قضازدایی از دعاوی خانواده

الموضوعات :

سعیده بیگدلی ¹ , محبوبه عبداللهی ² , عباس فلاح ³

1 - دانش آموخته کارشناس ارشد حقوق خانواده، گروه حقوق، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
2 - استادیار گروه حقوق، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
3 - استادیار مدعو گروه حقوق، واحد خمینی‌شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

تاريخ الإرسال : 10 الجمعة , رجب, 1443 تاريخ التأكيد : 07 الأربعاء , ذو الحجة, 1443 تاريخ الإصدار : 18 الخميس , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: قضازدایی, دعاوی خانواده, داوری, میانجیگری, شورای حل اختلاف.,

ملخص المقالة :

حل‌وفصل دعاوی خارج از دادگاه موردتوجه بسیاری از نظام‌های حقوقی قرارگرفته است. این موضوع در قبال دعاوی خانواده که بانظم و مصالح عمومی ارتباط نزدیک دارد، دارای ضوابط و اهداف مشخص است. پژوهش حاضر با تکیه‌بر اسناد کتابخانه‌ای و با تأکید بر منابع معتبر فقهی و قوانین موضوعه و با توجه به ضوابط و اهداف حاکم، به توصیف و تحلیل راهکارها و آثار اجرای این رویکرد حقوقی در دعاوی خانواده پرداخته است. این پژوهش درصدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که راهکارهای قضازدایی در دعاوی خانواده چیست؟ نهادهای قضازدایی در حقوق ایران کدام است؟ یافته‌های پژوهش نشان داد که اعمال این رویکرد با استفاده از نهادهای داوری، میانجی‌گری، گذشت، چشم‌پوشی و معاضدت در رابطه با دعاوی خانوادگی می‌تواند به کاهش حجم پرونده‌ها، کاهش جمعیت کیفری، کاهش بار مالی دولت، تعادل میان اصول قضامندی و قضازدایی و افزایش ضریب اعتماد عمومی نسبت به قوه قضائیه و به‌موازات آن تحکیم خانواده منتهی شود.

المصادر:

1. آنسل، مارک (1395). دفاع اجتماعی، ترجمه محمد آشوری و دکتر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم
2. اردبيلي، احمد بن محمد (1379). مجمع الفائده و البرهان، چاپ سوم، قم: مؤسسه نشر اسلامي
3. احدی، فاطمه (1390). «شورای حل اختلاف و آموزه¬های قضا زدایی، تعارض یا تعامل»، همایش منطقه¬ای آسیب¬شناسی شورای حل اختلاف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مراغه
4. اسدی، لیلا سادات (1397). درس‌نامه حقوق کیفری خانواده، تهران: نشر دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ سوم
5. اسدی، لیلا و شکری، فریده (1393). آیین دادرسی امور و دعاوی خانوادگی، جاودانه: تهران، چاپ اول
6. افشارنیا، طیب و مبین، حجت (1389). اطاله دادرسی و توسعه قضایی، تهران: انتشارات خرسندی
7. امینی، محمد (1384). قضا زدایی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم¬شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
8. امینی، محمد (1397). قضا زدایی و جایگاه آن در نظام کیفری ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق جزا و جرم¬شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی
9. سبحاني، جعقر (1376). نظام القضاء و الشهاده في الشريعه الاسلاميه الغراء، چاپ اول، قم: موسسه الامام الصادق (ع)
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1400). ترمینولوژی حقوق، انتشارات گنج دانش: تهران، چاپ سی و پنجم
11. حسن پور تیجی، ام البنین و انتخابیان، عذرا (1400)، بررسی نهاد داوری سازمانی در حقوق ایران با رویکردی بر مبانی مشروعیت آن، پژوهش های فقه و حقوق اسلامی، شماره شصت و پنج.
12. حلی، جعفر بن الحسن (1408ق). شرایع الاسلام، چاپ سوم، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان
13. حلي، حسن بن يوسف (1410ق). ارشاد الاذهان، چاپ اول، قم: مؤسسه نشر اسلامي
14. حلی، یحیی بن سعید (1405ق). الجامع للشرائع، چاپ اول، قم: موسسه سید الشهداء
15. خزائی، منوچهر (1393). فرآیند کیفری، تهران: انتشارات گنج دانش
16. درويشي هويدا، يوسف (1388). شيوه هاي جايگزين حل‌وفصل اختلاف، تهران: نشر ميزان.
17. درويشي هويدا، يوسف (1390). مطالعه اي بر ميانجيگري به‌عنوان روش دوستانه حل‌وفصل اختلافات، فصل نامه حقوق، مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي، دوره 41، ش 4.
18. زهر، هوارد (1383). عدالت ترميمي، ترجمه حسين غلامي، تهران: مجد.
19. شمس، عبدالله (1401). آئین دادرسی مدنی، جلد اول، نشر میزان: تهران
20. صادقی، محمدهادی (1384). قضا زدایی در حقوق جزای اسلام، مجله تخصص الهیات و حقوق، شماره 15 و16
21. طوسی، محمد بن الحسن (1407ق). الخلاف، چاپ اول، قم: مؤسسه نشر اسلامي
22. عباسی، عاطفه و بوعذار، رکسانا (1399). «قضازدایی جرایم خانوادگی، ازنظریه تا اجرا»، دو فصلنامه علمی فقه و حقوق خانواده، دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران، دوره 25، شماره 72
23. عباسی، مصطفی (1395). افق¬های نوین عدالت کیفری (میانجیگری کیفری)، انتشارات دانشور، چاپ سوم
24. عمید، حسن (1393). فرهنگ فارسی عمید، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ سی و دوم
25. غلامي، حسين و مقدم، علي (1396). «محرمانگي در فرآيند ميانجيگري كيفري»، مطالعات حقوق كيفري و جرم شناسي، شماره 2.
26. لبافیان، لیلا (1395). قضا زدایی در دعاوی حقوقی چالش¬ها و راهکارها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
27. محمودی، جواد (1385). «قضا زدایی و جرم¬زدایی از منظر قانون اساسی»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 19
28. معین، محمد (1387). فرهنگ فارسی معین، انتشارات امیرکبیر، تهران، چاپ پانزدهم، جلد سوم
29. نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1382). از عدالت کیفری «کلاسیک تا عدالت ترمیمی»، الهیات و حقوق، شماره 9 و 10
30. نجفي ابرندآبادي، علي حسين (1382). ديباچه اي بر كتاب افق هاي نوين عدالت ترميمي در ميانجيگري كيفري، اثر مصطفي عباسي، تهران: دانشور.
31. نجفی، ایمان (1395). قضا زدایی از دعاوی خانواده بامطالعه فقهی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، وزارت علوم تحقیقات و فناوری، دانشگاه شهید اشرفی اصفهان