مدرسه خودگردان: سازوکاری نو برای متناسب سازی مدرسه با جامعه دانش محور

الموضوعات :

معصومه جابری کیا ¹ (دانش آموخته رشته مدیریت آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز)
حمید فرهادی راد ² (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز)
حجت اله درفش ³ (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز)

تاريخ الإرسال : 17 الجمعة , محرم, 1445 تاريخ التأكيد : 21 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1445 تاريخ الإصدار : 10 الأربعاء , رمضان, 1445

الکلمات المفتاحية: مدارس خود گردان, مدرسه متناسب با جامعه دانش محور, استقلال زیاد, کنترل محدود, چشم انداز باز,

ملخص المقالة :

مقدمه و هدف: مدرسه به عنوان مجری سیاست‌های آموزشی هر کشور یک سازمان اجتماعی است که سیاستگذاری برای چگونگی ادراه آن، تبلور رابطه دولت با نظام آموزشی است. در این خصوص از یک طرف انتظار می‌رود مدارس امروزی متناسب با جامعه دانش‌محور فعالیت کنند و از طرفی دیگر، اداره متمرکز مدارس، یکی از موانع مهم تحقق این رسالت به شمار می‌رود. بر اساس دیدگاه‌های نو به نظر می‌رسد خودگردانی به‌عنوان رویکردی میانه می‌تواند گره متناسب سازی مدارس با جامعه دانش‌محور را حل نماید. لذا هدف اصلی این پژوهش، بررسی رابطه مولفه‌های خودگردانی مدرسه با شکل گیری مدرسه متناسب با جامعه دانش محور بود.

روش شناسی پژوهش: در این مطالعه توصیفی 315 نفر از جامعه 1376 نفری معلمان شهر آبادان به صورت تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. از آنجا که مدارس ایران به شش شکل متفاوت شامل مدارس دولتی، شاهد، هیئت امنایی، تیزهوشان، غیرانتفاعی و نمونه دولتی و با سطوح متفاوت خودگردانی اداره می‌شوند، نمونه‌ها از معلمان شاغل در همه طبقات و متناسب با حجم آنها انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از دو پرسشنامه محقق ساخته که اولی میزان خودگردانی مدرسه و دومی میزان تناسب با جامعه دانش‌محور را اندازه‌گیری می‌کردند، استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از فنون آمار توصیفی، آزمون Z و آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین مولفه‌های خودگردانی مدرسه شامل: استقلال، کنترل و چشم‌انداز- و ویژگی‌های هفتگانه مدرسه متناسب با جامعه دانش محور رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نمره سازه خودگردانی مدارس بر حسب نوع و شیوه اداره آنها متفاوت است ولی تفاوت معنی داری نیست و از نظر تناسب با جامعه دانش‌محور نیز بین انواع مدارس تفاوتهای معنی داری وجود ندارد.

بحث و نتیجه‌گیری: برای متناسب سازی مدارس با الزامات زیست در قرن بیست‌ویکم لازم است در واگذاری استقلال به مدارس و مدیران آنها، تغییر در شیوه‌های کنترل مدرسه و تدوین چشم‌انداز باز برای مدارس تحول اساسی ایجاد شود. بی‌توجهی به این مولفه‌ها منجر به نا‌هماهنگی مدرسه با جامعه دانش‌محور خواهد شد.