52. (Persian).
21. Kahan, D. (2011). Arab American college students' physical activity and body composition: reconciling Middle East-West differences using the socioecological model. Research Quarterly for Exercise and Sport, 82(1), 118-128.
22. Kaur, H., Chaudhary, S., Mohanty, S., Sharma, G., Kumaran, S. S., Ghati, N., ... & Pandey, R. M. (2022). Comparing cognition, coping skills and vedic personality of individuals practicing yoga, physical exercise or sedentary lifestyle: a cross-sectional fMRI study. Integrative medicine research, 11(1), 100750.
23. Khataminya, F. (2014). Women, culture, sport and community health. Message Woman, 268- 269. (Persian).
24. Khezri, A., Arabameri, E., Hemayattalab, R., & Ebrahimi, R. (2014). The effects of exercise and physical activity on reaction time and the elderly. Iranian Journal of Aging, 9(1), 107-113. (Persian).
25. Kruger, J., Carlson, S. A., & Kohl, H. W. (2007). Fitness facilities for adults: Differences in perceived access and usage. American Journal of Preventive Medicine, 32(6), 500-505.
26. Long-Term Care, Health and Welfare Services for the Elderly, Japan Ministry of Health, Labar and Welfare. (2012). Available at: http://www.mhlw.go.jp/english. (12 October 2012).
27. Maghsoudnia, Sh., & Shojaei, H. (2005). General medicine of elderly, senior medicine. Research Institute of Medical Sciences and Veterans of Veterans. Available at: http://www.jmerc.ac.ir/index.php/fa/.(24 September 2005). (Persian).
28. Maria, L., Rubio, S., Pilar Garzón Ayala, R.D., & et all. (2023).Chapter 9 - Environmental Diseases and Injuries.Field Guide to Global Health & Disaster Medicine,Elsevier,221-248.
29. Marioni, R. E., Ritchie, S. J., Joshi, P. K., Hagenaars, S. P., Okbay, A., Fischer, K., ... & LifeLines Cohort Study. (2016). Genetic variants linked to education predict longevity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(47), 13366-13371.
30. Mohaghegh, Sh., & Hajian, M. (2013). Sports and air pollution. Journal of Medical Council of Islamic Republic of Iran, 31(3), 237-249. (Persian).
31. Nabavi, Sh., Shoja, M., Mohammadi, S., & Rashedi, V. (2014). Health related quality of life in community dwelling older adults of Bojnourd. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences, 6(2), 433-439. (Persian).
32. Najimi, A., & Moazemi Goudarzi, A. (2012). Healthy lifestyle of the elderly: A cross-sectional study. Journal of Health System Research, 8(4), 581-587. (Persian).
33. Nazem, F., Jalili, M., Heidarian, A., & Tavilani, H. (2012). Prediction of VO2max with Daily Step Counts in 40-65-Year-Old Men with Active Lifestyle. Journal of Sport Biosciences, 4(11), 55-73. (In persian).
34. Omidikia, K. (2011). Understanding organizational capabilities position the brand in the industry food using grounded theory. Journal of Strategic Management Thinking,9- 18. (Persian).
35. Palombo, R. (2005). Opportunities for collaboration: Linking public health and aging services networks. Generations, 29(2), 48-53.
36. Shirzaie, P. (2007). Place of culture and sports. Cultural Studies Journal Social Khorasan, 5, 87-98. (Persian).
37. Sanft, T., Harrigan, M., Cartmel, B., Ferrucci, L. M., Li, F. Y., McGowan, C., ... & Irwin, M. L. (2021). Effect of healthy diet and exercise on chemotherapy completion rate in women with breast cancer: The Lifestyle, Exercise and Nutrition Early after Diagnosis (LEANer) study: Study protocol for a randomized clinical trial. Contemporary Clinical Trials, 109, 106508.
38. Sleap, M., & Tzormpatzakis, N. (2007). Participation in physical activity and exercise in Greece: A systematic literature review. International Journal of Public Health, 52(6), 360-371.
39. Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of qualitative research: Groundedtheory procedures and techniques. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.
40. Strauss, A., & Corbin J. (1998). Basics of qualitative research. Newbury Park, CT: Sage.
41. Strauss, A., & Corbin, J. (2011). Principles of qualitative research methods. ( B. Mohammadi, translator). Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute. (Persian).
42. Strauss, A., & Corbin, J. (1999). Qualitative research in nursing (4th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins.
43. Thongsomboon, J. (2005). Health promoting behaviors and quality of life among the elderly in Srisamrong district, Sukhothai province. (Master’s thesis). Chulalongkorn University, Bangkok.
44. Turner, A., Wilkie, F., & Rosen, N. (2004). Virtual but visible: Developing a promotion strategy for an electronic library. New Library World, 105, 101-102.
45. United Nations Population Division. (2009). Press Release: The 2008 revision key findings. New York: United Nations.
46. Vella, S. A., Schweickle, M. J., Sutcliffe, J. T., & Swann, C. (2021). A systematic review and meta-synthesis of mental health position statements in sport: Scope, quality and future directions. Psychology of Sport and Exercise, 55, 101946.
47. World Health Organization. (2019). Global action plan on physical activity 2018-2030: more active people for a healthier world. World Health Organization.
48. Zahmatkeshan, N., Bagherzadeh, R., Akabirian, H., Yazdankhah Fard, K., Yazdanpanah, S., & Jamand, T. (2011). Evaluation of quality of life and its related factors in elderly people in Bushehr. Fasa University of Medical Sciences, 2(1), 53-58. (Persian).
49. Zanjani, H., Edrisi, A., & Rahmani, E. (2012). The elderly structure of Iran and the exercise of the elderly. Journal of Social Sciences, 5(4), 165-188. (Persian).
50. Zohrevandian, K., Asadi, H., Ebrahimi, F., & Samadi, M. (2015). Determine and prioritizing criteria for site selection of sport facilities for equality in access using analytical hierarchy process (AHP). Sport Management, 29, 795-814. (Persian).
Article history Received: 8 September 2024 Received in revised from: 26 September 2024 Accepted: 19 November 2024 Published online: 11 March 2025 |
Iraqi Elderly Sports Development Model: A Qualitative Grounded Theory Study
Ali Abbas Hosain 1
, Vahid Shojaei 2*, Maysam Jabar Matar 3
1. Department of sports management, Faculty of Sports Sciences, Isfahan (Khorasgan) Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.
E-mail: aliabbashosain4@gmail.com
2. Corresponding Author, Department of Sport Management, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran.
E-mail: shojaei.vahid@yahoo.com
3. Department of Sport Management, University of Misan, Iraq. E-mail: maysammatar@gmail.com
Article Info | ABSTRACT |
Article type: Research Article
|
Introduction: The increase in the number of older adults in Iraq has caused attention to new issues about them. As the disabilities of old age become more common with increasing age, the role of exercise in maintaining and improving the health of the elderly and social vitality becomes increasingly prominent. Methods: This study aimed to develop a model of exercise for older adults in Iraq. This research was conducted using a qualitative approach and data-driven research. The participants in this research are experts and experts in sports management, sports veterans, faculty members (sports science, psychology, sociology, social work and nursing groups) as well as the officials of departments involved in old age, including health, welfare and Organization of Social Affairs of Municipality, who were selected for semi-structured interviews through purposive sampling. The interviews continued until theoretical saturation. Data were analyzed simultaneously with data collection using the Strauss and Corbin method. The validity of the data was confirmed based on the criteria proposed by Lincoln and Goba. Results: The results showed 276 primary conceptual propositions with 11 main categories and 50 sub-categories in the form of six dimensions of the paradigm model, including causal factors (three categories), central phenomenon (one category), strategy (two categories), and background characteristics (two categories), environmental conditions (two categories) and outcome (one category), formed the pattern of sports for the elderly in Iraq. Conclusion: The integration of categories based on the existing relationships between them, centred on Iraq's elderly sports, forms a paradigm model that reflects the model of managers involved in elderly affairs.
|
| |
Keywords; elderly, healthy improving, Iraq, paradigm model, sport | |
Cite this article: Abbas Hosain, A. Shojaei, V. & Matar, M.J. (2025). Iraqi elderly sports development model: A qualitative grounded theory study, Sociological Studies in Sport, 5(1), 80-96. DOI: https://doi.org/10.30486/4S.2024.1183332 © The Author(s). Publisher Islamic Azad University, Isfahan Branch
| |
Extended Abstract
Introduction
In general, it can be stated that population ageing is a health success that will become a significant challenge in the absence of proper planning; therefore, we should seek solutions to enter old age and live this stage of life more effectively. Ageing should not be viewed as a negative issue; instead, the elderly are people with a wealth of experience who can serve as suitable role models for the younger generation. Changing the lifestyle of the elderly towards a dynamic and active one is important, as it can help control or postpone many of the problems caused by ageing changes and maintain the health of the elderly. Comparing the research conducted in the field of elderly sports versus youth sports using the meta-analysis method indicates that the research conducted has been mainly in the field of youth sports, and studies in the field of elderly sports have been very few and weak in terms of content, and only in recent years have few studies been conducted in this field (Zanjani, Idrisi, and Rahmani Khalili, 2012). Some of the results of these studies also indicate a significant difference between the average self-esteem of the elderly before and after implementing the sports program. The level of satisfaction with the life of the elderly who are exposed to sports therapy is higher than that of those not exposed to sports therapy. Exercise is effective in the quality of life of the elderly (Zanjani et al., 2012). Most of these research methods employed a descriptive-comparative or descriptive-explanatory approach, comparing the results and consequences of exercise in two groups: those who exercised and those who did not. Collecting more information is experimental, and forming control and experimental groups is also involved. Then, the method of asking others (surveys) is that not all the obvious and hidden aspects of Iraqi elderly sports have been examined through the perspectives of the target community. Currently, the country's sports are experiencing a vacuum in elderly sports. This study aims to design and explain Iraqi elderly sports based on data-driven theory and within a paradigm of causal, contextual, intervening factors, context, strategy, and consequences. Finally, a comprehensive model for elderly sports in Iraq, one of the basic needs, has been designed.
Methods
The current research was conducted to provide a model of exercise for older adults in Iraq. This research was conducted using a qualitative approach and data-driven research. The participants in this research are experts and experts in sports management, sports veterans, faculty members (sports science, psychology, sociology, social work and nursing groups) as well as the officials of departments involved in old age, including health, welfare and Organization of Social Affairs of Municipality, who were selected for semi-structured interviews through purposive sampling. The interviews continued until theoretical saturation. Data were analyzed simultaneously with data collection using the Strauss and Corbin method. The validity of the data was confirmed based on the criteria proposed by Lincoln and Goba.
Results
The results revealed 276 primary conceptual propositions organised into 11 main categories and 50 subcategories, encompassing six dimensions of the paradigm model: causal factors (three categories), main phenomenon (one category), strategy (two categories), and background characteristics. (two categories), environmental conditions (two categories) and outcome (one category), formed the pattern of sports for the elderly in Iraq.
The integration of categories based on the existing relationships between them around the focus of Iraq's elderly sports forms a paradigm model that reflects the model of managers involved in elderly affairs.
Conclusion
In the end, it can be concluded that the active life of the elderly enhances their physical ability and efficiency, and their health, including vitality, cheerfulness, and emotional functioning, is in a better state. Additionally, the more active the elderly are, the better their physical and mental health tends to be. According to the results, exercise and physical activity, as an important principle in the lives of the elderly, should be considered by relevant institutions and organizations and, along with treatment and care programs, should be addressed as a low-cost and healthy method to prevent the occurrence of problems related to the elderly; therefore, on the one hand, the increase in the number of the elderly and on the other hand, changes in culture, habits and lifestyles require the intervention of the parliament, the government and the support of families in order to achieve health in old age. The government can prevent the challenges and problems faced by elderly sports enthusiasts by planning and implementing cultural, social, and financial support laws in areas related to ageing, educating families and elderly individuals about the dangers of mobility issues, and creating appropriate infrastructure. Faculties and physical education groups should change their policies for practical and skill training in elderly sports. In this regard, enhancing the quality of skills training and deepening training to professionalise the sciences will be beneficial through interaction with executive organisations and institutions, such as the Ministry of Youth Sports, the Committee on Elderly Sports, and bodies responsible for elderly affairs. It is essential to formulate laws that support the elderly through welfare organisations, such as social welfare, social security, and other relevant agencies. Encouraging the media, including the press, radio and television, as well as new media, including social and news networks, to continue playing their important role in the information society and disseminating the concepts and values in the field of elderly sports, along with attracting public participation and private sector investment to strengthen sports infrastructure and hold cultural and sports festivals, will be effective strategies for the development of elderly sports. As previously stated, this model is presented for the first time, and an attempt has been made to examine all aspects of the subject using experts' opinions and present a model of Iraqi elderly sports. This model helps sports managers become aware of the causal factors, central phenomenon, intervening conditions, contextual characteristics, and appropriate strategies inspired by the presented model, and thus, be able to manage sports for the elderly in Iraq. Additionally, by applying this model, it is hoped that a remarkable transformation will be achieved in Iraqi elderly sports. In this regard, the government should support projects and research in the field of ageing and provide guidelines based on research evidence. Future quantitative research based on the model presented in this study will be able to examine various aspects of ageing sports. This study provides a theoretical foundation for future research.
Keywords
Sport, elderly, healthy improving, paradigm model, Iraq.
Ethical Considerations
Compliance with ethical guidelines: The study adhered to all ethical standards, ensuring privacy, confidentiality, and anonymity of participants.
Funding: No funding was received for this study.
Authors’ contribution: All authors contributed equally to the study's design, analysis, and writing
Conflict of interest: The authors declare no conflicts of interest.
تاریخچه مقاله تاریخ دریافت: 18/06/1403 تاریخ بازنگری: 05/07/1403 تاریخ پذیرش: 29/08/1403 تاریخ انتشار: 21/12/1403 |
مدل توسعۀ ورزش سالمندی عراق: مطالعۀکیفی نظریۀ زمینهای
علی عباس حسن 1 ، وحید شجاعی 2 * ، میثم جبار مطر 3
1. گروه مدیریت ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران. رایانامه: aliabbashosain4@gmail.com
2. نويسنده مسؤول، گروه مدیریت ورزشی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران. رایانامه: shojaei.vahid@yahoo.com
3.گروه مديريت ورزشي، دانشگاه میسان، عراق. رایانامه: maysammatar@gmail.com
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
|
مقدمه: افزایش شمار سالمندان در عراق موجب توجه به موضوعهایی جدید دربارة آنها شده است. از آنجا که ناتوانایی‌های دورة سالمندی با افزایش سن شایعتر میشود، در این شرایط نقش ورزش در حفظ و بهبود سلامت سالمندان و شور و نشاط اجتماعی پررنگ می‌گردد.
روش: پژوهش حاضر با هدف ارائة الگوی ورزش سالمندی عراق انجام شده است. این پژوهش در چهارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیري روش پژوهش داده بنیاد انجام شده است. شرکت کنندگان این پژوهش متخصصان و صاحب‌نظران مدیریت ورزشی، پیشکسوتان ورزشی، اعضای هیأت علمی(گـروههای عـلـوم ورزشـی، روان‌شناسی، جامعه شناسی، مددکاری و پرستاری) و همچنین مسئولان ادارات درگیر سالمندان اعم از بهداشت، بهزیستی و سازمان امور اجتماعی بودند که به صورت نمونهگیری هدفمند و نظری برای مصاحبة نیمه‌ساختاریافته انتخاب شدند. مصاحبهها تا مرحلة اشباع نظری ادامه یافتند. دادهها همزمان با جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از روش استراس و کوربین تحلیل و اعتبار دادهها براساس معیارهای پیشنهادی لینکولن و گوبا تأیید شد.
یافته: نتایج نشان داد که 276 گزارة مفهومی‌اولیه با 11 مقولة اصلی و 50 مقولة فرعی در قالب ابعاد ششگانة مدل پارادایمی شامل موجبات علّی (سه مقوله)، پدیدة اصلی (یک مقوله)، راهبرد (دو مقوله)، ویژگیهای زمینهای (دو مقوله)، شرایط محیطی (دو مقوله) و پیامد (یک مقوله)، الگوی ورزش سالمندی عراق را تشکیل دادند.
بحث و نتیجه‌گیری: یکپارچه سازی مقولهها بر مبنای روابط موجود بین آنها حول محور ورزش سالمندی عراق، شکلدهندة مدل پارادایمی است که الگوی مدیران درگیر در امور سالمندان را منعکس میکند.
|
| |
کلیدواژه‌ها: سالمندی، سلامت‌محور، عراق، نشاط اجتماعی، ورزش
| |
استناد: عباس حسن، علی؛ شجاعی، وحید؛ و جبار مطر، میثم. (1404). مدل توسعۀ ورزش سالمندی عراق: مطالعۀ کیفی نظریۀ زمینهای. مطالعۀات جامعه شناختی در ورزش، 5(1)، 96-80.
ناشر دانشگاه آزاد اسلامی‌واحد اصفهان © نویسندگان. | |
یکی از مهم‌ترین تغییرات به وجود آمده از پیدایش رنسانس در غرب را باید تغییر سبک زندگی مردم کل دنیا دانست. البته تغییر سبک زندگی بعد از انقلاب صنعتی از اواسط قرن هجدهم میلادی به بعد شدت گرفت و امروزه شاهد تأثیر بیماری‌های غیرواگیر مرتبط با فعالیت بدنی بر تندرستی افراد کل دنیاییم به طوری که چاقی و اضافه وزن به طور فزاینده‌ای در دنیا افزایش یافته است و این خود عاملی بر شیوع بیماری‌های غیرواگیر و به خطر افتادن تندرستی بشر امروزی شده است (کارل1 و همکاران، 2020).انسان‌ها الگوی منحصر به فردی از خصوصیات، رفتارها و عادت‌ها را در خود پرورش می‌دهند که به آن سبک زندگی گفته میشود (کائور2 و همکاران، 2022). سبک‌هاي زندگي تحت تأثير عوامل مختلف محيطي، اجتماعي و فرهنگي قرار دارند و با تغییر هر یک از این عوامل، سبک زندگی هم تغییر پیدا میکند (چتلات3 و همکاران، 2017). تمام کارها با سبک زندگی شکل می‌گیرند و چارچوب رفتارهای بعدی انسان را هدایت می‌کنند (سانفت4 و همکاران، 2021). هرکس سبک زندگی مختص به خود را دارد و رفتارهایش بر اساس همان شکل می‌گیرد (بارت و همکاران، 2021)؛ اما واقعیت بسیار مهم آن است که تا انسان از سلامتی کامل برخوردار نباشد، عملاً در انجام اکثر کارها ناتوان یا کم‌توان است و به عبارتی، داشتن سلامتی و حفظ آن، یک نیاز ضروری برای تمام افراد در جوامع مختلف است.
حرکت در مسیر سلامتی و تندرستی (ماریا5 و همکاران، 2023) و پایداری آن (ولا6 و همکاران، 2022)، در گرو انتخاب سبک زندگی فعال است (برولند7 و همکاران، 2019). سبک زندگی فعال، ابعاد مختلفی دارد و بعدهای روانی، اجتماعی، معنوی و غیره را شامل میشود (ناظم و همکاران، 1390). سازمان بهداشت جهانی ، سلامت را برخورداری از آسایش کامل جسمی، روانی و اجتماعی( نه فقط نداشتن بیماری و نقص عضو) را یک سبک زندگی سالم می‌داند (سازمان بهداشت جهانی8، 2019). اگرچه دسته‌ای از دستور و روش‌های معمول برای داشتن سبک زندگی سالم وجود دارد؛ انجام آن برای هرکسی متفاوت به نظر می‌رسد. درواقع سبک زندگی سالم هرکسی با نفر دیگر متفاوت است. صرف‌نظر از آنچه که افراد انتخاب می‌کنند، زندگی سالم، کلیدی برای پیشگیری از بیماریها، افزایش طول عمر و سلامتی است. آگاه بودن نسبت به رژیم غذایی، فعالیت بدنی و سطح استرس به افراد این امکان را می‌دهد که به طور مؤثر تمام جنبه‌های زندگی خود و «کل خود» را متعادل سازند (ماریونی9 و همکاران، 2016).
سالمندی فرایندی بیولوژیک و آناتومیک است که تمام موجودات زنده را درگیر میکند. این فرایند با کاهش تدریجی عملکرد و ظرفیتهای مختلف افراد باعث تغییرات اجتماعی، اقتصادی، روانی و فیزیکی متفاوت در افراد میشود (چیو10 و همکاران، 2013). با در نظر داشتن نیازهای خاص این دوران، توجه به رفتارهای ارتقادهندة سلامت و كیفیت زندگی در سالمندان بسیار مهم است (بیگ‌زاده و پرهوده، 1391). سالمندی، دوران حساسی از زندگی است و توجه به مسائل و نیازهای این مرحله یک ضرورت اجتماعی است و توجه به رفتارهای ارتقادهندة سلامت و کیفیت زندگی امری مهم است که از آن غفلت شده است (قلی‌زاده و شیرانی، 1388). ورزش و فعاليت بدني مي‌توانند بخش مهمي از سبک زندگي سالم و بهداشتي باشند که در درمان و پيشگيري بسياري از بيمار‌هاي مرتبط با بي‌تحرکي ازجمله بيماري‌هاي قلبي- عروقي از آنها استفاده شود (احمدی، عباسی‌دالویی و بهبودی، 1394). تغییر سبک زندگی در دوران سالمندی از اهمیت زیادی برخوردار است. با اصلاح سبک زندگی در سالمندان میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های مزمن را تا ۵۰ درصد می‌توان کاهش داد. با بررسی وضعیت مرگ و میر می‌توان دریافت که گسترده‌ترین علل مرگ در گروه‌های سنی بیش از ۵۰ سال بیماری‌های قلبی- عروقی، سرطان‌ها، بیماری‌های دستگاه تنفسی و حوادثند که اصلاح سبک زندگی، نقش مهمی در پیشگیری از آنها دارد (نجیمی‌و معظمی‌گودرزی، 1390). در دنیای فعلی، یکى از اهداف تربیت بدنى و علوم ورزشى، فراهم‌کردن زندگى و جامعة سالم با فعالیت بدنى در دوران مختلف زندگى است؛ بر این اساس، انجام پژوهش دربارة سلامت سالمندان و آثار فعالیت بدنى بر عملکرد حرکتى آنان نیز جزو اهداف پژوهش‌های حوزة علوم ورزشى است (خضری و همکاران، 1392). براساس مطالعه‌ای در انگلستان که روی سالمندان مبتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی انجام شده بود، فعالیت‌های بدنی سبک و متوسط مانند پیاده‌روی منظم، فعالیت‌های تفریحی مکرر، فعالیت‌های ورزشی نظیر شنا و آهسته دویدن، به‌طور معناداری در کاهش مرگ و میر آنها مؤثر بوده است (حسینی و ذبیحی، 1387). مطالعه‌ای در تهران نیز نشان داد که بین سطح فعالیت‌های فیزیکی و تعداد بیماری‌های مزمن رابطة معناداری وجود دارد (حبیبی و سوادپور، 1387). همچنین، طی پژوهش‌های انجام‌شده، استقلال عملکرد و بهبود کیفیت زندگی در افراد مسن می‌تواند با ترکیبی از تمرین‌های هوازی و قدرت انعطاف‌پذیری و نیز برنامه‌های ورزشی به دست آیند (آنتونیو11، 2018). یکى از اهداف تربیت بدنى و علوم ورزشى، فراهم کردن زندگى و جامعه‌ای سالم با فعالیت بدنى در دوران مختلف زندگى است؛ بر این اساس، انجام پژوهش دربارة سلامت سالمندان و آثار فعالیت بدنى بر عملکرد حرکتى آنان نیز جزو اهداف پژوهش‌های حوزة علوم ورزشى است. امروزه، ورزش عاملی باارزش برای تمام طول عمر شناخته شده است و ابزاری در ارتقای سیاست سلامت و موجب تشویق افراد مسن به فعال بودن شده است (دیونگی12، 2016). فعالیت بدنی، عاملی برای اصلاح شیوة زندگی است که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اقدام‌های پیشگیرانه برای کاهش عوارض میانسالی است و اجرای آن برای تسهیل در روند پیری لازم است (باومن13، 2016).
سالخوردگی جمعیت، موفقیتی بهداشتی است که در صورت نبود برنامهریزی مناسب به چالش بزرگی تبدیل خواهد شد؛ بنابراین، باید به دنبال راه حل برای ورود به سالمندی و گذران بهتر این مقطع زندگی بود. نباید به سالمندی به‌عنوان یک مسأله با بار منفی نگاه کرد؛ بلکه سالمندان افرادی‌اند با کوله‌باری از تجربه که می‌توانند الگویی مناسب برای نسل جوان باشند. تغییر سبک زندگي سالمندان به سمت زندگی پویا و فعال، مهم است و مي‌تواند بسياري از مشكلات ناشي از تغييرات پيري را كنترل کند يا به تعويق اندازد و سلامتي سالمندان را حفظ کند. مقایسة پژوهش‌های انجام‌شده در زمینة ورزش سالمندان در مقابل ورزش جوانان با استفاده از روش فراتحلیل حاکی است که پژوهش‌های انجام‌شده بیشتر در حوزة ورزش جوانان بوده‌اند و مطالعات در زمینة حوزة ورزش سالمندان بسیار کم و ازنظر محتوا نیز ضعیف بوده‌اند و تنها در سال‌های اخیر، پژوهش‌های کمی در این زمینه انجام شده‌اند (زنجانی، ادریسی و رحمانی خلیلی، 1390). برخی از نتایج این پژوهش‌ها نیز حاکی است که بین میانگین میزان عزت نفس سالمندان، قبل و بعد از اجرای برنامة ورزشی اختلاف معناداری وجود دارد. میزان رضایت از زندگی سالمندانی که در معرض ورزش درمانی قرار می‌گیرند، بیشتر از کسانی است که در معرض ورزش درمانی قرار نمی‌گیرند. ورزش در کیفیت زندگی سالمندان مؤثر است (زنجانی، ادریسی و رحمانی خلیلی، 1390). روش‌های پژوهش بیشتر این پژوهش‌ها، توصیفی- مقایسه‌ای و توصیفی- تبیینی بوده‌اند که نتایج و پیامدهای ورزش در دو گروهی که تمرین‌های ورزشی را انجام داده‌اند یا ورزش نمی‌کرده‌اند، مقایسه شده است. شیوة جمع‌آوری اطلاعات بیشتر به شیوة آزمایشی و تشکیل گروه کنترل و آزمایش است و پس از آن، روش پرسش از دیگران (پیمایش) است که همة زوایای آشکار و نهان ورزش سالمندی عراق از طریق دیدگاه‌های جامعة هدف بررسی نشده‌اند. در حال حاضر، ورزش کشور دچار خلأ در زمینة ورزش سالمندی است. در این پژوهش تلاش میشود ورزش سالمندی عراق بر اساس نظریة دادهبنیاد و در قالب پارادیمی از عوامل علّی، زمینهای، مداخله‌گر، زمینه، راهبرد و پیامدها طراحی و تبیین شود. درنهایت، مدلی جامع برای ورزش سالمندی عراق که یکی از نیازهای اساسی است، طراحی میشود.
روششناسی پژوهش
پژوهش حاضر از نظر فلسفة پژوهش، پژوهشي كیفي با رویكرد استقرایي است و از نظر جهت‌گیري، پژوهشي بنیادي محسوب میشود. از آنجا كه درکی عمیق از موضوع پژوهش وجود ندارد، به لحاظ ماهیت، پژوهشي اكتشافي است. به دلیل اینکه پژوهش حاضر بر شكل‌دهي چهارچوب مفهومی یا تدوین نظریه تأكید میکند و به آشكارسازي دانش ضمني خبرگان در این حوزه نیاز دارد، از راهبرد «نظریة دادهبنیاد» استفاده شده است. به طورکلی، هدف از انتخاب يک مورد يا موارد در پژوهش كيفي، فهم عميق‌تر پديده‌هاي مورد بررسي و در اغلب موارد، كشف نظريه‌هاست؛ نه تعميم از نمونه به جامعه. نمونه‌گیري این پژوهش مطابق با روش‌هاي کیفی، نمونه‌گیري هدفمند محسوب میشود. مشارکت‌کنندگان در پژوهش حاضر براساس روش گلوله‌برفی، شامل متخصصان و صاحب‌نظران مدیریت ورزشی، پیشکسوتان ورزشی، اعضای هیأت علمی(گروه‌های علوم ورزشی، روان‌شناسی، جامعهشناسی، مددکاری و پرستاری) و همچنین، مسئولان ادارات درگیر با سالمندی اعم از بهداشت، بهزیستی بودند. پس از بیان اهداف پژوهش، تمامی شرکتکنندگان با رضایت آگاهانه در این مطالعه شرکت کردند. به آنها اطمینان داده شد که هنگام انتشار نتایج، همة اطلاعات فردی محرمانه باقی خواهد ماند و بر خروج آزادانه در هر مرحله از مطالعه، به دلیل تمایل نداشتن به ادامة همکاری تأکید شد. ابزار پژوهش حاضر، مصاحبه‌های عمیق و اکتشافی بودند؛ زیرا کلیت موضوع برای پژوهشگر مشخص می‌شد و پرسش‌های مصاحبه در خلال گفت‌وگو و براساس روند طبیعی آن شکل می‌گرفتند. سؤال‌های مصاحبهها از نوع باز پاسخ بودند. سؤال‌هایی که در مصاحبه مطرح شدند، این موارد بودند: شرایط علّي ورزش سالمندی چیست؟ مقولة محوري ورزش سالمندی چیست؟ راهبردهاي ورزش سالمندی چیستند؟ ورزش سالمندی داراي چه زمینه‌هایي است؟ ورزش سالمندی داراي چه شرایط مداخله‌گري است؟ پیامد حاصل از مدل پارادایمي نظریه‌سازي دادهبنیاد چیست؟ و زمان در نظر گرفته‌شده برای هر مصاحبه، به طور میانگین 30 دقیقه بود. پژوهشگر تمام مصاحبهها را اجرا کرد و در ادامه، محتوای مصاحبهها کلمه‌به‌کلمه دست‌نویس و اجرا شد. با توجه به مفروض‌های اساسي و زيربنايي رويكرد كيفي در پژوهش، تعداد نمونه پيش از اجراي پژوهش تعيين نشد و فرايند نمونه‌گيري تا زماني ادامه پيدا كرد كه نوعي اشباع اطلاعاتي حاصل شود؛ بدين معنا كه در جريان مصاحبه اطلاعات جديدتري از دادهها استخراج نشود. تحليل دادهها براساس روش پیشنهادی استراس و کوربین14 (2011)، بعد از اولين مصاحبه انجام شد و به توليد مفاهيم و ایجاد سؤال‌هایی جديد و در نتيجه، كسب اطلاعات بيشتر منجر شد. این فرايند به صورت چرخه‌اي و تا نقطة اشباع دادهها ادامه يافت. شایان ذكر است كه اشباع نظري پس از مصاحبه با 19 نفر حاصل شد؛ اما برای اطمينان بيشتر، 10 مصاحبة ديگر نيز انجام شد كه تجزيه و تحليل آنها باعث ایجاد كد مفهومی جديدي نشد. در طول مطالعه، براي اطمینان از صحت و استحکام دادهها، از معیارهای پیشنهادی لینکولن و گوبا استفاده شد (استروبرت و کارپنتر، 1999). پژوهشگر قسمت‌هایی از مصاحبه و تفسیر خود از صحبت‌هاي مشارکت‌کنندگان را در اختیار خود مشارکت‌کنندگان قرار می‌داد و با آنها در مورد تفسیر خود و معناي کلمات مشارکت‌کنندگان بحث می‌کرد تا به عقاید و مفاهیم یکسان دست می‌یافت. بازبینی توسط اعضا، خواندن متن مصاحبهها، تجدید نظر روي کدهاي اولیه، طبقات و مفاهیم و دریافت بازخورد، از روش‌هاي تعیین اعتبار دادهها بودند. مقبولیت دادهها با بازنگري ناظران تأیید و متن مصاحبهها، کدها و طبقات استخراج شد. فرایند تحلیل شامل سه نوع كدگذاري باز ، كدگذاري محوري و كدگذاري انتخابي است. كدگذاري باز فرایندی تحلیلي است كه از طریق آن، مفاهیم مشخص و خواص و ابعاد آنها در دادهها كشف میشود. به طوركلي، در كدگذاري باز، دادهها به قطعاتی مجزا تقسیم، بررسي و نسبت به شباهت‌‌‌ها و تفاوتها مقایسه می‌شوند (استراس و کوربین، 1998). این مرحله بدین دلیل باز نامیده میشود كه پژوهشگر با ذهني باز و بدون هیچ محدودیتي در تعداد كدها و مقولهها، به استخراج كدها و ساخت مقولهها اقدام می‌كند (گلدینگ، 2002). كدگذاري باز شامل سه مرحله است: مرحلة اول (كدگذاري نكات كلیدي (گزیدة متن)) كه پژوهشگر تمام صحبت‌هاي مصاحبه‌شوندگان را خط‌به‌خط مطالعه و نكاتي را كه مورد تأكید آن‌هاست، كدگذاري میکند و نشانه‌‌ای بر آن قرار می‌دهد؛ در مرحلة دوم، «پیشامدها، وقایع و اتفاقات به‌عنوان نشانه‌هاي بالقوة پدیده (كدهاي باز) در نظر گرفته یا تحلیل می‌شوند و بدین‌سان، برچسب مفهومی دریافت می‌كنند» (استراس و کوربین، 1990). درواقع، كدهاي باز احصا شده در ظاهر متفاوتند؛ اما با مفهومی مشابه دركنار یكدیگر قرار می‌گیرند و مفاهیم را می‌سازند؛ مرحلة سوم، ساخت مقوله‌هاست. مقولهها در مقایسه با مفاهیم انتزاعي‌ترند و سطح بالاتري را نشان می‌دهند. آنها از طریق فرایند تحلیلي انجام مقایسه‌ها، براي برجسته‌سازي شباهت‌‌‌ها و تفاوتها كه در سطح پایین‌تر براي تولید مفاهیم استفاده می‌شوند، تولید مي‌شوند. مقولهها، «شالوده‌هاي» ساختن نظریه اند (استراس و کوربین، 1990). رویة كدگذاري محوري، عملي مربوط به دسته‌بندي مفاهیم به زیرشاخه‌‌‌ها در امتداد خطوط ویژگي‌‌‌ها و ابعاد آن است. هدف از كدگذاري محوري، آغاز فرایند مونتاژ مجدد داده‌هایي است كه در مدت كدگذاري باز شكسته شدند؛ با انجام این كار، تحلیلگر شروع به تمركز بر ساخت یك بافت متراكم از روابط، در اطراف مقولة «محوري» مي‌كند (استراس و کوربین، 1990). كدگذاري محوري فرایند ربط‌دهي مقولهها با زیرمقوله‌هایشان و پیونددادن مقولهها در «محور» سطح ویژگي‌‌‌ها و ابعاد است (امیدی‌کیا، 1390). كدگذاري انتخابي، فرایند یكپارچه‌سازي و بهبود مقوله‌هاست. این فرایند با نگارش خط داستان، مقولهها را به هم متصل مي‌كند. درواقع، كدگذاري انتخابي مهم‌ترین مرحلة نظریه‌پردازي است كه پژوهشگر در آن مقولهها را با یكدیگر ارتباط می‌دهد و براساس این ارتباطات سعي مي‌كند تصویر یا نظریه‌اي درمورد موضوع خلق كند؛ ازاین‌رو، در این پژوهش، براساس ابعاد پارادایم کدگذاری، تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه تبیین میشود.
یافتههای پژوهش
در پژوهش پیش‌رو، 276 كد باز توسط پژوهشگر شناسایي و نشانه‌گذاري شد. سپس، با بازنگری و تجمیع کدها، در مرحلة كدگذاري باز، 50 مفهوم (كد) و در مرحلة كدگذاري محوري، 11 مقوله (کد) به‌دست آمدند. شرایط علّی: در پاسخ به سؤال شرایط علّی ورزش سالمندی عراق چیست؟، در نتایج حاصل از مصاحبه با مشاركت‌كنندگان در این پژوهش، سه مقولة عوامل فردی، فرهنگی و اقتصادی به‌عنوان شرایط علّی اثرگذار بر پدیدة مرکزی شناسایی شدند که در جدول شمارة یک آمده‌اند.
عوامل فردی: مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند عواملی که فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند، شامل طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌هایند. طبق نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، عوامل فردی شامل احساس نیاز کردن، داشتن عادت، سلامت جسمانی، روحیة مناسب، امید به زندگی، اعتماد به نفس و آرامش فکری‌اند. شرکت‌کنندة شماره دو در این باره بیان کرد: «وجود روحیة کافی و آرامش فکری موجب افرایش امید به زندگی میشود و شخص سالمند را به سمت ورزش می‌کشاند.»
برخی از مصاحبه‌شوندگان بیان کردند که بیماری در هر سنی سراغ انسان‌ها می‌آید؛ اما بیماری‌هایی وجود دارند که خاص دوران سالمندی‌اند. سالمندی دوره‌ای حساس از زندگی است که فرد را مستعد ابتلا به بیماری‌های زیادی میکند. مصاحبه‌شوندة شمارة 14 بیان کرد: «وجود بیماری‌های جسمی نظیر پوکی استخوان، دیابت، فشارخون، آرتروز، لرزش دست و پا و سایر بیماریها باعث میشود که فرد سالمند از ورزش دوری کند.»
فرهنگی: مصاحبه‌شوندگان فرهنگ را به‌عنوان مجموعه رفتارهای اکتسابی و ویژگی اعتقادی اعضای یک جامعة معین تعریف کردند. نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش نشان داد که عوامل فرهنگی شامل دید جامعه، توجه به ورزش در تمام سنین، توجه به جایگاه سالمندی، توجه به جایگاه تربیت بدنی، باور به مفیدبودن ورزش و سبک‌زندگی‌اند. شرکت‌کننده شمارة هفت بیان کرد: «به طورکلی، ما در هیچ‌یک از مراحل زندگی به ورزش اهمیت نمی‌دهیم و ورزش را به عنوان عاملی برای سلامتی در نظر نمی‌گیریم. به‌طورکلی، ورزش در جامعة جایگاهی ندارد و همچنین، دید غلطی نسبت به مفید بودن آن داریم؛ یعنی تصور می‌کنیم که ورزش‌کردن در سنین بالا سبب فرسایش بدن میشود.» همچنین، شرکت‌کنندة شمارة 14 دراین‌باره بیان کرد: «وقتی شخص سالمندی را در محیط‌های عمومی اعم از پارک و معابر عمومی در حال دویدن یا ورزش کردن یا حتی با لباس ورزش می‌بینیم، تعجب می‌کنیم و اولین چیزی که به ذهنمان خطور میکند، جملة معروف پیری و معرکه‌گیری است.»
اقتصادی: مصاحبه‌شوندگان معتقد بودند یکی از عوامل مهمی‌که بر روند تصمیم‌گیری و اجرای یک طرح و همچنین، در انتخاب عقلایی مردم تأثیر بسزایی دارد، اقتصاد است. عوامل اقتصادی شناخته‌شده شامل اختصاص بودجه و تأمین مالی بودند. شرکت‌کننده شمارة چهار بیان کرد: «اختصاص بودجه برای این قشر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ به دلیل اینکه این قشر آسیب‌پذیرند و در صورت بی‌توجهی به این گروه نارضایتی در جامعه زیاد و سبب آسیب‌های اجتماعی، روانی و ایجاد ضربه به بنیاد خانوادهها میشود.» شرکت‌کنندة شمارة یک نیز بیان کرد: «درآمد کم این قشر اجازة هزینه کردن در بخش ورزش را نمی‌دهد. گروهی که بازنشسته‌اند، حقوقشان با مخارج زندگی و هزینة بیماری‌هایشان مطابقت ندارد و گروهی نیز که حقوق بازنشستگی ندارند، تحت تکفل فرزندان خویشند و توان پرداخت مخارج برنامه‌های ورزشی را ندارند.»
جدول 1- مقوله‌های علّی
مقوله‌های اصلی | مقوله‌های فرعی |
عوامل فردی | احساس نیاز کردن، داشتن عادت، سلامت جسمانی، روحیة مناسب، امید به زندگی، اعتمادبه‌نفس، آرامش فکری |
فرهنگی | دید جامعه، توجه به ورزش در تمام سنین، توجه به جایگاه سالمندی، توجه به جایگاه تربیت‌بدنی، باور به مفیدبودن ورزش، سبک زندگی |
اقتصادی | اختصاص بودجه، تأمین مالی سالمندان |
مقولة مرکزی: در پاسخ به سؤال مقولة مرکزی ورزش سالمندی عراق چیست؟، مصاحبه‌شوندگان رویکرد ویژه به ورزش سالمندان را پدیدة محوری در این زمینه قلمداد کردند که این رویکرد به شرکت دادن گروهی، ارائة بسته‌های حمایتی، حمایت ارگانهای دولتی و خصوصی، ایجاد سمن‌ها، برنامهریزی و تأمین منابع انسانی، انگیزه، آگاهی و برگزاری جشنوارهها اشاره داشت که در جدول شمارة دو آورده شده‌اند.
شرکت‌دادن گروهی: طبق بیشتر پاسخ مصاحبه‌شوندگان، برگزاری ورزش سالمندی، به صورت گروهی از همسالان و خانوادگی است که موجب جذب سالمندان به ورزش میشود. در این باره، شرکت‌کنندة شمارة 20 بیان کرد: «سالمندان به فعالیت‌های جمعی و گروهی به‌خصوص گروه‌های همسن خود علاقه‌مندند.»
ارائة بسته‌های حمایتی: براساس پاسخ مصاحبه‌شوندگان، با عناوین حمایت ارگان‌ها، کارت‌های تخفیف و کارت اشتراک می‌توان از این بسته‌های حمایتی نام برد. مصاحبه‌شوندة شمارة پنج گفت: «دادن بسته‌های حمایتی نظیر کارت اشتراک، بن تخفیف، اختصاص سانس‌های ویژة ورزشی توسط ادارات می‌تواند باعث شرکت‌کردن سالمندان در ورزش شود.»
حمایت ارگانهای دولتی، ارگانهای خصوصی و سمن‌ها: برخی مصاحبه‌شوندگان اذعان داشتند که رسیدگی به امور سالمندان دچار سوء مدیریت شده است و علت آن نبود یک سازمان ویژه است. در این زمینه، مصاحبه‌شوندة شمارة 17به ایجاد ارگان مخصوص سالمندان اشاره کرد: «با توجه به روند رشد جمعیت سالمندان و اینکه سازمان خاص و مشخصی برای رسیدگی به امور سالمندان نداریم و مشکلات آنها بین‌سازمانی بررسی میشود و نیز هماهنگ‌شدن سازمان‌ها با هم با توجه به حجم زیاد کاری، کاری دشوار است، در این بین سوء مدیریت ایجاد میشود.»
تأسیس سازمان‌های مردم‌نهاد با اهداف خیرخواهانه، غیردولتی، غیرتجاری و غیرانتفاعی است که داوطلبانه با گرایش‌های غیرسیاسی، براساس قانونمندی و اساسنامة مدون و رعایت چهارچوب قوانین موضوعة کشور و مفاد آیین‌نامه‌های اجرایی آن فعالیت می‌کنند. این سازمان‌ها توسط اشخاص حقیقی راه‌اندازی می‌شوند و جوانان اداره‌کنندة آن‌هایند. در این باره، مصاحبه‌شوندة شمارة 12 بیان کرد: «ایجاد سمن‌ها می‌تواند به دلیل رایگان بودن و چشم‌داشت مالی نداشتن، به حمایت از این قشر کمک چشمگیری کند».
انگیزه: مصاحبه‌شوندگان بیان کردند که درواقع، انگیزۀ چرایی رفتار است؛ یعنی همان نیازها یا خواسته‌هایی است که رفتار ما را هدایت می‌کنند و آنچه را انجام می‌دهیم، توضیح می‌دهند. درحقیقت، انگیزه دیده نمی‌شود؛ اما می‌توانیم براساس رفتارهای قابل‌مشاهده برای آن موجودیتی قائل شویم. از دید پاسخ‌دهندگان، منظور از انگیزش، ایجاد انگیزش درونی، حس موفقیت، آسایش و رفاه است. مصاحبه‌شوندة شمارة 29 این چرایی‌ها را چنین بیان کرد: «بهترین راه برای برانگیخته‌شدن افراد سالمند، انگیزش درونی است؛ یعنی با دادن امید به زندگی و گاهی دادن نسبت به تأثیرهای ورزش بر بدن و کاهش عوامل پیری، می‌توان انگیزة درونی را در افراد سالمند ایجاد کرد.»
آگاهی: مصاحبه‌شوندگان بیان کردند که اطلاع‌رسانی و انتقال سریع، جامع و دقیق و مفید اطلاعات سطح آگاهی سالمندان را افزایش می‌دهند. همچنین، دادن اطلاعات و آگاهی، تغییر افکار و بینش سالمندان و ارائة راهکارهای صحیح می‌توانند کمک مناسبی در پیشگیری از بیماریها باشند و به کیفیت زندگی آنها کمک کنند. طبق اطلاعات به‌دست‌آمده، اطلاع‌رسانی روش‌های متعددی دارد: تبلیغات، توجه پزشکان، برگزاری نشست‌های علمی، بستة آموزشی، هشدارهای بهداشتی و سلامتی، استفاده از فرهنگسراها و نمایش الگوی موفق که مصاحبه‌شوندة شمارة 9 اینگونه بیان کرد: «در انجمن‌های ویژة سالمندان یا کانون‌های بازنشستگی و به‌طورکلی مراکزی که سالمندان به آنها رفت‌وآمد می‌کنند، راجع به فواید و مزایای ورزش در سالمندی صحبت شود و بسته‌های آموزشی ورزشی را در اختیار سالمندان قرار دهند.» مصاحبه‌شوندة شمارة 22 به اطلاع‌رسانی از طریق پزشکان اشاره کرد: «به‌دلیل‌اینکه اکثر افراد سالمند دچار بیماری‌اند و به پزشکان مراجعه می‌کنند، برای اطلاع‌رسانی از پزشکان کمک بگیریم.» همچنین، مصاحبه‌شوندة شمارة 13 در مورد تبلیغات بیان کرد: «استفاده از شبکه‌های اجتماعی و صدا و سیما می‌تواند کمک شایانی به این امر کند.»
برگزاری جشنوارهها: منظور مصاحبه‌شوندگان از جشنواره، ایجاد رقابتی تفریحی، برگزاری اردو و برنامه‌های متنوع و نیز اوقات فراغت گروهی است که خستگی نداشته نشاط‌آور باشند. مصاحبه‌شوندة شمارة 20 بیان کرد: «برگزاری مسابقات تفریحی که جنبة نشاط و شادی داشته باشد و نه رقابت.»
جدول 2- مقولة مرکزی
مقولة اصلی | مقوله‌های فرعی |
رویکرد ویژه به ورزش سالمندان | شرکت‌دادن گروهی (همسالان و خانوادگی) |
بستة حمایتی (اختصاص سانس رایگان، کارت تخفیف و کارت اشتراک) | |
حمایت (ارگانهای دولتی و خصوصی و ایجاد سمن‌ها) | |
برنامهریزی و تأمین منابع انسانی (تربیت نیروی متخصص و طراحی برنامة بلندمدت) | |
ایجاد انگیزه (انگیزش درونی، حس موفقیت و آسایش و رفاه) | |
آگاهی (نسبت به فواید ورزش، دیدن الگوی موفق، مقایسه‌کردن آنها با افرادی که ورزش می‌کنند، مراکز تحقیقاتی، مدارس، هشدارهای بهداشتی و سلامتی، بستة آموزشی، گذاشتن نشست‌های علمی، توجه پزشکان و استفاده از فرهنگسراها) | |
برگزاری جشنواره (ایجاد رقابتی تفریحی، برگزاری اردو و برنامة متنوع، اوقات فراغت به‌دور از خستگی و نشاط‌آور) |
راهبردها: در پاسخ به سؤال راهبردهای ورزش سالمندی عراق چیستند؟، مصاحبه‌شوندگان راهبردهایی را برای كنترل، اداره و برخورد با پدیدة مرکزی ارائه دادند که به ایجاد پیامدها و نتایجی منجر شدند. با توجه به یافته‌ها و داده‌های حاصل از پژوهش، مجموعة طراحی نظام مدیریت و راهبرد فرایندمحوری، به‌عنوان راهبردهای تأثیرگذار بر ورزش سالمندی عراق شناسایی شده‌اند که در جدول شمارة سه آورده شده‌اند.
راهبرد طراحی نظام مدیریت: مصاحبه‌شوندگان در زمینة نظام مدیریت به سنجش و اندازه‌گیری عملكرد در دستگاه‌های مختلف در قالب عباراتی نظیر كارایی، اثربخشی و توانمندسازی اشاره کردند كه قابلیت پاسخ‌گویی در چهارچوب اصول و مفاهیم مدیریت برای تحقق اهداف و وظایف سازمانی و درقالب برنامه‌های اجرایی دارد. براساس یافتههای این پژوهش، نظام مدیریت به این موارد اشاره دارد: ایجاد ارگان برای سالمندان، تدوین برنامة همگانی ورزش سالمندی، تقویت کمیتة ورزش سالمندی، فعال‌کردن سازمان‌های درگیر و ایجاد خیریه برای ارتقای سالمندان. مصاحبه‌شوندة شمارة 9 بیان کرد: «ممکن است برخی از افراد مرفه بتوانند در سالمندی ورزش کنند؛ ولی دیگر افراد به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند. بهترین کمک، همگانی‌کردن ورزش این قشر است.» مصاحبه‌شوندة شمارة 2 بیان کرد: «کمیتة ورزش سالمندی در هفتة سالمند فعال شده است و در بقیة ایام فعالیت چندانی ندارد.» مصاحبه‌شوندة شمارة 23 بیان کرد: «سازمان‌های مرتبط با سالمندی باید موضوع ورزش را به‌عنوان عاملی پیشگیرانه از بیماریها در دستور کار خود قرار دهند.» مصاحبه‌شوندة شمارة 28 نیز بیان کرد: «با توجه به رشد مثبت سالمند در کشور، به ایجاد خیریه برای ارتقای سلامت سالمندان اقدام کنیم.»
راهبرد فرایندمحور: این رویکرد دارای پیامدهایی چون ایجاد رقابت در این حرفه، طرح‌های خلاقانه، توسعة فرهنگ ورزش، آموزش به خانواده، افزایش دانش و آگاهی، برگزاری برنامه‌های شاد و جذاب، برگزاری برنامه‌های خانوادگی و برگزاری مسابقات محله‌ای است. در این باره، مصاحبه‌شوندة شمارة 15 بیان کرد: «برگزاری جشنواره‌هایی همراه با شور و نشاط که به تقویت روحیة سالمندان کمک شود و باعث جلب توجه آنها به ورزش و پویایی شود.» همچنین، مصاحبه‌شوندة شمارة 19 بیان کرد: «ایجاد طرح‌های خلاقانه برای جذب سالمندان به ورزش که از این طریق می‌توان اشتغال‌زایی کرد و فضای رقابتی جدیدی را ایجاد کرد.»
جدول 3- مقوله‌های راهبردی
مقوله‌های اصلی | مقوله‌های فرعی |
طراحی نظام مدیریت
| ایجاد یک ارگان برای سالمندان، ایجاد خیریه برای ارتقای سلامت سالمندان، سازمان‌های درگیر را فعال کنیم، تدوین برنامة همگانی‌کردن ورزش سالمندی و تقویت کمیتة ورزش سالمندی |
راهبرد فرایندمحور
| ایجاد رقابت در این حرفه، طرح‌های خلاقانه، توسعة فرهنگ ورزش، آموزش به خانواده، افزایش دانش و آگاهی، برگزاری برنامه‌های خانوادگی و برگزاری مسابقات محله‌ای |
شرایط مداخله‌گر: در پاسخ به سؤال ورزش سالمندی دارای چه شرایط مداخله‌گری است؟، مصاحبه‌شوندگان به مجموعه‌ای از وقایع و شرایط که پس از شروع مطالعه و درحین انجام پژوهش روی دادند، اشاره کردند. در پژوهش حاضر، از میان یافته‌ها، دو مقوله به منزلة شرایط مداخله‌گر در ورزش سالمندی عراق در نظر گرفته شده‌اند: عوامل سخت‌افزاری و عوامل محیطی.
عوامل سخت‌افزاری: در این پژوهش، منظور از عوامل سخت‌افزاری همة امکانات فیزیکی و زیرساخت‌های بنیادی است. هدف از تجزيه‌وتحليل عوامل سخت‌افزاری و محيطي، بررسي و شناخت عواملي است كه به نوعي بر فعاليت و عملكرد افراد تأثير مي‌گذارند. عوامل سخت‌افزاری این پژوهش شامل فضای مناسب برای این قشر، ایمنی اماکن، معابر و تجهیزات، دسترسی و سیستم حمل و نقل است که در جدول شمارة 4 آورده شده‌اند. مصاحبه‌شوندة شمارة 8 بیان کرد: «ناصاف‌بودن معابر و وجود پله در برخی از پارک‌ها و نامناسب بودن وسایل ورزشی در پارک، می‌توانند عواملی باشد برای ورزش نکردن شخص سالمند.» مصاحبه‌شوندة شمارة 22 بیان کرد: «سهولت در استفاده از وسایل نقلیة عمومی برای سالمندانی که بیماری‌های حرکتی نظیر آرتروز دارند، می‌تواند موجب گرایش این افراد به ورزش شود.» مصاحبه‌شوندة شمارة 26 نیز گفت: «دسترسی نداشتن به پارک‌ها و اماکن ورزشی در برخی از محلات، یکی از عوامل تأثیرگذار بر ورزش سالمندی است.»
عوامل محیطی: طبق نتایج، برای ایجاد تغییر در ویژگیهای طبیعی جو دراثر مواد شیمیایی، ریزگردی یا عامل‌های زیست‌شناختی، ایجاد فضای مناسب ورزشی برای این قشر و همچنین، برای گسترش حضور سالمندان در پارک‌ها، ابتدا باید فضای پارک‌ها را برای انجام کار فرهنگی آماده کنیم و امنیت را برقرار کنیم تا سالمندان با اطمینان خاطر به این فضاها مراجعه کنند و نشاط لازم برای زندگی را کسب کنند. مقوله‌های به‌دست‌آمده در جدول شمارة 4 آورده شده‌اند. مصاحبه‌شوندة شمارة 11 بیان کرد: «فضای مناسب و مشخصی ویژة این قشر از جامعه وجود ندارد. همان‌طورکه پارک کودک و باغ بانوان داریم، پارکی اختصاصی برای سالمندان تعبیه نشده است. می‌توان گفت این قشر در جامعه دیده نشده‌اند.» مصاحبه‌شوندة شمارة 24 نیز بیان کرد: «وجود ریزگردها و وارونگی هوا موجب خانه‌نشین شدن قشر آسیب‌پذیر میشود.» همچنین، مصاحبه‌شوندة شمارة 19 بیان کرد: «وجود اراذل و اوباش و خفت‌گیرها در پارک‌ها، باعث ناامنی در این محیط‌ها می‌شوند و یکی از دلایل حذرکردن سالمندان از این محیط‌هایند.»
جدول 4- مقوله‌های مداخله‌گر
مقوله‌های اصلی | مقوله‌های فرعی |
عوامل سخت‌افزاری | مناسب‌سازی معابر، مناسب‌سازی فضای پارک‌ها، تجهیزات لازم، سیستم حمل‌ونقل، ایمن‌سازی اماکن ورزشی و ایجاد فضای مخصوص سالمندان |
عوامل محیطی | آلودگی هوا، ترافیک و امنیت در پارک‌ها |
زمینه: در پاسخ به سؤال ورزش سالمندی دارای چه زمینه‌هایی است؟، مصاحبه‌شوندگان به مجموعه شرایطی اشاره کردند که زمینة پدیدة موردنظر را فراهم می‌کنند و بر رفتارها و کنش‌ها تأثیر می‌گذارند. شایان ذکر است که شرایط زمینهای، مقولة محوری و نتایج منتج از آن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این پژوهش، مقوله‌های «برنامهریزی» و «بستر حمایتی» به‌عنوان شرایط بستر در نظر گرفته شده‌اند.
برنامهریزی: برنامه‌ريزي، بستر و چهارچوبي براي عملي‌كردن و هدايت عمليات براي رسيدن به هدف و نتايج مشخص است؛ به‌عبارتي، برنامهریزی تلاشي سازمان‌يافته براي تصميم‌گيري بنيادين و انجام اقدام‌های اساسي است كه سرشت و سمت‌گيري فعاليت‌ها را در چهارچوب قانوني شكل مي‌دهد. نتایج حاصل اعم از طرح برنامة راهبردی، الگوگیری از کشورهای موفق و تربیت نیروی متخصص است که در جدول شمارة پنج آورده شده است. مصاحبه‌شوندة شمارة7 بیان کرد: «برای رویایی با این انفجار جمعیت باید دست به آینده‌پژوهی و برنامهریزی راهبردی زد تا بتوان از این بحران به‌راحتی گذر کرد. باید چشم‌اندازی روشن و دست‌یافتنی تعیین کرد و برنامه‌ای تدوین کرد که عملیاتی‌کردن آن امکان‌پذیر باشد.» مصاحبه‌شوندة شمارة 23 نیز بیان کرد: «از دیگر کشورها که این معضل را پشت سر گذاشته‌اند، از نظر اقتصادی شبیه به کشور مایند و در این روند موفق عمل کرده‌اند، الگو بگیریم و برنامه‌ای تدوین کنیم.» همچنین، مصاحبه‌شوندة شمارة 14 گفت: «با افزودن واحدی درسی به دروس رشتة تربیت بدنی با عنوان ورزش و سالمندی و برگزاری دورة مربیگری ورزش سالمندی می‌توان نیروی متخصص تربیت کرد.»
بستر حمایتی: گفته‌های مشارکت‌کنندگان به این اشاره داشت که شرایط اجتماعی روزبه‌روز پیشرفته‌تر میشود و از آن حالت سنتی خارج میشود و به همین دلیل، کمتر به سالمندان توجه میشود. با مشارکت خیّرها و داوطلبان و نیز حمایت و سازمان‌دهی نهادهای رسمی مرتبط با سالمندی، روند رسیدگی به مشکلات سالمندان با سرعت بیشتر پیش می‌رود. نتایج پژوهش بیانگر این بود که همکاری بین‌دستگاهی (کمیتة امداد، دانشگاه، بهزیستی، ادارة بهداشت، شهرداری و کانون بازنشستگان) و اختصاص تسهیلات می‌توانند در تقویت ورزش سالمندی مؤثر باشند.
همکاری بین‌دستگاهی: طبق یافتههای پژوهش، همکاری بین دستگاهها از جمله اقدام‌هایی مناسب است که اثرگذار و نافذ خواهد بود و می‌توان از آن به عنوان راهکاری مناسب برای ورزش سالمندی بهره برد. در این باره، مصاحبه‌شوندة شمارة 23 بیان‌کرد: «ارگانهای خصوصی و دولتی درگیر در امر سالمندی، با توجه به اطلاع داشتن از مشکلات و کمبودهای این قشر اقدام‌های حمایتی انجام دهند؛ نظیر دادن بن‌های تخفیف برای استفاده از اماکن ورزشی و رایگان کردن بعضی از سانس‌ها برای استفادة این قشر.»
تسهیلات: یافته‌ها نشان داد که وسعت‌دادن تسهیلات و امکانات بیشتر به سالمندان به آنان کمک میکند که دوران پیری آسوده‌تر و شادمانه‌تری داشته باشند. مصاحبه‌شوندة شمارة 26 بیان کرد: «کانون‌های بازنشستگی می‌توانند تسهیلاتی را برای استفادة افراد سالمند از اماکن ورزشی در نظر بگیرند.»
جدول 5- مقوله‌های زمینهای
مقوله‌های اصلی | مقوله‌های فرعی |
برنامهریزی | طرح برنامة راهبردی، الگوگیری از کشورهای موفق |
بستر حمایتی | همکاری بین‌دستگاهی (کمیتة امداد، دانشگاه، بهزیستی، ادارة بهداشت، شهرداری و کانون بازنشستگان)، اختصاص تسهیلات |
پیامدها: در پاسخ به سؤال پیامدهای حاصل از مدل پارادیمی نظریه‌سازی دادهبنیاد چیست؟، طبق نظرهای مصاحبه‌شوندگان، مقوله‌ای با عنوان «سالمندی موفقیت‌آمیز» به‌عنوان پیامد ورزش سالمندی شناسایی شد. نشاط، سلامتی، کم شدن هزینة بیماری، ایجاد انگیزه در دیگر افراد خانواده برای ورزش، افزایش امید به زندگی، مستقل‌بودن فرد سالمند، تغییر فرهنگ و باور اینکه سالمندی آخر راه است، بهبود ارتباطات، بالابردن سطح عملکرد جامعه، بهره‌گیری از تجربیات و ظرفیتهای سالمندان و استحکام خانواده، پیامدهای ورزش سالمندی هستند که در جدول شمارة 6 آورده شده‌اند. تأثیر عوامل علّی بر پدیدة اصلی موجب به‌کارگیری راهبردهای ارائه‌شده در مدل میشود. همچنین، راهبردها تحت‌تأثیر شرایط محیطی و ویژگیهای زمینهای قرار دارند که این جریان پیامدهای مثبت به‌دنبال خواهد داشت. در پژوهش حاضر، مصاحبه‌شوندة شمارة 18 بیان کرد: «همان‌طورکه می‌دانیم، ورزش باعث نشاط و شادی و نیز باعث جلوگیری از ضعف عضلانی میشود؛ درنتیجه، شخص سالمند درمانده و وابسته نمی‌شود و جلوی برخی از هزینه‌های درمانی نیز گرفته میشود.»
جدول 6- مقولة پیامد
مقولة اصلی | مقوله‌های فرعی |
سالمندی موفقیت‌آمیز
| نشاط، سلامتی، کاهش هزینه، ایجاد انگیزه در دیگر افراد خانواده برای ورزش، افزایش امید به زندگی، مستقل بودن فرد سالمند، تغییر فرهنگ و باور اینکه سالمندی آخر راه است، بهبود ارتباطات، بالابردن سطح عملکرد جامعه، بهره‌گیری از تجربیات و ظرفیتهای سالمندان و استحکام خانواده |
در نهایت، پس از واكاوي تمام مقوله‌هاي متعلق به ورزش سالمندی عراق، به مدل پارادایمي كدگذاري محوري ورزش سالمندی رسیدیم. شکل شمارة دو روابط میان اجزا و مؤلفه‌هاي اصلي حاصل از كدگذاري محوري دربارة ورزش سالمندی عراق را نشان مي‌دهد.
شرایط مداخله گر: 1-عوامل سخت افزاری( مناسب سازی معابر ، مناسب سازی فضای پارک‌ها، تجهیزات لازم ، سیستم حمل و نقل، ایمن سازی اماکن ورزشی، ایجاد فضای مخصوص سالمندان) 2-عوامل محیطی(آلودگی هوا، ترافیک، امنیت در پارک‌ها)
|
شرایط علی: 1-عوامل فردی (احساس نیاز کردن، داشتن‌عادت، سلامت جسمانی، روحیه مناسب، امید به زندگی، اعتماد به نفس، آرامش فکری) 2-فرهنگ (دید جامعه، توجه به‌ورزش در تمام سنین، توجه به جایگاه سالمندی، توجه به جایگاه تربیت‌بدنی، باور به مفید بودن ورزش، سبک‌زندگی) 3-عوامل اقتصادی ( اختصاص بودجه، تامین‌مالی سالمندان)
|
پیامدها: 1-سالمندی موفقیت آمیز (نشاط ، سلامتی، کاهش هزینه ، ایجاد انگیزه در دیگر افراد خانواده برای ورزش ، افزایش امید به زندگی، مستقل بودن فرد سالمند، تغییر فرهنگ و باور این که سالمندی آخرراه است ، بهبود ارتباطات، بالا بردن سطح عملکرد جامعه، بهره‌گیری از تجربیات و ظرفیتهای سالمندان، استحکام خانواده )
|
راهبردها: 1-طراحی نظام مدیریت (ایجاد یک ارگان برای سالمندان، ایجاد خیریه برای ارتقا سلامت سالمندان ، سازمان‌های درگیر را فعال کنیم، تدوین برنامه همگانی کردن ورزش سالمندی، تقویت کمیته ورزش سالمندی) 2-راهبرد فرایند محور (ایجاد رقابت در این حرفه، طرح‌های خلاقانه، توسعۀ فرهنگ‌ورزش، آموزش به خانواده افزایش دانش و آگاهی، برگزاری برنامه‌های خانوادگی، برگزاری مسابقات محله‌ای) |
مقوله مرکزی: رویکرد ویژه به ورزش‌سالمندان: شرکت دادن گروهی، بسته حمایتی، حمایت، برنامهریزی و تامین منابع انسانی، ایجاد انگیزه، آگاهی، برگزاری‌جشنواره
|
زمینه:1- برنامهریزی (طرح برنامه استراتژیک، الگوگیری از کشورهای موفق)2-بسترحمایتی(همکاری بین دستگاهی (کمیته امداد، دانشگاه، بهزیستی، اداره بهداشت، شهرداری، کانون بازنشستگان)،اختصاص تسهیلات)
|
شکل 2- مدل پارادیمی(کدگذاری محوری) ورزش سالمندی عراق
بحث و نتیجه‌گیری
در این پژوهش، عوامل فردی را یکی از مقوله‌های عوامل علّی در ورزش سالمندان دانسته‌اند. ضرب‌آهنگ تند پیشرفت بشر در عرصة علم و صنعت و به ارمغان آوردن رفاه و آسایش در تمامی زمینه‌های زندگی، باعث کند شدن ضربان‌های قلب افرادی میشود که به زندگی ماشینی تن می‌دهند و ورزش و فعالیت فیزیکی را از زندگی خود حذف می‌کنند. براساس پژوهش باندن- راچی و سپلاکی15 (2015)، ازدست‌دادن حس اعتماد به نفس و آمادگی جسمانی، ایجاد محدودیت حرکتی در فعالیت‌های روزمره، ضعف عضلانی، نداشتن تعادل در راه‌رفتن و افزایش اتکا به دیگران از مشکلاتی‌اند که سالمند با آنها مواجه است. مطالب یادشده حاکی از آن است که بیماری، ضعف‌های عضلانی و اعتماد به نفس کم ازجمله عوامل تأثیرگذار بر فعالیت سالمندانند که با یافتههای به‌دست‌آمده از پژوهش حاضر با عنوان عوامل فردی، هم‌راستایند.
تاريخ ورزش نشان مي‌دهد که به موازات توسعه و پيشرفت فرهنگ عمومي يک جامعه، فعاليت‌هاي ورزشي نيز حضوري موفق و پويا در زندگي افراد جامعه داشته‌اند. عکس اين موضوع نيز صادق است؛ انحطاط، کج‌روي و تنزل در فرهنگ جامعه همراه با رکود ورزش و نبود موفقیت در صحنة فعاليت‌هاي ورزشي بوده‌اند. جدايي بين ورزش و فرهنگ يک جامعه امکان‌پذير نيست و ارتقای فرهنگي مي‌تواند عامل ارتقاي ورزشي و باعث دگرگوني و تحول آن در جهت تکامل باشد که اين نشانگر تأثير متقابل ورزش و فرهنگ است (شیرازی، 1386). نتایج یادشده با یافتههای این پژوهش که به تأثیر فرهنگ بر ورزش اشاره داشت، همسوست. نتایج مصاحبه‌های انجام‌شده حاکی از این بود که حاکمیت فرهنگ جوان‌گرایی و بی‌توجهی به سالمندان و همچنین، سنگینی نگاه افراد جامعه به سالمندان در حال ورزش سبب شده که سالمندان گرایش چندانی به ورزش‌کردن نداشته باشند. با توجه به مطالب ذکر شده که بیانگر جو حاکم بر جامعه‌اند و همچنین، تبلیغ و توجه به ورزش جوانان و بی‌توجهی به ورزش سالمندان، این باور در بین سالمندان و دیگر اقشار رشد یافته که ورزش مخصوص جوانان است و موجب بی‌تحرک سالمندان شده است.
هزینة زیاد پرداختن به فعالیت بدنی که به دلیل وجود مشکلات مالی و تأمین مالی نبودن سالمندان، به عنوان مقولة اقتصادی جزو عوامل علّی بیان شد، با پژوهش کاپرچینو16 (2009) همسوست. همچنین، کراگر و کارلسون17 (1386) با انجام پژوهشی مقطعی روی سالمندان، شایع‌ترین مانع درک‌شدة دسترسی به تسهیلات آمادگی بدنی را هزینة زیاد شهریة اماکن فعالیت بدنی گزارش کردند. آشكار است كه در این دوران با بزرگ‌شدن فرزندان، مخارج و هزینه‌های خانواده شامل هزینه‌های تحصیلات دانشگاهی، ازدواج، هزینة درمان بیماری‌های خود و همسر، افزوده می‌شوند و در این مراحل است كه اغلب افراد توان كاری خود را ازدست می‌دهند یا اینكه بازنشسته می‌شوند كه هر دو صورت، با كاهش درآمد و بحران مالی همراهند؛ به همین دلیل، ورزش جزو اولویت‌های افراد سالمند قرار نمی‌گیرد. برای حل این مشکل می‌توان از بسته‌هایی حمایتی که در مقولة مرکزی به آنها اشاره شد، استفاده کرد که شامل حمایت ارگان‌ها، دادن کارت تخفیف و کارت اشتراک و نیز رایگان کردن ورزش سالمندان می‌شوند.
در مقولة مرکزی، به شرکت گروهی سالمندان در فعالیت ورزشی اشاره شد که با نتایج پژوهش آلندر18 (2006) مطابقت دارد. ورزش گروهی می‌تواند از طریق فعالیت سالمند در گروه و ایجاد ارتباطات اجتماعی با گروه همسالان، موجب بهبود کیفیت زندگی سالمندان شود؛ بنابراین، می‌توان گفت که فعالیت فیزیکی گروهی به‌عنوان یكی از مؤثرترین روش‌های پیشگیری از اختلالات دوران سالمندی درنظر گرفته شود که با به تعویق‌انداختن پیامدهای دوران سالمندی موجب بهبود سلامت و نشاط بیشتر سالمندان میشود.
نقش حمايت اجتماعي در غلبه بر مسائل مربوط به تندرستي، با مطالعۀة تانگسومبون19 ( 2005) با عنوان «رفتارهای ارتقادهندة سلامت و کیفیت زندگی سالمندان در تايلند» مطابقت دارد. نقش کارکنان ارتقادهندة سلامت و مشاركت مسئولان با فراهم كردن زمينه‌هاي مناسب برای شركت سالمندان در باشگاه‌هاي سلامت، عوامل مؤثر در ايجاد حمايت اجتماعي از اين گروه سني ذكر شده‌اند. طبق نتایج پژوهش حاضر، عامل فرایند حمایتی به حمایت مسئولان از این قشر آسیب‌پذیر اشاره داشت که با نتایج پژوهش یادشده مطابقت دارد.
به عقیدة پالمبو20 (2005)، همکاري سازمان‌ها و تشکیلات رسمی‌‌براي حمایت از سالمندان در راستای بهبود کیفیت زندگی سالمندان، رکن اصلی در برنامة سالمندان است. در کشوري مانند آمریکا، برنامه‌هاي سالمندان زیر نظارت شبکة سلامت عمومی و خدمات سالمندي‌اند که شامل وزارت رفاه و سالمندي، انجمن پیشگیري و کنترل بیماري‌ها، انجمن ملی آژانس‌هاي سالمندي و واحد‌هاي سالمندي ایالتی‌اند. در کانادا نیز ساختاري مشابه آمریکا مشاهده میشود. خلق محیط‌های حمایتی برای ارتقای سلامت مردم در جوامع، به اقدام در سطوح بسیاری نیاز دارد و ممکن است شامل تلاش‌های سیاسی برای توسعۀ و اجرای قوانین و سیاست‌های حمایتی، توسعة اقتصادی پایدار جوامع و انواع اقدام‌های اجتماعی باشد. همان‌گونه‌که در یافتههای پژوهش اشاره شد، همکاری سازمان‌های درگیر امری ضروری است و این یافته با نتایج پالمبو (2005) هم‌راستاست. شایان ذکر است که حل مسائل سالمندي از عهدة تنها یک سازمان و نهاد برنمی‌آید و ترکیب توانمندي‌ها و ورود تمام بخش‌ها اعم از دولتی و خصوصی و نهادهاي غیردولتی را می‌طلبد. هماهنگی سازمان‌هاي مرتبط برای برنامه‌ریزي و ارتقاي سلامت سالمندي از اهمیت زیادي برخوردار است.
با توجه به مفهوم آگاهی در مقولة مرکزی که به آگاهی دادن ازطریق مراکز تحقیقاتی، مدارس، هشدارهای بهداشتی و سلامتی، بستة آموزشی، گذاشتن نشست‌های علمی، پزشکان، فرهنگسراها اشاره داشت، می‌توان سالمندان را از مزایا و فواید ورزش آگاه کرد. دراین‌راستا، اسلیپ و تزورمپاتزاکیس21 (2007) نشان دادند که تأکید بر منافع سلامتی می‌تواند عنصری مهم در تشویق فعالیت بدنی در سالمندان باشد. همچنین، این یافته با نتایج پژوهش‌های آل- کابی22 (2009) و کاهان23 (2011) مطابقت دارد. گفتنی است که پزشکان و ارائه‌دهندگان خدمات سلامتی نقش بااهمیتی در تشویق و آگاهی دادن نسبت به فعالیت بدنی سالمندان دارند که این مطلب با نتایج پژوهش گلاسگو24 (2001) هم‌راستاست. آگاهی نقش مؤثری در افزایش اعتقاد به تأثیرات مثبت ورزش دارد؛ زیرا، وقتی سالمندان در مورد اثرهای مثبت تمرین‌های بدنی آگاهی بیشتری داشته باشند و خوش‌بین باشند، به طور منظم‌تر ورزش می‌كنند و این اعتقاد به نوعی به عادت پایدار تبدیل میشود. همچنین، آگاهی‌دادن حس مسئولیت در قبال سلامت فردی است.
وجود تفاوت در کیفیت زندگی سالمندان کشورهاي پیشرفته و کشورهاي در حال توسعه می‌تواند ناشی از آمادگی کشورهاي پیشرفته در مواجهه با چالش‌هاي ناشی از سالمندي جمعیت باشد؛ در حالی که کشورهاي در حال توسعه از این پدیده و پیامدهاي بهداشتی، اجتماعی و اقتصادي آن آگاه نیستند؛ بنابراین، برنامۀ از پیش تدوین‌شده‌اي نیز براي مواجهه با این وضعیت ندارند (نبوی و همکاران، 1392). کشورهاي آمریکا، کانادا و ژاپن، ابتدا به تعیین اهداف، نیازها، اولویت‌ها و تهیة برنامه‌اي مدون براساس نیازهاي سالمندان جامعة خود پرداخته‌اند. همچنین، هر سه کشور براي حفظ استقلال و عملکرد سالمندان و نیز تأمین مراقبت و خدمات درمانی براي سالمندان آسیب‌پذیر تحت پوشش خود، برنامه‌هاي خدماتی و مراقبتی مدونی را در نظر گرفته‌اند (وزارت بهداشت، درمان و رفاه ژاپن25، 2012). این مطالب به همسوبودن با عامل شناسایی الگوگیری از دیگر کشورها در مقولة زمینهای اشاره دارند. بسیاري از کشورهاي دنیا جمعیت سالمندان خود را فراموش نکرده‌اند و حتی براي بهره‌مندي از توانایی‌هاي این قشر در دورة پیري، حضور فعال آنها در اجتماع و احساس رضایتمندي از زندگی، براي آنها برنامه‌ریزي‌هاي ویژه‌اي دارند. در چنین شرایطی، شاید زمان آن فرا رسیده است که مسئولان سازمان‌هاي متولی برنامه‌هاي سالمندان نگاهی جديدتر به این قشر و دغدغه‌هاي آنها داشته باشند (علیزاده و همکاران، 1391). مطالب یادشده لزوم برنامهریزی برای این قشر آسیب‌پذیر را که در مقولة زمینهای به آن اشاره شد، تأیید می‌کنند؛ درنتیجه، با توجه به نرخ رشد جمعیت سالمندان، در صورت نبود برنامه‌ر‌یزی‌های به‌موقع و صحیح، روزنه‌های امید برای مدیریت سالمندان و مواجهه پیش‌دستانه با چالش‌های آن بسته خواهد شد. اگر مسئولان یک نظام برنامهریزی پیش‌دستانه در زمینة امور سالمندان ایجاد نکنند، مدیریت امور سالمندان از مدیریت برنامه‌محور به مدیریت بحران در آینده تبدیل خواهد شد.
کامپبل و لی26 (2005) در مطالعات متعددی نشان داده‌اند که اثرهای سوء آلاینده‌های هوا بر انسان با افزایش فعالیت فیزیکی افزایش می‌یابد و مواجهه با آلاینده‌های هوا درحین ورزش، بر کارکرد ریوی و کارایی ورزشکاران تأثیر منفی دارد. در حال حاضر، آلودگی هوا مشکل روز بسیاری از کشورها ازجمله عراق شده است و تقریباً تمام کلان‌شهرهای کشور عراق به نحوی با این مشکل مواجهند. آلودگی هوا نه تنها موجب به خطر افتادن سلامتی و افزایش مرگ و میر بیماران میشود، بلکه بر کارکرد ورزشی ورزشکاران نیز تأثیری سوء دارد (محقق و حاجیان، 1391). یافتههای یادشده با نتایج پژوهش حاضر در مقولة عوامل مداخله‌گر که به آلودگی هوا اشاره داشت، هم‌جهت است.
فراهم بودن و دسترسی آسان به اماکن ورزشی و هم‌جواری با دیگر کاربری‌ها را با حضور مداوم در فعالیت‌های جسمانی مرتبط دانسته‌اند و مهم‌ترین مانع در پرداختن به ورزش و کم‌تحرکی را در دسترس نبودن تسهیلات بیان کرده‌اند (زهره‌وندیان و همکاران، 1393(؛ بنابراین، با توجه به نتیجة به‌دست‌آمده، سه شاخص از دیدگاه خبرگان رتبة بهتری در زمینة تأثیرگذاری بر انتخاب اماکن ورزشی دارند: دسترسی، مجاورت با کاربری‌های دیگر شهری و ایمنی. موارد یادشده با نتایج پژوهش حاضر همسویند و می‌توان نتیجه گرفت که افراد مسن به دلیل کهولت سن، ضعف عضلانی و بی‌حوصلگی قادر نیستند مسافت طولانی‌ای را طی کنند تا به فضایی مناسب برای انجام فعالیت بدنی برسند؛ به همین دلیل، نبود دسترسی به فضای مناسب می‌تواند یکی از دلایل دست کشیدن سالمندان از ورزش باشد.
ورزش با ایجاد تغییرات در سیستم داخلی بدن به سلامت جسمانی کمک میکند؛ قدرت کارایی جسمانی را افزایش می‌دهد؛ از بسیاری بیماریها پیشگیری میکند و می‌تواند در درمان بسیاری از بیماریها مفید باشد. همچنین، با توجه به رابطة جسم و روان، ورزش می‌تواند علاوه بر تأمین و تضمین سلامت جسمانی، بر سلامت روانی نیز اثرگذار باشد. ورزش می‌تواند بر شکوفایی و پرورش خصیصه‌های کارآمدی نظیر اعتماد به نفس، صبر، صداقت، مسئولیتپذیری، احترام متقابل به حقوق سایر افراد و کار گروهی (به‌ویژه در ورزش‌های گروهی) مؤثر باشد که محصول آن سلامت روانی فرد و در نتیجه، سلامت جامعه است. برون‌داد این سلامت روانی را می‌توان در شادی، نشاط و سلامتی فردی و جمعی مشاهده کرد و می‌تواند در تمام عرصه‌های جامعه حضوری پررنگ داشته باشد و در مقایسه با جامعه‌ای که این ویژگی را ندارد، کاملاً متمایز است (خاتمی‌نیا، 1392). مطالب یادشده با یافتههای به‌دست‌آمده از پژوهش حاضر با عنوان «سالمندی موفقیت‌آمیز» به‌عنوان مقولة پیامد، هم‌راستایند.
با توجه به شکل شمارة دو می‌توان نظریة ورزش سالمندی عراق را اینگونه تفسیر کرد: عوامل فردی، فرهنگی و اقتصادی شرایط لازم برای شکل‌گیری رویکرد ویژه به ورزش سالمندانند. در واقع، مواردی نظیر دید جامعه، توجه به ورزش در تمام سنین، توجه به جایگاه سالمندی، توجه به جایگاه تربیت بدنی و اختصاص بودجه، موجب بروز رفتارهایی نظیر احساس نیاز کردن به ورزش، امید به زندگی، اعتماد به نفس و مواردی از این دست می‌شوند که از ترکیب عوامل فردی، فرهنگی و اقتصادی رویکردهایی نظیر برنامهریزی و تأمین منابع انسانی، ایجاد انگیزه، دادن آگاهی و برگزاری جشنواره شکل می‌گیرند. درنهایت، رویکرد ویژه به ورزش سالمندان با طراحی نظام مدیریت و راهبرد فرایندمحور برای دستیابي به هدف، درهم آمیخته مي‌شود كه این فرایند متضمن راهبردهایي نظیر ایجاد یک ارگان برای سالمندان، ایجاد خیریه برای ارتقای سلامت سالمندان، توسعة فرهنگ ورزش، برگزاری مسابقات محله‌ای و غیره است؛ البته در صورت فراهم بودن عوامل سخت‌افزاری و محیطی مانند مناسب‌سازی معابر، مناسب‌سازی فضای پارک‌ها، تجهیزات لازم، سیستم حمل‌ونقل، امنیت در پارک‌ها و همچنین، فراهم بودن برنامهریزی و بستر حمایتی به‌عنوان شرایط مداخله‌گر مانند مقوله‌های طرح برنامة راهبردی، الگوگیری از کشورهای موفق، همکاری بین‌دستگاهی و اختصاص تسهیلات است که سالمندی موفقیت‌آمیز به‌عنوان پیامد به معنای واقعی شکل خواهد گرفت.
در پایان می‌توان نتیجه گرفت که زندگی فعال سالمندان باعث افزایش توانایی و كارایی فیزیكی میشود و افزایش سلامتی آنها از جمله سرزندگی، شادابی و عملكرد عاطفی آنها در وضعیت بهتری قرار می‌گیرد. همچنین، هرچه سالمندان زندگی پرتحركی داشته باشند، سلامتی جسمانی و روانی آنها ارتقا می‌یابد. طبق نتایج، ورزش و فعالیت بدنی به عنوان اصل مهم در زندگی افراد سالمند، باید مورد توجه نهادها و سازمان‌های مرتبط قرار گیرد و در کنار برنامه‌های درمانی و مراقبتی، به‌عنوان روشی كم‌هزینه و سالم برای پیشگیری از بروز مشكلات مربوط به سالمندان به آن پرداخته شود؛ بنابراین، از یک سو، افزایش تعداد سالمندان و ازسوی‌دیگر، تغییر در فرهنگ، عادت و شیوة زندگی، مداخلة مجلس، دولت و حمایت خانوادهها را در رسیدن به سلامت دوران سالمندی می‌طلبد. دولت با برنامهریزی و اجرای قوانین حمایتی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، مالی در حوزه‌های مرتبط با سالمندی، آموزش به خانوادهها و افراد سالمند و آگاه کردن آنها از مخاطره‌آمیز بودن فقدان تحرک و همچنین، ایجاد زیرساخت‌های مناسب می‌تواند از چالش‌‌‌ها و مشکلات ورزش سالمندان پیشگیری کند. دانشکده‌ها و گروه‌های تربیت بدنی باید سیاست‌های خود را برای آموزش‌های عملی و مهارتی نسبت به ورزش سالمندی تغییر دهند. افزایش کیفیت آموزش مهارت‌ها و عمق بخشیدن به آموزش‌ها برای حرفه‌ای کردن علوم، ازطریق تعامل با سازمان‌ها و نهادهای اجرایی مانند وزارت ورزش و جوانان، کمیتة ورزش سالمندی، ارگانهای متولی امور سالمندان بسیار مفید خواهد بود. تدوین قوانین حمایت از سالمندان توسط سازمان‌هاي رفاهی نظیر بهزیستی، تأمین اجتماعی و دیگر سازمان‌هاي متولی لازم و ضروري است. ترغیب رسانه‌ها از جمله مطبوعات، رادیو و تلویزیون و نیز رسانه‌های نوین از جمله شبکه‌های اجتماعی و خبری، به تداوم ایفای نقش مهم آنها در جامعة اطلاعاتی و اشاعة مفاهیم و ارزش‌های مورد نظر در حوزة ورزش سالمندی، همراه با جلب مشارکت عمومی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تقویت زیرساخت‌های ورزشی و برگزاری جشنواره‌های فرهنگی- ورزشی از راهبردهای مؤثر توسعۀ ورزش سالمندی خواهد بود. همان‌طور که قبلاً بیان شد، این مدل نخستین بار است که ارائه و سعی شده است با استفاده از نظرهای صاحب‌نظران، همة جنبه‌های موضوع بررسی شوند و الگویی از ورزش سالمندی عراق ارائه شود. این مدل به مدیران ورزشی کمک میکند تا با الهام از الگوی ارائه‌شده، به عوامل علّی، پدیدة مرکزی، شرایط مداخله‌گر، ویژگیهای زمینهای و راهبردهای مناسب آگاهی یابند و از این طریق بتوانند ورزش سالمندی عراق را مدیریت کنند. همچنین، با به‌کارگیری این مدل می‌توان امیدوار بود که تحول شگرفی در زمینة ورزش سالمندی عراق ایجاد شود. در این راستا، دولت باید از طرح‌ها و پژوهش‌های حیطة سالمندي حمایت کند و دستورالعمل‌ها را با توجه به شواهد پژوهشی ارائه دهد. پژوهش‌های کمی در آینده براساس مدل ارائه‌شده در این پژوهش قادر خواهند بود به بررسی جوانب مختلف ورزش سالمندی بپردازند. درواقع، این پژوهش به‌عنوان مبنای نظری راهگشای پژوهش‌های آینده است.
تقدير و تشكر
از تمامی افرادی که در انجام این پژوهش ما یاری کردند، صمیمانه تقدیر و تشکر می‌نمایم.
References
Ahmadi, M., Abbassi Daloii, A., & Behbudi, L. (2016). Comparison between the effects of eight weeks of aerobic and resistance training on paraoxonase-1, arylesterase activity and lipid profile in obese girls. Scientific Journal of Kurdistan University, 21(4), 83-93. (in Persian)
Alizadeh, M., Fakhrzadeh, H., Sharifi, F., Mohamadi, A., & Nazari, N. (2013). A review of the performance of organizations in the old country. Salmand, 13(1), 74-81. (in Persian)
Al-Kaabi, J., Al-Maskari, F., Saadi, H., Afandi, B., Parkar, H., & Nagelkerke, N. (2009). Physical activity and reported barriers to activityamong type 2 diabetic patients in the United Arab Emirates. Review Diabet Studies, 6(4), 271-278.
Allender, S., Cowburn, G., & Foster, C. (2006). Understanding participation in sport and physical activity among children and adults: a review of qualitative studies. Health Education Research, 21(6), 826-835.
Antonio, P. (2018). Physical exercise and aging. Rehabilitation Medicine for Elderly Patients, 6, 35-41.
Bandeen-Roche, K., Seplaki, C. L., Huang, J., Buta, B., Kalyani, R. R., & Varadhan, R. (2015). Frailty in older adults: A nationally representative profile in the United States. Biological Sciences Medical Sciences, 70(11), 1427-1434.
Bauman, A., Merom, D., & Bull, F. C. (2016). Updating the evidence for physical activity: Summative review of the epidemiological evidence, prevalence, and interventions to promote. Active aging. Gerontologist, 56, 268-280.
Bigzadeh, M., Parhodeh, Y., & Noudehi, M. A. (2013). Contrasting quality of life with health among active and inactive older adults of Islamabad Gharb town. World Applied Programming, 3(10), 482- 487. (in Persian)
Campbell, M., Li, Q., Gingrich, S., & Macfarlene, R. (2005). Should people be physically active outdoors on smog alert days? Canada Journal of Public Health, 96(1), 24-28.
Caperchione, C. M., Kolt, G. S., & Mummery, W. K. (2009). Physical activity in culturally and linguistically diverse migrant groups to Western society. Sports Medicine, 39(3), 167-177.
Chiu, M. C., Wu, H. C., Chang, L. Y., & Wu, M. H. (2013). Center of pressure progression characteristics under the plantar region for elderly adults. Gait & Posture, 37(3), 408-412.
Dionigi, R. A. (2016). The competitive older athlete: A review of psychosocial and sociological issues. Top Geriatr Rehabil, 32, 55-62.
Gholizadeh, A., & Shirani, E. (2010). The relation between personal, family, social and economic factors with the rate of life satisfaction of aged people of Isfahan. Applied Sociology, 21(1), 69-82. (in Persian)
Glasgow, R. E., Eakin, E. G., Fisher, E. B., Bacak, S. J., & Brownson, R. C. (2001). Physician advice and support for physical activity: Results from a national survey. American Journal of Preventive Medicine, 21(3), 189-196.
Goulding, C. (2002). Grounded Theory: A PracticalGguide for Management, Business & Market Researchers. London: Sage Publications.
Habibi, A., Savadpoor, M., Molaei, B., Shamshiri, M., & Ghorbani, M. (2009). Survey of physical functioning and prevalence chronic illnesses among the elderly people. Iran Journal of Ageing, 4(13), 67-77. (in Persian)
Hosseini, R., Zabihi, A., & Bijani, A. (2009). Prevalence of cardiovascular risk factors in elderly population in Amirshahr 2007. Iran Journal of Ageing, 4(11), 46-52. (in Persian)
Kahan, D. (2011). Arab American college students' physical activity and body composition: Reconciling Middle East-West differences using the socioecological model. Research Quarterly for Exercise and Sport, 82(1), 118-128.
Khataminya, F. (2014). Women, culture, sport and community health. Message Woman, 268- 269. (in Persian)
Khezri, A., Arabameri, E., Hemayattalab, R., & Ebrahimi, R. (2014). The effects of exercise and physical activity on reaction time and the elderly. Iranian Journal of Aging, 9(1), 107-113. (in Persian)
Kruger, J., Carlson, S. A., & Kohl, H. W. (2007). Fitness facilities for adults: Differences in perceived access and usage. American Journal of Preventive Medicine, 32(6), 500-505.
Long-Term Care, Health and Welfare Services for the Elderly, Japan Ministry of Health, Labar and Welfare. (2012). Available at: http://www.mhlw.go.jp/english. (12 October 2012).
Maghsoudnia, S., & Shojaei, H. (2005). General medicine of elderly, senior medicine. Research Institute of Medical Sciences and Veterans of Veterans. Available at: http://www.jmerc.ac.ir/index.php/fa/. (in Persian)
Mohaghegh, Sh., & Hajian, M. (2013). Sports and air pollution. Journal of Medical Council of Islamic Republic of Iran, 31(3), 237-249. (in Persian)
Nabavi, S., Shoja, M., Mohammadi, S., & Rashedi, V. (2014). Health related quality of life in community dwelling older adults of Bojnourd. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences, 6(2), 433-439. (in Persian)
Najimi, A., & Moazemi Goudarzi, A. (2012). Healthy lifestyle of the elderly: A cross-sectional study. Journal of Health System Research, 8(4), 581-587. (in Persian)
Sanft, T., Harrigan, M., Cartmel, B., Ferrucci, L. M., Li, F. Y., McGowan, C., ... & Irwin, M. L. (2021). Effect of healthy diet and exercise on chemotherapy completion rate in women with breast cancer: The Lifestyle, Exercise and Nutrition Early after Diagnosis (LEANer) study: Study protocol for a randomized clinical trial. Contemporary Clinical Trials, 109, 106508
.Sleap, M., & Tzormpatzakis, N. (2007). Participation in physical activity and exercise in Greece: A systematic literature review. International Journal of Public Health, 52(6), 360-371.
Strauss, A., & Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research: Groundedtheory Procedures and Techniques. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.
Strauss, A., & Corbin J. (1998). Basics of Qualitative Research. Newbury Park, CT: Sage.
Strauss, A., & Corbin, J. (2011). Principles of Qualitative Research Methods. (Mohammadi, translator). Tehran: Humanities and Cultural Studies Institute. (in Persian)
Strauss, A., & Corbin, J. (1999). Qualitative Research in Nursing (4th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins.
Thongsomboon, J. (2005). Health promoting behaviors and quality of life among the elderly in Srisamrong district, Sukhothai province. (Master’s thesis). Chulalongkorn University, Bangkok.
Turner, A., Wilkie, F., & Rosen, N. (2004). Virtual but visible: Developing a promotion strategy for an electronic library. New Library World, 105, 101-102.
United Nations Population Division. (2009). Press Release: The 2008 Revision Key Findings. New York: United Nations.
Zahmatkeshan, N., Bagherzadeh, R., Akabirian, H., Yazdankhah Fard, K., Yazdanpanah, S., & Jamand, T. (2011). Evaluation of quality of life and its related factors in elderly people in Bushehr. Fasa University of Medical Sciences, 2(1), 53-58. (in Persian)
Zanjani, H., Edrisi, A., & Rahmani, E. (2012). The elderly structure of Iran and the exercise of the elderly. Journal of Social Sciences, 5(4), 165-188. (in Persian)
Zohrevandian, K., Asadi, H., Ebrahimi, F., & Samadi, M. (2015). Determine and prioritizing criteria for site selection of sport facilities for equality in access using analytical hierarchy process (AHP). Sport Management, 29, 795-814. (in Persian)
[1] Carl
[2] Kaur
[3] Chatlaut
[4] Sanft
[5] Maria
[6] Vella
[7] Bruland
[8] World Health Organization
[9] Marioni
[10] Chiu
[11] Antonio
[12] Dionigi
[13] Bauman
[14] Strauss & Corbin
[15] Bandeen-Roche & Seplaki
[16] Caperchione
[17] Kruger & Carlson
[18] Allender
[19] Tangsombon
[20] Palombo
[21] Sleap & Tzormpatzakis
[22] Al-Kaabi
[23] Kahan
[24] Glasgow
[25] Japan Ministry of Health, Labar and Welfare
[26] Campbell & Li
