طراحی الگویی جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی)

مینا علنقی زاده ¹ ( دانش آموخته دکترای مدیریت آموزش عالی، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران. )
حسن شهرکی پور ² ( دانشیار مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران. )
افسانه صابرگرکانی ³ ( استادیار برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران. )

تاريخ الإرسال : 18 السبت , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 19 الأربعاء , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: دانشگاه آزاد اسلامی, آموزش عالی, نیازسنجی, مدیریت استراتژیک, سازمان مرکزی,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف: برنامه ریزی استراتژیک تلاشی سازمان یافته و منظم برای اتخاذ تصمیمات بنیادی و انجام دادن اقدامات اساسی که سرشت و سمت گیری فعالیت های یک سازمان با دیگر نهادها را در چارچوبی قانونی شکل می‌دهند، می‌باشد. هدف از این پژوهش طراحی الگویی جهت کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی)می‌باشد.
روش شناسی پژوهش: روش پژوهش آمیخته (کیفی- کمی) است. در بخش کیفی از تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی استفاده شده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کلیه خبرگان، کارشناسان و مدیران ارشد مطلع دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه برنامه‌ریزی استراتژیک بود و مصاحبه با 12 نفر از ایشان که همگی عضوهیأت علمی بودند تا رسیدن به اشباع نظری انجام شد. نتایج با تکنیک تحلیل مضمون با رویکرد استقرایی مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت. جامعه آماری در بخش کمی کلیه معاونین، مشاورین، روسای مراکز، مدیران کل، مدیران و روسای ادارات سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی در سال تحصیلی 1402-1401 مجموعاً 615 نفر بودند که با استفاده از فرمول کوکران و در نظر گرفتن افت تعداد 240 نفر با روش نمونه گیری تصادفی خوشه‌ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.
یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل مصاحبه ها 116زیرمقوله، 12مقوله فرعی و 2مقوله اصلی، شناسایی شدند که عبارت بودند از عوامل درون سازمانی (شناخت اهداف،سیاست گذاری،شناخت نقاط ضعف و قوت، شناخت چشم اندازها، شناخت نیازها، ارتقاء دانش، ارزیابی فرایند نیازسنجی، منابع انسانی و شناخت منابع مالی) و عوامل برون سازمانی (ارزیابی دانشگاه‌های داخل و خارج کشور، شناخت تهدیدات و فرصت‌ها و عوامل محیطی) و در بخش کمی الگوی کاربست نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران (مورد مطالعه؛ سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی) مورد تأیید قرار گرفت.
بحث و نتیجه‌گیری: در مورد ابعاد و مؤلفه‌های نیازسنجی در فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک در نظام آموزش عالی ایران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی مجموع عوامل برون سازمانی و درون سازمانی نقش دارند.