سنجش کیفیت ذهنی زندگی در محلات شهری با استفاده از مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان)
الموضوعات : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
1 - دانشگاه زنجان
2 - دانشگاه زنجان
الکلمات المفتاحية: شهر زنجان, محلات شهری, کیفیت ذهنی زندگی,
ملخص المقالة :
کیفیت زندگی شهریمعمولاً از طریق شاخصهایذهنیحاصل از پیمایش و ارزیابی ادراکات و رضایت شهروندان از زندگی شهری و یا با استفاده از شاخصهای عینی حاصل از دادههای ثانویه و به ندرت با استفاده از هر دو نوع شاخصها اندازه گیری میشود. هدف پژوهش حاضر، سنجشکیفیت زندگی نواحی شهرزنجان نمونه موردیمحلات کارمندان و اسلام آباد با استفاده از شاخصهایذهنی است. دادههای مورد نیاز با استفاده از پیمایش خانوارهای شهری در شهر زنجان جمع آوری شده است.برای سنجش کیفیت ذهنی زندگی از مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره Vikor و AHP و روشهایآماری از قبیل میانگین و تحلیل واریانس، ANOVA و T-testو تحلیلو ارزیابی روابط آن با برخی از خصوصیات فردی استفاده شده است. نتایج حاصل نشان داد که اولاً میزانرضایت ساکنین براساسشرایط اجتماعی،فرهنگی و مذهبی،اقتصادی،کالبدیو زیست محیطی درمحلات برنامهریزیشده و سکونتگاه غیررسمی متفاوت است. ثانیاً کیفیت زندگیخانوار با سطوح مختلف وضعیت شغلی،سطح تحصیلات، میزاندرآمد،میزانسن،تعداد اتاق برایخانوار و تعداد خانوار درمسکن درمحلات برنامه ریزی شده وسکونتگاه غیررسمی تفاوت معناداری وجود دارد.
بندرآبادی، علیرضا و همکار(1393) ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیست پذیر در منطقه 22 تهران، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال پنجم، شماره شانزدهم،
بلوک آماری(1390) سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر زنجان
پوراحمد، احمد و همکاران(1393) سنجش کیفیت زندگی شهری مهاجران افغان مقیم ایران با رویکرد ذهنی(مطالعه موردی: شهر رباط کریم)، پژوهشهای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دوره 2، شماره 1، بهار، ص1-15.
پور احمد، احمد و دیگران،1391، تحلیل طبقه بندی کیفیت زندگی شهری با روش SAW، پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 44، شماره ی 4.
حاتمی نژاد، حسین(1379) عدالت اجتماعی و شهر: ناهمگونی فضایی محلات شهر مشهد، پایانامه دوره دکتری جغرافیا گرایش برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
خواجه شاهکوهی، علیرضا و همکاران(1391) ارزیابی و سنجش شاخصهای ذهنی کیفیت زندگی شهری؛ مطالعه موردی: شهر کاشان، دو فصلنامه مدیریت شهری، شماره 30، پاییزو زمستان، صص 285-296
زبردست، اسفندیار (1380) کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در برنامهریزی شهری و منطقهای، مجله هنرهای زیبا. شماره 10.
شریفی، عبدالنبی(1385) عدالت اجتماعی و شهر: تحلیلی بر نابرابریهای منطقه ای در شهر اهواز، پایانامه دوره دکتری جغرافیا گرایش برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
غیاثی، مصطفی(بی تا) روش Vikor، نشر پایگاه علمی – پژوهشی پارس مدیر.
قالیباف، محمد باقر و همکاران(1390) ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه ی موردی: محله یافت آباد)، جغرافیا (فصلنامه علمی – پژوهشی انجمن جغرافیای ایران) – سال نهم – شماره 31
لطفی، صدیقه و همکار(1390) تحلیل ابعاد عینی و ذهنی دسترسی به تسهیلات محله ای در کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: بافت قدیم، جدید و روستایی شهر مراغه)، نشریه هنرهای زیبا – معماری و شهرسازی،شماره 45، ص 75-86
مرصوص، نفیسه(1382) تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران، پایانامه دوره دکتری جغرافیا گرایش برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس.
نقاده، حمیده(بی تا) روش Vikor، نشر پایگاه علمی – پژوهشی پارس مدیر.
Avndrews F , Withey SB.(1976) “Social indicators of well-being: Americans perceptions of quality of life”. Plenum, New York
Bunge, M.(1975) “What is a quality of life indicators”, Social indicators Research, 2(1), 65-79
Bowling, A., and Windsor, J, (2001) “Towards the Good Life: A Population Survey of Dimension of Quality of life”, Journal of Happiness Studies, 2(1), 55- 82.
Costanza, R., Fisher, B., Ali, S., Beer, C. , Bond, I., Boumans, R., … Snapp, R,(2007)” Quality of life: An approach integrating opportunities”, human needs, and subjective well-being. Ecological Economics, 61(2-3), 267-276
Church, M. C. (2004)” The conceptual and operational definition of quality of life” ,a systematic of the literature Texas A&M University.
Cramer, V., Torgersen, S. and Kringler, E. (2004)” Quality of life in a city, the effect of population density”, Social Indicators Research 69.
Diener, E. and Lucas, R, E. (2000)” Explaining Differences in Societal Levels of Happin relative standards, need fulfillment, culture and evaluation theory”. In Journal Happiness Studies, 1, 41-78.
Diener E, Suh EM,Lucas RE, Smith HL (1999) “Subjective well-being: three decades of progress”. Psycholo Bull 125(2): 276 – 302.
Das, D.(2008)” Urban Quality of life: A Case Study of Guwahati”. Social indicators Research, 88(2), 297- 310
Diener. E, and Suh. E.(1997)” Mearing quality of life: Economic, Social, and Subjective indicators”. Social Indicators Reseaech, 40(1), 189- 216
Foo, T. S. (2000)”Sublective assessment of urban quality of life in Singapore(1997-1998)”. Habitat international, 24(1), 31-49
Fahy, F. and Cinneide, M.O. (2006) “Community-base quality of life indicators for urban areas as derived in Galway City, Ireland”. Paper presented at the 4th
Felce, D., & Perry, J. (1995”. Quality of life: Its definition and measurement”. Research in Developmental Disabilities, 16(1), 51-74
McCrea, R., Shyy, T.K. and Stimson, R.,(2006)” What is the strength of the link between objective and subjective indicators of urban quality of life?” Applied Research in Quality of Life, 1(1): 79-96.
Pearl, d. C., Cabral, P., and Mateu, J.(2011)” Mapping the Quality of life Experience in Alfama: A case study Lisbon, Portugal”. In B. Murgante, O. Gervasi, A. Iglesias, D. Taniar and B. Apduhan(Eds), Computational Science and its Applications – ICCSA 2011(vol 6782, pp. 269-283): Springer Berlin / Heidelberg
Shin, D. C., Rutkowski, C. P., and Park, C. M. (2003)” The Quality of life in Korea: Comparative and Dynamic perspectives”, Social Indicators Research, 62-63(1), 3-16
SANTOS.L.D and MARTINS.I(2007)” MONITORING URBAN QUALITY OF LIFE: THE PORTO EXPERIENCE”, social Indicators Research, 411-425
Teklay,Rishan(2012) “Adaptation and Dissonance in Quality Of Life: Indicators for urban planning and policy making “,Enschede, the Netherlands, march
Tesfazghi, E. S., Matinez, J. A., and Verplanke, J.J.(2010)”Variability of quality of life at small scales: Addis Ababa, Kirkos Sub-City”. In: Social Indicators research,98(2010)1, pp./3-88
Veenhoven, R.(2002)” Why social policy needs subjective indicators”. Social Indicators Research. 58, pp. 33-45
Woldetinsaye, S. G. (2011)” Analyzing variation of urban quality of life using participatory aproach in Addis Ababa, Ethiopia: a case study of kirkos sub-city”. University of Twente Faculty of Geo-Information and Earth Observation ITC, Enschede.