بررسی اثر توسعه فضای مجازی بر مشارکت زنان در اقتصاد ایران (مطالعه‌ی موردی اشتغال زنان و نرخ باروری)

الموضوعات : فصلنامه زن و جامعه

امیر حسین مزینی ¹ , بهرام سحابی ² , مهرفام ممالکی ³

1 - دانشیار و عضو هیئت علمی پژوهشکده اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.
2 - دانشیار و عضو هیئت علمی گروه علوم اقتصادی دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.
3 - دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 05 الأربعاء , ذو القعدة, 1439 تاريخ التأكيد : 14 الأحد , رمضان, 1440 تاريخ الإصدار : 16 الأحد , شعبان, 1440

الکلمات المفتاحية: اقتصاد ایران, فضای مجازی, اشتغال زنان, نرخ باروری,

ملخص المقالة :

جامعه­ی ایران طی دهه‌های گذشته تحت تأثیر جهانی شدن و گسترش فناوری‌های نوین قرار گرفته‌ است. در جریان این تأثیرگذاری‌ها، دگرگونی‌هایی در ابعاد زندگی مردم به­وجود آمده‌ است که مواردی چون کاهش شکاف جنسیتی، افزایش نرخ مشارکت زنان، کاهش نرخ باروری از تبعات آن دانسته شده‌ است. در این راستا ارتباط فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) و شدّت تغییرات آن بر جامعه جهت سیاست‌گذاری‌های آینده می‌تواند بسیار مهم باشد که می‌توان به ارتباطات میان باروری-فاوا و اشتغال-فاوا (در ارتباط با زنان) اشاره نمود. در این مطالعه به بررسی اثر توسعه­ی فضای مجازی بر اشتغال زنان و نرخ باروری در ایران، با استفاده از داده‌های استانی و روش داده‌های ترکیبی (تلفیقی) در چارچوب معادلات همزمان به روش حداقل مربعات دو مرحله‌ای برای دوره­ی زمانی 1393-1387 پرداخته شده ‌است. نتایج نشان می‌دهد که بین نرخ‌های باروری و مشارکت زنان رابطه‌ای معکوس وجود دارد و با گسترش فضای مجازی، نرخ مشارکت زنان افزایش می‌یابد؛ اما گسترش فضای مجازی بر خلاف انتظار، بر نرخ باروری تأثیر مثبت و معناداری داشته‌است. در علت‌یابی این موضوع می‌توان به شرایط اجتماعی حاکم بر کشور و قابلیت‌های فاوا در تسهیل فرزندآوری اشاره نمود.

المصادر:

-   Afshari, Z. & Ramezani, F. (2006). Information Technology & Women’s Employment. Women’s Studies Sociological & Psychological, 4(1): 23-36. (Persian)

-   Ahn, N., Mira, P. (2002). A note on the changing relationship between fertility and female employment rates in developed countries. Journal of Population Economics, 15(4).

-   Arun, S., Heeks, R., Morgan, Sh. (2004). Researching ICT-Based Enterprise for Women in Developing Countries: A Livelihoods Perspective. IDPM. University of Manchester, 1-18.

-   Azizi, F. (2010).Women’s Participation in science & Technology in the World. Women’s Study, (1)1: 107-132. (Persian)

-   Cummings, C. & O’Neil, T. (2015), Do digital information and communications technologies increase the voice and influence of women and girls? A rapid review of the evidence. Overseas Development Institute, ISSN: 2052-7209.

-   Daly, J.A. (2003). ICT, Gender Equality, and Empowering Women. Available from:

http://www.tanzaniagateway.org/docs/ICT_Gender_Equality_and_Empowering_Women.pdf

-   Fukao, K., Miyagawa, T., Pyo, H.K., Rhee, K.H. (2009). Estimates of Multifactor Productivity, ICT Contributions and Resource Reallocation Effects in Japan and Korea, RIETI Discussion Paper Series 09-E-021:1-31.

-   Gujarati, D.N. (2014). Basic Econometrics. University of Tehran Press, Vol 2, ed 10th. (Persian).

-   Haami, M,. Taghavi Jelodar, M.(2016). Economic Growth Effect on Fertility Rate in Iran,  IJOGI, Vol. 19, No. 14, pp. 20-28 (Persian).

-   Hilbert, M. (2011). Digital gender divide or technologically empowered women in developing countries? A typical case of lies, damned lies, and statistics. Women's Studies International Forum, 34(6): 479-489.

-   Hondroyiannis, G., Papapetrou, E. (2002). Demographic transition and economic growth: empirical evidence from Greece. Journal of Population Economics, 15(2): 221-42.

-   ILO (2017). World Employment Social Outlook: Trends for Women 2017, Available at:

http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---inst/documents/publication/wcms_557245.pdf

-   Koellinger, P. (2006). Impact of ICT on Corporate Performance, Productivity and Employment Dynamics. European Commission, 3-22.

-   Mahmudi, MJ. & Ahrari, M. (2013). Introduction to Population Economy, Attitudes, Methods & Findings. 1-38. (Persian)

http://rahbordi.ir/wp-content/uploads/2014/10/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA.pdf

-   Mahmudi hasan, M. (2012). Role of ICT to promote gender equality in Bangladesh. In: IPID International Annual Conference Information and Communication Technology for Development (ICTsD) September 5-6; Kristiansand, Norway.

-   Mehrabani, V. (2014). Family Income and Demand for Child: An Alternative Model and Some Evidences. Journal of Economic Research (Tahghighat- E- Eghtesadi), 49(1): 115-135. (Persian)

-   Mehrabian, A. & Sedghi Sigarchi, N. (2011). The Effect of Population Growth on Economic Growth among Countries in Four Income Level During (1985-2007). Journal of Management System (Financial Economics & Development), (5)13: 97-114. (Persian)

-   Mićić, L. (2017). Digital Transformation and Influence on GDP. Economics, Vol. 5 No.2: 135-147, ISSN 2303-5005.

-   Mincer, J. (1985). Intercountry Comparisons of Labor Force Trends and of Related Developments: An Overview. Journal of Labor Economics, 3(1): 1-32.

-   Moeeni, M., PourReza, A., Heydari, H., & Torabi, F. (2014). Analysis of Economic Determinant of Fertility in Iran: A Multilevel Approach. International Journal of Health Policy & Management, 3:135-144.

-   Moradhassel, N., Mozayani, A. (2013). The Relative effect of Information & Communication Technology on Gender Inequality. Women's Studies Sociological and Psychological, 11(2): 7-28. (Persian)

-   Moshiri, S., Taee, H. & Pashazadeh, H. (2015). Labour Force Participation in Iran the Role of Education and Gender. The Economic Research, 15(2): 49-72. (Persian)

-   Musai, M., Mehregan, N. & Rezaee, R. (2010). Fertility Rate and Women’s participation in Labor Force Case Study: Middle Eastern and North African Countries. Women in Development & Politics (Women’s Research), 8(2): 55-68. (Persian)

Nath, V. (2001). Empowerment and Governance through ICT: Women’s perspective. (33): 317-339. Available from:www.cddc.vt.edu/knownet/iilr-women-ict.pdf

-   Nikulin, D. (2017). The Impact of ICTs on Women’s Economic Empowerment. Chapter 2, Springer International Publishing AG 2017 15, H. Kaur et al. (eds.), Catalyzing Development through ICT Adoption, DOI 10.1007/978-3-319-56523-1_2

-   Noh, YH. Yoo, KW. (2008). Internet, inequality and growth. Journal of Policy Modeling, 30(6): 1005–1016.

-   Nourozi, L. (1998). The Effect of Economic & Social Factors on Women’s Fertility in Iran. Journal of Plan & Budget, (30): 61-78. (Persian). www.ensani.ir/storage/Files/20100914180654-p0116800300611.pdf

-   Nuria, G,. María-Ángeles T., Luis-Antonio L. (2014).Employment Opportunities in SPAIN:Gender Differences by Education and ICT Usage, Regional and Sectoral Economic Studies Vol. 14-3: 105-131.

-   Park, J. (2006). Dispersion of human capital and Economic growth. Journal of Macroeconomics, 28: 520–539.

-   Pohjola, M. (2002). New Economy in Growth and Development. United Nations University, WIDER, Discussion paper (2002/67): 1-23. Available at:

http://archive.unu.edu/hq/library/Collection/PDF_files/WIDER/WIDERdp200267.pdf

-   Pour Ehtesham, M,. Mohaddesifard,  M. (2018). Relationship between Crime, Fertility Rates and Economic Growth, Social Welfare Quarterly, Vol 18, No 68: 137-165 (Persian).

-   Qiang, Ch., Pitt, A., & Ayers, S. (2003). Contribution of Information and Communication Technologies to Growth. World Bank Working Paper. (24): Washington, DC. Available from:

http://documents.worldbank.org/curated/en/483071468326372732/pdf/277160PAPER0wbwp024.pdf

-   Sadeghi, M. & Emadzadeh, M. (2004). An Analysis of the Economic Factors Affecting Women’s Employment. Women in Development & Politics (Women’s Research), (2)1: 5-22. (Persian)

-   Song, J-E. &, Ahn, J-A. & Lee, S-K. & Roh, E-H. (2018), Factors related to low birth rate among married women in Korea. PLoS ONE 13(3): e0194597. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0194597.

-   Sprague, A. (1998). Post War Fertility and Female Labor Force Participation Rates. Economic Journal, 98(392): 682-700.

-   Vivarelli, M. (2007). Innovation and Employment: A Survey. Institute for the Study of Labor. IZA DP (2621):2-4.

-   Ziaaee Bigdeli, M.T,.Kalantari, S,. Alizadeh Aghdan, M.B,.(2006). Relationship between Total Fertility and Social & Economic Development, Social Welfare Quarterly, Vol.5, No21:123-140 (Persian).

-   Ministry of Science, Research & Technology, Institute for Research & Planning in Higher Education

https://irphe.ac.ir/                                                                                                                                                                         

-   Ministry of Interior, National Organization for Civil Registration- https://www.sabteahval.ir/avej

-   Ministry of ICT  -  https://www.ict.gov.ir/ir/home

-   Statistical Center of Iran, Iran Statistical Year Book

-   https://salnameh.sci.org.ir/LoginPage.aspx?ReturnUrl=%2f