مطالعه ی روابط بین اثربخشی سازمانی ادراک شده، اعتماد معلم به همکاران و گشودگی جوّ مدرسه با شکل گیری رفتار شهروندی سازمانی مدیران و معلمان در مدارس

الموضوعات :

حمید فرهادی راد ¹ (استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز)
عبدالله پارسا ² (دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز)
شیرزاد نظری ³ (دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز)

تاريخ الإرسال : 14 الثلاثاء , محرم, 1437 تاريخ التأكيد : 20 الخميس , ذو القعدة, 1439 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: واژه‌های کلیدی: رفتار شهروندی سازمانی, اثربخشی سازمانی ادراک شده, اعتماد معلم به همکاران, گشودگی جوّ مدرسه,

ملخص المقالة :

چکیده
هدف از اجرای پژوهش حاضر، تبیین روابط بین مؤلفه‌های اثربخشی سازمانی ادراک شده ، اعتماد معلم به همکاران و گشودگی جوّ مدرسه با رفتار شهروندی سازمانی و توضیح چرایی تأثیرگذاری و عدم تأثیرگذاری هر یک از این مؤلفه‌ها بر شکل‌گیری، رشد و گسترش رفتار شهروندی سازمانی مدیران و معلمان در مدارس ابتدایی و متوسطه شهر اهواز می‌باشد. در همین راستا، از روش پژوهش آمیخته (کمی‌و‌کیفی) استفاده شده است. جامعه‌ی آماری این پژوهش را کلیه‌ی معلمان و مدیران مدارس دو مقطع ابتدایی و متوسطه شهر اهواز تشکیل می‌دهند. به اقتضای روش پژوهش ترکیبی، در بخش کمی به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای و با استفاده از جدول مورگان تعداد 256 نفر انتخاب شده‌اند. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند تا زمانی که به سؤالات پژوهش پاسخ داده شد و اشباع نظری به دست آمد، فرآیند نمونه‌گیری ادامه یافت. داده‌ها در بخش کمی با استفاده از دو مقیاس رفتار شهروندی سازمانی و مؤلفه‌های تأثیرگذار بر شکل‌گیری آن در مدارس دیپائولا، تارتر و هوی (2005) به ترتیب با ضرایب پایایی 84/0 و 89/0 و در بخش کیفی با اجرای مصاحبه نیمه‌ساختمند جمع‌آوری گردیده‌اند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها در بخش کمی از تحلیل رگرسیون و در بخش کیفی، روش تحلیل محتوای استقرایی به کار رفته است. در بخش کمی، نتایج نشان‌دهنده تأثیرگذاری مؤلفه‌ی اثربخشی سازمانی ادراک شده و عدم تأثیرگذاری مؤلفه‌‌های اعتماد معلم به همکاران و گشودگی جوّ مدرسه بر شکل‌گیری رفتار شهروندی سازمانی مدیران و معلمان مدارس مورد مطالعه می‌باشد. در پیگیری نتایج در بخش کیفی، دلایل تأثیرگذاری و عدم تأثیرگذاری هر یک از مؤلفه‌ها تبیین شده است.

المصادر:

- Adams, C. (2013). “Collective trust: a social indicator of instructional capacity”. Journal of Educational Administration, 51 (3), 353-382.

-      Arianfar, K, Navidi Niko, R, & Farahi Nejad, M. (2012). “The Survey Distributive leadership style and Its effects on organizational citizenship behavior and feelings of self-efficacy of teachers”. Journal of Management Research, 95, 67-77 (In Persian).

-      Bogler, R. & Somech, A. (2005). “Organizational citizenship behavior in school: How does it relate to participation in decision making?”. Journal of Educational Administration, 43(5), 420-438.

-      Bolino,  M., & Turnley, W. (2003). “Going the extra mile: cultivating and managing employee citizenship behavior”. Academy of Management Executive, 17 (3), 60-71.

-      Bragger, J., Rodriguez-Srednicki, O., Kutcher, E., Indovino, L., & Rosner E. (2005). “Work family Conflict, Work-family Culture, and Organizational Citizenship Behavior among Teachers”. Journal of Business and Psychology, 20 (2), 303-324.

-      Christ, O., Dick, R. V., Wagner, U. & Stellmacher, J. (2003). “When teachers go the extra mile: Foci of organisational identification as determinants of different forms of organisational citizenship behaviour among schoolteachers”. British Journal of Educational Psychology, 73, 329–341.

-      Cohen, A. (2006).“The relationship between multiple commitments and organizational citizenship behavior in Arab and Jewish culture”. Journal of Vocational Behavior, 69, 105–118.

-      DiPaola, M. F. & Tschannen-Moran, M. (2005). "Bridging or Buffering: The Impact of Schools’ Adaptive Strategies on Student Achievement". Journal of Educational Administration, 43, 60-71.

-      Dipaola, M. F., & Tarter, C. J., Hoy, W. K. (2005). “School characteristics that foster organizational citizenship behavior”. Journal of school Leadership, 15 (4), 387-406.

-      Dipaolo, M. F. & Tschannen-Moran, M. (2001).“Organizational citizenship behavior in schools and its relationship to school climate”. Journal of school Leadership, 11, 424-447.

-      Dussault, M. (2006).“Teachers' self-efficacy and organizational citizenship behaviors”. Psychological reports, 98 (2), 427-432.

-      Feather, N. T. & Rauter, K. A. (2004). “Organizational citizenship behaviors in relation to job status, job insecurity, organizational commitment, and identification, job satisfaction and work values”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77, 81-94.

-      Garg, P. & Rastogi, R. (2006), “Climate profile and OCBs of teachers in public and private schools in India”, International Journal of Educational Management, 20 (7), 529-541.

-      Hoffman, J. D., Sabo, D., Bliss, J. & Hoy, W. K. (1994).“Building a culture of trust”. Journal of School Leadership, 4, 484-501.

-      Hoy,  W.  K.,  &  Tarter, C.  J. (2004).  “Organizational justice in schools: no justice without trust”. International Journal of Educational Management, 18 (4), 250-259.

-      Hoy, W. K., Hannum, J. & Tschannen-Moran, M. (1997). “Organizational climate and student

- achievement: a parsimonious view”, unpublished paper.

-      Hoy, W. K. & Misskel, C. G. (2013). “Educational administration theory research and practice”. Ninth edition, McGraw  Hill.

-      Hoy, W. K. (2003). “An analysis of enabling and mindful school structures: some theoretical, research, and practical considerations”. Journal of Educational Administration, 41 (1), 87-108.

-      Hoy, W. K. (2012).  "School  characteristics  that  make  a difference for the achievement of all students". Journal of Educational Administration, 50, 76-97.

-      Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Hoy, W. A. (2006). "Academic optimism of schools: A force for student achievement". American Educational Research Journal, 43 (3), 425-446.

-      Kazemzadeh Bitali, M. & Hassani, M. (2015). “A study of the role of school organizational characteristics on teachers trust and organizational-citizenship behavior”. Journal of Psychology school, 4 (2), 89-103 (In Persian).

-      Miskel, C. G., Fevurly, R, & Stewart, J. (1979).“Effectiveness, Loyalty, and Job SatisfactionOrganizational Structures and Processes, Perceived School”. Educational Administration Quarterly, 15 (3), 97-118.

-      Mott, P. E. (1972). “The Characteristics of Effective Organization”, (New York: Chandler).

-      Ngunia, S., Sleegers, P., & Denessen, E. (2006). “Transformational and Transactional Leadership Effects on Teachers’ Job Satisfaction, Organizational Commitment, and Organizational Citizenship Behavior in Primary Schools: The Tanzanian case. School”. Effectiveness and School Improvement, 17 (2), 145 – 177.

-      Oplatka, I. & Stundi, M. (2011).“The components and determinants of preschool teacher organizational citizenship behavior”. International Journal of Educational Management, 25 (3), 223-236.

-      Oplatka, I. (2006). “Going Beyond Role Expectations: Toward anUnderstanding of theDeterminants and Components of Teacher OrganizationalCitizenship Behavior”. Educational Administration Quarterly, 42 (3), 385-423.

-      Oplatka, I. (2009). “Organizational citizenship behavior in teaching: the consequences for teachers, pupils, and the school”. International Journal of Educational Management, 23 (5), 375-389.

-      Samadi MiarKalaei, H, Aghajani, H. & Samadi MiarKalaei, H. (2014). “Identification and assessment of the process of organizational citizenship behavior”. Journal of Productivity management, 28, 95-118 (In Persian).

-      Schwabsky, N. (2014).”Teachers’ individual citizenship behavior (ICB): the role of optimism and trust”. Journal of Educational Administration, 52 (1), 37 – 57.

-      Somech, A. & Bogler, R. (2002).“Antecedents and consequences of teacher organizational and professional commitment”. Educational Administration Quarterly, 38 (4), 555-577.

-      Somech, A. & Drach-Zahavy, A. (2000). “Understanding extra-role behavior in schools: The relationships between job satisfaction, sense of efficacy, and teachers extra-role behavior”. Teaching and Teacher Education, 16 (5-6), 649-659.

-      Somech, A. & Drach-Zahavy, A. (2004).“Exploring organizational citizenship behavior from anorganizational perspective: the relationship between organizational learning and organizational citizenship behavior”. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 77 ( 3), 281-298.

-      Spector, P. E. (2001). “Development of the work locus of control scale”. Journal of Occupational psychology, 61, 335-340.

-      Tarter, C. J., Sabo, D. & Hoy, W. K. (1995), “Middle school climate, faculty trust and effectiveness: a path analysis”. Journal of Research and Development in Education, 29, 41-49.

-      Tschannen-Moran, M. (2001).“Collaboration and the need for trust”. Journal of Educational administration, 39 (4), 308-321.

-      Van Emmerik, IJ. H. & Euwema, M. C. (2007). “Who is offering a helping hand? Associations between personality and OCBs, and the moderating role of team leader effectiveness”. Journal of Managerial Psychology, 22(6), 530 –548.

-      Vigoda-Gadot, E. (2006). “Redrawing the boundaries of OCB? An empirical examination of compulsory extra-role behavior in the workplace”. Journal of Business and Psychology, 21(3), 377-405(29).

-      Wagner, C. & DiPaola, M. F. (2011). “Academic optimism of high school teachers: Its relationship to organizational citizenship behaviors and student achievement”. Journal of   SchoolLeadership, 21 (6), 891 – 924.

-      Zein abadi, H, Behrangi, M, Naveh ebrahim, A, & Farzad, V. (2009). “organizational citizenship behavior of teachers, Analysis on the nature research methodology, antecedents and aftermath, Journal of Educational Innovations, 28, 75-110 (In Persian).

-      Zein abadi, H. (2011). “Transformational leadership in school: male and female managers? Journal of Women in Development & Politics, 8 (2), 115-141(In Persian).