ارزیابی معناشناختی المانهای محیطی و تهدیداستحاله معنایی و عملکردی «شهر زیارتی مشهد» به «شهر توریستی مشهد»
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
سید مصطفی جلیلی
1
()
علی آسوده
2
()
الکلمات المفتاحية: «ارزیابی معناشناختی», «استحاله معنایی و عملکردی», «المانهای محیطی», «شهر مشهد مقدس»,
ملخص المقالة :
در شهرهای مذهبی و در این مطالعه به طور ویژه در شهر مشهد انتظار میرود المانهای محیطی استفاده شده در فضاهای شهری متناسب با هویت شهر و تقویت کننده فرهنگ زیارت و در راستای معنویت باشد. اگر المانهای محیطی که در برخی تقاطعها و مکانهای عمومی شهر مشهد جانمایی شدهاند را بتوان در هر کلانشهر یا شهر دیگری از ایران استفاده کرد، پس در این زمینه تفاوتی میان سیاستگذاری، برنامهریزی و اقدامات زیباسازی در شهر مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران و دیگر شهرهای ایران قائل نشدهایم. تلاش این تحقیق بر ارزیابی معناشناختی المانهای محیطی «طرح استقبال از بهار» در شهر مشهد بر مبنای مدل تحلیلی تحقیق و با تأکید بر ارزشهای اسلامی بوده و در این راه از مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی و رویکرد تحلیلی تصاویر المانهای محیطی (10 المان محیطی) استفاده شده است. نتایج تحلیل معنایی المانهای محیطی «طرح استقبال از بهار» شهر مشهد نشان میدهد که «جانمایی نامناسب برخی المانها خصوصاً در مبادی ورودی زائرین»، «بکارگیری المانهایی با مفاهیم معنایی پیچیده»، «نامشخص بودن مرجع تذکر در تعدادی از المانها»، «استفاده از المانهای متعدد بدون توجه به فرهنگ و هویت شهر مشهد»، «جانمایی المانهایی با مرجع تذکر ارزشهای سنتی-آیینی در نقاط کم رفت و آمد» و «استفاده از ایدههای خام در طراحی برخی المانها بویژه در مقیاس بزرگ» مواردی هستند که باعث میشود مولفههای معنایی المانهای محیطی و مولفههای زمینهای در شهر مشهد مقدس ناسازگار باشند. در کل میتوان گفت در فرآیند سیاستگذاریهای مدیریت کلانشهر مشهد در این حوزه، مباحث معنایی المانها، پیامهایی که این المانها منتقل میکنند و همچنین تناسب این پیامها با زمینه فرهنگی و مذهبی شهر مشهد چندان مورد توجه قرار نگرفته و این تصمیمات و اقدامات، خواسته یا نا خواسته منجر به تغییر تصور ذهنی ناظر از «شهر زیارتی مشهد» به «شهر توریستی مشهد» و تبدیل «زائر» به «گردشگر» در آینده نه چندان دور خواهد شد.
